Tin Tổng Hợp – 30/09/22
(AFP) – Quân đội Ukraina kiểm soát hoàn toàn thành phố chiến lược Kupyansk, miền đông bắc. Ngày 29/09/2022, các lực lượng Ukraina đã đẩy quân Nga khỏi các vị trí của họ ở bờ đông sông Oskil, thuộc thành phố chiến lược Kupyansk, tỉnh Kharkiv. Các nhân viên cứu hỏa và tình nguyện viên Ukraina đã chuyển được đợt viện trợ nhân đạo đầu tiên đến khu vực trước đó do Nga kiểm soát. 2.000 gói thực phẩm do Anh cung cấp đã được phân phát.
(AFP) – Liên Âu lên án «cuộc tấn công tàn ác» của Nga nhắm vào một đoàn xe nhân đạo. Liên Âu lên án mạnh mẽ cuộc tấn công «kinh hoàng» của Nga nhằm vào một đoàn xe dân sự khiến 25 người thiệt mạng ở miền nam Ukraina hôm 30/09, theo người đứng đầu ngoại giao Liên Âu Josep Borrell. Ông Borrell cho biết cụ thể đây là một đoàn xe nhân đạo cung cấp viện trợ thiết yếu cho những người sống trong khu vực do chính phủ kiểm soát thuộc tỉnh Zaporijjia.
(AFP) – Philippines lo ngại trước căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc chung quanh vấn đề Đài Loan. Trong buổi làm việc tại Hawaii hôm 30/09/2022 với đồng nhiệm Mỹ, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines, Jose Faustino, nhấn mạnh đến an ninh tại eo biển Đài Loan. Họp báo chung với tướng Lloyd Austin, ông Faustino nhắc lại «Hòa bình luôn là kim chỉ nam trong chính sách đối ngoại của Manila». Hiện có từ 130.0000 đến 150.000 người lao động Philippines đang làm việc tại Đài Loan.
(AFP) – Việt Nam phát hiện bảy xác người gần đảo Phú Quốc, hai trong số đó là người Trung Quốc. Báo chí Việt Nam ngày 30/09/2022 cho biết có nhiều khả năng đây là xác nạn nhân vụ chìm tàu ngoại khơi Cam Bốt hồi tuần trước. Con tàu đã gặp nạn hôm 22/09 ở ngoài khơi thành phố Sihanoukville. Hơn 40 hành khách trên tàu là người Trung Quốc.
(AFP) – Thủ tướng Thái Lan được Tòa Hiến pháp cho phép tiếp tục tại vị. Thủ tướng Thái Lan bị đình chỉ Prayut Chan-O-Cha có thể tiếp tục nhiệm vụ của mình theo phán quyết của Tòa án Hiến pháp Thái Lan. Phán quyết của tòa Thái Lan được đưa ra hôm 30/9/22. Cựu tổng tư lệnh quân đội, người lên nắm quyền sau một cuộc đảo chính quân sự năm 2014, đã bị đình chỉ chức vụ vào tháng trước, trong thời gian chờ đợi tòa án xem xét đơn khiếu nại của đối lập, cho rằng thủ tướng Chan-O-Cha đã vượt quá thời hạn cầm quyền 8 năm mà luật cho phép.
(AFP) – Thủ tướng Anh sẽ tham dự cuộc họp đầu tiên của Cộng đồng Chính trị châu Âu. Tân thủ tướng Liz Truss có kế hoạch tham gia cuộc họp đầu tiên của Cộng đồng Chính trị châu Âu. Năng lượng và di cư, sẽ là một trong những ưu tiên của bà và yêu cầu làm việc với các nhà lãnh đạo châu Âu khác. Thông tin được đưa ra hôm 29/09/2022, theo hãng tin Anh British PA. Cộng đồng Chính trị châu Âu là sáng kiến được tổng thống Pháp đưa ra đầu năm nay, khi Pháp đảm nhiệm chức chủ tịch luân phiên châu Âu. Trước đó, thủ tướng Anh tỏ ra lưỡng lự.
(AFP) – Latvia bầu Quốc Hội mới : Thủ tướng cánh trung có khả năng tái đắc cử. Ngày 01/10/2022, một triệu rưỡi cử tri Latvia được kêu gọi đi bầu Quốc Hội mới trong bối cảnh cuộc xâm lăng của Nga tại Ukraina khiến các đảng phái thân Nga bị xa lánh. Nữ thủ tướng Krisjanis Karinsco có thể tiếp tục tại vị, nếu được sự ủng hộ của một số đảng nhỏ (có số lượng cử tri vượt 1,5%), theo nhà chính trị học Marcis Krastins.
(AFP) – Vệ binh Cách mạng của chế độ Iran tuyên bố sẽ tiếp tục tấn công người Kurdistan ở Irak. Hôm 29/09/2022, Vệ binh Cách mạng Iran thông báo sẽ còn tấn công các nhóm vũ trang của người Kurdistan ở Iran, bị Tehran coi là «khủng bố». Thông báo được đưa ra sau cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái hôm 28/09, khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và khoảng 50 người bị thương, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em. Cuộc tấn công đã bị Hoa Kỳ và Đức lên án.
(Reuters) – Kazakhstan xóa hình cựu tổng thống trên giấy bạc. Ngày 30/9/22, Ngân hàng Trung ương Kazakhstan đã giới thiệu đồng tiền mới, vẫn giống như cũ nhưng chỉ có một điểm khác là hình cựu tổng thống Noursultan Nazarbaiev được thay thế bằng hình con đại bàng. Đây là biện pháp mới nhất nhằm loại trừ tệ sùng bái cá nhân ở nước Trung Á. Đầu tháng này, Quốc Hội Kazakhstan đã trả lại tên cũ Astana cho thủ đô sau 3 năm mang tên gọi Noursultan, tên của tổng thống độc tài Noursoultan Nazarbaïev, nắm quyền từ 1991-2019.
(AFP) – 200 nhà hoạt động bảo vệ môi trường trên thế giới bị sát hại trong năm 2021. Đa số là tại châu Mỹ La Tinh. Theo báo cáo được tổ chức Global Witness công bố hôm 30/09/2022, con số này đã giảm so với hồi 2021. Nhưng ba phần tư trong số các nạn nhân là những nhà bảo vệ môi trường hoạt động tại châu Mỹ La Tinh. Mêhicô là điểm nguy hiểm nhất, 54 người chết tại quốc gia này. Tình hình đã xấu đi so với hồi 2020.
(AFP) – Ba ngày trước bầu cử tổng thống Brazil, ứng viên Lula dẫn đầu ý định bỏ phiếu. Chủ Nhật 02/10/2022, cử tri Brazil bầu lại tổng thống. Tổng thống mãn nhiệm đang bị đối thủ nặng ký nhất là cựu tổng thống cánh tả Lula da Silva bỏ xa lại phía sau. Trong cuộc tranh luận trên đài truyền hình hôm 29/09, hai ông Lula và Bolsonaro đã lấn át tất cả 12 cử tri còn lại. Lula từng điều hành đất nước từ 2003 đến 2010. Ông có triển vọng đảm nhiệm thêm một nhiệm kỳ thứ ba nếu đạt được đa số hơn 50% cử tri ủng hộ ngày từ vòng đầu vào ngày Chủ Nhật tới đây.
(AFP) – Montenegro điều tra về một số người bị tình nghi làm gián điệp. Theo thông báo của các công tố viên, cảnh sát đã tiến hành khám xét căn hộ và một số trụ sở khác của nhiều công dân bị cáo buộc «thành lập một tổ chức tội phạm gián điệp», tuy nhiên không một ai bị bắt giam. Thủ tướng mãn nhiệm của nước này, ông Dritan Abazovic cho biết chiến dịch này được tiến hành cùng với các đối tác quốc tế của Montenegro nhằm «bảo vệ lợi ích quốc gia». Mới đây, trong chuyến thăm Mỹ ông có đề cập đến việc Nga và Trung Quốc gây ảnh hưởng chính trị và kinh tế đối với đất nước của ông. Trong khi đó, truyền thông Montenegro đưa tin cảnh sát đã bắt 6 nhà ngoại giao Nga và ba chục công dân Nga có giấy cư trú tạm thời, hai người Montenegro bị nghi ngờ làm việc cho các cơ quan tình báo Nga.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220930-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
(AFP) – Đình công tại Pháp đòi tăng lương và phản đối dự án cải tổ chế độ hưu bổng. Ngày 29/09/2022 nhiều công đoàn Pháp kêu gọi đình công trên toàn quốc vào lúc chính quyền đẩy mạnh dự án cải tổ chế độ hưu bổng, kéo dài tuổi lao động. Tăng lương cho nhân viên để đối mặt với lạm phát là 0đòi hỏi thứ nhì của giới công đoàn. Tổng thống Emmanuel Macron muốn nhanh chóng thông qua dự luật cải tổ chế độ hưu bổng «trước cuối mùa đông năm nay», từng bước nâng tuổi bắt đầu được nghỉ hưu lên thành 65 thay vì 63 vào ngưỡng 2031. Biện pháp này đang bị các đảng đối lập chống đối mạnh mẽ. Đây là một cuộc trắc nghiệm «lớn» đối với chính phủ từ khi tổng thống Macron tái đắc cử. Theo dự báo, đông đảo các thầy cô giáo ở cấp tiểu học bãi công. Khoảng 10% các trường tiểu học ở Paris đóng cửa. Nhưng hệ thống giao thông công cộng trong khu vực Paris và các vùng phụ cận ít bị ảnh hưởng.
(Reuters) – Việt Nam sắp ra quy định hạn chế đăng tin trên các tài khoản mạng xã hội. Việt Nam đang chuẩn bị các quy định mới để hạn chế các tài khoản mạng xã hội đăng nội dung liên quan đến tin tức, ba nguồn tin biết rõ việc này cho biết. Các quy định dự kiến sẽ được công bố vào cuối năm nay, thiết lập cơ sở pháp lý để kiểm soát việc phổ biến tin tức trên các nền tảng như Facebook và YouTube, đặt ra gánh nặng kiểm duyệt đáng kể cho những nền tảng nói trên.
(Asia Nikkei) – GDP Việt Nam tăng hơn 13 % trong quý 3/2022. Theo các số liệu thống kê được công bố ngày 29/09/2022, thành tích này của Việt Nam có được là nhờ xuất khẩu và sản xuất công nghiệp tăng mạnh. Trong 9 tháng đầu năm, tổng sản phẩm nội địa Việt Nam tăng 8,83 %. Đây là đà tăng trưởng mạnh nhất từ 2011. Lạm phát tại Việt Nam trong quý 3/2022 được giữ dưới ngưỡng 4 % so với cùng thời kỳ năm ngoái. Theo dự phóng của Ngân Hàng Thế Giới, GDP Việt Nam tăng 7,2% trong năm 2022.
(AFP) – Nhật mong muốn quan hệ mang tính «xây dựng và ổn định» với Trung Quốc. Nhân kỷ niệm 50 năm ngày Tokyo và Bắc Kinh bình thường hóa bang giao, thủ tướng Fumio Kishida hôm nay 29/09/2022 tuyên bố như trên. Trong bối cảnh quan hệ song phương đang căng thẳng, Nhật Bản lo ngại trước những tham vọng của Trung Quốc trong khu vực, hai quốc gia Bắc Á này không ồn ào tổ chức sự kiện đánh dấu 50 năm thiết lập bang giao. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong thông điệp gửi đến Tokyo nhấn mạnh Bắc Kinh mong muốn hai nền kinh tế thứ nhì và thứ ba trên thế giới «cùng nhau xây dựng một mối quan hệ phù hợp với những đòi hỏi của một thời đại mới».
(AFP) – Lãnh đạo thân Nga tại bốn vùng đòi ly khai khỏi Ukraina đến Matxcơva để « đúc kết » thủ tục sáp nhập vào nước Nga. Sau khi công bố kết quả trưng cầu dân ý, phe thân Nga tại bốn tỉnh Donetsk, Lugansk ở miền đông và Zaporijjia, Kherson ở miền nam Ukraina từ tối 28/09/2022 đã đến Matxcơva chuẩn bị hội kiến tổng thống Putin. Trên nguyên tắc, ngày 30/9/22 tổng thống Nga sẽ «hoàn tất thủ tục» thâu nạp thêm bốn tỉnh này của Ukraina. Hãng tin Tass cho biết, sau đó sẽ đến lượt Hạ Viện Nga biểu quyết, chính thức sáp nhập các vùng nói trên vào với nước Nga. Kiev và phương Tây đã đồng loạt tuyên bố cuộc trưng cầu dây ý vừa qua là một trò hề để Matxcơva chiếm đoạt lãnh thổ của Ukraina.
(AFP) – Chiến tranh Ukraina làm tăng uy tín của NATO. Theo nghiên cứu của quỹ German Marsahll Fund của Đức, được công bố hôm 29/09/2022, uy tín của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương tăng 11 điểm so với năm ngoái. Cuộc thăm dò được thực hiện tại 14 quốc gia, chủ yếu là tại châu Âu, Canada và Mỹ. 78% số người được hỏi đánh giá NATO «rất» hay có «khuynh hướng» góp phần quan trọng bảo vệ an ninh cho chính các quốc gia của họ. Với công luận của Ba Lan, tỷ lệ tín nhiệm NATO lên đến 91%. Vẫn theo nghiên cứu này, có đến 25 % những người được tham khảo cho rằng Trung Quốc sẽ trở thành một quốc gia có ảnh hưởng lớn nhất trong tương lai.
(AFP) – Ba nhà thơ của Nga bị bắt vì tham gia một sinh hoạt văn hóa phản đối chiến tranh Ukraina. Một tòa án Nga hôm 28/09/2022 ra lệnh bắt ba nhà thơ trẻ, xử phạt họ 2 tháng tù giam. Lý do là, Chủ Nhật vừa qua, Artiom Kamardine, Egor Chtovba và Nikolaï Daïneko đã tụ tập trước bức tượng của nhà thơ Vladimir Maïakovski tại trung tâm Matxcơva. Đây là nơi các nhà ly khai Liên Xô từng tập hợp.
(Reuters) – Helsinki chính thức thông báo ngừng tiếp nhận các công dân Nga nhập cảnh vào Phần Lan với visa du lịch. Lệnh mới có hiệu lực kể từ 12 giờ đêm ngày 29/09/2022, giờ địa phương. Helsinki lo ngại, để trốn lệnh động viên, người Nga ồ ạt đến Phần Lan trước khi tìm đường đến một quốc gia thứ ba trong không gian tự do đi lại Schengen của Liên Âu.
(AFP) – Ứng viên Mỹ đánh bại ứng viên Nga giành chức lãnh đạo cơ quan viễn thông Liên Hiệp Quốc. Trong cuộc bỏ phiếu hôm nay, 29/09/2022, tại Bucarest để bầu tổng thư ký của Liên Minh Viễn Thông Quốc Tế ITU, tức là cơ quan viễn thông của Liên Hiệp Quốc, nữ ứng cử viên Mỹ Doreen Bogdan-Martin đã đắc cử trước đối thủ Rashid Ismailov, cựu thứ trưởng Viễn Thông Nga. Chiến thắng của Doreen Bogdan-Martin mang hai ý nghĩa quan trọng: Bà là phụ nữ đầu tiên được bầu vào chức vụ này, và chiến thắng của bà đã chấm dứt 8 năm Trung Quốc lãnh đạo cơ quan Liên Hiệp Quốc này, ít được công chúng biết đến, nhưng có vai trò quan trọng đối với thông tin liên lạc hiện đại, từ vệ tinh đến 5G.
(AP) – Đài Loan chấm dứt biện pháp cách ly du khách nước ngoài kể từ 10/10/2022 để chống dịch Covid-19. Đài Bắc hôm nay, 29/09/2022, thông báo trong hai tuần nữa sẽ không còn bắt du khách nước ngoài đến Đài Loan phải cách ly. Tuy nhiên, chính quyền kêu gọi mọi người tự nguyện theo dõi sức khỏe, hạn chế quan hệ với những người chung quanh trong ít nhất là 7 ngày.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220929-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
(AFP) – Bão Noru gây thiệt hại vật chất ở Việt Nam. Cơn bão ập vào miền trung Việt Nam, chủ yếu ở khu vực giữa Đà Nẵng và Quảng Nam, sáng 28/09/2022 gây nhiều thiệt hại về vật chất, vài chục nghìn người dân phải sơ tán. Tại Đà Nẵng, các đợt gió lớn khiến cây cối bật gốc, nhiều mái nhà bị tốc. Thành phố Hội An chìm trong nước, nhiều ngôi nhà cũng bị tốc mái. Khoảng 40.000 quân nhân và 200.000 nhân viên an ninh được bộ Quốc Phòng huy động chống bão. Chiều 28/09, các sân bay và văn phòng hành chính đã bắt đầu mở cửa trở lại.
(AFP) – Ngoại trưởng Pháp thăm Kiev thể hiện đoàn kết với Ukraina. Chuyến thăm Kiev ngày 27/9/22 là chuyến thăm thứ ba của bà Catherine Colonna kể từ khi Nga xâm chiếm Ukraina. Trong một thông cáo, bộ Ngoại Giao Pháp cho biết «ngoại trưởng muốn thể hiện tình liên đới của Pháp với dân tộc Ukraina và quyết tâm hoàn toàn của Pháp trong việc tăng cường hỗ trợ Ukraina, cũng như chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước này».
(AFP) – Ba Lan, Na Uy, Đan Mạch khánh thành một đường ống dẫn khí chiến lược. Tại lễ khai trương ngày 27/09/2022 ở miền tây Ba Lan, thủ tướng Ba Lan nhấn mạnh đến «thời kỳ tự chủ» của châu Âu, còn bộ trưởng Năng Lượng Na Uy đánh giá đây là «một giai đoạn quan trọng trên đường độc lập của châu Âu đối với khí đốt của Nga». Đường ống Baltic Pipe có thể chuyển 10 tỉ mét khối khí đốt hàng năm từ Na Uy cho Ba Lan và các nước châu Âu, được thủ tướng Đan Mạch đánh giá là «mở ra một hành lang khí đốt mới ở châu Âu».
(AFP) – Meta phá vỡ một mạng lưới bóp méo thông tin về chiến tranh Ukraina. Theo thông báo ngày 27/9/22 của công ty mẹ của Facebook, mạng lưới bóp méo thông tin được tiến hành từ Nga, bắt đầu từ tháng 05 và nhắm chủ yếu đến Đức, cũng như Pháp, Ý, Ukraina và Anh. Khoảng 60 trang web bắt chước những trang thông tin lớn của những nước này và đăng những bài báo sai sự thật chỉ trích cuộc chiến và người tị nạn Ukraina, sau đó đăng lại trên các mạng xã hội YouTube, Facebook, Instagram, Telegram, Twitter… Ngoài ra, Meta cũng phá vỡ một mạng lưới, có quy mô nhỏ hơn, xuất phát từ Trung Quốc, và nhằm vào người Mỹ trong bối cảnh sắp diễn ra bầu cử giữa kỳ.
(AP) – Bão Ian đổ bộ, bóng tối bao trùm Cuba. Trong đêm thứ Ba, sáng thứ Tư 28/09/2022, bão Ian cấp 4, đã phá hủy lưới điện của nhiều tỉnh ở miền tây Cuba, sau đó cả nước đã bị mất điện hoàn toàn. Hiện 10.000 người Cuba đã phải sơ tán. Ít nhất 2 người đã thiệt mạng. Tại Hoa Kỳ, bang Florida cũng đang chuẩn bị phải đương đầu với bão Ian và đã ban bố tình trạng khẩn cấp. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã thông qua gói cứu trợ khẩn cấp cho 24 trong số 67 quận ở Florida và cảnh báo rằng bão Ian có thể gây thiệt hại lớn cho cả người và của.
(Reuters) – Lính dự bị Nga bắt đầu tham gia huấn luyện chiến đấu. Bộ Quốc Phòng Nga thông báo hôm nay, 28/9/22, những binh lính dự bị mới được động viên bắt đầu tham gia huấn huyện tại căn cứ quân sự ở Kaliningrad. Các khóa đào tạo giúp lính Nga có thể tăng kỹ năng bắn, sử dụng các loại vũ khí, thiết bị quân sự đặc biệt, cũng như khả năng tự tin khi trên chiến trường.
(Reuters) – Ấn Độ cấm một tổ chức Hồi Giáo hoạt động, cáo buộc có liên quan đến khủng bố. Chính phủ Ấn Độ hôm nay 28/09/2022, thông báo hoạt động của tổ chức Mặt Trận Bình Dân Ấn Độ (PFI) kể từ nay nằm ngoài vòng pháp luật vì có liên quan đến các tổ chức Hồi Giáo cực đoan. PFI cũng bị cáo buộc có liên quan trong 10 vụ giết người, có chương trình nghị sự bí mật nhằm cực đoan hóa xã hội và phá hoại nền dân chủ. Cảnh sát đã bắt giữ hơn 300 người thuộc PFI kể từ thứ Sáu tuần trước. Tổ chức PFI bác bỏ cáo buộc liên quan đến các hoạt động cực đoan và cho rằng chính phủ của thủ tướng Narendra Modi, theo chủ nghĩa dân tộc đang thực hiện cuộc «săn phù thủy». Đảng Cộng Sản Ấn Độ lên án hành động này, cho rằng chính phủ của Modi đang reo giắc chứng sợ Hồi Giáo trong công chúng.
(AFP) – Băng hà tan với tốc độ kỷ lục ở Thụy Sĩ. Ủy ban chuyên gia về đo lường bề mặt trái đất, thuộc viện Hàn Lâm Khoa học Thụy Sĩ cho biết hôm nay, 28/09/2022, băng hà đã tan chảy với tốc độ kỷ lục dưới tác động kép từ mùa đông khô hạn và các đợt nắng nóng cực điểm vào mùa hè. 3 km khối băng đã tan chảy, tương ứng với 6% tổng lượng băng hà ở Thụy Sĩ. Trước đó, chỉ với 2% diện tích băng tan chảy trong vòng một năm đã được cho là một hiện tượng cực đoan. Theo giám đốc của Mạng lưới kiểm soát băng hà Thụy Sĩ (Glamos), nếu không có biện pháp xử lý, lượng băng hà ở Thụy Sĩ sẽ gần như biến mất từ nay đến cuối thế kỷ này. Nguồn cung nước cho thủy điện của nước này sẽ bị tác động mạnh.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220928-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p