Tin Tổng Hợp – 10/9/22
(Reuters) – Ấn Độ và Trung Quốc sẽ rút quân khỏi một khu vực tranh chấp ở biên giới Himalaya. Ngày 09/09/2022, bộ Ngoại Giao Ấn Độ cho biết là hai bên đã bắt đầu rút khỏi vùng Gogra-Hot Springs trên cao nguyên Ladakh, phía tây Himalaya? từ ngày 08/09 và dự kiến rút hết vào thứ Hai 12/09. Phía Trung Quốc đã xác nhận thông tin này, trong bối cảnh chủ tịch Tập Cận Bình và thủ tướng Narendra Modi cùng tham dự một cuộc họp vào tuần tới ở Uzebekistan. Đây là kết quả của quá trình đàm phán lâu dài giữa hai lãnh đạo quân sự hai nước để làm giảm căng thẳng giữa hai cường quốc trong vùng.
(AFP) – Pháp phản ứng về luật tấn công phủ đầu hạt nhân của Bắc Triều Tiên. Ngày 09/09/2022, Pháp «lên án mạnh mẽ việc thông qua luật cập nhật khả năng hạt nhân của Bắc Triều Tiên» và bày tỏ «quan ngại sâu sắc về những tuyên bố ngày càng hiếu chiến» của Bình Nhưỡng. Theo một người phát ngôn bộ Ngoại Giao Pháp, «bước leo thang mới của chính quyền Bắc Triều Tiên là một mối đe dọa cho hòa bình và an ninh quốc tế, cũng như trong khu vực».
(AFP) – Giáo hoàng thăm Kazakhstan. Tuy vẫn còn rất yếu, giáo hoàng Phanxicô vào thứ ba tuần tới, 13/09/2022, sẽ đi thăm thủ đô Kazakhstan trong ba ngày, một chuyến tông du mà trọng tâm sẽ là đối thoại, trong bối cảnh khu vực đang căng thẳng do chiến tranh Ukraina. Năm nay đã 85 tuổi, hiện phải di chuyển bằng xe lăn, giáo hoàng sẽ dự một hội nghị liên tôn giáo ở thủ đô Noursoultan (tên mới của Astana) từ ngày 13 đến 15/09.
(AFP) – Năng lượng: Liên Hiệp Châu Âu chuẩn bị ra các biện pháp “chưa từng có”. Trong cuộc họp ở Bruxelles hôm qua, 09/09/2022, các bộ trưởng Năng Lượng của Liên Hiệp Châu Âu đã tuyên bố ủng hộ một loạt biện pháp khẩn cấp nhằm chặn đà tăng vọt của giá khí đốt và giá điện, thậm chí dự trù áp giá trần đối với khí đốt nhập vào Liên Hiệp Châu Âu.
(AFP) – TT. Nga muốn thảo luận lại với đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ về thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Ukraina. Hôm qua, 09/09/2022, tổng thống Putin muốn thảo luận lại với ông Erdogan về thỏa thuận đạt được vào ngày 22/07 tại Istanbul để xuất khẩu trở lại ngũ cốc Ukraina, một thỏa thuận mà Matxcơva chỉ trích ngày càng mạnh.
(RFI) – Thổ Nhĩ Kỳ lại dọa mua chiến đấu cơ Nga nếu Mỹ không giao F-16. Lời cảnh báo được tổng thống Recep Tayyip Erdogan nhắc lại hôm 09/09/2022. Hợp đồng mua chiến đấu cơ của Mỹ bị Washington chặn từ năm 2019 sau khi Thổ Nhĩ Kỳ, dù thành viên của NATO, lại mua hệ thống phòng thủ tên lửa của Nga. Tổng thống Joe Biden ủng hộ giao F-16 cho Ankar, nhưng các dân biểu Mỹ đặt điều kiện là Thổ Nhĩ Kỳ phải ngừng vi phạm không phận của Hy Lạp thì mới cho phép bán, một điều kiện mà Ankara đánh giá là «không thể chấp nhận được».
(AFP) – Nga không tôn trọng các quyền của nhà đối lập Navalny. Trong thông cáo ngày 09/09/2022, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Mỹ Ned Pride lên án Matxcơva không để cho nhà đối lập «trao đổi tự do với luật sư của ông», như giám sát các cuộc họp và cố tình gây chậm trễ trong việc trao đổi tài liệu của hai người. Thông cáo ghi rõ: «Mỹ vô cùng quan ngại về việc chính phủ Nga can dự ngày càng nhiều và tùy tiện đối với các quyền của Alexei Navalny».
(AFP) – Joe Biden: Sản xuất chíp bán dẫn là vấn đề «an ninh quốc gia». Tại lễ khởi công công trường xây dựng một nhà máy sản xuất chíp bán dẫn ở bang Ohio ngày 09/09/2022, tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng việc sản xuất những linh kiện điện tử ngày càng tinh vi này «nằm trong lợi ích kinh tế, và cũng nằm trong lợi ích an ninh quốc gia của chúng ta». Tập đoàn Intel đầu tư vào nhà máy này khoản tiền khổng lồ 20 tỉ đô la.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220910-tin-tong-hop
(AFP) – Bắc Triều Tiên khởi động chiến dịch tiêm chủng chống Covid vào tháng 11/2022. Một tháng kể từ khi Bình Nhưỡng chính thức tuyên bố khống chế được dịch bệnh, hãng thông tấn KCNA ngày 09/09 đưa tin Bắc Triều Tiên chuẩn bị tiêm chủng cho 26 triệu dân. Chủ tịch Kim Jong Un khuyến cáo «tất cả các công dân đeo khẩu trang». Năm ngoái, Bắc Triều Tiên từ chối nhận vac-xin trong khuôn khổ chương trình Covax của Tổ Chức Y Tế Thế Giới. Tháng 5/2022, Bình Nhưỡng công nhận biến thể Omicron hoành hành tại quốc gia khép kín này và đổ lỗi cho «truyền đơn của Hàn Quốc» là kênh mang bệnh vào Bắc Triều Tiên. Theo thống kê chính thức, trên toàn quốc đã có 4,8 triệu ca «sốt cao» và 74 bệnh nhân tử vong.
(AFP) – Pakistan: Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc thăm các nạn nhân lũ lụt. Ngày 09/09/2022, ông Antonio Guterres bắt đầu chuyến thăm 2 ngày tại Pakistan, chuyến đi mà chính quyền Islamabad hy vọng sẽ giúp tăng cường sự hỗ trợ của quốc tế để giúp nước này đối phó với thảm họa nhân đạo sau các trận lụt dữ dội, sau nhiều tháng mưa lũ, khiến một phần ba diện tích của Pakistan vẫn chìm trong biển nước.
(L’Opinion) – Pháp chuẩn bị cấp đại bác TRF1, tiền thân của CAESAR cho Ukraina. Chưa rõ đó là một khoản viện trợ hay một hợp đồng mua bán vũ khí. Nhật báo L’Opinion, cánh hữu, ngày 09/09/2022 tiết lộ TRF1, 155 ly, là loại đại bác được đặt trên xe kéo từng được quân đội Pháp sử dụng nhưng được tân trang lại trước khi cấp cho Ukraina. TRF1 do tập đoàn Giat-Industries, nay đổi tên thành Nexter, chế tạo trong thập niên 1980-1990. Công ty S2M-Equipment chuyên tân trang đủ loại trang thiết bị quân sự là trung gian «chuyển» các khẩu đại bác TRF1 của Pháp cho Ukraina.
(AFP) – Tình báo Nga khẳng định phá vỡ âm mưu tấn công một chi nhánh của bộ Quốc Phòng tại Saint-Petersburg. Thông cáo của FSB ngày 09/09/2022 cho biết thêm đã bắt giữ ba nghi can. Những người này có âm mưu phóng hỏa, đốt một tòa nhà do bộ Quốc Phòng Nga quản lý. Từ khi Matxcơva xâm chiếm Ukraina, báo chí Nga cho biết hàng chục vụ «phá hoại» kiểu này đã xảy ra. Phần lớn nhắm vào các tòa nhà của quân đội có nhiệm vụ tuyển mộ quân nhân. Hơn 16.000 dân Nga chống chiến tranh Ukraina, 230 người bị truy tố về mặt hình sự.
(AFP) – Liên Âu họp bàn về giá năng lượng. Ngày 09/09/2022, các bộ trưởng Năng Lượng của Liên Hiệp Châu Âu sẽ cố đạt được thỏa thuận về một loạt biện pháp khẩn cấp nhằm chặn đứng đà tăng vọt của giá điện và khí đốt, do tác động của cuộc chiến tranh Ukraina. Ủy Ban Châu Âu đã đưa ra nhiều đề nghị với 27 nước thành viên Liên Âu, trong đó có việc ấn định mức thu nhập tối đa của các công ty sản xuất điện hạt nhân và năng lượng tái tạo, vốn vẫn bán điện với giá cao hơn rất nhiều so với giá thành.
(AFP) – Châu Á – Thái Bình Dương: Đàm phán thương mại tại Los Angeles. Hôm 08/09/2022, tại Los Angeles, bộ trưởng Thương Mại Hoa Kỳ đã mở các cuộc họp với 13 bộ trưởng Thương Mại vùng châu Á – Thái Bình Dương. Đây là các cuộc gặp trực tiếp đầu tiên trong Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ – Thái Bình Dương, một sáng kiến do tổng thống Joe Biden đề ra vào tháng 5 vừa qua nhằm chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220909-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
(AFP) – Anh Quốc: Sức khỏe của Nữ hoàng Elizabeth II đáng lo ngại. Các bác sĩ khuyến nghị bà tiếp tục «được theo dõi y tế». Thủ tướng Liz Truss, chỉ 2 ngày sau khi được Nữ hoàng Elizabeth II bổ nhiệm, hôm nay 8/9/2022 tuyên bố cả nước «lo ngại» trước những thông tin về sức khỏe Nữ hoàng, năm nay đã 96 tuổi. Theo thông báo hôm nay của điện Buckingham, cả Hoàng thái tử Charles và thái tử William đều đến điện Balmoral, Scotland, nơi nữ hoàng đang tĩnh dưỡng. Từ sau khi phải lưu lại trong bệnh viện cả đêm cách nay gần 1 năm, Nữ hoàng Anh rất hiếm khi xuất hiện trước công chúng.
(AP) – Albani đoạn giao với Teheran, trục xuất toàn bộ nhân viên đại sứ quán Iran. Suốt từ đêm hôm qua cho đến hôm nay 08/09/2022, các nhà ngoại giao Iran tại Tirana, thủ đô Albani, đã thu dọn đồ đạc sau khi nhận được lệnh rời khỏi quốc gia vùng Balkan này trong vòng 24 tiếng đồng hồ. Trước đó, chính quyền Tirana đã quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran sau khi xác định quốc gia Hồi Giáo là thủ phạm một cuộc tấn công mạng trên quy mô rộng lớn nhắm vào Albani. Đây là lần đầu tiên một quốc gia đoạn giao với một nước khác vì một cuộc tấn công mạng.
(Reuters) – Thụy Sĩ triệu mời đại sứ Trung Quốc để bày tỏ quan ngại về nhân quyền. Bộ Ngoại Giao Thụy Sĩ hôm nay, 08/09/2022, cho biết đã triệu mời đại sứ Trung Quốc lên để bày tỏ quan ngại về tình hình nhân quyền ở vùng Tân Cương. Để giải thích quyết định của mình, chính quyền Bern trích dẫn báo cáo tuần trước của Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc Michelle Bachelet khẳng định «việc giam giữ tùy tiện và phân biệt đối xử» của Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ và những người Hồi Giáo khác ở Tân Cương có thể cấu thành tội ác chống nhân loại.
(Reuters) – Ba nước Baltic đạt thỏa thuận cấm người Nga nhập cảnh. Hôm qua, 7/9/22, ngoại trưởng Litva, Latvia và Estonia thông báo muộn nhất là đến giữa tháng 9 sẽ áp dụng lệnh cấm mà 3 nước vừa thông qua. Kể từ nay, công dân Nga chỉ được nhập cảnh ba nước vùng Baltic trong những trường hợp đặc biệt: lý do nhân đạo và đoàn tụ gia đình, lái xe vận chuyển đường dài và các nhà ngoại giao. Trong cuộc họp báo, ngoại trưởng Litva lu ý trong những tuần và những tháng qua, số công dân Nga đến với visa Schengen đã tăng mạnh và đặt ra vấn đề về an ninh quốc gia, đạo đức và chính trị, trong bối cảnh chiến tranh Ukraina.
(AFP) – GDP quý 3/2022 của Pháp có thể tăng 0,3% so với quý 2. Theo dự báo mà Ngân hàng trung ương Pháp đưa ra vào hôm nay 8/9/22, về tổng thể, nền kinh tế Pháp vẫn trụ được. Tỉ lệ tăng trưởng mà Ngân hàng trung ương Pháp dự báo như vậy cao hơn so với tỉ lệ 0,2% mà Cơ quan thống kê quốc gia INSEE công bố trước đó một ngày. Thống đốc Ngân hàng trung ương Pháp, Olivier Garnier, khẳng định nền kinh tế Pháp tháng 8 hoạt động tốt hơn một chút so với dự báo ban đầu, bất chấp tác động của khủng hoảng năng lượng trong bối cảnh chiến tranh Ukraina.
(Reuters) – Belarus tập trận sát biên giới với Ba Lan. Bộ Quốc Phòng nước này hôm 08/09/2022 thông báo chiến dịch kéo dài từ ngày 8 đến14/09/2022 tại thành phố Brest, sát biên giới Ba Lan. Nội dung các bài tập là « giải phóng » những vùng đất bị kẻ thù xâm chiếm và giành lại quyền kiểm soát các vùng biên giới. Cuộc tập trận này diễn ra trong bối cảnh Minsk bị chỉ trích tiếp tay với Nga xâm chiếm Ukraina.
(Reuters) – Ngân Hàng Trung Ương Châu Âu BCE mạnh tay tăng lãi suất chỉ đạo để chống lạm phát. Ngày 08/09/2022, BCE thông báo tăng 0,75 % lãi suất chỉ đạo. Quyết định được xem là «mạnh tay» này được đưa ra trong bối cảnh kinh tế khu vực đồng euro sa sút, lạm phát tăng cao. Giới phân tích lo ngại việc tăng lãi suất chỉ đạo tác hại đến tỷ lệ tăng trưởng của khu vực đồng euro.
(AFP) – NATO mất trộm tài liệu mật. Báo Diario de Noticias của Bồ Đào Nha hôm nay 08/09/2022 cho biết hàng trăm tài liệu mật NATO gửi cho chính quyền Lisboa đang được rao bán trên mạng. Đây là hậu quả từ vụ bộ tổng tham mưu quân đội Bồ Đào Nha bị tin tặc tấn công. Vụ tấn công này chỉ mới được tình báo Mỹ phát hiện vào tháng 8/2022.
(AFP) – Seoul đề nghị đàm phán với Bình Nhưỡng nối lại các chương trình đoàn tụ gia đình cho người dân hai nước Triều Tiên. Đó là những gia đình bị ly tán từ chiến tranh Triều Tiên 1950-1953. Bộ trưởng bộ Thống Nhất Hàn Quốc Kwon Young-se hôm 08/09/2022 cho biết đối thoại sẽ diễn ra theo tinh thần «cởi mở» và phía Seoul sẽ lắng nghe một số «nguyện vọng» của Bình Nhưỡng. Hiện có khoảng 40.000 người ở hai nước Triều Tiên vẫn mong chờ được gặp lại thân nhân sau hơn 60 năm ly tán.
(AFP) – Doanh số của tập đoàn sản xuất chip bán đẫn Đài Loan TSMC tăng kỷ lục. TSMC ngày 08/09/2022 cho biết chỉ riêng trong tháng 8/2022 doanh thu của tập đoàn đã vượt ngưỡng 200 tỷ đô la, tăng 60 % so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng cộng trong tám tháng đầu năm, doanh thu của tập đoàn Đài Loan này đạt 1400 tỷ đô la.
(Reuters) – Đài Bắc gửi một quan chức đến Tokyo dự tang lễ cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Bộ ngoại giao hôm 08/09/2022 thông báo phó tổng thống Lại Thanh Đức (Wiliam Lai) sẽ đại diện cho chính phủ Đài Loan dự tang lễ cố thủ tướng Nhật Bản, mà sinh thời đã đóng góp rất nhiều cho việc thắt chặt quan hệ giữa Tokyo với Đài Bắc. Ba cựu thủ tướng Úc, phó tổng thống Hoa Kỳ sẽ đến dự lễ quốc tang cho ông Abe vào ngày 27/09/2022. Thủ tướng Abe đã bị sát hại hôm 08/07/2022.
(AFP) – Mỹ: Cựu tổng thống Barack Obama và phu nhân Michelle Obama trở lại Nhà Trắng dự lễ công bố tranh chân dung của họ. Ngày 7/9/2022, tổng thống đương nhiệm Joe Biden đã mời người tiền nhiệm đến dự lễ công bố tranh chân dung của họ. Đây là nghi lễ truyền thống tại Nhà Trắng, nhưng Donald Trump đã không thực hiện. Phải đợi đến thời tổng thống Biden thì nghi lễ dành cho ông bà Obama mới diễn ra. Thứ Ba 06/08, khi được hỏi về khả năng tổ chức nghi lễ công bố tranh chân dung dành cho Donald Trump, phát ngôn viên Nhà Trắng Karine Jean-Pierre đã không trả lời.
(AFP) – Ý, Ukraina, Hàn Quốc và Ả Rập Xê Út xin đăng cai Triển Lãm Toàn Cầu 2030. Hôm thứ Tư 7/9/22, Cơ quan Triển lãm Quốc tế thông báo sẽ họp vào ngày 21/10 để thảo luận về các dự án và về việc tổ chức các cuộc điều tra từ tháng 01 đến tháng 03/2023. 170 nước thành viên Cơ quan Triển lãm Quốc tế sẽ bỏ phiếu trong cuộc họp toàn thể lần thứ 173, dự kiến vào tháng 11/2023. Gần đây nhất, vào tháng 09/2021, Triển Lãm Toàn Cầu được tổ chức tại Dubai, thu hút 24 triệu khách. Triển Lãm Toàn Cầu 2025 được tổ chức tại Osaka, Nhật Bản.