Việt Nam đang mất đi sự hấp dẫn như một vùng đất ổn định, lãnh đạo có thẩm quyền
[Ghi chú: 1 đảng cầm quyền gồm mấy triệu đảng viên từ Uỷ viên BCT, Uỷ viên BCHTU đến đảng viên thường đều tham nhũng, từ Chủ tịch Nước đến chủ tịch Xã đều lộng hành, thì có khi nào chỉ có ông Chủ tịch đảng là không tham nhũng và trong sạch?
Nay cá ăn kiến – Mai kiến ăn cá ! BBT]
Thanh trừng các quan chức hàng đầu đang hạ gục các nhà kỹ trị được các nhà đầu tư nước ngoài ưa chuộng
Zachary Abuza – 17/01/2023 17:00 JST – Updated On 17/01/2023 18:03 JST
Zachary Abuza là giáo sư về an ninh chiến lược tại Đại học Chiến tranh Quốc gia ở Washington. Quan điểm thể hiện ở đây là của riêng anh ấy và có thể không phản ánh quan điểm của trường đại học hoặc chính phủ Hoa Kỳ.
Đảng Cộng sản Việt Nam khai mạc năm mới bằng việc cách chức hai phó thủ tướng và các chức vụ chủ chốt của đảng. Hôm thứ Ba, cuộc thanh trừng đến tai Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc khi truyền thông nhà nước đưa tin ông từ chức khỏi chính phủ cũng như từ Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương đảng.
Các vị trí của phó thủ tướng thứ ba của chính phủ và bộ trưởng ngoại giao của nó dường như cũng gặp nguy hiểm. Ban lãnh đạo thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, lần lượt là thủ đô kinh doanh và chính phủ của đất nước, cũng đang trong tình trạng hỗn loạn; Chức bí thư TP.HCM đến nay đã 3 lần đổi chủ trong 2 năm.
Sản lượng kinh tế của Việt Nam đã chính thức tăng trưởng với tốc độ chóng mặt 8% vào năm ngoái, có thể là nhanh nhất ở châu Á. Đất nước này đã được hưởng lợi từ các động thái của các công ty đa quốc gia nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng trước đây tập trung vào Trung Quốc và sự bất ổn chính trị giữa các nước trong khu vực, bao gồm Thái Lan, Malaysia và Myanmar.
Nguyễn Phú Trọng, bên trái, được Nguyễn Xuân Phúc tặng một bó hoa tại Hà Nội vào tháng 1 năm 2021: Trọng đã nghi ngờ Phúc do lập trường thân phương Tây và chủ nghĩa thực dụng trong chính sách của ông ta. © TTXVN/AP
Tuy nhiên, khả năng ra quyết định thực tế và sự chắc chắn về chính trị đã khiến Việt Nam hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài đang bị đặt dấu hỏi trong bối cảnh cuộc cải tổ chưa từng có trong Bộ Chính trị Đảng Cộng sản và các cơ quan lãnh đạo khác. Hà Nội nên ý thức rằng các nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng đối với thành tích kinh tế của đất nước có nhiều điểm đến thay thế sẵn sàng trải thảm đỏ cho họ.
Phúc, người đã giám sát một giai đoạn tăng trưởng kinh tế nhanh chóng với tư cách là thủ tướng bắt đầu từ năm 2016, được coi là một bàn tay vững chắc khi Phạm Minh Chính thiếu kinh nghiệm kế nhiệm ông vào tháng 1 năm 2021.
Phó thủ tướng Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam đều là những nhà quản lý tài ba, đóng vai trò trung tâm trong công cuộc ứng phó với COVID-19 của Việt Nam thuộc hàng tốt nhất thế giới.
Phần lớn nhờ những nỗ lực của họ mà Việt Nam, một mình trong số 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, đã có thể tiếp tục tăng trưởng kinh tế vào năm 2020 và sau đó tăng tốc trong hai năm tiếp theo.
Đàm đã giám sát việc phong tỏa ban đầu của Việt Nam và việc thực hiện thành công chiến lược không có COVID. Minh, cựu bộ trưởng ngoại giao, đã có thể tận dụng mối quan hệ chặt chẽ với các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ để đảm bảo rằng Việt Nam nhận được 40 triệu liều vắc-xin coronavirus và giấy phép sản xuất thêm bằng công nghệ mRNA, mặc dù Việt Nam vẫn chưa làm như vậy.
Nhưng ba người đàn ông cũng có nhiều đối thủ.
Phúc được coi là một trong hai ứng cử viên hàng đầu được chọn để kế nhiệm Nguyễn Phú Trọng làm tổng bí thư Đảng Cộng sản. Nhưng Trọng đã nghi ngờ ông ta do lập trường thân phương Tây và chủ nghĩa thực dụng trong chính sách của ông ta, cũng như các lợi ích công ty rộng lớn của gia đình ông ta.
Trong khi đó, Đàm và Minh đang phải chịu trách nhiệm về các vụ bê bối tham nhũng liên quan đến đại dịch tại các bộ do họ giám sát, mặc dù cả hai đều không liên quan đến cá nhân và cả hai đều giữ được danh tiếng trong sạch.
Một vụ bê bối tập trung vào khoảng 400 chuyến bay hồi hương mà chính phủ đã sắp xếp để đưa công dân Việt Nam về nước trong đại dịch COVID. Các quan chức tham nhũng được cho là đã bỏ túi khoảng 49.000 đô la tiền hối lộ để được ưu tiên đối với mỗi chuyến bay. Cho đến nay, khoảng 41 nhà ngoại giao và các quan chức khác đã bị buộc tội có hành vi sai trái, một số bị tước tư cách đảng viên.
Vụ bê bối khác liên quan đến một bộ xét nghiệm COVID-19 được bán trên toàn quốc với giá tăng cao theo chỉ đạo của Bộ Y tế. Khoảng 34 triệu đô la hối lộ được cho là đã đổi chủ trong vụ này, hiện đã hạ gục hai thành viên Ủy ban Trung ương, trong đó có một cựu bộ trưởng y tế. Hơn 30 người đã bị buộc tội trong vụ án, bao gồm cả các sĩ quan quân đội cấp cao.
Rõ ràng, chính trị đang diễn ra trước thềm đại hội Đảng Cộng sản dự kiến sẽ được tổ chức vào giữa năm. Không giống như Trung Quốc, nơi có nền chính trị phe phái rất rõ ràng, nền chính trị ưu tú của Việt Nam nhỏ nhen và cá nhân hơn nhiều.
Tổng Bí thư Trọng tiếp tục giương cao ngọn cờ chống tham nhũng trước các đối thủ chính trị trong nỗ lực giành lấy vị trí người kế nhiệm của người được ông bảo trợ. Một điểm nổi bật trong nhiệm kỳ của ông kể từ năm 2016 là tái khẳng định quyền kiểm soát của đảng đối với việc hoạch định chính sách, lấy lại quyền lực đã chuyển sang tay các nhà kỹ trị của chính phủ khi nền kinh tế phát triển và trở nên phức tạp hơn.
Bế mạc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng Cộng sản Việt Nam tại Hà Nội vào tháng 2 năm 2021: Chính trị đang diễn ra. © AP
Những người như Phúc, Minh và Đạm, và những người khác trước họ cũng bị mất việc làm, là những nhà kỹ trị thực dụng quyết tâm đưa Việt Nam vào quỹ đạo kinh tế vĩ mô ổn định.
Nhưng có những yếu tố chính trị ưu tú khác đang diễn ra. Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, người từng bị bắt trong vụ bê bối tham nhũng, có vẻ sẽ thay thế ông Phúc làm chủ tịch nước. Điều này sẽ cho phép ông duy trì quyền lực đối với Bộ Công an, giúp ông có quyền chỉ đạo các cuộc điều tra chống lại các đối thủ chính trị và kinh tế.
Điều này có nghĩa là hai trong số bốn vị trí hàng đầu của đất nước sẽ do các cựu quan chức công an nắm giữ. Nếu bộ trưởng công an mới được bầu vào Bộ Chính trị, như một thông lệ lịch sử, thì sáu trong số 17 thành viên của cơ quan này sẽ là những người kỳ cựu của bộ này. Đây sẽ là sự nắm bắt thể chế và là dấu hiệu cho thấy sự bất an của chế độ.
Kể từ đại hội đảng gần đây nhất vào tháng 1 năm 2021, chính phủ của Thủ tướng Chinh đã gặp khó khăn do tham nhũng và bế tắc chính sách. Tuy nhiên, khối lượng đầu tư nước ngoài khổng lồ đổ vào nước này đã mang lại cho chính phủ không gian dễ thở.
Nhưng cuộc thanh trừng đang diễn ra chắc chắn sẽ khiến các nhà đầu tư nước ngoài lo lắng, đặc biệt là khi các nạn nhân hàng đầu lại là những nhà quản lý được coi là có năng lực và trung thực. Với sự cạnh tranh khốc liệt trên khắp châu Á và xa hơn nữa để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đang tìm kiếm một giải pháp thay thế cho Trung Quốc, Việt Nam sẽ bắt đầu thua cuộc nếu chính quyền không còn được coi là ổn định và có năng lực.
Một làn sóng điều tra và bắt giữ chống tham nhũng được chính trị hóa dự kiến sẽ diễn ra sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vào cuối tháng này, với lĩnh vực bất động sản có thể là một lĩnh vực trọng tâm. Đấu đá nội bộ nhỏ có thể sẽ tiếp tục leo thang khi các phe phái tranh giành vị trí trước khi nhiệm kỳ thứ ba và cũng là nhiệm kỳ cuối cùng của ông Trọng kết thúc vào tháng 1 năm 2026. Việt Nam có thể cần một sân chơi mới để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.
https://asia.nikkei.com/Opinion/Vietnam-is-losing-appeal-as-a-land-of-stable-competent-leadership
Lê Văn dịch lại