Trump đổi lập trường do gần đến bầu cử giữa kỳ?

Vào lúc còn hơn ba tháng nữa là đến bầu cử giữa kỳ, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã xuống thang trong cuộc chiến thương mại không được lòng dân, tỏ dấu hiệu cho thấy ông không còn tha thiết với lời đe dọa trước đây của ông là sẽ để Chính phủ đóng cửa vào tháng 10 nếu Quốc hội không cấp đầy đủ ngân sách cho bức tường biên giới và miễn cưỡng lùi lại mối quan hệ nồng ấm của ông với Putin với việc hoãn mời ông Putin đến thăm Nhà Trắng.

Những động thái này là nằm trong nỗ lực của ông Trump nhằm giúp cho Đảng Cộng hòa giữ được thế đa số trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 tới, theo các nhà phân tích. Điều đó cũng thể hiện ông đã biết lắng nghe những lời kêu gọi của các lãnh đạo Cộng hòa tại Quốc hội. Các lãnh đạo hàng đầu của Đảng Cộng hòa đang lo lắng thấy rõ rằng họ sẽ mất quyền kiểm soát Quốc hội nếu như những chính sách hiện tại không chuyển hướng.

Loan báo của ông Trump tại Vườn Hồng rằng ông đã đạt được thỏa thuận ban đầu với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Junker để giải quyết tranh chấp thương mại là nhằm để xoa dịu sự bất an ngày càng tăng của các bang thuộc vành đai nông nghiệp của Mỹ – lực lượng cử tri ủng hộ chủ chốt của ông Trump, theo Washington Post.

Trong buổi tuyên bố đó, ông Trump đã xuất hiện cùng với các nhà lập pháp vốn đã than phiền với Nhà Trắng về hậu quả kinh tế và chính trị của các biện pháp thuế quan của ông.

Ông Trump, khi đó đứng cạnh ông Juncker, cho biết Mỹ và EU sẽ hoãn lại việc đánh thuế vào xe hơi châu Âu và sẽ theo đuổi một thỏa thuận thương mại song phương mới. Trong nỗ lực giúp ông Trump giữ thể diện, ông Juncker nói rằng EU sẽ mua thêm đậu nành và khí hóa lỏng của Mỹ. “Chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề thuế nhôm và thép, và chúng tôi sẽ giải quyết các sắc thuế trả đũa,” ông Trump nói.

Theo Washington Post thì có rất nhiều lý do để nghi ngờ rằng ông Trump đã thay đổi lập trường về chiến tranh thương mại, chẳng hạn như không có nhiều chi tiết về thỏa thuận ông đạt được với EU, Mỹ vẫn chịu thâm hụt mậu dịch với EU – điều mà ông Trump không chấp nhận trong khi chỉ mới một ngày trước ông Trump còn ca ngợi ‘thuế quan là biện pháp tuyệt vời nhất’.

“Với phản ứng quyết liệt của các thành viên Đảng Cộng hòa ở Washington về chiến tranh quan thuế, cũng như những lời kêu gọi giúp đỡ từ phía các ứng viên Cộng hòa ở các bang Trung Tây trước thềm bầu cử giữa kỳ, câu hỏi được đưa ra lúc này là liệu chính quyền Trump có nhận ra được tác động chính trị của của những chính sách thương mại dân túy của ông hay không,” CNN nhận định trong bài phân tích có tựa đề ‘Tại sao Trump đổi ý’.

Một cuộc thăm dò ý kiến của NBC và Đại học Marist tiến hành hôm 25/7 cho biết ông Trump đang trở thành trở ngại chính đối với các ứng viên Đảng Cộng hòa ở ba bang Trung Tây vốn dựa rất nhiều vào nông nghiệp. Theo kết quả thăm dò này, tỷ lệ ủng hộ ông là 36% ở Michigan và Wisconsin và 38% ở Minnesota.

Đảng Dân chủ hiện đang dẫn từ 8 cho đến 12 điểm so với Đảng Cộng hòa trên cả ba bang này. Trong khi đó, chỉ có 28% cử tri Michigan cho rằng ông Trump đáng được tái đắc cử còn 62% cử tri cho rằng đã đến lúc trao cơ hội cho người khác. Tỷ lệ này ở bang Minnesota lần lượt là 30% và 60% còn ở Wisconsin là 31% và 63%.

Đa số cử tri ở cả ba bang nói rằng lá phiếu của họ vào tháng 11 sẽ gửi thông điệp là họ cần thêm nhiều đảng viên Dân chủ ở Quốc hội để kiểm soát và cân bằng với Tổng thống Trump, theo phóng viên Mark Murray của kênh NBC. Thương mại là một quan ngại hàng đầu đối với họ.

Với những kết quả thăm dò như thế thì không có gì ngạc nhiên là ông Trump phải lui bước, theo Washington Post.

Còn trên vấn đề bức tường biên giới với Mexico – một chủ trương lớn của ông Trump trong quá trình vận động tranh cử, mới đây các lãnh đạo Cộng hòa tại Quốc hội là Thượng nghị sỹ Mitch McConnell và Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan đã đưa cho ông Trump một bản kế hoạch để tránh cho Chính phủ đóng cửa xung quanh tranh cãi về ngân sách cho bức tường ít nhất là cho đến sau bầu cử giữa kỳ. Ông Trump dường như đã tiếp nhận đề xuất này.

Lãnh đạo phe Đa số tại Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện đã nói với ông Trump rằng họ sẽ ưu tiên cho những dự luật ít tranh cãi hơn bước thời hạn chót về việc thông qua ngân sách là ngày 30/9, tờ Politico tường thuật, do đó sẽ hoãn lại những tranh chấp quyết liệt về ngân sách xây tường cho đến cuối năm.

Tổng thống Trump đã nói rõ với các lãnh đạo Cộng hòa rằng ông vẫn muốn Quốc hội cấp đủ 5 tỷ đô la cho bức tường của ông trong năm nay, nhưng ông tỏ dấu hiệu rằng ông sẵn sàng hoãn lại đòi hỏi này cho đến sau cuộc bầu cử giữa kỳ, theo Politico. Việc chính phủ đóng cửa do bất đồng về bức tường biên giới sẽ đem đến hậu quả tai hại cho nỗ lực của Đảng Cộng hòa giữ thế đa số của họ tại Quốc hội.

Trước đó, hồi tháng Tư khi ông Trump được Quốc hội chuẩn chi chỉ 1,6 tỷ đô la cho bức tường biên giới, ông đã nói rằng ông sẽ không chấp nhận giải pháp nửa vời này vào đợt cấp ngân sách vào mùa thu: “Chúng tôi sẽ quay lại vấn đề này vào ngày 28/9, và nếu chúng tôi không có được an ninh biên giới thì chúng tôi sẽ còn lựa chọn nào khác, chúng tôi sẽ đóng cửa chính phủ,” ông tuyên bố.

Về lời mời Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm Mỹ của ông Trump, cả hai ông Ryan và McConnell đều đã công khai nói rõ rằng họ không hoan nghênh ông Putin đến Quốc hội. Các chiến lược gia của Đảng Cộng hòa đã bày tỏ quan ngại của họ với Nhà Trắng rằng nếu tình huống của hội nghị thượng đỉnh Helsinki lặp lại ở Washington sẽ gây tổn hại đến sự ủng hộ của các cử tri Cộng hòa. Quyết định hoãn lại lời mời của ông Trump đã trở nên dễ dàng sau khi ông Putin tỏ dấu hiệu là ông không muốn đến Nhà Trắng.

Bên cạnh hoãn lại lời mời này cho đến sau bầu cử giữa kỳ, các quan chức của chính quyền Trump cũng cam kết rằng ông Trump ‘sẽ không bao giờ công nhận’ việc Nga dùng vũ lực sát nhập bán đảo Crimea của Ukraine, ông ‘thật sự thừa nhận là Nga đã can thiệp vào bầu cử Mỹ hồi năm 2016’ và ông sẽ tổ chức một cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia để thể hiện thái độ nghiêm túc của ông trước việc ngăn chặn Nga lặp lại hành động này trong cuộc bầu cử sắp tới.