Tổng thống Mỹ Joe Biden cam kết hỗ trợ nhiều hơn đối với Myanmar, Biển Đông trong ‘kỷ nguyên mới’ của quan hệ Mỹ-ASEAN
Ông Biden cho biết khi trao đổi với các nhà lãnh đạo ASEAN, việc nâng quan hệ Hoa Kỳ-ASEAN lên thành ‘Đối tác Chiến lược Toàn diện’ sẽ giúp khu vực chống lại các mối đe dọa đối với trật tự dựa trên luật lệ.
Cuộc khủng hoảng sau cuộc đảo chính của Myanmar tiếp tục là một tâm điểm bàn luận chính ở Phnom Penh, với việc người đứng đầu Liên hợp quốc nói rằng cộng đồng quốc tế đã ‘thất bại’ trước quốc gia phẫn nộ vì bạo lực.
Dewey Sim ở Phnom Penh
Cập nhật: 9:19 tối, ngày 12 tháng 11 năm 2022
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết chuyến thăm của ông tới Phnom Penh – chuyến thăm đầu tiên của ông đến Đông Nam Á kể từ khi ông nhậm chức vào năm 2021 – là “minh chứng cho tầm quan trọng của Hoa Kỳ trong mối quan hệ của chúng ta với ASEAN”. Ảnh: Reuter
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm thứ Bảy cho biết khối ASEAN đang gặp khó khăn – đang đối mặt với những câu hỏi về sự thống nhất – là trọng tâm của chính sách châu Á của Washington và hứa sẽ hợp tác chặt chẽ hơn trong các thách thức lớn trong khu vực như bạo lực sau đảo chính của Myanmar và tranh chấp Biển Đông.
Trong phát biểu của mình trong cuộc hội đàm với 9 trong số 10 lãnh đạo của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại Phnom Penh, Biden cho biết sự hiện diện của ông tại cuộc họp là “minh chứng cho tầm quan trọng của Hoa Kỳ trong mối quan hệ của chúng ta với ASEAN”.
“ASEAN là trọng tâm trong chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của chính quyền tôi. Và chúng tôi tiếp tục củng cố cam kết của mình trong việc hợp tác chặt chẽ với một ASEAN thống nhất, được trao quyền ”, ông nói.
Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố khởi động quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Hoa Kỳ-ASEAN, mở rộng hợp tác đa phương trong các lĩnh vực bao gồm môi trường và khí hậu. Sự hợp tác này đặt mối quan hệ của Washington với ASEAN ngang hàng với Trung Quốc.
Ông Biden nói rằng hiệp ước tìm cách bảo vệ chống lại “các mối đe dọa đối với pháp quyền” và “xây dựng một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở, ổn định và thịnh vượng, kiên cường và an toàn”. Quan hệ Hoa Kỳ – ASEAN.
“Tôi mong muốn tiếp tục hợp tác của chúng ta cùng với ASEAN và với mỗi người trong các bạn nhằm tăng cường hòa bình và thịnh vượng trong khu vực nhằm giải quyết các thách thức từ Biển Đông đến Myanmar và tìm ra các giải pháp sáng tạo cho những thách thức chung”, ông nói trong phát biểu ngắn gọn. được truyền hình cho giới truyền thông trước khi các cuộc đàm phán kín bắt đầu.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden gặp Thủ tướng Campuchia Hun Sen bên lề Hội nghị thượng đỉnh các quốc gia Đông Nam Á tại Phnom Penh vào ngày 12 tháng 11 năm 2022. Ảnh: AFP
Cuộc khủng hoảng Myanmar và tranh chấp lãnh thổ và hàng hải kéo dài nhiều năm giữa một số quốc gia ASEAN và Trung Quốc về Biển Đông dự kiến sẽ là một phần của chương trình nghị sự trong cuộc hội đàm của Tổng thống Mỹ với chín nhà lãnh đạo ASEAN.
Thủ lãnh quân đội Myanmar Min Aung Hlaing không có ghế tại bàn vì một phần của sự đồng thuận của ASEAN rằng các nhà lãnh đạo quân đội nên vắng mặt trong các cuộc họp cho đến khi họ cam kết thực hiện một kế hoạch hòa bình đã được thống nhất trước đó.
Sự hiện diện của Biden tại Phnom Penh chỉ đánh dấu lần thứ hai kể từ năm 2017, tổng thống Hoa Kỳ tham dự các hội nghị thượng đỉnh cuối năm của ASEAN, bao gồm cả Hội nghị thượng đỉnh Đông Á (EAS) vào Chủ nhật với sự tham gia của tất cả các đối tác toàn cầu quan trọng của khối.
Người tiền nhiệm Donald Trump đã bỏ qua các cuộc họp này được coi là một trong những lý do khiến cam kết của Washington đối với khu vực đang bị đặt dấu hỏi trong những năm gần đây.
Mọi con mắt dự kiến sẽ đổ dồn vào việc Biden tham dự EAS vào Chủ nhật. Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cũng sẽ có mặt tại cuộc họp. Vào thứ Hai, Biden sẽ đến Bali để hội đàm trực tiếp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trước thềm hội nghị thượng đỉnh G20 kéo dài hai ngày tại hòn đảo nghỉ mát của Indonesia.
Phnom Penh, nơi tổ chức hội nghị thượng đỉnh ASEAN toàn diện đầu tiên kể từ năm 2020, là một chuỗi hoạt động ngoại giao vào thứ Bảy với các quan chức hàng đầu trên khắp thế giới, bao gồm Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, có mặt trước EAS.
Phát biểu trước truyền thông, ông Guterres cho biết cộng đồng quốc tế bao gồm Liên Hợp Quốc đã “thất bại” với Myanmar và ông hy vọng ASEAN có thể buộc chính quyền tuân thủ cái gọi là kế hoạch hòa bình Đồng thuận Năm điểm được xây dựng vào tháng 4 năm 2021.
Cũng phát biểu trước giới truyền thông là Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba, người đã kêu gọi ASEAN có lập trường cứng rắn hơn chống lại Nga vì hành động xâm lược đất nước của mình.
Ukraine trong tuần này đã trở thành một bên ký kết Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác của ASEAN, một hiệp ước hòa bình mang tính biểu tượng có từ năm 1976. Hiệp ước cam kết các bên “tôn trọng lẫn nhau đối với độc lập, chủ quyền, bình đẳng, toàn vẹn lãnh thổ và bản sắc dân tộc của tất cả các quốc gia”.
“Chúng tôi kêu gọi các nước ASEAN lên án hành động xâm lược của Nga đối với Ukraine vì đây không chỉ là một cuộc tấn công vào một quốc gia có chủ quyền”, Kuleba nói với các phóng viên. “Đây cũng là một cuộc tấn công vào Hiến chương Liên hợp quốc và các nguyên tắc về toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền và không sử dụng vũ lực”.
Ông nói: “Tôi hoàn toàn tin tưởng rằng không một quốc gia ASEAN nào quan tâm đến việc nhìn thấy bất kỳ quốc gia nào đi theo mô hình hành vi của Nga ở đây ở châu Á.
Các nước trong khu vực đã áp dụng các quan điểm khác nhau chống lại Nga kể từ khi nước này xâm lược Ukraine vào tháng Hai. Singapore là quốc gia duy nhất đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương đối với Moscow trong khi các quốc gia khác, có quan hệ thương mại và an ninh phức tạp với Nga, tỏ ra thận trọng hơn trong những lời chỉ trích của họ.
Khi được hỏi về việc thiếu các biện pháp trừng phạt chống lại Nga ở Đông Nam Á, Kuleba cho biết ông tin rằng một phần là do “lý do chính trị”.
Nhưng ông lưu ý rằng các biện pháp trừng phạt không phải là cách duy nhất mà các nước có thể thể hiện sự ủng hộ đối với Kyiv. “Có nhiều hình thức khác nhau về cách hỗ trợ Ukraine. Điều tồi tệ nhất mà một quốc gia có thể làm là không làm gì cả, ”ông nói.
Kuleba cho biết nhà ngoại giao hàng đầu của Nga Sergey Lavrov – người đại diện cho Moscow tại EAS – đã không yêu cầu một cuộc họp và “không có một dấu hiệu nào cho thấy Nga muốn đàm phán”.
Ông nói thêm rằng ông đã hy vọng có cuộc đàm phán với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị nhưng kế hoạch đó đã không thành hiện thực. Tuy nhiên, Ukraine vẫn duy trì đối thoại với Bắc Kinh để “đảm bảo rằng Trung Quốc sử dụng đòn bẩy của mình đối với Nga để khiến họ ngừng chiến tranh”.
https://www.scmp.com
Lê Văn dịch lại