TC âm mưu gì sau kế hoạch xây đảo
Hình ảnh hoạt động xây đảo của TC được may bay Mỹ nghi lại – Video clip/afp
Hải Ninh, phóng viên RFA, 2015-05-28
TC đang gấp rút xây dựng các đảo đá nhân tạo ở Trường Sa, nơi mà Việt Nam cũng khẳng định chủ quyền. Trong khi đó, Mỹ dường như ngày càng lên tiếng mạnh mẽ hơn phản đối điều này. Mới hôm qua, Bộ trường Quốc phòng Mỹ Ash Carter kêu gọi TC chấm dứt các hoạt động xây dựng ở Biển Đông. Hải Ninh có cuộc phỏng vấn với giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, giảng dạy môn quan hệ quốc tế tại đại học George Mason, về vấn đề này.
Hải Ninh: Xin cảm ơn ông đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn này. Xin hỏi ông câu đầu tiên, việc Trung Quốc xây dựng đảo đá ở Trường Sa, rồi cả hải đăng nữa sẽ ảnh hưởng tới tình hình Biển Đông ra sao?
G.S. Nguyễn Mạnh Hùng: Điều đầu tiên mình thấy là căng thẳng rồi, và chúng ta thấy rất nhiều lời tuyên bố qua lại đặc biệt là nước Mỹ và Trung Quốc. Đấy là tổng quát đấy, về chi tiết thì mình thấy có hai cái điều quan trọng. Thứ nhất là về phương diện chiến lược, thứ hai là về phương diện luật quốc tế và trật tự quốc tế. Về phương diện chiến lược thì mình nhìn thấy có 5 cái hòn đảo, cái đá mà họ xây lên như thế đó là nó nằm ở cái tuyến đường biển rất quan trọng giữa Việt Nam này, Phi La Tân, Brunei, Malaysia. Nếu họ có căn cứ đó thì họ có thể kiểm soát được và chế ngự hoàn toàn cái vùng biển đó làm tuyến đường quan trọng nó block, nó chặn cái đường từ miền biển Hoa Đông xuống Malaca, thành ra đấy là về chiến lược rồi. Nếu họ thành công họ sẽ đạt được ưu thế chiến lược rất là quan trọng.
Thứ hai nói về trật tự quốc tế, hiện tại thì căn cứ số luật quốc tế hiện hành đó, luật quốc tế hiện hành không cho phép những cái đá chìm đó nước nào nhận chủ quyền đá chìm trừ khi đá đó ở trong vùng lãnh hải của mình hay là trong vòng EEZ đấy, tức là vùng đặc quyền kinh tế của mình. Không cho phép như thế. Nhưng Trung Quốc biến thành đảo, ông ấy biến thành đảo thì có hai chuyện. Thứ nhất là hoặc là ông ấy vi phạm luật quốc tế, hoặc là ông ấy bảo tôi chỉ xây trong phạm vi của tôi thôi, phạm vi đó là gì, là phạm vi đường lưỡi bò. Như vậy có nghĩa là ông ấy tuyên bố đường lưỡi bò, mọi người phản đối nhưng ông ấy thi hành từ từ từ đấy, bây giờ ông ấy làm thế này thì ông từ từ ông biến đường lưỡi bò làm lời tuyên bố thành sự thật và như vậy là về phương diện quốc tế hiện hành thì nó là sai, nhưng mà ông ấy giải thích theo kiểu của ông ấy rằng đây là vòng của ông ấy, ông ấy có quyền xây, ai cũng có quyền xây như xây nhà đó, thì ông ấy làm như vậy mà nếu mọi người chấp thuận thì nhìn như thế này mình thấy là rõ ràng là Trung Quốc đặt ra luật rồi lại thi hành luật đó.
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng trả lời phỏng vấn phóng viên Hải Ninh, RFA
Hải Ninh: Vâng. Thưa ông mới đây còn có thông tin từ một tờ báo Australia rằng Trung Quốc dường như đã đưa vũ khí lên đảo nhân tạo kể trên. Theo ông thì khả năng xung đột là như thế nào?
G.S. Nguyễn Mạnh Hùng: Trước hết là Mỹ thì nói rằng là nếu mà họ xây như vậy đó, mà cái máy bay họ trông thấy thì họ xây những cái đảo quan sát rồi. Đảo quan sát đó thì nó sẽ phải xây căn cứ quân sự để bảo vệ đảo quan sát đó. Đảo quan sát đó nó biết rồi thì nó sẽ phóng cho quân đội của Trung Quốc, và quân đội Trung Quốc sẽ theo dõi máy bay, nó có thể zoom in bắn vào máy bay đó. Thì cái tình trạng máy bay đó rất nguy hiểm. Thì cái chuyện đó là mới trong cái tình trạng gọi là đồn đoán thôi. Nhưng hôm nay nếu mà cái tin đó là tin thật đó, là họ đã quân sự hoá cái đảo thì họ lại tăng cường, tăng thêm cái leo thang thêm cái hành động của họ.
Hải Ninh: Vậy thì khả năng xảy ra xung đột là thế nào?
G.S. Nguyễn Mạnh Hùng: Khả năng xẩy ra xung dột thì có. Bây giờ thí dụ Ông Cater đó, ngoài cái lời ông tuyên bố hôm nọ, hôm qua ông nói đó ông yêu cầu các quốc gia đều phải liên kết phản đối mạnh, nói rằng Mỹ sẽ có quyền gửi máy bay hay tàu chiến đến bất cứ vùng nào mà luật quốc tế cho phép, mà nếu mà Mỹ giải thích luật quốc tế cho phép ấy thì nó sẽ bay qua địa điểm của ông Trung Quốc và đi tàu trong đó.
Thành ra như vậy ngược lại với Trung Quốc, thế thì bây giờ là ông Trung Quốc ông chống lại chuyện đó, nhưng bây giờ nếu mà có vũ khí ngoài đó thì bây giờ nếu mà có máy bay đi qua rất có thể xảy ra trường hợp accidents, tức là biến cố mình không trù liệu được, tai nạn chẳng hạn, tính lầm chẳng hạn. Thì cái sự xung đột nó rất là lớn, thành ra tôi hôm trước có đọc câu tuyên bố của ông cựu phó giám đốc trung ương tình báo ông nói có triển vọng xảy ra chiến tranh
Hải Ninh: Trong khả năng có thể xảy ra xung đột và chiến tranh như thế, những nước cũng khẳng định chủ quyền ở Biển Đông phải làm thế nào?
G.S. Nguyễn Mạnh Hùng: Các nước đó thì chỉ có đánh bom miệng đươc thôi, thực sự họ không có khả năng gì để cản trở cái đó cả, tất cả họ đều phải nhờ Mỹ cả. Thế mà Cái khổ là thế này, nếu mà mình nhìn các ông ấy hành động từ xưa đến nay , nếu các ông đoàn kết lâu thì Trung Quốc đã không tiến mạnh được, bởi vì ông đoàn kết lâu thì Mỹ cũng dính tay vào đó. Các ông ấy theo sự nhận xét riêng của tôi đó thì tôi cảm tưởng các ông ấy muốn free ride đấy, tức là ông ấy chống Trung Quốc thì ông chỉ chống miệng thôi, còn hành động thì các ông ấy không làm, và ông ấy vẫn tiếp tục có quan hệ tốt với Trung Quốc. Thì Mỹ nó bảo you cannot have cake and eat it too, ông ăn hết bánh rồi thì bánh hết chứ còn gì làm bánh nữa, thì cái tình trạng đó tạo ra cái khó khăn như hiện nay.
Hải Ninh: Vậy liệu Trung Quốc có dừng việc xây đảo đá hoặc có cách nào khiến họ dừng việc xây dựng hay không?
G.S. Nguyễn Mạnh Hùng: Trước hết là đã xây rồi, nó thành đảo rồi. Vấn đề là họ có quân sự hoá cái đó không. Quân sự hoá có nghĩ là gì, ngoài vũ khí thì họ có thể xây sân bay, đưa tàu chiến vào. Nếu họ làm như vậy thì họ thay đổi rất mạnh mẽ cái thế chiến lược vùng đó bởi họ sẽ có ưu thế chiến lược kiểm soát Biển Đông, tạo ra áp lực rất mạnh cho những người muốn chống lại, nếu chống lại thì có thể xảy ra chiến tranh
Hải Ninh: Xin cảm ơn ông đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn này.