Trung Quốc đấu tranh để tìm kiếm lối thoát an toàn không có COVID
Các quy tắc nghiêm ngặt đè nặng lên nền kinh tế nhưng các nhà phân tích cảnh báo về sự bùng phát hàng loạt
Các cửa hàng đã mở cửa trở lại ở quận Haizhu của Quảng Châu sau khi thành phố phía nam Trung Quốc nới lỏng các hạn chế COVID-19 không phổ biến. © AP
SHIN WATANABE và TSUKASA HADANO, biên tập viên của Nikkei – 03/12/2022 01:30 JST
DALIAN, Trung Quốc/BẮC KINH — Phản ứng dữ dội của công chúng đối với cách tiếp cận nghiêm ngặt bằng không với COVID của Trung Quốc đặt ra cho Bắc Kinh câu hỏi làm thế nào để rút lại một chính sách lớn mà không đe dọa uy tín của Chủ tịch Tập Cận Bình hoặc có nguy cơ bùng phát dịch bệnh hàng loạt có khả năng gây chết người.
Chính phủ dường như đang tiến tới một sự rút lui theo từng giai đoạn, khi làn sóng biểu tình trên toàn quốc trong tuần này – với một số người biểu tình thậm chí còn kêu gọi Tập Cận Bình từ chức – đã buộc chính phủ phải xem xét lại cách tiếp cận của mình.
Theo một quan chức cấp cao của Liên minh châu Âu, trong cuộc họp hôm thứ Năm với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Charles Michel, ông Tập đã đề cập đến các cuộc biểu tình của sinh viên đối phó với căng thẳng liên quan đến đại dịch trong ba năm.
Mặc dù nhà lãnh đạo Trung Quốc không đưa ra bình luận trực tiếp nào về sự thay đổi trong chính sách không có COVID, nhưng quan chức này cảm thấy rằng ông có xu hướng bắt đầu nới lỏng.
Tương tự, Phó Thủ tướng Sun Chunlan, người đứng đầu phản ứng với virus corona của đất nước, cho biết hôm thứ Tư rằng “Trung Quốc đang đối mặt với một tình huống mới và nhiệm vụ mới.” Cô ấy không đề cập đến “chính sách không COVID động”, thuật ngữ thông thường cho chiến dịch của Trung Quốc nhằm dập tắt hoàn toàn virus.
Một số địa phương đang bắt đầu hành động. Quảng Châu hôm thứ Năm đã dỡ bỏ lệnh cấm ăn uống trong nhà trên hầu hết thành phố. Nhiều nhà hàng ở trung tâm thành phố đã mở cửa trở lại vào ngày hôm đó và giao thông trên các con đường đã tăng lên đáng kể. Các yêu cầu xét nghiệm PCR để vào nhiều tòa nhà ở trung tâm Quảng Châu đã bị loại bỏ và hầu hết các địa điểm xét nghiệm đều bị dỡ bỏ.
Tại Bắc Kinh, nhiều trung tâm mua sắm đã thông báo mở cửa trở lại vào thứ Năm. Thành phố nội địa Trùng Khánh hôm thứ Sáu đã cho phép người dân bên ngoài các khu vực có nguy cơ cao ra ngoài và thậm chí mua sắm tại các siêu thị mà không cần xét nghiệm âm tính với COVID-19.
Một trạm xét nghiệm COVID-19 đã đóng cửa ở quận Haizhu của Quảng Châu vào ngày 2 tháng 12. (Ảnh của Yusuke Hinata) © AP
Nhưng việc loại bỏ hoàn toàn chính sách không có COVID sẽ tiềm ẩn những rủi ro nghiêm trọng.
Nhóm phân tích dữ liệu y tế Airfinity của Anh ước tính rằng “từ 1,3 đến 2,1 triệu sinh mạng có thể gặp rủi ro nếu Trung Quốc dỡ bỏ chính sách không có COVID”, trong một báo cáo được công bố hôm thứ Hai. Chính phủ Trung Quốc cho biết vào tháng 4 rằng 2 triệu người sẽ chết nếu các chính sách không có COVID được nới lỏng.
Tỷ lệ tiêm chủng thấp và sự yếu kém tương đối của các loại vắc xin trong nước mà Trung Quốc khăng khăng sử dụng là những yếu tố chính. Một nghiên cứu ở Hồng Kông công bố vào tháng 7 cho thấy hai liều vắc-xin Sinovac chỉ có hiệu quả khoảng 70% trong việc ngăn ngừa bệnh nghiêm trọng hoặc tử vong cho người lớn từ 60 tuổi trở lên, so với 86% đối với vắc-xin Pfizer-BioNTech.
Theo Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, vắc xin Sinovac có hiệu quả 86% đối với những người từ 60 tuổi trở lên và 66% đối với những người từ 80 tuổi trở lên, thấp hơn so với các loại khác trên thị trường.
Chính phủ đã tuân thủ quy định không có COVID dựa trên kinh nghiệm trong giai đoạn đầu của đại dịch. Trước đó, các quan chức đã cố gắng giảm số người chết thông qua các biện pháp kiểm dịch khắc nghiệt trong khi vẫn duy trì tăng trưởng kinh tế tích cực.
Sóng omicron đã đảo ngược phép tính. Mùa xuân này, các quan chức đã phong tỏa thủ đô kinh tế Thượng Hải của Trung Quốc trong khoảng hai tháng. Tính đến thứ Hai, 530 triệu người ở 68 thành phố đã bị phong tỏa hoặc kiểm soát di chuyển, theo ước tính của Nomura International (Hồng Kông).
Tỷ lệ thất nghiệp của Trung Quốc tăng cao và tiêu dùng cá nhân giảm sút. Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào tháng 10 đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong năm nay xuống 3,2%.
Đối với chiến lược rút lui, Công ty chứng khoán Mitsubishi UFJ Morgan Stanley dự đoán Trung Quốc sẽ áp dụng hai bước nới lỏng COVID-19 – bước đầu tiên vào cuối tháng 12 và bước tiếp theo vào cuối tháng 3.
Theo kịch bản này, các quan chức sẽ đẩy mạnh tiêm chủng cho người cao tuổi và xây dựng cơ sở hạ tầng chăm sóc sức khỏe bổ sung ở các vùng nông thôn. Thời gian cách ly đối với khách quốc tế sẽ được rút ngắn thành hai giai đoạn, cho đến khi nó được loại bỏ hoàn toàn vào đầu mùa xuân.
Theo SMBC Nikko Securities, mọi người không nên mong đợi bất kỳ thay đổi lớn nào trong ngắn hạn vì những điều chỉnh chính sách ảnh hưởng đến uy tín chính trị. Công ty môi giới Nhật Bản dự đoán các quan chức Trung Quốc sẽ tìm cách giảm dần cách tiếp cận của họ trong khi vẫn giương cao biểu ngữ không có COVID.
Báo cáo bổ sung của Yasuo Takeuchi tại Brussels
https://asia.nikkei.com/Spotlight/Coronavirus/China-struggles-in-search-for-safe-zero-COVID-exit
Lê Văn dịch lại