Người Không Nhận Tội : Kha Tư Giáo
DUY NHAN
Tôi biết anh khi cùng đến trình diện “học tập” tại trường Pétrus Ký
ngày 24 tháng 6 năm 1975. Anh sinh năm 1942, tốt nghiệp khóa 1 Chánh
Trị Kinh Doanh Đà Lạt. Sau khi ra trường, anh bị động viên khóa 9/68
Sĩ Quan Trừ Bị Thủ Đức, rồi được biệt phái làm việc ở Kỹ Thương Ngân
Hàng, tức Ngân hàng Quân Đội ở đường Nguyễn Huệ, Sài Gòn. Anh là một
thanh niên khỏe mạnh, to cao, chưa lập gia đình. Vì cận thị nên lúc
nào cũng mang kính trắng. Trông anh ai cũng dễ nhận ra anh là một trí
thức giàu tiềm năng, nhiều nghị lực.
Anh có người chú ruột là kỹ sư làm bộ trưởng bộ công nghiệp nhẹ của
chế độ Cộng Sản Bắc Việt. Sở dĩ tôi biết nhiều về anh là do khi bị đưa
vào trại tập trung ở Thành Ông Năm, Hốc Môn, cũng như khi ra Phú Quốc
tôi lúc nào cũng được “biên chế” cùng tổ, đội với anh, chỗ nằm cũng
sát bên anh, vì người ta căn cứ theo thứ tự A, B, C của tên mỗi người
khi lập danh sách. Tên anh rất lạ và dễ nhớ, Kha Tư Giáo.
Khi mới vào trại tập trung, ngoài giờ lao động khổ nhọc, các “cải tạo
viên“ còn phải học mười (10) bài chánh trị. Sau mỗi bài học là những
buổi thảo luận trong tổ, đội. Mỗi ngưởi phải viết “bài thu họach”
những gì mình “tiếp thu” được sau những bài giảng của cán bộ tuyên
truyền, được gọi là giáo viên.
Sau bài học đầu tiên đề tài thảo luận đưa ra là mọi người phải “liên hệ bản thân,” xác định mình là người có tội với nhân dân, với “cách mạng.” Người cầm súng thì giết bao nhiêu cách mạng trong từng trận đánh.
Bác sĩ thì chữa trị cho binh sĩ lành bệnh để đánh phá cách mạng như thế nào. Người làm ngân hàng (như tôi và anh Kha Tư Giáo) thì có tội phục vụ cho nền tài chánh, dùng tiền nuôi dưỡng chiến tranh. Cảnh sát thì đàn áp nhân dân ra làm sao, vân vân…
Trại của chúng tôi đa số là sĩ quan biệt phái. Họ nói biệt phái là
phái làm công tác đặc biệt. Thí dụ giáo viên biệt phái là những người
lãnh lương hai đầu, một bên là quân đội, một bên là giáo dục, được
phái về dạy học để đánh rớt học sinh, buộc học sinh phải đi lính, biệt
phái ngân hàng là sĩ quan được đưa về làm công tác ngân hàng, kiếm
thêm thu nhập cho người lính để có thêm sức cầm súng. Do đó, sĩ quan
biệt phái là những người có tội rất nặng với cách mạng và nhân dân hơn
những người khác.
Anh KTG thì cho rằng anh và các bạn anh không ai là người có tội. Các chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa cầm súng chống lại bộ đội Bắc Việt và quân nằm vùng là để tự vệ mà không hề chống lại nhân dân, đồng bào ruột thịt trong Nam cũng như ngoài Bắc. Riêng bản thân anh, sanh ra và lớn lên ở miền Nam, học hành và làm công tác chuyên môn ngân hàng để sống và phục vụ cho đất nước thì sao gọi là có tội.
Lập trường anh Giáo không đáp ứng yêu cầu của Việt Cộng. Đó là tấn thảm
kịch của anh. Anh bị bắt làm kiểm điểm liên tục còn những người khác
thì cũng bị bắt phải “giúp đỡ” anh nhìn thấy được tội lỗi của mình để
được cách mạng và nhân dân khoan hồng. Càng kiểm điểm anh càng thấy
mình là người vô tội. Bài viết lúc đầu thì dài, về sau chỉ còn bốn chữ
thật to chiếm hết trang giấy: TÔI KHÔNG CÓ TỘI. Việt Cộng hỏi, anh trả
lời những gì cần nói, anh nói hết rồi. Bạn bè trong đội thấy anh giữ
lập trường như thế thì rất nguy hiểm cho anh mà bạn bè cũng khổ. Vì
sau giờ lao động cực nhọc đáng lẽ được nghỉ ngơi, lại phải ngồi kiểm
điểm với anh đến mỏi mệt, chán chường.
Nhiều người trách anh sao không biết “ nín thở qua sông ”, họ khuyên
anh cứ viết đại vào giấy là mình có tội một cách chung chung, miễn là
thực tế không làm gì hại nước, hại dân là được. Anh bảo như vậy là mắc
lừa Cộng Sản và lương tâm không cho phép.
Khi tất cả cán bộ ở trại đều bất lực thì cán bộ cao cấp từ Sài Gòn
được cử xuống.. Những người này tỏ ta có tay nghề hơn. Nghe đâu là sư
trưởng VĐG từng là thành viên của phái đoàn đàm phán Bắc Việt tham dự
hội nghị Paris năm 1973, cùng với một đại tá chánh ủy sư đoàn ( ?). Họ
không trấn áp anh mà tỏ ra lắng nghe và chịu đối thọai. Anh Giáo đã
chứng tỏ bản lĩnh của mình bằng những câu hỏi đặt ra mà họ không trả
lời được. Ngược lại, anh còn phản công, vạch trần tội ác của họ. Từ
vai một người tù, một tội nhân anh trờ thành một công tố viên trước
tòa, luận tội Việt Cộng. Bằng một giọng đầm ấm và trầm tĩnh, anh Giáo
nói :
– Chúng tôi là những người sanh ra và lớn lên ở miền Nam. Nhờ hạt gạo của đồng
bào miền Nam nuôi lớn và trưởng thành từ nền văn hóa và giáo dục khoa
học, nhân bản và khai phóng. Chúng tôi có lý tưởng của chúng tôi cũng
như các anh có lý tưởng của các anh. Lý tưởng của các anh là dùng bạo
lực để lật đổ chánh phủ hợp hiến, hợp pháp Việt Nam Cộng Hòa để bành
trướng chủ nghĩa Cộng sản. Lý tưởng của chúng tôi là bảo vệ Tự Do, Dân
Chủ. Các anh từ miền Bắc vào xâm lăng miền Nam, buộc lòng dân quân
miền Nam phải cầm súng tự vệ. Chúng tôi có câu “giặc đến nhà đàn bà
phải đánh”. Chẳng lẽ một công dân cầm súng chống lại kẻ thù để bảo vệ
bà con mình, gia đình mình, tổ quốc mình thì có tội?
Hai cán bộ Việt Cộng im lặng, chỉ gật gật cái đầu. Một lúc sau, viên
đại tá chính ủy lên tiếng:
Các anh chỉ là tay sai đế quốc Mỹ. Ở đâu có Mỹ, có bom đạn Mỹ thì
chúng tôi đánh. Đất nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một…
Anh Giáo ngắt lời:
– Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay
đổi, chớ gì? Các anh chỉ biết lặp lại mà không biết gì về quốc tế công
pháp. Tôi nhắc lại, hiệp định Genève năm 1954 mà các anh đã ký ngày
20/7/1954 quy định từ vĩ tuyến 17 trở ra là nước Việt Nam Dân Chủ Cộng
Hòa, từ vĩ tuyến 17 trở vào là nước Việt Nam Cộng Hòa
của chúng tôi, được Liên Hiệp Quốc và quốc tế công nhận.
Tên sư trưởng phản ứng:
– Các anh là công cụ Đế quốc Mỹ âm mưu chia cắt vĩnh viễn đất nước. Còn chúng
tôi đánh Mỹ là để thống nhất đất nước, mang lại Độc Lập cho Tổ Quốc,
Tự Do, Hạnh Phúc cho đồng bào.
Anh KTG:
– Nên nhớ, các anh mới là người âm mưu cùng thực dân Pháp chia cắt đất
nước bằng hiệp định Genève năm 1954. Chúng tôi không hề ký vào hiệp
định đó. Đồng minh chúng tôi không phải chỉ có Mỹ mà có Đại Hàn, Phi
Luật Tân, Tân Tây Lan, Úc Đại Lợi và tất cả quốc gia yêu chuộng hòa
bình trên thế giới. Các anh mới là tay sai Liên Xô và Trung
Cộng. Chủ nghĩa Cộng Sản chủ trương bành trướng, xâm lược, nhuộm đỏ
toàn thế giới chớ không riêng gì Việt Nam..
Tên sư trưởng:
– Người Cộng Sản làm cách mạng là để giải phóng các dân tộc khỏi áp
bức, bóc lột mà đầu sỏ là đế quốc Mỹ để mang lại công bằng xã hội, ấm
no, hạnh phúc cho mọi người.
– Tôi thiết nghĩ những người cần được giải phóng là nhân dân miền Bắc
đang thiếu Tự Do, Dân Chủ, đang sống đời lầm than cơ cực. Chúng tôi
không cần các anh giải phóng.
Bất ngờ, tên đại tá chánh ủy đập tay xuống bàn cái rầm. Ly nước trước
mặt hắn ngã đổ tung tóe:
– Quân phản động!
Anh KTG vẫn giữ điềm tĩnh và im lặng.. Thời gian trôi qua nặng nề. Tên sư trưởng
dịu giọng:
– Các anh ôm chân đế quốc, bị đầu độc bởi vật chất xa hoa và văn hóa
đồi trụy của chủ nghĩa tư bản thối tha nên không nhìn thấy tội lỗi của
mình.
Bằng một giọng ôn tồn mà cương quyết, anh Giáo trả lời:
– Chúng tôi là người Việt quốc gia, không theo chủ nghĩa nào cả. Chủ
nghĩa chỉ là lý thuyết, là giáo điều do con người đặt ra để phục vụ
cho những mục tiêu chánh trị nhất định trong một giai đọan lịch sử
nhất định. Đến lúc nào đó nó sẽ bị đào thải do không theo kịp sự tiến
hóa không ngừng của xã hội. Còn chủ nghĩa Cộng Sản chỉ là chủ nghĩa
ngoại lai, duy vật và sai lầm khi chủ trương vô gia đình, vô tôn giáo,
vô tổ quốc, đi ngược lại bản chất con người, ngược lại truyền thống
duy tâm, trọng đạo và nền văn hóa cổ truyền của người Việt. Nó quá tàn
nhẫn và sai lầm khi chủ trương đấu tranh giai cấp bằng chuyên chính vô
sản. Tôi cho rằng nó sẽ không tồn tại lâu dài.
Thấy hai tên Việt Cộng vẫn im lặng, anh Giáo nói tiếp:
– Trong thời gian Tết Mậu Thân năm 1968 các anh đã đồng ý hưu chiến để
đồng bào an tâm vui đón ba ngày lễ cổ truyền của dân tộc. Vậy mà các
anh lại tấn công vào các đô thị miền Nam, gieo rắc kinh hoàng, chết
chóc cho người dân vô tội. Khi các anh rút lui khỏi Huế lại nhẫn tâm
sát hại, chôn sống hàng ngàn dân lành. Các anh ký hiệp định Paris năm
1973 để chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam. Lúc nào
các anh cũng giương cao ngọn cờ chống Mỹ cứu nước như chánh nghĩa đấ
tranh của mình, nhưng khi Mỹ rút đi rồi thì các anh dốc toàn lực đánh
chiếm miền Nam. Vậy mà các anh nói được là hòa bình, hòa giải dân tộc!
Nói tới đây anh Giáo ngừng lại trong giây phút, rồi bất ngờ anh chỉ
tay về phía hai cán bộ Việt Cộng:
– Vậy thì giữa chúng tôi và các anh, ai mới là người có tội?
Bấy giờ thì hai tên Việt Cộng giận run, nét mặt đanh lại, xám ngắt..
Chúng không trả lời câu hỏi của anh Giáo mà đuổi anh ra khỏi phòng.
Bằng đủ mọi cách đấu tranh buộc anh Giáo nhận tội không kết quả, bọn Việt Cộng để cho phong trào lắng xuống. Ai cũng hồi hộp, lo lắng, không biết
điều gì sẽ xảy đến cho anh KTG. Việt Cộng có thể mang anh ra bắn công
khai về tội phản động như họ đã từng làm ở trại này mà anh Giáo cũng
như mọi người trong trại đều biết. Thời gian này anh Giáo cho biết các
em của anh đi học tập cùng đợt đã được ông chú bảo lãnh về hết, trong
đó có người em ở trại kế bên, chỉ cách nhau một hàng rào dây thép gai.
Ngày hai anh em chia tay nhau bên hàng rào, anh Giáo dặn em hãy về lo
cho mẹ và gia đình và đừng lo gì cho anh, chắc là lâu lắm anh mới được
về. Phần anh vẫn vui vẻ sống cùng anh em với tinh thần bình thản, một
đôi khi còn tiếu lâm, khôi hài nữa. Anh thường hay hát những bài như
Hà Nội, Niềm tin và Hy vọng, Anh lính quân bưu vui tính…Tôi hỏi sao
không hát những bản nhạc của mình, anh nói hãy cố giữ nội quy của họ
để họ không nói được mình.
Anh Giáo là thế, lúc nào cũng tự trọng. Mười bài học chánh trị rồi cũng qua.
Chúng tôi có nhiều giờ rảnh hơn vì lúc này không còn phải ngồi hàng
giờ để thảo luận và “giúp đỡ” anh Giáo nữa. Nghĩ lại,Việt Cộng dùng từ
cũng ngộ, như từ “giúp đỡ” được dùng trong trường hợp này. Chúng tôi
xét thấy chẳng có ai đủ tư cách để giúp đỡ anh Giáo, ngược lại rất nể
trọng anh và được anh giúp đỡ rất nhiều.
Vào những buổi chiều sau khi cơm nước xong, anh và tôi thường hay đi
bách bộ dưới tàng những cây sứ có hoa màu trắng, tỏa hương thơm ngát.
Chúng tôi thường trao đổi với nhau về chuyện ngân hàng và những vấn đề
mà cả hai cùng quan tâm. Thấy anh nhặt rất nhiều bông sứ, tôi hỏi:
– Chi vậy?
– Mai mốt về tặng người yêu – Anh trả lời.
– Chắc là cô bạn rất thích hoa này?
– Vì nó trắng tinh khiết và thơm dịu dàng.
– Sợ tới chừng đó nó sẽ phai màu đi – Tôi e ngại.
– Không sao. Dù hoa có phai màu nhưng chắc sẽ giữ được tình cảm của
mình trong đó!
– Anh lãng mạn quá – Tôi nhận xét.
Anh Giáo cười để lộ hai cái răng khểnh và một đồng tiền dưới khóe
miệng bên phải. Trông anh dễ thương hơn bao giờ hết!
Có lần trong lúc trò chuyện anh nói hiện nay anh ghét nhất là cái khẩu
hiệu “Yêu nước là yêu chủ nghĩa xã hội”. Bản thân chủ nghĩa xã hội
không ra gì thì làm sao mà yêu cho được. Theo anh Giáo, yêu nước là
yêu nước. Không thể và không nên gán ghép nước Việt Nam với bất cứ một
chủ nghĩa nào, dù là Chủ Nghĩa Xã Hội, Cộng Sản hay Tư Bản. Nếu những
chủ nghĩa này sụp đổ thì không yêu nước nữa hay sao?
Đêm 21 tháng 6 năm 1976 chúng tôi được chở bằng Motolova đến Tân Cảng
xuống tàu há mồm 503 ra Phú Quốc. Chuyến đi thật kinh hoàng như địa
ngục trần gian mà con người có thể tưởng tượng được. Hàng ngàn người
bị dồn trên con tàu đóng kín cửa. Ăn uống, ói mửa, tiểu tiện chỉ có
một chỗ, cho vào thùng phuy. Khi tàu cập bến Phú Quốc có nhiều tù nhân
bị xỉu, những người còn lại đều kiệt sức. Tù nhân phải dùng chính
những thùng phuy này để nấu cháo ăn ngay trong đêm. Cho tới hôm nay,
khi tôi viết bài này là ba muơi bốn năm, hình ảnh hãi hùng này vẫn còn
ám ảnh tôi. Tôi ghi vào nhật ký:
Đau đớn thay những linh hồn cháy lửa
Suốt đêm ngày tắm rửa với mồ hôi
Với cao tay quờ quạng chút hơi người
Miệng gào thét những âm thanh khiếp đảm
Ở Phú Quốc ngoài việc trồng rau để “cải thiện” bửa ăn, việc lên rừng
đốn củi là công tác thường xuyên và cực nhọc nhất. Nhiều anh em nghe
lời Việt Cộng, đi tìm vác những cây to để chứng tỏ mình là người “tiến
bộ”. Anh Giáo thì không. Lúc nào anh cũng ung dung, tự tại. Anh chỉ
tìm vác những cây vừa sức mình. Khi thấy cần phải nghỉ thì anh dừng
lại nghỉ, mặc cho bọn vệ binh ôm súng canh giữ cho tới lúc hết mệt anh
mới đứng lên đi tiếp. Anh khuyên anh em phải biết giữ gìn sức khỏe vì
thời gian “học tập” hãy còn dài. Giờ đây ngồi ghi lại những dòng này,
cảnh tượng của năm nào lại hiện ra trước mặt: Trong một buổi chiều ảm
đạm, gió thổi ào ào. Một bên là biển, một bên là rừng.
Đoàn tù cả trăm người, dài hơn cây số, xếp hàng đôi, áo quần lôi thôi
lếch thếch, vai vác những thân cây nặng nề, mồ hôi lã chã, chậm chạp
lê bước trên những con dốc ngoằng ngoèo, trơn trợt. Nhiều người té lên
té xuống. Hai bên và phía sau là những tên vệ binh ôm súng AK thúc
giục. Tới đầu một con dốc, anh Giáo đặt thân cây xuống, ngồi trên đó
nghỉ mệt. Khi một người không đi nổi thì cả đoàn phải dừng lại chờ.
Điều này bọn cai tù Việt Cộng không muốn. Tên chỉ huy đến chỗ anh Giáo
bắt phải đứng lên đi tiếp Anh Giáo trả lời mệt quá nên phải nghỉ. Tên
cán bộ không chịu. Thế là cuộc đấu trí bắt đầu. Đến khi đuối lý, tên
cán bộ rút khẩu K 54 ra khỏi vỏ. Cả đoàn tù hồi hộp. Cả khu rừng như
nín thở. Tên cán bộ đến bên anh, nghiêm sắc mặt:
– Anh có đứng lên không?
– Tôi còn mệt.
– Anh không chấp hành lệnh phải không?
– Tôi đã nói là tôi còn mệt. Bao giờ hết mệt tôi sẽ đi.
Tên cán bộ hướng khẩu K54 về phía anh Giáo:
– Anh không đứng lên tôi bắn.
Anh Giáo vẫn ngồi bất động, lạnh lùng đáp:
– Anh cứ bắn đi!
Tên cán bộ Việt Cộng bóp cò. Hai tiếng nổ chát chúa vang động cả khu rừng.
Một bầy chim bay lên tán loạn , kêu quang quác… Nhiều người tù gục
xuống, ôm ngực:
– Lại Chúa tôi.
Sự việc diễn ra chỉ trong vài giây ngắn ngủi nhưng đã nói lên tất cả
nét bi hùng của cuộc chiến sau “Hòa bình” mà kẻ có vũ khí trong tay đã
thua, đồng thời tính chất anh hùng của người chiến sĩ Quân lực Việt
Nam Cộng Hòa trong hoàn cảnh sa cơ thất thế vẫn sáng ngời, chói lọi.
Người tù đã thắng! Không biết vì sợ hãi hay run tay mà đường đạn nhắm
vào anh Giáo đã đi trượt một bên tai, làm bể nát phần thân cây mà anh
Giáo đang ngồi trên đó. Tôi thì sửng sốt, bàng hoàng, tưởng như mình
vừa trải qua một giấc mơ, vừa chứng kiến một cảnh chỉ có thể xảy ra
trên màn ảnh, truyền hình!
Anh Giáo thường hay kể truyện Tam Quốc, truyện Thần Điêu Đại Hiệp,
truyện Tây Du Ký cho chúng tôi nghe. Hết truyện Tàu đến truyện tiếu
lâm, làm cho đời sống tù tội bớt căng thẳng. Sau một thời gian ở Phú
Quốc, Việt Cộng nhiều lần cho họp liên trại, phát động lại chiến dịch
đấu tranh bắt anh Giáo nhận tội, nhưng rồi không thể nào lay chuyển
được tư tưởng của anh. Riêng đám tù binh chúng tôi bấy giờ rất thoải
mái chớ không còn căng thẳng như lúc ở Hốc Môn. Người ta chỉ tổ chức
đấu tranh với anh Giáo cho có lệ. Những lần như thế chúng tôi khỏi
phải lên rừng vác củi, được nghỉ lao động, lại thích hơn.
Nhưng thời khắc định mệnh đã tới! Một hôm trong lúc xếp hàng điểm danh
cuối ngày, cán bộ Việt Cộng ra lệnh cho anh Giáo phải bỏ kính ra. Anh
trình bày vì cận thị từ lâu nên không bỏ ra được. Chỉ chờ có thế,
chúng ra lệnh nhốt anh vào cũi sắt làm bằng dây thép gai, thứ mà chúng
ta hay gọi là chuồng cọp, diện tích rất hẹp, nằm không được mà ngồi
cũng không được. Chuồng cọp để giữa trời, không có mái che mưa che
nắng.
Ngay từ năm 1930, khi thành lập đảng Cộng Sản, họ đã có chính sách
“Trí, Phú, Địa, Hào, đào tận gốc bốc tận rễ.” Anh KTG là một trí thức
mặc dầu thua trận vẫn cương quyết giữ vững lập trường chống Cộng và
quyết tâm bảo vệ chánh nghĩa Quốc Gia thì sẽ bị tiêu diệt là điều khó
tránh khỏi. Tiến sĩ toán ĐXH, cá nhân tôi và biết bao anh em
khác cùng đội cũng mang kính trắng giống như anh KTG mà không hề bị
làm khó dễ. Điều này được giải thích như thế nào đây? Mỗi ngày Việt
Cộng chỉ cho anh Giáo nửa chén cơm lạt. Anh lại tuyệt thực để đấu
tranh và phản đối chính sách dã man và sự trả thù hèn hạ của chúng.
Ngoài tuyệt thực, anh Giáo còn dùng lời ca, tiếng hát để làm vũ khí
đấu tranh. Bài hát anh Giáo sử dụng là bài Đêm Nguyện Cầu, trong đó có
những câu:
“Con tim chân chính không bao giờ biết đến nói dối
Nghẹn ngào cho non nước tôi, trăm ngàn ưu phiền…”
Có lẽ trong giờ phút đó, anh Giáo biết rằng mình đã ở vào thế hoàn toàn tuyệt
vọng và chỉ có thể nguyện cầu mà thôi. Đây là lần đầu tiên mà có lẽ
cũng là duy nhất trong đời, tôi nhìn thấy một người hát bằng tất cả
linh hồn như vậy. Anh Giáo thường cất tiếng hát của mình vào những đêm
khuya thanh vắng. Giọng hát của anh bay vào không gian, vào từng lán,
trại, có lúc thật cảm xúc, có lúc nghe rợn người như âm thanh phát ra
từ cõi chết. Nhiều người nghe anh hát thì ngủ không được, nhiều người
đang ngủ thì bừng tỉnh dậy và khóc nức nở. Bài Đêm Nguyện Cầu là của
Lê- Minh- Bằng. Anh Bằng năm nay vẫn còn sống ở Mỹ, chắc anh không ngờ
sáng tác của anh lại có người sử dụng trong hoàn cảnh đắng cay như
vậy. Giờ đây mỗi lần nghe lại bài hát này tôi không cầm được nước mắt
vì nhớ tới người bạn của mình. Lời ca của anh Giáo rồi thì cũng yếu
dần và tôi không nhớ cho đến khi nào thì tắt lịm. Anh bị xuống sức rất
nhanh. Từ một thanh niên khỏe mạnh cao hơn một thước bảy, chỉ trong
vòng một tháng anh chỉ còn là một bộ xương, duy có đôi mắt là còn tinh
anh, sáng ngời, khiến cho nhiều người không dám nhìn thẳng vào mắt
anh, nhất là cán bộ Việt Cộng.
Ngày 20 tháng 6 năm 1977 Việt Cộng cho di chuyển một số tù nhân từ Phú
Quốc về Long Giao, Long Khánh. Anh Giáo di chuyển đợt đầu, tôi thì đi
đợt kế tiếp. Trong lúc di chuyển, anh Giáo bị còng tay, lúc nào cũng
có vệ binh ôm súng canh chừng. Ngay khi về tới Long Giao tôi vội đi
tìm anh Giáo. Khi gặp được anh thì anh đang hấp hối. Tôi
nắm tay anh, bàn tay lạnh ngắt Lời nói cuối cùng anh nhắn lại với tôi
là khi nào được về thì nói tất cả sự thật cho gia đình anh biết. Tôi
hỏi địa chỉ ở đâu thì anh thều thào trong hơi thở rất yếu. Hình như
anh thốt ra hai chữ Huyền Trân. Sau này khi đi lao động tình cờ tôi
gặp được nấm mộ của anh, phủ đầy cỏ dại ở một góc sân banh hoang vắng.
Trên mộ có tấm bảng gỗ nhỏ có đề tên anh, nét chữ nhạt nhòa.
Tôi được tha về cuối năm 1977. Mặc dầu phải đương đầu với biết bao khó
khăn trong đời sống hàng ngày đối với một người vừa mới ra tù, tôi vẫn
để tâm đi tìm gia đình anh Kha Tư Giáo. Theo quyết định ra trại, tôi
chỉ được tạm trú ở nhà một tháng, sau đó phải chịu sự điều động của
địa phương đi “Kinh Tế Mới”. Nhờ may mắn, tôi xin được giấy chứng nhận
là thuộc diện sử dụng vào công việc của thành phố. Từ đó tôi xin được
việc làm và dần dần ổn định được đời sống. Tôi đã tìm khắp mọi nẻo
đường, từ Sài Gòn vô Chợ Lớn, Bà Chiểu, Phú Nhuận, nhất là đường Huyền
Trân Công Chúa, đường có hai chữ Huyền Trân mà tôi đã nghe anh Giáo
thốt ra trong lúc lâm chung. Nhưng con đường này toàn là biệt thự, có
vẻ là công sở hơn là nhà tư nhân. Tôi cứ đi qua, đi lại con đường này
không biết bao nhiêu lần. Khi tôi vào hỏi đều nhận được cái lắc đầu
của chủ nhà.
Cũng có lần tôi cầu may lên Thành Ủy Sài Gòn ở đường Trương Định, quận
Ba để hỏi thăm về đồng chí KVC, Bộ Trưởng Bộ Công Nghiệp Nhẹ nhưng tôi
không qua được cổng bảo vệ vì khi được hỏi quan hệ như thế nào với
đồng chí bộ trưởng thì tôi trả lời quanh co mà không chứng minh được
gì cả.
Trong suốt hai mươi năm ở SàiGòn không tìm được gia đình anh Giáo thì
tôi được người em vợ bảo lãnh đi Mỹ, định cư ở Chicago vào cuối năm
1997. Sang Mỹ tôi vẫn tìm cách thực hiện nguyện vọng cuối cùng của
người bạn quá cố. Tôi cố gắng dò hỏi trong số bạn bè mà tôi liên lạc
được xem có ai biết gia đình họ Kha ở đâu không. Một lần nữa tôi không
có tin vui. Điều tôi làm được là cuối tháng 12 năm 2001 tôi viết lại
câu chuyện về anh Kha Tư Giáo, đặt tựa đề Người Không Nhận Tội và gửi
cho tờ Việt Báo ở California, mục “Viết về nước Mỹ”. Tôi chọn mục này
vì đây là diễn đàn có số độc giả rất lớn, ở khắp nơi trên thế giới,
biết đâu gia đình anh Giáo sẽ đọc được. Hy vọng của tôi rất mong manh
vì bài của tôi không nói gì về nước Mỹ mà chỉ viết về người bạn của
mình đã ngã gục trong tù Cộng Sản. Vậy mà không ngờ, bài viết cũng
được chọn đăng và được phổ biến trên hệ thống thông tin toàn cầu. Tôi
lại hồi hộp chờ đợi bài viết của mình đến với gia đình anh KTG. Ngày
23 tháng 1 năm 2002 tôi nhận được email của Ban Chủ Nhiệm Việt Báo
chuyển cho cùng với bức điện thư của anh KTC, em của anh KTG gửi từ
Autin, Texas, báo tin gia đình anh đã đọc được bài viết của tôi. Bức
điện thư ngắn ngủi nhưng đã gây cho tôi một cảm xúc mạnh, một niềm vui
lớn. Bạn hãy tưởng tượng cũng biết được là tôi hạnh phúc như thế nào
khi nỗi niềm đã được giải tỏa, khi ước mơ 25 năm đã thực hiện được,
nhất là ước mơ đó là của người quá cố, nên có tính cách linh thiêng.
Chiều chủ nhật 27 tháng 1 năm 2002, tôi đang ở nhà thì nhận được điện
thọai từ Texas:
– Hello! Tôi là KHT, em ruột anh Kha Tư Giáo. Xin lỗi có phải…
– Tôi, Duy Nhân đây.
– Chào anh Duy Nhân! Có phải anh là tác giả bài viết Người Không Nhân Tội?
– Tôi đây chị.
– Hân hạnh được nói chuyện với anh. Gia đình tôi đọc được bài viết của
anh trên Internet. Không ngờ sự thật như vậy…
Tới đây thì tiếng nói đứt quãng. Tôi nghe được cả sự nghẹn ngào bên
kia đầu dây. Chị HT quá xúc động. Tôi cũng vậy. Tôi giữ được im lặng
trong một phút, rồi nói:
– Đây là giây phút mà tôi chờ đợi suốt hai mươi lăm năm nay.
– Gia đình chúng tôi cám ơn anh nhiều lắm.
– Tôi chỉ làm nhiệm vụ đối với anh Giáo, một người bạn của tôi.
– Bài viết của anh nói lên được nhiều điều. Qua đó, gia đình tôi hiểu
rõ sự thật về anh Giáo, về Cộng Sản mà nhiều cán bộ cao cấp theo Cộng
Sản suốt đời cũng không hiểu được.
Tôi lại nghe tiếng nức nở bên kia đầu dây. Chị HT lại khóc. Sau đó chị
kể cho tôi nghe những sự kiện tiếp theo cái chết của anh Giáo. Chín
tháng sau khi anh Giáo chết thì Việt Cộng mới báo tin về gia đình, Họ
có hoàn lại cho gia đình một số vật dụng cá nhân, trong đó có cặp kính
trắng. Bây giờ tới phiên tôi đau lòng và xót xa khi nghe nhắc tới cặp
kính trắng. Đó chứng tích của sự trả thù hèn mọn và một chính sách sai
lầm đối với trí thức, đối với người thuộc chế độ cũ mà tôi là nhân
chứng từ đầu tới cuối. Khi gia đình nhận được giấy báo tử của anh Giáo
thì mẹ và các em đi gặp cán bộ có chức quyền để hỏi tin tức. Họ nói
anh Giáo nhịn ăn cho tới chết. Mẹ anh hỏi lý do gì khiến anh Giáo phải
tuyệt thực, anh Giáo có tội gì phải biệt giam, đề nghị cho xin bản án
hoặc biên bản về cái chết của anh Giáo. Việt Cộng không trả lời. Mặc
dầu uất ức nhưng mẹ anh cố kiềm nước mắt không bật khóc trước mặt Việt
Cộng. Đến khi mẹ anh Giáo đề nghị được dẫn đi tìm mộ thì bọn Việt Cộng
lại tỏ ra khó chịu và đòi hối lộ. Cuối cùng, bà và các em phải đi tìm
một mình và dĩ nhiên là không thể nào tìm được! Vì quá đau buồn,
mẹ anh Giáo qua đời sau đó ít lâu. Khi tôi nhắc đến tên Huyền Trân thì
chị nói đó không phải là tên đường mà là tên của chị. Có lẽ trong lúc
lâm chung anh Giáo gọi tên chị mà tôi tưởng là tên đường. Chị HT nói
cho tới bây giờ gia đình chị không ai biết anh
Giáo nằm ở đâu. Tôi thì biết rất rõ. Ngôi mộ quay đề về hướng Đông ở
một góc sân banh.
Trên mộ có xuất hiện một cây hoa dại có bông rất lạ. Ngày xưa mỗi lần
đi lao động về ngang qua ngôi mộ tôi đề bứt vài bông đem về cắm trong
lọ mà tưởng tượng anh Giáo như còn sống.. Anh Giáo đã chết một cách vô
danh mà anh hùng như loài hoa kia đã dũng cảm vươn lên giữa khô cằn và
gai góc.
Sau chi HT thì anh KTH, em kế anh Giáo từ bên Pháp đã liên lạc với tôi
bằng thư và nói chuyện qua điện thọai.. Anh cho biết rõ hơn về tính
tình ngay thẳng, cương trực của anh Giáo. Anh H tỏ ra rất hãnh diện và
tự hào về người anh của mình, đã chọn cái chết mà không phải ai cũng
làm được. Anh đã thanh thản đi vào trang sử bi hùng của Quân Lực VNCH
và dân tộc.
Anh Kha Tư Giáo ơi! Ở một nơi nào đó chắc là anh đã mãn nguyện vì ước
muốn sau cùng của anh đã được thực hiện, dầu có muộn màng. Bài mà tôi
viết về anh người ta đã lấy dựng thành kịch (1), cho phổ biến, trình
chiếu khắp nơi mà không xin phép tác giả. Thôi thì hãy ngậm cười mà
tha thứ cho họ, tha thứ tất cả. Tha thứ cho những kẻ đã
hành hạ anh, những kẻ bỏ đói anh, tha thứ luôn cho cái chuồng cọp nhốt
anh đêm ngày và cái còng sắt siết chặt tay anh rớm máu! Bây giờ đã là
ba mươi bốn năm, vậy mà tôi tưởng như mới ngày nào… Lịch sử vẫn đang
ghi nhận những sự thay đổi, những bước tiếp diễn lạnh lùng của nó. Có
những điều anh nhận định, anh mong mỏi bây giờ đã là sự thật, ngọai
trừ Tự Do và Hạnh Phúc cho mọi người. Gia đình anh có nhiều thay đổi:
Mẹ anh đã qua đời, ông chú anh cũng đã ra đi. Người ta dùng tên chú
anh để đặt tên một con đường nhỏ ở Thủ Đức nhưng lại viết sai chính
tả! Anh còn lại những người thân nhưng đã phân tán mỗi người mỗi ngã.
Có người còn ở Việt Nam, có người ở Pháp, ở Mỹ… Tôi vẫn đang liên lạc
với họ, vẫn nghe tiếng họ nói mà chưa một lần gặp mặt. Vậy mà cảm thấy
như đã thân quen tự thuở nào. Về phần tôi, khi nào điều kiện cho phép
tôi sẽ về lại Việt Nam. Tôi sẽ đi tìm ngôi mộ của anh, sẽ thắp lên đó
một nén hương và trồng bên cạnh đó một cây sứ có bông màu trắng.
GHI CHÚ: (1) Bài viết Người Không Nhận Tội đã được Trung Tâm Băng Nhạc
Asia dàn dựng với cùng tựa đề, do Ban kịch Sống – Túy Hồng trình diễn
trong cuốn Asia số 36 (chủ đề Người Lính) tưởng niệm 27 năm tháng 4
đen (30/4/1975 – 30/4/ 2002).
Bài này được viết lại tháng 4 năm 2010 để tưởng niệm 35 năm ngày mất nước.
—
THANH LAM