Tin Việt Nam – 05/12/2017
Tàu cá VN vi phạm vùng biển nước ngoài gia tăng
Từ cuối năm 2015 đến nay, tình trạng tàu cá và ngư dân Việt Nam khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài gia tăng trở lại và diễn biến phức tạp.
Điều này được nêu ra trong báo cáo về kết quả giám sát thực hiện chính sách và pháp luật liên quan đến thủy sản và an ninh quốc phòng giai đoạn 2011 đến 2016. Báo cáo được Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi đến các đại biểu Quốc hội vào hôm 5/12.
Báo cáo nêu rõ từ năm 2010 đến năm 2016 đã có hơn 1.000 vụ và gần 14.000 ngư dân Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ.
Những tàu cá này chủ yếu đến từ các tỉnh Quảng Ngãi, Kiên Giang, Cà Mau, Bình Định, Bà Rịa- Vũng Tàu, Bình Thuận, Bến Tre, Tiền Giang. Và các quốc gia những tàu cá này vi phạm vùng biển bao gồm Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Campuchia và một số quốc đảo Thái Bình Dương.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được cho chủ yếu là vì lợi ích kinh tế. Báo cáo nhận định tình trạng này xảy ra phần lớn là do quản lý Nhà nước giữa kinh tế và quốc phòng an ninh chưa hiệu quả.
Trong một diễn biến khác, Tổng cục Kiểm ngư cho biết tình trạng tàu cá Trung Quốc xâm phạm vùng biển Việt Nam ngày càng gia tăng. Nếu năm 2015 chỉ phát hiện hơn 5.200 lượt tàu Trung Quốc vi phạm thì đến năm 2016 con số này lên tới hơn 15.500 lượt tàu.
Trẻ gốc Việt gửi thiệp Noel cho Trump về Mẹ Nấm, Thúy Nga
Một nhóm trẻ em gốc Việt gửi thiệp Giáng sinh đến Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi thả hai nhà hoạt động nữ để họ đoàn tụ cùng gia đình.
Hôm 4/12, trả lời BBC Tiếng Việt qua email, ông Hoàng Vi Kha, người sáng lập nhóm Viet Toon và cũng là hiệu trưởng trường Việt ngữ Thăng Long tại thủ đô Hoa Kỳ cho biết:
“Sang tháng 12, nhân ở Mỹ có thông lệ trẻ em viết thiệp ‘I Wish’ gởi tới tổng thống, nhóm Viet Toon đã thực hiện một số thiệp và học sinh trạc tuổi bé Nấm tại trường Thăng Long đã tích cực hưởng ứng.
Bà Thúy Nga bị kết án 9 tù, 5 năm quản chế
EU và Mỹ tiếp tục kêu gọi Việt Nam thả Mẹ Nấm
“Có vài em đã rất xúc động khi biết Mẹ Nấm bị y án 10 năm tù. Có em mắt đỏ hoe khi nhìn và nghe nói tới hoàn cảnh của Nấm, Gấu (vì các em mới trải qua ngày lễ Tạ Ơn đầm ấm, hạnh phúc bên gia đình, trong khi Nấm, Gấu lại không được như thế),” ông Kha viết.
Nội dung một số tấm thiệp hầu hết đều kêu gọi trả tự do cho hai nhà hoạt động nữ là Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và Trần Thị Nga để họ được đoàn tụ với gia đình.
Khung lá thiệp ghi sẵn hai dòng: “Santa thân mến, Tất cả những gì con muốn cho Giáng sinh là tự do cho mẹ của những người bạn của con” và “Những bà mẹ đơn thân này bị giam giữ 10 năm tù vì niềm tin của họ vào nhân quyền”.
Một lá thiệp do em Isabelle Cong viết: “Ông Trump thân mến,
Ông khỏe không? Cháu hi vọng ông khỏe. Cháu viết thư vì một số người ở Việt Nam phải vào tù vì họ dám lên tiếng. Làm hơn hãy giúp những người này và giúp thay đổi.”
“Xin đi tù thay bà Trần Thị Nga”
Vì sao học giả nước ngoài quan tâm Mẹ Nấm?
“Những người phụ nữ này đáng lẽ không phải vào tù. Họ đã biểu tình một cách vô hại và không bạo lực. Đây là một sự bất công to lớn. Làm ơn hãy thả những người mẹ này ra để con cái họ có thể có một cuộc sống ổn định,” một lá thiệp do em tên Lily Quỳnh Anh Trần viết.
“Thưa ông Trump, tất cả những gì con muốn cho Giáng Sinh là tất cả mọi người đều có quyền bình đẳng,” một lá thiệp do một em tên Hanna Nguyễn viết.
Em Nathan Trần thì viết: “Làm ơn hãy giúp những đứa trẻ này. Mẹ của họ không làm gì có hại đến đất nước. Họ xứng đáng được tự do, họ không đáng lẽ không phải vào tù 10 năm, họ nên được ở bên cạnh con của họ. Làm ơn hãy biến điều này thành sự thực.”
Ông Hoàng Vi Kha cho BBC biết gia đình các em đều là gia đình người Việt tị nạn Cộng Sản. Không hẳn gia đình nào cũng có ông bà là quân nhân của miền Nam Việt Nam trước 1975. Có gia đình mẹ hoặc cha là người Mỹ.
“Nhóm Viet Toon và trường Thăng Long được thành lập với mục đích đóng góp chút ít vào việc bảo tồn và phổ biến văn hóa, lịch sử Việt nam cho thế hệ trẻ tại hải ngoại.
“Nhóm Viet Toon chuyên về thực hiện các tranh vẽ, sách truyện lịch sử, các ấn phẩm mang tính văn hóa, giáo dục ý thức và trường Thăng Long là nơi các thiện nguyện viên tới dạy Việt ngữ, văn hóa và lịch sử vào thứ bảy cho trẻ em.
“Quan niệm của anh chị em trong nhóm Viet Toon và trường Thăng Long là: Đạo đức là cốt lũy của con người. Do đó, trong việc dạy trẻ em, bên cạnh Việt ngữ, chúng tôi luôn chú trọng vào đức dục. Các em chắc chắn không thể nào thông thạo Việt ngữ, Việt sử như trẻ em ở Việt Nam, nhưng chúng tôi cố gắng giúp các em có một “trái tim Việt Nam đầy nhân bản”.
Ông Hoàng Vi Kha cho biết, họ thường cập nhật những tin tức diễn biến bên Việt Nam cho các em hiểu biết và quan tâm.
“Chúng tôi hoàn toàn không theo giáo dục ‘tuyên truyền và nhồi sọ’. Các em ở môi trường dân chủ như Hoa kỳ, các em có điều kiện để tra cứu, đối chiếu, kiểm chứng tin tức. Vì vậy, chúng tôi chỉ đưa tin (raw news). Các em tự tìm hiểu rồi vào lớp thầy trò cùng phân tích, thảo luận. Có những việc chúng tôi gợi ý đề nghị nếu các em đồng thuận thì chúng tôi thực hiện.”
Về các vụ việc của blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và Trần Thị Nga, ông Kha cho biết:
“Chúng tôi đã từng đưa tin Formosa và cho các em tham gia thảo luận, đóng góp suy nghĩ. Khi đó bên Mỹ có dịp Ngày Đại Dương, trong trường Mỹ các em cũng đã được dạy về môi trường, môi sinh. Cho nên khi xảy ra vụ Formosa, các em đều rất quan tâm và từ đó cũng đã biết tới các cuộc biểu tình và những người như Mẹ Nấm.”
Về các lá thiệp, ông Kha cho biết: “Dĩ nhiên không kỳ vọng Mẹ Nấm và chị Nga sẽ được trả tự do. Nhưng hàng ngàn bức bưu thiếp ấy sẽ là một ‘tiếng nói chung’ của người Mỹ gốc Việt gởi tới chính quyền Mỹ để họ bổ túc vào các hồ sơ về nhân quyền liên quan tới Việt Nam.”
Ông Kha cho biết bà Nguyễn Tuyết Lan, thân mẫu của blogger Mẹ Nấm, đã nhắn tin gửi lời cảm ơn về hành động gửi những tấm thiệp của các em.
Nhà hoạt động Trần Thị Nga, hay còn gọi là Thúy Nga, bị kết án 9 năm tù giam và 5 năm quản chết hồi 25/7 với cáo buộc “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, theo Điều 88 Bộ luật hình sự. Bà có hai con trai 5 và 7 tuổi.
Blogger và nhà hoạt động Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, còn được biết đến là “Mẹ Nấm”, bị tuyên án 10 năm giam, với cùng tội danh trên hôm 29/6. Hôm 30/11, tòa phúc thẩm giữ nguyên bản án cũ dành cho bà. Bà có hai con nhỏ là bé Nấm 11 tuổi và bé gấu 5 tuổi.
http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-42233179
TPHCM: Lắp camera nhận dạng mặt người, biển số xe
Công an TP Hồ Chí Minh đang khảo sát, lắp đặt, thử nghiệm hệ thống camera có khả năng giám sát, định vị, nhận diện khuôn mặt và biển số xe.
Theo báo Thanh Niên, Trung tướng Lê Đông Phong, Giám đốc Công an TP.HCM cho biết hôm 26/11 rằng hệ thống camera sẽ tự động kiểm soát, phân tích hình ảnh nhận dạng biển số xe, gương mặt kết hợp và ghi nhận mọi thông tin về phương tiện, đối tượng, thời gian xuất hiện và phân tích dữ liệu hành trình di chuyển, phân tích thói quen phục vụ công tác nghiệp vụ.
“Hệ thống sẽ kết hợp với các cơ sở dữ liệu vi phạm giao thông, danh sách phương tiện cần tìm kiếm, danh sách đối tượng truy nã và tự động phát hiện, cảnh báo về những đối tượng cần chú ý cho các đơn vị công an gần nhất,” ông Phong nói.
Quyền dân sự, chính trị ‘xuống cấp’ ở VN
Giám định chết ở đồn công an ‘là bí mật’?
Công nghệ mới giúp chống tình trạng bị giám sát, theo dõi
Ông Phong nói rằng sẽ thí điểm hệ thống camera này tại trung tâm chỉ huy thông tin công an, các tuyến đường trọng điểm, sân bay, nhà ga, bến tàu, công viên, khu vực công cộng, trung tâm thương mại, địa bàn trọng điểm về an ninh trật tự…
Vị Giám đốc Công an TP.HCM công bố các thông tin trên tại hội nghị công bố đề án “Xây dựng TP.HCM trở thành đô thị thông minh giai đoạn 2017 – 2020, tầm nhìn đến năm 2025” hôm 26/11.
Hệ thống camera này khá giống với hệ thống máy quay giám sát của Trung Quốc mà BBC trước đây đã đưa tin.
Trung Quốc đang tăng cường lặp đặt nhiều camera thông minh, có khả năng nhận diện khuôn mặt ngay lập tức ở các khu vực công cộng.
Lý do mà phía chính quyền Trung Quốc đưa ra cũng là để giúp tìm kiếm người mất tích và phát hiện tội phạm.
Cà Mau: Công an mất chức vì trách nhiệm điều tra
Việt Nam: Tự do Internet dậm chân tại chỗ?
Tuy nhiên có nhiều ý kiến từ giới chỉ trích Trung Quốc cho rằng đây là cách để chính quyền theo dõi giám sát người dân, và vi phạm quyền riêng tư cá nhân.
Hôm 29/11, BBC Tiếng Việt có liên lạc được với ông Nguyễn Sĩ Quang, Trưởng ban Tham mưu Công an TP HCM. Ông xác nhận về việc tiến hành lắp đặt hệ thống này.
Nhưng khi được hỏi thêm về hệ thống camera này thì ông nói có nhiều thông tin “không thể cung cấp qua điện thoại”.
Trên thực tế, công an thành phố đã tiến hành khảo sát, lắp đạt và thử nghiệm hệ thống này từ tháng Ba năm nay.
Báo VTV cho biết công an thành phố sẽ “triển khai quyết liệt đề án này” trong thời gian tới.
http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-42233172
BOT Cai Lậy: Cơ hội cho ‘Chính phủ kiến tạo’?
Tối 4/12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc quyết định tạm dừng thu phí một tháng ở trạm BOT Cai Lậy trong lúc tìm phương án giải quyết.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng thông báo: “Riêng với Cai Lậy, Thủ tướng quyết định tạm dừng thu phí một tháng và giao cho Bộ Giao thông Vận tải đánh giá toàn diện và đề xuất phương án xử lý, kết hợp với tỉnh Tiền Giang để xử lý cụ thể.”
Trong khi đó, theo báo chí Việt Nam, hôm 5/12, Thứ trưởng giao thông Nguyễn Ngọc Đông nói đề xuất di dời trạm thu phí về tuyến tránh là “rất khó khả thi” vì có thể ảnh hưởng tới nợ xấu ngân hàng.
Ông Đông cho biết có 3 kịch bản để tính toán:
Kịch bản thứ nhất, giữ nguyên vị trí trạm BOT Cai Lậy.
Thứ hai là di dời trạm thu phí về tuyến tránh. Nhưng ông nói điều này “rất khó khả thi” vì thời gian thu hồi vốn không đúng theo cam kết vay vốn, có thể ảnh hưởng tới nợ xấu ngân hàng.
Thứ ba là sẽ đặt 2 trạm thu phí: một trạm trên quốc lộ 1 để thu phí phần nhà đầu tư bỏ ra đầu tư trên quốc lộ. Đồng thời, đặt một trạm trên tuyến tránh để thu phí phần nhà đầu tư đã đầu tư làm tuyến tránh.
‘Chính phủ kiến tạo’
Hôm 5/12, trang web chính phủ Việt Nam đăng bài bình luận rằng mặc dù Bộ Giao thông vận tải giải thích tất cả thủ tục “không sai”, nhưng “một thực tế hiển nhiên là người dân không đồng tình với hoạt động của trạm thu phí này”.
Bài bình luận thừa nhận: “Phần lớn những người dân, những tài xế qua trạm này và cả các ý kiến trên báo chí cũng đều thể hiện quan điểm không ủng hộ.”
Bài này nói tiếp: “Tại cuộc làm việc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh có những vấn đề đúng pháp luật, đúng quy trình nhưng không phù hợp thực tiễn, không hợp lòng dân thì chúng ta vẫn phải nghiêm túc lắng nghe, cầu thị tiếp thu để sửa chữa.”
Bài tỏ ý trách: “Dường như các cơ quan vẫn quá nghiêng về hướng khẳng định mình “không sai” mà không đề cập tới việc quyết định được ban hành có phù hợp thực tiễn không, có hợp lòng dân không.”
Dường như các cơ quan vẫn quá nghiêng về hướng khẳng định mình “không sai” mà không đề cập tới việc quyết định được ban hành có phù hợp thực tiễn không, có hợp lòng dân không.Bài trên trang chính phủ Việt Nam 5/12
Việc bài báo bày tỏ quan điểm trên trang web chính phủ Việt Nam dường như gợi ý rằng đây có thể là quan điểm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.
Tác giả giải thích khái niệm “chính phủ kiến tạo”, được coi là khẩu hiệu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.
“Chính phủ kiến tạo chủ động hơn về thể chế, chính sách pháp luật, tạo môi trường thuận lợi hơn cho đầu tư phát triển.”
“Chính phủ kiến tạo phải chủ động hơn, bộ máy năng động hơn và có sáng kiến nhiều hơn, nghiên cứu thế giới xung quanh nhiều hơn chứ không rơi vào thế bị động.”
Bài báo lý giải: “Yêu cầu đặt ra không chỉ là “không sai” so với quy định mà mọi quyết định còn phải phù hợp với tình hình thực tế, hợp với lòng dân và khi cần thiết, phải chủ động đề xuất, sửa đổi thể chế, chính sách cho phù hợp.”
“Chỉ khi đó, quá trình phát triển kinh tế-xã hội mới không kéo theo những “điểm nóng” tiềm ẩn đầy bất ổn như trạm BOT Cai Lậy.”
Bình luận của luật sư
Trong khi đó, một luật sư ở Tuy Hòa lại bình luận với BBC rằng chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong vụ BOT Cai Lậy “không phù hợp, lẽ ra phải để cơ quan tư pháp xử lý.”
Hôm 5/12, trả lời BBC từ Tuy Hòa, Luật sư Nguyễn Khả Thành, trưởng văn phòng luật sư mang tên ông, nói: “Lẽ ra những vụ tranh chấp dân sự như BOT Cai Lậy thì Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phải để cơ quan tư pháp xử lý.”
“Chỉ đạo của bên hành pháp quyết thế này thì không phù hợp với luật.”
Để tòa xử thì có hai bên đưa ra chứng cứ và đúng trình tự pháp luật.Luật sư Nguyễn Khả Thành
“Tôi thấy ở Việt Nam rất là lạ, dù Đảng lãnh đạo chung nhưng cũng có Quốc hội làm hiến pháp, chính phủ làm hành pháp và tòa án làm tư pháp.”
“Để tòa xử thì có hai bên đưa ra chứng cứ và đúng trình tự pháp luật.”
“Còn cơ quan hành pháp cứ xen vào những vụ thế này thì không nên.”
Thay đổi thu phí ở Cai Lậy: ‘Ít hơn nhưng lâu hơn’
Trạm Cai Lậy: Phản ứng của tài xế ‘hiệu quả, cần thiết’
Cùng thời điểm, VietnamNet tường thuật, Bộ Công an “chỉ đạo công an các địa phương thu thập thông tin về những người cầm đầu có hành vi kích động, xúi giục gây rối tại BOT Cai Lậy và các trạm thu phí khác.”
Về tin Bộ Công an điều tra “dấu hiệu kích động, gây rối” tại BOT Cai Lậy, luật sư Thành nói thêm: “Về một số trường hợp tài xế bị ghi nhận là đi qua đi lại trạm BOT Cai Lậy chỉ để đóng phí bằng tiền lẻ thì không thể suy diễn là họ làm thế chỉ để gây cản trở.”
“Vụ xử lý căng thẳng ở BOT Cai Lậy cuối cùng sẽ như thế nào có thể là tiền lệ cho các trạm khác mà cũng đang bị ghi nhận là đặt ở những vị trí không phù hợp.”
Cùng ngày, nhà hoạt động, sinh viên luật Phạm Lê Vương Các nói với BBC: “Chính quyền chưa bao nhờ chấp nhận một thực tế về các phong trào phản kháng đối với các quyết định hoặc chính sách của chính quyền, được sự hưởng ứng và tham gia rộng rãi của số đông quần chúng.”
“Theo dõi vụ việc BOT Cai Lậy, tôi nhận thấy, rõ ràng sự phản kháng xuất phát từ sự đồng thuận của những người tham gia giao thông đều có mong muốn dời vị trí trạm thu phí vào đường tránh, dù hành động phản kháng là khác nhau và bắt nguồn từ các sáng kiến của mỗi cá nhân chứ không do bất kỳ một cá nhân hay tổ chức nào dẫn dắt hoặc chỉ đạo.”
Hành động phản kháng là khác nhau và bắt nguồn từ các sáng kiến của mỗi cá nhân chứ không do bất kỳ một cá nhân hay tổ chức nào dẫn dắt hoặc chỉ đạo.Phạm Lê Vương Các
“Do vậy nếu cho rằng sự phản kháng này xuất phát từ sự kích động, hay bị lôi kéo tham gia là sự xem thường nhận thức và mong muốn của người dân.”
Báo Giao Thông hôm 4/12 tường thuật: “Các hoạt động gây rối được nghi có người cầm đầu và kích động. Có một nhóm tài xế gây rối chuyên tụ tập tại một điểm gần trạm thu phí rồi tập trung ăn nhậu, liên hoan “ăn mừng” sau mỗi lần gây rối khiến trạm thu Cai Lậy phải xả trạm.”
“Ngoài ra, còn có một bộ phận chuyên đi thu gom tiền lẻ để cung cấp cho các tài xế có hành vi cố tình gây rối, cản trở việc thu phí.”
“Liên quan đến việc này, Thủ tướng đã giao Bộ Công an và tỉnh Tiền Giang có phương án đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn trong mọi tình huống; giao cơ quan chức năng điều tra, xử lý nghiêm những phần tử quá khích cố tình gây rối, nhất là với hơn chục xe thường xuyên quay vòng qua trạm BOT Cai Lậy những ngày qua,” tờ báo viết.
http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-42212951
Bài 1: BOT Cai Lậy, Không hề quan tâm ý kiến người dân khi chuẩn bị dự án
Kính Hòa RFA
Ngày 4 tháng 12/2017, sau cuộc họp giữa người có trách nhiệm cao nhất của Chính phủ là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với những giới chức có trách nhiệm, trạm thu phí BOT Cai Lậy bị dừng hoạt động trong 30 ngày để chờ quyết định mới.
Trạm này bị giới lái xe và dân chúng cho rằng đã đặt sai chỗ để chận tất cả xe cộ đi ngang quốc lộ 1A đoạn Cai Lậy, và giá thu phí quá đắt.
Tất cả những điều này người dân đều không biết trong thời gian dự án này được thiết kế và xây dựng.
Điều này dẫn đến việc lái xe qua trạm này đã đồng tình phản kháng bằng cách dùng tiền lẻ để trả phí gây ra một cuộc khủng hoảng kéo dài tròn bốn tháng.
Mời độc giả theo dõi loạt bài 4 kỳ về BOT Cai Lậy sau đây.
Bài một: Ý kiến của các cộng đồng dân cư có liên quan được nhìn nhận như thế nào trong các dự án kinh tế xã hội ở Việt Nam hiện nay?
Ông Nguyễn Minh Nhị, nguyên Chủ tịch Tỉnh An Giang nói với chúng tôi về trạm BOT Cai Lậy:
“Chuyện này trước hết là người dân tại chỗ phải biết, chính quyền tại chỗ phải thông, thứ ba là đại biểu của dân, tức là Hội đồng nhân dân và Quốc hội phải được biết mấy chuyện này, chứ bây giờ mù tịt hết trơn. Biết ở đây là biết cái cách làm, rồi biết giá cả của nó.”
Thông tin về cách làm trạm BOT Cai Lậy chỉ được báo chí Việt Nam đưa ra vào đầu tháng 12/2017 sau nhiều lần căng thẳng, kẹt xe kéo dài do phản kháng của giới lái xe.
Theo Báo Tuổi Trẻ Thành phố Hồ Chí Minh ngày 4 tháng 12 thì Bộ giao thông vận tải đã không đặt trạm thu phí trên tuyến đường tránh được chủ đầu tư xây dựng, mà lại đặt ngay trên quốc lộ số 1 băng ngang thị xã Cai Lậy là một con đường cũ, lại được trải thêm nhựa để hợp thức hóa việc đặt trạm ở đây.
Việc đặt trạm sai vị trí, cũng như giá cả qua trạm đều chỉ được công bố khi trạm bắt đầu hoạt động vào ngày 1 tháng Tám, năm 2017, lúc ấy người dân mới vỡ lẽ ra rằng trạm đặt sai vị trí, và giá thu phí quá mắc.
Theo những người chúng tôi hỏi ý kiến, nếu như trong quá trình thiết kế và xây dựng dự án, các thành phần dân chúng được lắng nghe, và họ được bàn bạc để đi đến quyết định dự án phải được thực hiện như thế nào thì cuộc khủng hoảng Cai Lậy hẳn đã không xảy ra.
Vậy việc lấy ý kiến của dân chúng trong các dự án kinh tế xã hội có được pháp luật Việt Nam qui định hay không?
Ông Trần Quốc Thuận, nguyên chánh văn phòng Quốc hội Việt Nam cho chúng tôi biết:
Chuyện này trước hết là người dân tại chỗ phải biết, chính quyền tại chỗ phải thông, thứ ba là đại biểu của dân, tức là Hội đồng nhân dân và Quốc hội phải được biết mấy chuyện này, chứ bây giờ mù tịt hết trơn. Biết ở đây là biết cái cách làm, rồi biết giá cả của nó.
-Ông Nguyễn Minh Nhị, nguyên Chủ tịch tỉnh An Giang.
“Các dự án dân sinh tự làm ở nông thôn thì có sự tham gia ý kiến của người dân, còn những cái do nhà nước làm thì có tham vấn nhưng không phải là qui định bắt buộc, cho nên đó cũng là qui định của pháp luật. Còn chuyện thiếu tham khảo thì đó là điều rất là đáng tiếc, rất là đáng trách, vừa qua trên thực tế thì họ có hỏi chính quyền nhân dân, hỏi chính quyền địa phương, nhưng các vị đó làm không hết trách nhiệm của mình, dễ dãi thông qua.”
Như vậy các dự án như dự án BOT Cai Lậy cũng được khuyến nghị là có phần tham vấn ý kiến dân chúng, mặc dầu không bắt buộc.
Việc tham vấn này được thực hiện như thế nào?
Theo thông tin của Báo Tuổi Trẻ, thì vào ngày 28 tháng 10, năm 2013, Bộ Giao thông vận tải, nơi phụ trách các dự án BOT, đã gửi công văn hỏa tốc đến các cơ quan của tỉnh Tiền Giang, đề nghị đặt trạm tại quốc lộ 1 chứ không đặt đúng trên đường tránh. Ngày 4 tháng 11 năm 2013, Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh đã trả lời là đồng ý với đề nghị của Bộ giao thông vận tải.
Ông Nguyễn Văn Hùng, trước đây làm Giám đốc Sở Giao thông vận tải của tỉnh Tiền Giang nói với báo chí rằng khi quyết định như vậy các vị có trách nhiệm tại tỉnh Tiền Giang đã không ngờ đến sự phản kháng của dân chúng.
Các viên chức của tỉnh Tiền Giang không hề đề cập đến việc tham vấn ý kiến người dân trong thời gian gần 1 tuần lễ trước khi ra quyết định đồng ý với Bộ Giao thông vận tải.
Một chuyên gia về văn hóa xã hội là Tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu nói với chúng tôi:
“Việc tham vấn người dân thì thực ra những dự án đụng chạm đến cộng đồng lớn như vậy là phải có, như là qui hoạch đô thị, di dời,… nhưng hầu như không có đơn vị nào làm, hoặc làm cũng không nghiêm túc, tức là làm thực sự và khoa học. Trong chuyện BOT này thì theo những thông tin tôi biết thì không có BOT nào tham vấn cộng đồng đâu, cộng đồng địa phương, cũng như cộng đồng bị ảnh hưởng nhiều nhất là các doanh nghiệp vận tải trên những con đường có BOT.”
Việc một dự án kinh tế xã hội có tác động xấu hay tốt tới các cộng đồng dân cư được gọi là tác động xã hội của một dự án, được đề cập đến trong báo cáo đánh giá tác động môi trường của một dự án, bên cạnh tác động đến thiên nhiên của nó.
Tại Việt Nam tất cả các dự án đều được qui định là phải có báo cáo đánh gia tác động môi trường xã hội, tức là có phần tìm hiểu xem dự án đó ảnh hưởng lên đời sống dân chúng như thế nào. Trong trường hợp dự án BOT Cai Lậy, việc thực hiện dự án này của Bộ giao thông vận tải và nhà đầu tư đã làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của một cộng đồng dân cư là các tài xế lái xe, kéo theo đó là ảnh hưởng đến các doanh nghiệp giao thông vận tải. Nhưng điều này đã không được nghiên cứu trước, vì giới lái xe, cũng như các doanh nghiệp giao thông vận tải đã không được hỏi ý kiến.
Thạc sĩ Nguyễn Huỳnh Thuật, từng làm việc cho Vườn quốc gia Nam Cát Tiên, và hiện đang điều hành một khu du lịch sinh thái cạnh Vườn quốc gia nhận xét về thực tế việc lấy ý kiến dân chúng trong các dự án tại Việt Nam:
“Trong cái bản đánh giá tác động môi trường thì người ta vẽ lên là có ý kiến của người dân, nhưng thật sự là không phải, hoặc người ta lấy ý kiến của những người ủng hộ họ do thiếu hiểu biết.”
Ông Nguyễn Huỳnh Thuật là người góp phần thúc đẩy việc đình chỉ các dự án thủy điện trên sông Đồng Nai vì tác động tai hại về lâu dài của nó. Ông cho biết là sở dĩ cuộc vận động dừng các dự án thủy điện của ông thành công vì có sức ép của các cơ quan nước ngoài, cũng như ý kiến đó đưa được đến Quốc hội Việt Nam để trình bày. Ông cho biết thêm là ngay cả sau khi tác động của một công trình lên đời sống dân chúng đã thấy được sau khi dự án vận hành, việc phản đối của người dân vẫn còn bị xem nhẹ.
Ông Thuật hy vọng là việc lấy ý kiến của dân chúng trong các dự án phát triển kinh tế xã hội sẽ được thực hiện một cách nghiêm túc hơn. Nếu dự án đó gây hại nhiều đến cuộc sống của dân chúng thì có thể bị dừng lại vì người dân không đồng ý, chứ không phải việc lấy ý kiến chỉ được làm có lệ như hiện nay, hoặc hoàn toàn không có ý kiến người dân như trường hợp BOT Cai Lậy, tạo nên những cuộc khủng hoảng khó giải quyết, vì khi dự án được đưa vào hoạt động mà dân chúng không hề biết chút gì về nó.
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/bot-cai-lay-people-concerns-not-taken-12042017143933.html
Bài 2: BOT Cai Lậy – Câu chuyện Bó Đũa thời nay
Cát Linh, RFA
Đây là bài thứ 2 trong loạt bài về BOT Cai Lậy.
Lúc 10 giờ tối ngày 4 tháng 12, một cuộc diễu hành reo hò vui mừng của các tài xế diễn ra trước Trung tâm điều hành trạm BOT Cai Lậy. Họ đang hân hoan mừng chiến thắng sau khi Thủ tướng chính phủ quyết định ngừng thu phí 30 ngày.
Cho dù đây chưa phải là quyết định cuối cùng nhưng hiện tại, kết quả này đang làm nao nức tất cả những ai theo dõi sự việc ở trạm Cai Lậy từ những ngày qua, đặc biệt là “cánh tài xế” đường bộ khu vực miền Nam.
Qua điều này, chúng ta thấy được những gì đã “vỡ” ra từ BOT Cai Lậy?
‘Anh em 1 nhà’
Thế là bắt đầu từ khuya ngày 4 tháng 12, cánh tài xế mọi miền sẽ không còn phải túc trực 24/24 tại chốt gác Cai Lậy để đòi lại công bằng cho họ. Bốn ngày qua, là bốn ngày mà họ từ những người không quen biết đã trở thành “anh em một nhà”, như lời của bác tài Trần Tiến nói với chúng tôi ngay trong đêm 4 tháng 12, tại BOT Cai Lậy.
“Mình thấy rõ ràng là anh em từ khắp nơi đổ lại không ai quen biết ai, cũng không ai là người tổ chức, mỗi người vì 1 cái bức xúc mà tự động người ta bộc phát thôi. Không có tổ chức nào có thể điều người nổi suốt 24 giờ đồng hồ.”
Khi nói lên những ý kiến này, anh Tiến cho biết xung quanh anh hiện đang có rất nhiều tài xế từ khắp nơi đổ về, họ dùng những chiếc võng làm nơi ngả lưng, chỉ chờ chiếc barrier tự động của trạm thu phí mở lên là họ lại tiếp tục ngồi vào xe, mở máy và chiến đấu.
Mình thấy rõ ràng là anh em từ khắp nơi đổ lại không ai quen biết ai, cũng không ai là người tổ chức, mỗi người vì 1 cái bức xúc mà tự động người ta bộc phát thôi. Không có tổ chức nào có thể điều người nổi suốt 24 giờ đồng hồ. – Anh Trần Tiến
Ngày đầu tiên BOT Cai Lậy thu phí trở lại, bác tài Huỳnh Long vì nhất định không lấy tờ tiền thối 200 đồng của nhân viên thu phí nên không chạy xe qua trạm. Kết quả là cả người và xe “được” cẩu ra khỏi vị trí. Anh Long đi vào Trung tâm điều hành trạm, gặp trực tiếp ông Nguyễn Phú Hiệp, Giám đốc Công ty TNHH đầu tư Quốc lộ 1 Tiền Giang, chủ đầu tư BOT Cai Lậy, ngồi chờ để đòi cho được 100 đồng tiền nhân viên thu phí chưa thối lại cho anh.
100 đồng có nhiều không mà cứ 1 người, rồi 2 người, rồi nhiều người nữa quyết định đứng chờ để lấy cho được tiền thối lại?
Không ai có thể phủ nhận 1 đồng cũng là tiền, là mồ hôi nước mắt. Nhưng trường hợp này đối với cánh tài xế, cái họ cần không phải là 100 đồng đó, mà là “công bằng”. Vì thời gian của những ngày “đóng chốt” ở BOT Cai Lậy, hoặc chạy mấy trăm cây số từ các tỉnh khác về đó, những gì họ bỏ ra, nhiều gấp ngàn lần tờ tiền 100 đồng thối lại.
Trong đêm 4 tháng 12 tại BOT Cai Lậy, anh Huỳnh Long, người đã nghiễm nhiên trở thành “bác tài nổi tiếng nhất mạng xã hội” theo như cách gọi của mọi người, chia sẻ với chúng tôi về công việc và thời gian của các anh.
“Những tài xế giống như tụi tui đi đòi quyền bình đẳng cho mình thì phải bỏ công ăn việc làm ra, không có thu nhập. Nếu trường hợp mình không nói lên được chính kiến của mình để đòi công bằng thì ngày đó có thể mình cũng có thu nhập vì mình chạy xe mà, đâu có mất đi, chỉ giảm đi 1 chút so với bây giờ.”
Bản hoà tấu giữa tài xế và người dân
Theo nhận xét của anh Huỳnh Long, những ngày qua là một sự hợp tác rất chặt chẽ không chỉ riêng cánh tài xế mà còn với người dân địa phương, anh nói.
“Rõ ràng cái việc này theo tôi đánh giá thì anh em tài xế rất đồng lòng thậm chí được người dân xung quanh ủng hộ.”
Hình ảnh người dân trong câu chuyện BOT Cai Lậy hiện lên như một hậu phương vững chắc cho cuộc chiến đấu của cánh tài xế, nhịp nhàng, tình cảm và chân thành.
Rõ ràng cái việc này theo tôi đánh giá thì anh em tài xế rất đồng lòng thậm chí được người dân xung quanh ủng hộ. – Anh Huỳnh Long
Tình cảm và sự ủng hộ ấy được biểu hiện đơn giản qua những chai nước suối, những cái khăn lạnh trong thời tiết nóng bức của miền Tây. Tình cảm ấy được bà Tám, bà chủ của quán Bà Tám BOT Cai Lậy, hào sảng chia sẻ với chúng tôi vì sao bà bỏ chuyện nhà cửa, bỏ buôn bán hàng tấn lạp xưởng “nức tiếng” ở Cai Lậy của bà để cùng hợp sức với mọi người?
“Khi mà thu phí lại thì kẹt xe quá, mình thấy bức xúc, mình thấy bà con ngồi trên xe không xuống được để mua nước uống, tự mình bỏ tiền ra mua khoảng mười mấy lốc nước suối với lại khăn lạnh để cho bà con ngồi trên xe chờ qua trạm. Mình bỏ chuyện nhà, bỏ buôn bán để lo không phải vì ảnh hưởng gì cho riêng mình. Ảnh hưởng là ảnh hưởng nhiều người chứ không phải cá nhân mình.”
Bà Tám tự hào nói rằng người miền Tây không chỉ sống cho riêng mình. Nếu không cùng hợp sức để bắt buộc chính phủ đưa trạm về đúng tuyến đường tránh thì người dân Cai Lậy phải gánh chịu nhiều thiệt thòi.
“Nếu để kéo dài thời gian, sẽ ảnh hưởng đến miền Tây. Ngày bình thường còn kẹt thế này, ngày lễ, Tết sẽ ra sao? Năm nay miền Tây mà hàng hoá không xuất khẩu được là bà con sẽ chết hết chứ không sống nổi.”
“Những ngày nay mất 4 kí lô, đi hết nổi, chi phí 1 ngày là bạc triệu mua đồ lặt vặt lo cho anh em, nhưng mình không nghĩ gì hết vẫn 1 lòng chung tay góp sức với nhau để đưa cái BOT này vào tuyến tránh đúng vị trí. Bà con ai cũng đồng lòng với tài xế chứ không riêng gì mình.”
Sụt mất mấy kí lô trong nhưng Bà Tám BOT Cai Lậy nói rằng chưa bao giờ nhà của bà vui như những ngày qua.
Bám trụ ở đất Cai Lậy hàng chục năm qua, hơn ai hết bà hiểu rõ nguồn gốc của Quốc lộ 1 và sự ra đời của BOT Cai Lậy. Bà nói nó được đặt không đúng vị trí làm cho ùn tắc giao thông.
“Tài xế làm đúng nên mình ủng hộ anh em tài xế để yêu cầu di dời BOT về đúng tuyến tránh để tránh tình trạng ùn tắt giao thông. Đường này là đường huyết mạch của ông cha ta từ xưa để lại. BOT này chỉ mượn cái mặt bằng để tráng lên để thu gom tiền. Bà con không qua tuyến tránh mà vẫn đè đầu cưỡi cổ bà con để đòi tiền.”
Xen giữa cuộc nói chuyện của chúng tôi là tiếng còi xe inh ỏi từ phía bên kia. Bà Tám BOT Cai Lậy cười giòn giã giải thích rằng đó là tiếng chào của những anh em tài xế chạy ngang quán của bà.
Còn rất nhiều những người phụ nữ khác sau sự việc BOT Cai Lậy đã được cộng đồng mạng ưu ái gọi là “con cháu của Hai Bà Trưng”. Họ là người dân rất bình thường cùng với các bác tài chấp hành đúng luật pháp: qua trạm, trả phí. Nhưng họ chọn cách trả thông minh nhất, hài hước nhất để đòi lại công bằng.
Nơi “chảo lửa” Cai Lậy, có những bác tài dùng tiền lẻ mệnh giá 100 đồng, 200 đồng và cả tiền xu để trả phí; có bác tài đề nghị trả tiền bằng thẻ ngân hàng; có người phụ nữ đếm và trả từng tờ tiền lẻ 200 đồng, 500 đồng để trả 25.000 đồng phí qua trạm.
“10 ngàn là mấy tờ năm trăm? 20 phải không? Rồi, 21…”
Những hình ảnh và video truyền nhau trên mạng xã hội cho thấy cứ mỗi khi BOT Cai Lậy xả trạm, người dân đứng hai bên đường cười rạng rỡ. Họ hò reo vẫy tay với từng chiếc xe chạy qua. Đáp lại là những tiếng còi inh ỏi của tài xế. Nếu ai không biết đó là BOT Cai Lậy có lẽ họ sẽ ngỡ đâu là người dân đang đón một đoàn quân thắng trận trở về.
Người dân Cai Lậy đã viết lên một câu chuyện là minh chứng rõ ràng nhất cho ý nghĩa của sự tích Bó Đũa mà từ ngàn xưa, người dân Việt đã kể cho nhau nghe.
Bài 3: BOT Cai Lậy – Không trả tiền phí qua trạm, vi phạm luật hay không?
Hòa Ái, phóng viên RFA
Giới tài xế tiếp tục có những động thái phản đối ôn hòa tại trạm BOT Cai Lậy, kể từ khi trạm này thu phí trở lại sau khoảng 3 tháng tạm ngừng thu phí. Diễn tiến mới nhất trong vòng 5 ngày thu phí vừa qua, rất nhiều tài xế lên tiếng không đồng tình tiếp tục trả phí vì trạm đặt sai vị trí.
Xét về mặt pháp luật, việc phản đối như thế vi phạm pháp luật hay không?
Phản đối bằng cách không trả phí
Bộ trưởng Bộ Giao thông-Vận tải Nguyễn Văn Thể, khi còn giữ vai trò Thứ trưởng của Bộ này, ký phê duyệt dự án BOT Cai Lậy, đặt trạm thu phí trên Quốc lộ 1 và bắt đầu thu phí từ đầu tháng 8 năm 2017.
Tuy nhiên, trạm BOT Cai Lậy phải buộc tạm ngừng thu phí trong sau khoảng 3 tháng rưỡi vì gặp phải sự phản đối mạnh mẽ của dân chúng, không chỉ riêng những người di chuyển qua trạm BOT này do đường xây một nơi mà trạm đặt một nẻo, khiến người dân không đồng thuận.
Vào sáng ngày 30 tháng 11, trạm BOT Cai Lậy thu phí trở lại, với mức phí giảm từ 35 ngàn VND xuống còn 25 ngàn VND và phải xả trạm nhiều lần trong cùng ngày để giải quyết tình trạng kẹt xe ở hai đầu trạm, do nhiều tài xế trả số tiền 25.100 VND và trạm BOT Cai Lậy không có tiền mệnh giá 100 VND để thối cho tài xế.
Chính trạm BOT Cai Lậy gây tắc nghẽn vì chặn xe lại và không có cơ sở nào để cáo buộc họ gây tắc nghẽn. Họ không trả tiền phí nhưng họ vẫn muốn đi và khi bị chặn lại thì do phía trạm BOT Cai Lậy gây tắc nghẽn. Còn trạm BOT Cai Lậy không hài lòng về việc tài xế không trả tiền mà vẫn cứ đi thì có thể tiến hành kiện họ vì cho rằng họ đã phạm luật
-LS.Lê Công Định
Công an, cảnh sát cơ động được huy động đến trạm BOT Cai Lậy. Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Tiền Giang xin lệnh chuyển tiền mệnh giá 100 đồng từ Trung ương, vốn ít lưu hành do mệnh giá quá nhỏ, để đáp ứng cho chủ đầu tư BOT Cai Lậy. Ngân hàng Nhà nước khẳng định có đủ tiền mệnh giá 100 đồng để cung ứng. Thứ trưởng Bộ Giao Thông-Vận tải đương nhiệm, ông Nguyễn Nhật tuyên bố tại buổi họp thường kỳ của Chính phủ, vào ngày 1 tháng 12, rằng dự án BOT Cai Lậy về thủ tục đầu tư không sai quy định của pháp luật và cần tuyên truyền để người dân hiểu. Truyền thông quốc nội cũng loan tin BOT Cai Lậy đang lắp đặt hệ thống thu phí tự động để đảm bảo hiệu quả và thời gian thu phí.
Trong khi dư luận cho rằng chủ đầu tư BOT Cai Lậy được cả hệ thống chính quyền hỗ trợ qua hàng loạt những thông tin từ cơ quan các cấp như vừa nêu, thì giới tài xế vẫn tiếp tục sự phản kháng đối với trạm BOT Cai Lậy đặt sai vị trí bằng các hình thức ôn hòa. Tài xế Long Huỳnh, một trong những tài xế kiên trì phản đối sự sai trái của việc đặt trạm BOT Cai Lậy trên Quốc lộ 1, vào chiều tối ngày 4 tháng 12 nói với RFA tình hình tại trạm thu phí này:
“Từ sáng đến giờ này, buổi sáng họ thu được 3 giờ đồng hồ thì có rất nhiều trường hợp phản đối. Một số người dùng lý lẽ để tranh cãi, dựa theo phí đường bộ đã đóng rồi (nên không trả phí). Còn một số khác thì không đồng tình đóng “phí bảo trì tăng cường mặt đường” này. Nói chung là rất nhiều anh em tài xế có đủ những căn cứ để họ không phải đóng tiền khi họ đi trên Quốc lộ 1.”
Không trả phí là hợp pháp?
Mặc dù côn đồ xuất hiện đe dọa không cho trả tiền lẻ, mặc dù tài xế bị chủ doanh nghiệp cẩu xe chém gây thương tích, mặc dù công an cảnh cáo tài xế “gây rối trật tự giao thông”… thế nhưng người dân trong 5 ngày qua vẫn thay nhau túc trực 24/24 để phản đối trạm thu phí BOT Cai Lậy. Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do trong trường hợp tài xế không đồng ý trả phí qua trạm BOT mà họ cho rằng đã đặt sai vị trí thì bị vi phạm pháp luật hay không, Luật sư Lê Công Định cho biết:
“Thật ra trong nguyên tắc là không có gì ràng buộc họ trả tiền hết. Có việc nếu họ không trả tiền thì sẽ bị chặn lại không cho đi hoặc là yêu cầu đi đường khác. Nhưng những tài xế thực sự không chấp nhận giao dịch dân sự này vì theo họ là không có giao dịch dân sự như vậy, tức là trạm BOT Cai Lậy không có quyền yêu cầu họ thanh toán tiền vì trạm đã đặt sai và họ không chấp nhận việc sai phạm đó. Nếu trạm chủ đầu tư BOT Cai Lậy muốn kiện họ thì có thể kiện ra tòa với cáo buộc họ không chịu trả tiền khi đi trên con đường này. Tuy nhiên, chủ đầu tư không có quyền cấm đi.”
Trả lời câu hỏi của chúng tôi liệu rằng những tài xế dừng tại trạm BOT để phản đối việc thu phí phi lý có thể bị cáo buộc tội “gây rối trật tự”, Luật sư Lê Công Định cho biết thêm:
“Chính trạm BOT Cai Lậy gây tắc nghẽn vì chặn xe lại và không có cơ sở nào để cáo buộc họ gây tắc nghẽn. Họ không trả tiền phí nhưng họ vẫn muốn đi và khi bị chặn lại thì do phía trạm BOT Cai Lậy gây tắc nghẽn. Còn trạm BOT Cai Lậy không hài lòng về việc tài xế không trả tiền mà vẫn cứ đi thì có thể tiến hành kiện họ vì cho rằng họ đã phạm luật.”
Trước tình trạng căng thẳng và hỗn độn giao thông tại trạm BOT Cai Lậy những ngày qua, Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp khẩn, diễn ra vào lúc 5 giờ chiều ngày 4 tháng 12 để bàn tính giải pháp và vài giờ đồng hồ sau đó, báo giới trong nước loan tin trạm BOT Cai Lậy sẽ tạm dừng thu phí trong một đến hai tháng để cơ quan chức năng xem xét các vấn đề liên quan.
Sau những động thái phản đối một cách ôn hòa của tài xế đã làm trong thời gian vừa qua và nếu trong trường hợp trạm BOT Cai Lậy không di dời theo như phản đối của người dân, nhằm thể hiện sự sòng phẳng, thì chắc chắn các tài xế sẽ nhờ một văn phòng luật sư để khởi kiện Công ty trách nhiệm Hữu hạn đang đặt trạm thu phí BOT ở đây
-Tài xế Long Huỳnh
Trước đó tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ trong ngày 1 tháng 12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu không để kéo dài tình trạng BOT Cai Lậy.
Ngay sau lời tuyên bố của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các chuyên gia và giới chức chính quyền đồng loạt lên tiếng rằng để giải quyết cái gốc của vấn đề là cần phải di dời trạm BOT Cai Lậy. Báo Tuổi Trẻ Online đăng tải ý kiến của Tiến sĩ-Kiến Trúc sư Ngô Viết Nam Sơn cho rằng phải dời trạm thu phí BOT Cai Lậy vì việc xây dựng đường đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân là trách nhiệm của chính quyền; hay như ý kiến của ông Trần Quang Chiểu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc Hội là dứt khoát phải di dời trạm BOT Cai Lậy vào tuyến tránh thì dân mới hết bức xúc, vì như thế mới thực hiện theo đúng nguyên tắc thị trường và quy định pháp luật.
Và sau khi Chính phủ thông báo tiếp tục tạm dừng thu phí trong vòng 60 ngày tới tại trạm BOT Cai Lậy, những người tài xế mà chúng tôi tiếp xúc không bày tỏ nỗi vui mừng, mà họ cho biết sẽ quyết tâm đến cùng để tranh đấu vì lẽ phải và sự công bằng cho người dân, tiêu biểu qua lời khẳng định của tài xế Long Huỳnh:
“Sau những động thái phản đối một cách ôn hòa của tài xế đã làm trong thời gian vừa qua và nếu trong trường hợp trạm BOT Cai Lậy không di dời theo như phản đối của người dân, nhằm thể hiện sự sòng phẳng, thì chắc chắn các tài xế sẽ nhờ một văn phòng luật sư để khởi kiện Công ty trách nhiệm Hữu hạn đang đặt trạm thu phí BOT ở đây.”
Đài RFA ghi nhận Báo mạng Tuổi Trẻ Online hồi ngày 3 tháng 12 dẫn lời Luật sư Lê Minh Nhựt, thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hồ Chí Minh rằng những người bị thu phí đi qua trạm BOT Cai Lậy có quyền khởi kiện quyết định của Bộ trưởng Bộ Giao thông-Vận tải về việc cho BOT đầu tư, đặt trạm thu phí. Bên cạnh đó, Đại biểu Quốc Hội Lưu Bình Nhưỡng, Ủy viên thường trực Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc Hội cũng nói rằng không bàn đến việc đặt trạm đúng hay sai vị trí, nhưng hình ảnh nay thu mai dừng cứ tái diễn như thế sẽ không “tốt đẹp gì” đối với chủ đầu tư cũng như doanh nghiệp và người dân.
Bài 4: Bài học mang tên “Cai Lậy”
Đây là bài viết cuối cùng trong loạt 4 bài về BOT Cai Lậy của RFA:
Câu chuyện về những tài xế gom góp tiền lẻ và thậm chí cả tiền chẵn để mua vé qua trạm thu phí Cai Lậy tỉnh Tiền Giang mấy ngày nay tràn ngập trên khắp các mặt báo cũng như các trang mạng xã hội. Ngay kể từ khi mới được đưa vào hoạt động hồi tháng 8 vừa rồi, trạm thu phí này đã gặp phải sự phản đối kịch liệt từ người dân. Cho đến nay, sự phản kháng ấy vẫn diễn ra một cách dai dẳng, và nhiều tài xế tuyên bố họ sẽ không dừng lại cho đến khi trạm này được gỡ bỏ.
Vụ việc này đã để lại cho Việt Nam những bài học gì?
Sáng ngày 30/11, sau gần 3 tháng xả trạm, trạm thu phí Cai Lậy trở lại hoạt động với sự giám sát nghiêm ngặt của an ninh và chính quyền. Tuy nhiên, bất chấp sự giám sát ấy, hàng trăm tài xế vẫn tụ họp lại sử dụng tiền lẻ để làm khó nhân viên thu phí theo “chiến thuật cũ”. Các đoạn video clip được chia sẻ cho thấy cảnh ùn tắc giao thông kéo dài hàng cây số, tiếng còi xe inh ỏi cộng với tiếng cãi vã của nhân viên thu phí và tài xế. Xung quanh trạm, hàng trăm người dân kéo đến xem và bàn tán xôn xao trước sự việc. Tất cả đã tạo nên một khung cảnh hỗn loạn mà nhiều người gọi là “cuộc khủng hoảng Cai Lậy”.
Sau đó, chủ đầu tư buộc phải xả trạm hai lần. Đến những ngày kế tiếp, sự phản đối của người dân không những không dừng lại, mà còn bùng nổ dữ dội hơn khiến trạm buộc phải xả đến 20 lần/ngày.
RFA đã trao đổi với một số chuyên gia và nhà quan sát qua sự việc diễn ra ở trạm BOT Cai Lậy. Họ đã đưa ra những bài học mà Việt Nam cần rút kinh nghiệm nghiêm túc qua vụ việc này. Thứ nhất, là phải biết lắng nghe tiếng nói của người dân và tham vấn ý kiến của họ trước khi xây dựng trạm. Thứ hai, cần giải quyết tình trạng lợi ích nhóm và tham nhũng ở các trạm BOT. Và thứ ba, là phải quản lý thật chặt chẽ sự vận hành của các trạm này để tránh mọi tiêu cực có thể xảy ra.
Bài học quản lý
Ông Trần Văn Lĩnh, nguyên thành viên Hội đồng Nhân dân tỉnh Đà Nẵng nói với RFA, trạm Cai Lậy là một dự án nhằm moi tiền của dân hơn là tạo thuận lợi cho người dân theo đúng ý nghĩa của dự án BOT. Vì vậy, theo ông bài học đầu tiên mà Việt Nam cần rút kinh nghiệm đó là BOT phải mang lại sự thuận tiện cho dân và phải cho họ quyền lựa chọn BOT hay đi đường thông thường:
Thứ nhất chỉ xây dựng những BOT mới mà mang lại giá trị gia tăng cho người dân và đồng thời người dân có quyền chọn lựa. Thứ hai, cần kiểm soát chặt chẽ BOT để xem họ có bỏ nguồn vốn thực sự như vậy không hay họ khai phóng lên. Thứ hai, kiểm soát chặt chẽ nguồn thu của họ để họ thu hồi đúng với phần lãi Nhà nước cho chứ không phải cứ để cho họ thông đồng với ban dự án nhận lại món tiền quá lớn.
Để làm như vậy, cần thực hiện việc thu tiền bằng hệ thống tự động để việc thu đó được rõ ràng, minh bạch để có thể rút ngắn lại.
Qua những sai sót từ trạm thu phí Cai Lậy, ông Lĩnh đưa ra đề xuất là Nhà nước hoàn trả lại tiền vốn đầu tư vào dự án này và giải phóng trạm thu phí theo đúng ý của người dân.
Đằng này các ông lại tự quyết với nhau, đây là chuyện không đếm xỉa gì đến ý của dân cả, quan có ý kiến quan cứ làm.
– Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm
Dự án BOT Cai Lậy có tổng mức đầu tư gần 1.400 tỷ đồng. Liên danh nhà đầu tư là Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Xây dựng Bắc Ái và Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại và Xây dựng giao thông 1 (Trico). Trong đó Công ty Bắc Ái có thể coi là “ông chủ” của dự án khi chiếm tới 65% vốn.
Sau đợt phản đối của tài xế hồi tháng 8 vừa qua, cơ quan chức năng và chủ đầu tư đã thống nhất giảm giá vé xuống 30% cho các phương tiện. Như vậy giá vé thấp nhất là 25.000 đồng và cao nhất là 140.000 đồng/xe/lượt. Tuy nhiên tài xế vẫn tiếp tục phản đối vì cho rằng việc thu tiền ở đoạn đường này là hoàn toàn vô lý.
BOT Cai Lậy thu phí dưới hình thức “thủ công” tức là tài xế đưa tiền, nhân viên đếm tiền và giao lại cho bên quản lý, thay vì sử dụng các phương tiện tự động như các nước phát triển.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm nói với RFA rằng một trong những kinh nghiệm đáng quý qua vụ Cai Lậy đó là giải quyết tình trạng “lợi ích nhóm” trong các dự án BOT:
Tôi có thể nói, chứ không khẳng định, là có lợi ích nhóm ở trong đó. Người cho phép người ta thu phí trên con đường không đáng thu thì không phải cho miễn phí đâu. Phải có lợi gì thì mới cho phép. Muốn ngăn chặn việc này thì phải minh bạch ra. Và các dự án phải hỏi ý kiến dân, phải điều tra xã hội học. Đằng này các ông lại tự quyết với nhau, đây là chuyện không đếm xỉa gì đến ý của dân cả, quan có ý kiến quan cứ làm. Dân mà phản đối thì nói dân ngu, dân hỗn,…
Trạm BOT Cai Lậy được nói là triển khai xây dựng khi chưa khảo sát ý kiến người dân. Thế nhưng, nói về việc chưa lấy ý kiến người dân ở trạm BOT Cai Lậy, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, nhà đầu tư hay Bộ Giao thông không thể đi phát tờ rơi tới từng người dân để xin ý kiến.
Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cũng từng khẳng định rằng hầu hết các dự án BOT ở Việt Nam không lấy ý kiến người dân. Chính Hiệp hội do ông quản lý cũng hiếm khi được hỏi ý kiến. Ông nói rằng, một hiệp hội vận tải lớn như vậy còn không được lấy ý kiến, thì chuyện người dân chưa được tham vấn có lẽ cũng là điều dễ hiểu.
Nghe dân không thừa
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, một nhà hoạt động xã hội dân sự ở Hà Nội cũng đồng tình rằng qua vụ việc Cai Lậy, cơ quan chức năng cần học cách tôn trọng ý kiến của người dân bởi vì họ là những người trực tiếp sử dụng dịch vụ:
Tất cả các dự án BOT đều không minh bạch cho nên chính quyền với cánh hầu của họ lạm dụng BOT – một sơ đồ rất hay, để mưu lợi riêng. Đây là chuyện “tham nhũng tinh vi” và nếu có minh bạch thì chuyện tham nhũng tinh vi đó không thể xảy ra được.
Bây giờ chỉ có cách lập lại sự minh bạch thực sự tức là nếu ông bỏ tiền ra ông xây, nhưng người dân chúng tôi là người trả tiền nên chúng tôi phải biết ông xây đường đó bao nhiêu tiền. Ông hợp đồng với Bộ Giao thông Vận tải như thế nào và hợp đồng ra sao. Và tôi là người trực tiếp sử dụng tôi phải có quyền có tiếng nói.
Tháng 9 vừa qua, trong buổi tọa đàm về “Dự án BOT – Chính sách và Giải pháp”, đại diện Bộ Giao thông Vận tải đã thừa nhận chính việc buông lỏng quản lý và thiếu kiểm tra, giám sát đã tạo ra những nhóm lợi ích tại các dự án BOT. Cũng tại buổi tọa đàm, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu thẳng thắn nêu ý kiến rằng nhiều dự án BOT là cơ hội cho tham nhũng, hối lộ và bòn rút ngân sách quốc gia.
Ngay sau đó, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư ông Đặng Huy Đông cũng thừa nhận các dự án BOT là nơi có nhiều rủi ro tham nhũng nhất.
Cần kiểm soát chặt chẽ BOT để xem họ có bỏ nguồn vốn thực sự như vậy không hay họ khai phóng lên.
– Ông Trần Văn Lĩnh
Tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu, hiện sống tại Sài Gòn, chuyên nghiên cứu khảo cổ và bảo tồn không gian văn hóa đô thị cũng cùng ý kiến với các chuyên gia chúng tôi được tiếp xúc. Bà cũng cho rằng tiếng nói của dân cần được lắng nghe thì mới tránh được những sự việc đáng tiếc như ở Cai Lậy:
Không thể nhà đầu tư hay quản lý cứ làm theo ý kiến của mình mà bất chấp ý kiến của dân. Có thể trước đó không tham vấn, chủ quan hay tính toán sai nhưng khi người dân phản ứng thì điều đầu tiên cần làm là lập tức xem xét các ý kiến của dân và nhìn lại xem mình đã sai sót như thế nào. Ở đâu cũng vậy thôi, dân họ bị xâm hại quyền lợi một cách quá đáng thì người ta mới có sự phản ứng. Chứ bình thường họ cũng hiền lành và chịu đựng.
BOT là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Building-Operate-Transfer, tức là Xây dựng-Vận hành-Chuyển giao – một hình thức giao cho tư nhân đầu tư vào cơ sở hạ tầng và cho phép họ thu phí để hoàn vốn đầu tư cũng như sinh lợi.
Việt Nam hiện có nhiều dự án BOT cũng như trạm thu phí trải dài từ Bắc tới Nam. Tuy nhiên thanh tra Chính phủ cho biết các dự án này mắc nhiều sai phạm, trong đó từ khi triển khai đến nay đã có hơn 70 dự án BOT không được lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu thầu mà do chỉ định thầu.
Việt Nam kiểm toán hàng loạt dự án BOT, chiến thắng của ‘bên thứ ba’?
Hàng loạt dự án BOT giao thông sẽ bị kiểm toán vào năm 2018, theo kế hoạch vừa được Kiểm toán Nhà nước công bố hôm 5/12, một ngày sau khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ra lệnh tạm ngừng thu phí ở trạm BOT Cai Lậy vì cuộc “biểu tình” bằng tiền lẻ của các tài xế.
Các động thái của chính phủ Việt Nam được một nhà phân tích nhận định là “khá dè dặt” trước phản ứng dữ dội nhưng ôn hòa và thông minh của người dân, vốn là “bên thứ ba” đã bị gạt ra ngoài trong hợp đồng giữa nhà nước và chủ đầu tư.
Một nhà phân tích và vận động cho xã hội dân sự tại Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Quang A, cho rằng chính phủ Việt Nam đang rơi vào tình trạng “lúng túng” và “dè dặt” trước tình trạng “nóng lên từng hồi” của trạm thu phí BOT Cai Lậy.
Ông nói: “Tôi cho rằng phản ứng của chính phủ khá dè dặt và chứng tỏ sự tranh giành giữa các quan điểm khác nhau còn rất mạnh trong chính phủ”.
Bản thân BOT, nếu làm đúng, là rất tốt. Nhưng đáng tiếc là ở Việt Nam có sự cấu kết giữa chính quyền với các doanh nghiệp thực hiện dự án BOT để bóp méo sơ đồ vì lợi ích riêng tư của họ.
TS. Nguyễn Quang A
Theo kế hoạch được Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc ký ban hành ngày 4/12, một loạt các dự án xây dựng và đầu tư theo hình thức BOT trong lĩnh vực giao thông như dự án nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 1 ở Đồng Nai, Lâm Đồng, Quốc lộ 18 ở đoạn Bắc Ninh-Uông Bí, dự án đường cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận, công trình cầu Việt Trì-Ba Vì, hầm đường bộ qua đèo Cả-Quốc lộ 1, cầu Bạch Đằng-TPHCM… sẽ nằm trong chương trình làm việc của cơ quan kiểm toán vào năm tới.
Theo cơ quan này, đã có 27 dự án BOT bị kiểm toán vào năm 2016 và bị rút chi phí đầu tư xuống 1.150,46 tỷ đồng, giúp giảm thời gian thu phí hoàn vốn so với dự án ban đầu tổng cộng hơn 107 năm.
Phản ứng ‘dè dặt’
Kế hoạch kiểm toán các dự án BOT được đưa ra vào thời điểm Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa hạ lệnh dừng thu phí ở trạm thu phí Cai Lậy, Tiền Giang, từ 1 – 2 tháng, sau những ngày hỗn loạn vì cuộc “biểu tình” bằng tiền lẻ của giới tài xế. Trạm thu phí Cai Lậy đã phải xả trạm nhiều lần trong ngày đầu tiên mở cửa thu phí trở lại hôm 30/11 vì các tài xế đồng loạt nộp tiền phí dư 100 đồng và đòi thối lại tờ tiền rất ít được sử dụng này.
Trước đó vào tháng 8, trạm này cũng đã phải dừng thu phí chỉ sau 2 tuần khai trương vì “chiến thuật” trả phí bằng tiền lẻ của người dân, gây ách tắc giao thông nhiều giờ liền. Bộ Giao thông Vận tải ngay sau đó phải ra quyết định giảm mức phí qua trạm từ 35.000 đồng – 180.000 đồng xuống còn 25.000 đồng – 160.000 đồng, nhưng người dân vẫn cho rằng việc họ phải đóng phí trên con đường mà họ đã đóng thuế xây dựng là phi lý.
Với cách xử lý rất linh hoạt, dí dỏm, hiệu quả của mấy anh nông dân Hai Lúa này thì không một thế lực cường quyền, thế lực tài phiệt nào có thể bóp chết được họ.
LS. Phạm Công Út
Nguyên nhân cốt lõi của “cuộc chiến” giữa người dân và nhà đầu tư-nhà nước, theo TS. Nguyễn Quang A, là do người dân – bên thứ ba trong hợp đồng BOT – đã bị loại ra ngoài vì lợi ích của nhà đầu tư và nhà nước. Ông phân tích:
“Bản thân BOT, nếu làm đúng, là rất tốt. Nhưng đáng tiếc là ở Việt Nam có sự cấu kết giữa chính quyền với các doanh nghiệp thực hiện dự án BOT để bóp méo sơ đồ vì lợi ích riêng tư của họ”.
“Sự phản kháng dân sự một cách rất ôn hòa và đúng pháp luật của người dân là một điều rất đáng hoan nghênh. Bây giờ người dân đã biết họ là một bên thứ ba trong hợp đồng của bất kỳ dự án BOT nào vì họ là người chi trả trực tiếp khoản phí đấy, nhưng họ lại bị loại ra ngoài”.
Bên thứ ba đang cầm lái?
Những ngày qua, cuộc chiến ở BOT Cai Lậy có vẻ như đã trở thành cuộc chiến chung khi những tin tức về vụ này được cập nhật và chia sẻ chóng mặt trên cả truyền thông chính thống lẫn mạng xã hội. Đọc bình luận của người dân, ai cũng có thể hiểu họ đang ủng hộ và đứng về phía nào.
Luật sư Phạm Công Út, Đoàn Luật sư TPHCM, cho rằng cuộc chiến này nhận được sự ủng hộ của công chúng một phần còn là vì cách đấu tranh rất “dí dỏm” và “sáng tạo” của các anh tài xế “lầy”.
“Người dân miền Tây Nam Bộ thứ nhất là người khí khái, thứ hai họ cũng có những cái láu cá của họ. Khi gặp những sự cố này, họ cũng có cách để họ tồn tại được. Ở đây, người ta dùng từ mới gọi họ là những tài xế ‘lầy’, nhưng ‘lầy’ dễ thương vì cách cư xử không gay gắt nhưng lại khiến phía bên kia lúng túng. Với cách xử lý rất linh hoạt, dí dỏm, hiệu quả của mấy anh nông dân Hai Lúa này thì không một thế lực cường quyền, thế lực tài phiệt nào có thể bóp chết được họ”.
Người dân là một bên thứ ba trong hợp đồng của bất kỳ dự án BOT nào vì họ là người chi trả trực tiếp khoản phí đấy, nhưng họ lại bị loại ra ngoài.
TS. Nguyễn Quang A
Trong cùng ngày 5/12, tỉnh Khánh Hòa cũng phải tổ chức “họp khẩn” liên quan đến trạm thu phí BOT Ninh An, thuộc thị xã Ninh Hòa. Trước đó, hôm 4/12, các tài xế ở đây cũng sử dụng chiêu thức trả tiền lẻ hoặc tiền mệnh giá cao để đi qua trạm khiến cho giao thông khu vực bị kẹt xe nhiều giờ liền.
Trả lời báo Người Đưa Tin hôm 5/12, lãnh đạo tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an Việt Nam, cho biết đã phải tăng cường lực lượng tại BOT Cai Lậy và nhiều trạm thu phí khác để bảo đảm an inh trật tự.
Trong báo cáo gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hôm 4/12, Bộ Công an nói họ ghi nhận được 12 xe thường xuyên qua lại trạm Cai Lậy để gây rối, kích động, cản trở giao thông. Nhưng theo TS. Nguyễn Quang A, việc đi qua lại trạm là quyền hợp pháp của công dân. “Người ta bảo có 14 người thường xuất hiện. Nhưng tôi nghĩ nếu những người đó mà có ở Lạng Sơn và đi đi lại lại 20 lần, 50 lần [qua trạm] thì đấy vẫn là quyền hoàn toàn hợp pháp của người ta, không có cớ gì để bảo rằng đấy là gây rối cả”.
Tin cho hay chủ đầu tư BOT Cai Lậy, ông Nguyễn Phú Hiệp, cũng vừa có báo cáo nhanh gửi Văn phòng Chính phủ và các cơ quan hữu trách trong ngày 5/12. Trong đó, ông Hiệp yêu cầu Chính phủ, Bộ Công an, Bộ GTVT và chính quyền Tiền Giang phải sớm điều tra các hành vi gây rối, làm mất an ninh trật tự trong khu vực.
Nhưng bất chấp phát ngôn của giới hữu trách, các tài xế được cho là “gây rối” đã được người dân tung hô như những “anh hùng” trên mạng xã hội. Còn TS. Nguyễn Quang A cho rằng chính phủ nên trân trọng những người bị cho là “gây rối” để từ họ, có thể phát hiện ra tiêu cực, tham nhũng, điều mà Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cổ vũ trong thời gian qua.
Truyền thông Đức dự báo mức án cho Trịnh Xuân Thanh
Ngay sau khi Tòa án Nhân dân TP Hà Nội công bố sẽ xét xử cựu lãnh đạo ngành dầu khí Trịnh Xuân Thanh vào tháng 1/2018, cáo báo của Đức đồng loạt đăng tin về quyết định này và nhận định ông Thanh có thể đối mặt án tử hình.
Hãng tin thông tấn Đức DPA, tuần báo Tấm Gương (Der Spiegel) và các tờ báo lớn khác của Đức hôm 4/12 đăng tải thông tin cựu doanh nhân 51 tuổi Trịnh Xuân Thanh, người mà Bộ ngoại giao Đức cho là bị mật vụ Việt Nam bắt cóc ở Berlin cuối tháng 7, sẽ bị đưa ra tòa xử vào tháng 1/2018.
Chánh án Tòa án Nhân dân TP Hà Nội Nguyễn Hữu Chính hôm 4/12 được truyền thông trong nước dẫn lời nói tại phiên khai mạc một kỳ họp của Hội đồng Nhân dân thành phố rằng ông Thanh sẽ bị xét xử trong 2 vụ án tham nhũng vào đầu năm sau.
“Trong tháng 1/2018 tòa án Hà Nội phải sớm đưa ra xét xử vụ án Trịnh Xuân Thanh và các đồng phạm tội tham ô tài sản tại Tổng công ty Xây lắp dầu khí Việt Nam PVC và vụ án Trịnh Xuân Thanh cùng các đồng phạm cũng tham ô tài sản xảy ra ở Công ty Cổ phần Bất động sản Dầu khí Việt Nam,” ông Chính nói.
Việt Nam cáo buộc ông Thanh làm thất thoát hơn 3.300 tỷ đồng (147 triệu USD) trong thời gian làm lãnh đạo PVC từ 2009-2013. Trong khi chính phủ Đức cáo buộc Việt Nam đã bắt cóc ông Thanh, người đang xin quy chế tị nạn trên đất Đức, thì Hà Nội lại tuyên bố Ông Thanh tự trở về đầu thú.
Các luật sư của ông Thanh ở Đức cho rằng ông Thanh không tự về đầu thú và nhận định ông là “một nạn nhân của cuộc chiến quyền lực trong nội bộ Đảng Cộng sản,” theo DPA.
Chính phủ Đức và sứ quán Đức đang theo dõi chặt chẽ những diễn biến tiếp theo của vụ xử ông Thanh và sẽ đưa ra những quyết định thích hợp cho mối quan hệ song phương với Việt Nam.
Theo DPA
Tuần trước Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tuyên bố muốn “khẩn trương” đưa ra xét xử vụ Trịnh Xuân Thanh mà ông cho là “đặc biệt.” Đầu năm nay, người đứng đầu Đảng Cộng sản đã nói rằng sẽ “bắt bằng được Trịnh Xuân Thanh để đưa về nước xét xử.” Nhiều chuyên gia nhận định rằng việc “bắt cóc” ông Thanh về là một phần trong chiến dịch chống tham nhũng của ông Trọng.
Truyền thông Đức cho rằng nếu bị buộc tội, ông Thanh có thể sẽ bị mức án tử hình.
Luật sư Trần Thu Nam của Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết đó là mức án cao nhất cho các cáo buộc tham nhũng. “Mức độ tham ô tham nhũng trên 5 tỷ đồng hoặc làm thiệt hại trên 5 tỷ đồng thì có thể bị mức phạt cao nhất là tử hình.”
Theo đánh giá của luật sư Nam, việc ông Thanh bỏ trốn theo cáo buộc của Việt Nam là một trong những tình tiết tăng nặng cũng như số tiền thất thoát quá lớn, như trong vụ này, thì cựu lãnh đạo ngành dầu khí khó có khả năng “thoát án” tử hình.
Chính phủ Đức và sứ quán Đức đang theo dõi chặt chẽ những diễn biến tiếp theo của vụ xử ông Thanh và sẽ đưa ra những quyết định thích hợp cho mối quan hệ song phương với Việt Nam, theo DPA. Cũng theo hãng thông tấn Đức, Việt Nam “đã biết thái độ của Chính phủ liên bang Đức đối với án tử hình.”
Việt Nam là một trong số 58 quốc gia trên thế giới vẫn áp dụng mức án tử hình.
Tờ báo kinh doanh hàng đầu của Đức, Handelsblatt, hôm 4/12 cho rằng những lo ngại về mức án tử hình ở Việt Nam là có cơ sở. Tuần báo này, trong chuyên mục riêng có tên “Trịnh Xuân Thanh” nằm trong trang “Chính trị quốc tế” lấy trường hợp gần đây nhất về việc kết án tử hình cựu giám đốc điều hành Nguyễn Xuân Sơn của PetroVietnam làm 1 ví dụ cho mối quan ngại này.
Các điều luật có án tử hình đã được lượt bỏ rất nhiều trong luật pháp Việt Nam, theo luật sư Nam, nhưng “những vụ án liên quan đến tham nhũng nếu không có hình phạt tử hình” có thể sẽ trầm trọng hơn.
“Khi chưa kiểm soát được tình trạng tham nhũng mà bỏ ngay hình phạt tử hình thì sợ rằng nó sẽ gây tác dụng ngược,” theo LS Nam. “Nó bảo đảm quyền sống của một người nhưng nó sẽ làm ảnh hưởng rất nhiều cho xã hội và cho ngân sách nhà nước.”
https://www.voatiengviet.com/a/truyen-thong-duc-du-bao-muc-an-cho-tring-xuan-thanh/4150130.html