Tin Tổng Hợp – 08/03/23: Ngày Quốc tế Phụ nữ; Tương lai CIA tùy thuộc vào cuộc chạy đua công nghệ Mỹ-TC; TC cải cách chính phủ tập trung cho công nghệ cao; Csvn lại siết chặt báo chí; Bakhmout: Ít chiến lược, nhiều thiệt hại nhân mạng
Phụ nữ khắp nơi trên thế giới tuần hành vì nữ quyền
08/03/2023 – Anh Vũ – Hôm nay, 08/03/2023, Nhân ngày Quốc tế Phụ nữ, trên khắp thế giới diễn ra các cuộc tuần hành để bảo vệ nữ quyền, cho đến giờ vẫn bị xâm phạm ở nhiều nước.
Trong ngày, có nhiều cuộc tập hợp biểu tình ở các thành phố lớn trên giới, trong đó có Madrid, Tây Ban Nha, nơi vẫn thường xuyên diễn ra các cuộc tuần hành khổng lồ trong dịp này. Ngoài việc biểu thị quyết tâm đấu tranh vì quyền bình đẳng giới, Ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay là dịp để khắp nơi biểu lộ tình đoàn kết với thân phận của phụ nữ Afghanistan dưới chế độ Taliban hà khắc không có được một chút quyền cơ bản là tự do học hành và làm việc, với phong trào phản kháng của phụ nữ Iran sau cái chết của nữ sinh Mahsa Amini, nạn nhân của đạo luật hà khắc với phụ nữ. Đây cũng là dịp để phụ nữ khắp nơi trên thế giới bày tỏ sự cảm thông với phụ nữ Ukraina đang phải chịu đựng những hậu quả nặng nề của cuộc chiến tranh.
Theo các nhà tổ chức, các cuộc biểu tình của phụ nữ đòi «bình đẳng trong công việc và trong đời sống» sẽ được tổ chức ở 150 thành phố. Trong khi ở nhiều nơi khác, các cuộc biểu tình nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ quốc tế đã bị chính quyền cấm.
Một trong những mục tiêu đấu tranh của phụ nữ ở nhiều nước trên thế giới hiện nay đòi được tự do nạo phá thai, một quyền đến nay vẫn bị cấm đoán, hoặc gây tranh cãi ở nhiều nước, kể cả những quốc gia phát triển và tự do như ở Mỹ, Hungary, Ba lan, hay Nhật Bản.
Thông tín viên RFI, Bruno Duval từ Tokyo ghi nhận:
Tại Nhật Bản, nạo thai không được bảo hiểm xã hội thanh toán và phải được sự đồng ý trước của người chồng. Việc nạo phá thai chỉ được phép làm qua phẫu thuật, việc dùng thuốc xổ thai vẫn chưa được chấp nhận.
Còn đối với tránh thai khẩn cấp, tức dùng «viên tránh thai ngay». Thuốc này không được bảo hiểm thanh toán cũng như không được bán tự do ở các cửa hiệu dược phẩm, nhất thiết phải có đơn của bác sĩ. Mà đa số các phòng khám đều đóng cửa ngày cuối tuần, đây thực sự là vấn đề với các phụ nữ khi gặp phải hoàn cảnh khẩn cấp như vậy.
Tất cả những điều kiện như vậy khiến những phụ nữ ở Tokyo này cảm thấy sốc. Một phụ nữ cho biết: «Nạo thai phải được sự đồng ý của chồng là điều không thể chịu được. Thân thể là của chúng tôi, nên chúng tôi, những phụ nữ, phải được quyết định chứ.»
Một người khác nói thêm: «Sẽ tốt hơn nếu như Nhật là nước bớt lạc hậu hơn». «Viên thuốc tránh thai ngay miễn phí không cần kê đơn bác sĩ giống như ở nhiều nước khác sẽ giúp giảm nhiều việc nạo phá thai.»
Còn một phụ nữ khác thì không ủng hộ đòi hỏi này: «Có lẽ cho tự do tiếp cận loại thuốc này sẽ làm cho phụ nữ không thấy hết trách nhiệm của mình, khiến chúng ta coi nhẹ và không lo lắng về việc tránh thai.»
Đó cũng là suy nghĩ của 9 trên 10 bác sĩ phụ khoa Nhật, theo các thăm dò dư luận. Và cũng là ý kiến chiếm đại đa số ở Nghị Viện Nhật, với thành phần 80% là nam giới. Sự mất cân bằng giới cũng tồn tại trong chính phủ, gồm 20 bộ trưởng, trong đó tất cả chỉ có 2 là phụ nữ.
Tương lai CIA được quyết định bởi cuộc chạy đua công nghệ của Mỹ với Trung Quốc
08/03/2023 – Reuters – Tương lai của Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ sẽ được xác định bởi cuộc chạy đua công nghệ đang diễn ra giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc, giám đốc CIA, William Burns, tuyên bố hôm 8/3 trong phiên điều trần của Thượng viện.
Nhận xét của ông Burns được đưa ra sau khi công bố Đánh giá Đe dọa Hàng năm của Cộng đồng tình báo Hoa Kỳ, trong đó chỉ ra Trung Quốc là mối đe dọa an ninh quốc gia lớn nhất mà Mỹ phải đối mặt. Phúc trình trích dẫn việc Trung Quốc sử dụng mạnh mẽ các chiến thuật mạng để giám sát người Mỹ, thành công của nước này trong việc đánh cắp tài sản trí tuệ và khả năng tiếp thu công nghệ nước ngoài.
“Tôi nghĩ rằng cuộc cách mạng công nghệ không chỉ là đấu trường chính để cạnh tranh với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa,” ông Burns nói. “Đó cũng là yếu tố chính quyết định tương lai của chúng tôi với tư cách là một cơ quan tình báo.”
Giám đốc CIA phát biểu trong phiên điều trần của Quốc hội Mỹ được gọi là Các mối Đe dọa Toàn cầu, với sự góp mặt của những người đứng đầu khác trong cộng đồng tình báo Hoa Kỳ, bao gồm Giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia, Tướng Paul Nakasone, Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines, Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng, Trung tướng Scott Berrier và Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Christopher Wray.
Các giám đốc tình báo nói Bắc Kinh đặt ra nhiều mối đe dọa đối với lợi ích của Hoa Kỳ, bao gồm cả việc sử dụng tin tặc.
Nếu Bắc Kinh sợ rằng một cuộc xung đột lớn với Hoa Kỳ sắp xảy ra, họ “gần như chắc chắn sẽ xem xét thực hiện các hoạt động tấn công mạng nhằm vào cơ sở hạ tầng quan trọng của Hoa Kỳ và các tài sản quân sự trên toàn thế giới,” phúc trình cho biết. “Một cuộc tấn công như vậy sẽ được thiết kế để ngăn chặn hành động quân sự của Hoa Kỳ bằng cách cản trở việc ra quyết định của Hoa Kỳ, gây ra sự hoảng loạn trong xã hội và can thiệp vào việc triển khai lực lượng của Hoa Kỳ.”
Phúc trình chỉ ra “sự bành trướng chủ nghĩa độc tài do công nghệ thúc đẩy trên toàn cầu” của Trung Quốc, trích dẫn những nỗ lực tích cực của họ nhằm kiểm soát và thao túng luồng nội dung tự do trên toàn cầu. Phúc trình cũng khẳng định rằng Trung Quốc “gần như chắc chắn” có khả năng tiến hành các cuộc tấn công mạng có thể đánh sập các dịch vụ cơ sở hạ tầng quan trọng, bao gồm cả việc chống lại các đường ống dẫn dầu khí và hệ thống đường sắt.
Phản ánh cách bộ máy an ninh của Bắc Kinh thu thập một lượng lớn dữ liệu sức khỏe về dân số của họ, các cơ quan tình báo Hoa Kỳ nói Trung Quốc đã thu thập dữ liệu về sức khỏe và gen của Hoa Kỳ thông qua các vụ xâm nhập mạng và mua lại các công ty Hoa Kỳ.
Tướng Nakasone, Giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia, nói các hoạt động
không gian mạng của Trung Quốc gần đây đã phát triển mạnh mẽ hơn.
“Đối với Trung Quốc, chúng tôi nhận thấy mức độ chấp nhận rủi ro ngày càng tăng liên quan đến việc đánh cắp tài sản trí tuệ của chúng tôi, thậm chí tăng cường các hoạt động gây ảnh hưởng của họ,” tướng Nakasone nói. “Đây là các nỗ lực rất đáng quan ngại.”
Trung Quốc cải cách chính phủ tập trung cho công nghệ cao
08/03/2023 – Anh Vũ – Ngày 08/03/2023, Trung Quốc chủ trương củng cố bộ Khoa Học và thành lập một cơ quan chịu trách nhiệm phát triển kinh tế kỹ thuật số, theo một cuộc cải cách định chế nhằm tạo điều kiện nâng cao khả năng cạnh tranh của Trung Quốc với Hoa Kỳ trong lĩnh vực công nghệ.
Nội dung của cải cách đã được trình bày ngày hôm qua 07/03/2023, trước các đại biểu Quốc Hội, trong phiên họp toàn thể hàng năm ở Bắc Kinh.
Theo AFP, những thay đổi được thông báo về cơ cấu của chính phủ dự kiến sẽ tăng cường trách nhiệm cho bộ Khoa Học và Công Nghệ, bộ này sẽ phải tập trung nỗ lực vào việc điều phối “các thành tựu khoa học và công nghệ”.
Trung Quốc cũng sẽ thành lập Cục Dữ Liệu Quốc Gia, chịu trách nhiệm quản lý và thúc đẩy nền kinh tế kỹ thuật số, đồng thời tạo ra cơ sở hạ tầng cần thiết cho sự phát triển lĩnh vực kinh tế này.
Cải cách cũng dự trù giảm 5% biên chế trong các cơ quan Nhà nước, tập trung nhân lực cho các “lĩnh vực chủ chốt và nhiệm vụ lớn”, theo dự án cải cách. Bộ Khoa Học và Công Nghệ sẽ giảm bớt các nhiệm vụ để tập trung vào trách nhiệm “quản lý toàn bộ dây chuyển cải tiến khoa học công nghệ”.
Giới quan sát nhận thấy, dự án tái cơ cấu chính phủ này được đưa ra vào lúc Trung Quốc đang cố gắng tăng cường khả năng nghiên cứu phát triển để đối phó với việc Hoa Kỳ và các đồng minh phương Tây ngày càng siết chặt việc tiếp cận các công nghệ cao cấp đối với các doanh nghiệp Trung Quốc.
Chương trình cải cách trên, ngoài ra, còn dự trù thay thế cơ quan điều hành các ngân hàng và bảo hiểm hiện nay bằng một cơ quan mới, chịu trách nhiệm giám sát tổng thể lĩnh vực tài chính.
Cơ quan lập pháp của Trung Quốc vẫn là nơi “ghi nhận” các chủ trương của đảng Cộng Sản nên việc thông qua cải cách, vào thứ Sáu tới, không có điều gì phải bàn cãi.
Trung ương Đảng lại ra Quy định siết chặt đối với báo chí
2023.03.08 – Ban Bí thư Trung ương Đảng lại ra quy định kiểm soát truyền thông. Theo đó sẽ phạt nặng đến mức khai trừ Đảng đối với những người đứng đầu cơ quan báo chí duyệt đăng các bài viết bị cho đi ngược Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh hay phủ nhận vai trò của Đảng.
Phạt nặng nếu đăng bài bất lợi cho Đảng
Hôm 28/2, Quy định về trách nhiệm, quyền hạn và việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật lãnh đạo cơ quan báo chí được Ban Bí thư ban hành.
Quy định mới nêu rõ ba mức độ kỷ luật đối với lãnh đạo các cơ quan báo chí: Nhắc nhở, khiển trách; Kỷ luật cảnh cáo, cách chức; và Khai trừ Đảng, khi những người mắc phải các lỗi sau:
Lãnh đạo cơ quan báo chí sẽ bị nhắc nhở, khiển trách khi viết bài, duyệt đăng bài mà thông tin, hình ảnh được lấy từ các hội nhóm, mạng xã hội bị cho là không đúng sự thật…
Mức kỷ luật cảnh cáo hoặc cách chức đối với hành vi duyệt đăng thông tin sai lệch chủ trương của Đảng, pháp luật hoặc không chấp hành chỉ đạo của cơ quan chỉ đạo, cơ quan quản lý về thông tin tình hình quốc tế, gây bất lợi trong quan hệ Việt Nam với các quốc gia và các tổ chức quốc tế.
Trên thực tế, một đơn cử có thể nêu ra là về cuộc chiến Nga – Ukraine, báo chí Việt Nam chưa bao giờ sử dụng từ “xâm lược” khi nói về hành vi Nga tấn công quân sự vào Ukraine; hay một ví dụ khác là báo chí Nhà nước cũng chưa bao giờ đăng tải các thông tin về việc Chính phủ Trung Quốc vi phạm nhân quyền, điều mà truyền thông quốc tế vẫn thường xuyên đưa tin lên án Chính quyền ông Tập.
Đặc biệt, hình phạt nặng nhất là khai trừ Đảng khi các lãnh đạo cơ quan báo chí cho đăng bài về nội dung phủ định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vai trò lãnh đạo và các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng…
Nhà báo Ngọc Vinh, từng có hơn 20 năm công tác tại tờ báo Tuổi Trẻ cho biết thật ra nội dung văn bản này không mới. Luật Báo chí 2016 nghiêm cấm tất cả những điều nêu trên. Dù trong Luật Báo chí không quy đinh chế tài cụ thể, tuy nhiên, đã có nhiều trường hợp tổng biên tập các tờ báo bị kỷ luật:
“Trước đây, Đảng đã từng chế tài nhiều tổng biên tập báo vì nội dung này. Gần nhất là anh Lê Hoàng của báo Tuổi Trẻ và anh Nguyễn Công Khế của Báo Thanh Niên. Hai anh bị mất chức cùng lúc trong vụ đưa tin tường thuật, được cho là có một số nội dung sai sự thật, trong vụ PMu 18.”
Lãnh đạo cơ quan báo chí phải là Đảng viên
Quy định mới được ban hành còn quy định rõ cơ quan chỉ đạo báo chí ở Trung ương là Ban Tuyên giáo Trung ương; ở địa phương là ban tuyên giáo tỉnh uỷ, thành uỷ.
Người được bổ nhiệm làm lãnh đạo các cơ quan báo chí phải có thời gian hoạt động trong lĩnh vực báo chí, xuất bản ít nhất hai năm. Trường hợp đặc biệt, do cơ quan chỉ đạo báo chí xem xét, quyết định.
Người đó phải là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, có trình độ lý luận chính trị cao cấp (không bắt buộc đối với cơ quan báo chí thuộc tổ chức tôn giáo), và không đảm nhiệm chức vụ quá hai nhiệm kỳ liên tiếp tại một cơ quan báo chí.
Nhà báo Ngọc Vinh cho biết, lâu nay, chức Tổng biên tập hoặc lãnh đạo cơ quan báo chí được Đảng các cấp bổ nhiệm, thông qua cơ quan chủ quản của tờ báo, qua Ban Tuyên giáo và Bộ Thông tin & Truyền thông. Những người này có thể không phải là nhà báo nhưng buộc phải là Đảng viên:
“Như một số Tổng biên tập của Báo Tuổi Trẻ lâu nay chẳng hạn, họ là cán bộ lãnh đạo thành đoàn TPHCM đưa về, không phải nhà báo và cũng không có nghiệp vụ báo chí. Trường hợp hai Tổng biên tập Báo Thanh Niên mới đây thì khác, cả hai anh đều là nhà báo từ phó tổng được đề bạt lên Tổng biên tập.”
Theo ông Vinh, bởi Tổng biên tập là người do nhà nước chỉ định, do đó, họ phải chấp nhận các định chế nêu trên vì nó dành chung cho tất cả các ngành hay giới chức chính quyền, chứ không riêng gì báo chí:
“Ví dụ như quy định về nhiệm kỳ, trước đây, ngay cả Tổng Bí thư cũng chỉ được phép ngồi ghế hai nhiệm kỳ. Tuy nhiên, giờ thì Tổng Bí thư được ngồi tới nhiệm kỳ thứ ba thì quy định này lại được đưa ra cho các Tổng biên tập, khiến người ta cảm thấy nó có gì đó sai sai.”
Báo chí không thể trung thực nếu bị định hướng
Ông Nguyễn Vũ Bình, từng làm việc tại Tạp chí Cộng sản cho rằng Quy định này nhấn mạnh mức chế tài đối với các hành vi phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin là bởi ông Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người luôn trung thành với tư tưởng này, và rằng Đảng đang muốn nắn cho báo chí đi đúng định hướng:
“Quy tắc hoạt động của Đảng là Tập trung dân chủ, nhưng mà vai trò và tiếng nói của người đứng đầu bao giờ cũng quan trọng và ông ấy (Nguyễn Phú Trọng – PV) thì lại tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa Mác – Lênin thì tất nhiên là ảnh hưởng nó phải lớn rồi.
Quy định này nhằm răn đe những người có tư tưởng mà theo Đảng nói là lệch lạc hay là không trung thành, hay thậm chí là phản động thì để có cơ sở để trừng trị…”
Theo quan điểm của nhà báo Ngọc Vinh, quy định về việc báo chí không được phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh hay phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng là điều hợp lý trong thể chế chính trị hiện nay:
“Tôi thấy cũng hợp lý với tính chất của chế độ độc đảng, đơn nguyên cầm quyền. Nếu quy định này khác đi thi thì Việt Nam đã có tự do báo chí – mà bạn biết đó là điều không thể.
Rõ ràng, báo chí Việt Nam hoạt động dưới sự cầm tay chỉ việc của đảng lâu nay, việc hạn chế của nó để phát triển xã hội công dân là rõ ràng.”
Tóm lại, theo kinh nghiệm làm báo của mình, ông Vinh có biết những tờ báo lớn ở Việt Nam hiện nay hầu hết trực thuộc thẳng các cơ quan Đảng hoặc chính quyền. Điều này khiến báo chí không thể có tiếng nói trung thực, khách quan được.
Chiến tranh Ukraina và sự phi lý mang tên Bakhmout: Ít ý nghĩa chiến lược, nhiều thiệt hại nhân mạng
08/03/2023 – Thùy Dương – Hôm nay là Ngày Quốc Tế Phụ Nữ 08/03, bên cạnh các bài viết về cuộc đấu giữa chính phủ và giới nghiệp đoàn Pháp về cải tổ chế độ hưu trí, đa phần các báo Pháp đều dành nhiều chỗ để nói về tình trạng bất bình đẳng giới trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, chiến tranh Ukraina vẫn là chủ đề không thể thiếu. Nếu như Libération nói về “Tù nhân chiến tranh: Một người hùng mới của Ukraina”, La Croix có bài xã luận “Chiến tranh đến mức phi lý” để nói về Bakhmout.
La Croix nhận định, từ một thành phố với 70.000 dân, ở trung tâm vùng Donbass, miền đông Ukraina, Bakhmout nay chỉ còn là khu đổ nát, bị phá hủy tới hơn 80%. Chính quyền Ukraina không công khai thừa nhận thất bại ở Bakhmout, tổng thống Volodymyr Zelensky vẫn yêu cầu quân đội tăng viện để bảo vệ Bakhmout. Nhưng những lời chứng mà La Croix thu thập được gần khu vực này cho thấy Bakhmout gần như đã bị bao vây hoàn toàn.
La Croix gọi đây là một trận chiến phi lý. Hầu hết các nhà quan sát cho rằng chiến thắng ở Bakhmout không thể mang lại những biến chuyển lớn trong cuộc chiến Ukraina. Tác động lớn nhất là về tâm lý. Matxcơva trông chờ vào chiến thắng ở Bakhmout để xóa tan nỗi nhục mang tên Kherson, địa phương mà Ukraina đã giải phóng hồi mùa thu năm ngoái. Đối với Matxcơva, chiến thắng ở Bakhmout cũng chứng tỏ các lực lượng Nga vẫn làm chủ được tình hình.
Theo La Croix, một nguyên nhân khác đẩy Bakhmout thành “thảm kịch”, mà tổn thất của cả hai bên dường như đều rất nghiêm trọng, là các cuộc đấu đá giữa các phe nhóm quanh Vladimir Putin, một bên là Evgueni Prigojine, ông chủ đội lính đánh thuê Wagner hiện đang ở tiền tuyến Bakhmout, và bên kia là tổng tham mưu trưởng quân đội và bộ trưởng Quốc phòng Nga.
La Croix hết luận chính vì những lý do kể trên mà Bakhmout nay có tên trong danh sách dài các trận chiến có thiệt hại nhân mạng vô cùng thê thảm, trong khi không có nhiều lợi ích chiến lược.
Cải cách sách giáo khoa lịch sử Ukraina: Trận đánh xa chiến trường
Báo Le Monde số hôm nay phát hành từ trưa thứ Ba, quan tâm dàn trải đến vô cùng nhiều chủ đề, cả về quốc tế và thời sự trong nước: Tổng thống Macron trước thách thức đổi mới dân chủ ; lợi thế của giới nghiệp đoàn Pháp trong cuộc đấu tranh chống cải tổ hưu trí, thông điệp báo động của chính phủ Pháp về hạn hán, nạn bất bình đẳng với nữ giới trong lĩnh vực nông nghiệp tại Pháp, xu hướng cực đoan của cánh hữu tôn giáo Israel, sự đoàn kết của liên đảng đối lập Thổ Nhĩ Kỳ để đối phó với ứng viên Erdogan trong kỳ bầu cử tổng thống sắp tới, Ngân hàng thế giới trước thách thức như biến đổi khí hậu…
Nhìn sang Ukraina, Le Monde tạm gạt sang một bên tình hình chiến sự để hướng tới một mặt trận khác trong cuộc chiến chống quân Nga xâm lược, đó là những bài giảng lịch sử trên lớp cho học sinh. Vốn ít được nhắc tới nhưng nay Kiev đó xem như một thử thách có tầm quan trọng sống còn đối với an ninh quốc gia của Ukraina, chống Nga và cũng là để dựng xây một đất nước Ukraina trong tương lai, thoát khỏi di sản Liên Xô để lại và hướng hoàn toàn sang Liên Âu.
Le Monde cho biết Kiev đã lập một nhóm công tác để khẩn trương đổi mới chương trình giảng dạy và đấu tranh chống hoạt động tuyên truyền của Nga. Chương trình phải sẵn sàng ngay cho niên khóa 2023-2024. Các cụm từ như “cuộc xâm lược diện rộng”, “chiến tranh”, “tư tưởng Putin”, “đế chế Xô Viết” … sẽ được đưa vào sách giáo khoa ở Ukraina. Le Monde trích dẫn Hannah Baikenich, Viện tưởng niệm quốc gia Ukraina, theo đó “các học sinh xứng đáng được biết sự thật”. Dạy lịch sử thế nào để học sinh hiểu được về lịch sử “đích thực của Ukraina chứ không phải là lịch sử đã bị bộ máy tuyên truyền của Nga bóp méo”? Le Monde gọi đó là “trận đánh xa chiến trường”, tại các lớp học.
Le Monde nhắc lại từ nhiều năm nay, Vladimir Putin đã thao túng lịch sử. Hồi năm 2022, chủ nhân điện Kremlin cũng đã tìm cách viết lại lịch sử bằng cách biện minh cho cuộc xâm lăng là để “phi phát xít hóa” Ukraina. Ngay từ những ngày đầu xâm lược Ukraina, ở vùng quân Nga chiếm đóng, họ đã đẩy mạnh công cuộc Nga hóa : đốt sách sử Ukraina và thay bằng sách giáo khoa mới của Nga. Các tư liệu lưu trữ về hành vi trấn áp thời Liên Xô cũng bị tiêu hủy. Chính vì thế, một giáo viên, thành viên tổ công tác cải cách sách sử, cho Le Monde biết mặc dù một nửa số học sinh Ukraina đã phải di tản ra nước ngoài hay tới miền tây đất nước, nhưng nhà chức trách Ukraina vẫn thấy cần khẩn trương thay đổi giáo trình, gọi đúng tên sự thật.
Thụy Sĩ trung lập hay đồng lõa với Nga?
Nhìn sang Thụy Sĩ, Le Monde giới thiệu bài phân tích “Chiến tranh Ukraina: Thụy Sĩ rời xa vận mệnh chung của châu Âu” của thông tín viên Serge Enderlin từ Genève.
Biện minh rằng Thụy Sỹ là một quốc gia trung lập, Bern không muốn đứng về phe phương Tây để đối phó với đế quốc Nga. Yêu cầu cấm Đức, Đan Mạch, Tây Ban Nha gửi vũ khí của Thụy Sĩ cho quân đội Ukraina đã khiến nhiều người choáng váng. Nhưng nhà chức trách viện dẫn đặc thù trong hệ thống dân chủ Thụy Sĩ, tầm quan trọng của công luận thông qua trưng cầu dân ý. Bern cũng cho rằng số ít vũ khí của Thụy Sĩ sẽ không thể làm thay đổi cuộc xung đột.
Chủ tịch Liên bang Bỉ, nhiệm kỳ 2023 (vị trí luân phiên giữa 7 thành viên của Hội đồng Liên bang) Alain Berset, giải thích ông “rất lo ngại về bầu không khí hiếu chiến hiện đang ngự trị ở hầu hết mọi nơi trên thế giới, kể cả ở Thụy Sĩ (…) thậm chí cả những người có tư tưởng ôn hòa trước đây, cũng bị cuốn theo cơn say chiến tranh (…) Không phải vì những ảo tưởng về sự ổn định, rồi những ảo tưởng về sự thay đổi đột ngột, mà đất nước chúng ta phải thay đổi hoàn toàn cách vận hành”.
Tác giả bài viết đặt câu hỏi Thụy Sĩ đang ngạo nghễ hay ngây thơ? Thụy Sĩ đang bị tố cáo vô cảm, thậm chí trục lợi từ chiến tranh khi chỉ nhẹ tay trừng phạt các nhà tài phiệt Nga. Không có đối tác châu Âu nào của Thụy Sĩ phản đối tính trung lập của Bern, mà chỉ mong đợi Bern nhanh chóng thể hiện tính linh hoạt để thích ứng tính trung lập với thời đại mới. Ngoại trưởng Đức từng ám chỉ láng giềng Thụy Sĩ: “Không viện trợ Ukraina tức là chúng ta đang hùa theo trò chơi của Nga, nước muốn phá hủy trật tự thế giới. Khi đó, trung lập không còn là một lựa chọn mà là đứng về phía kẻ xâm lược”.
Thông tín viên Le Monde kết luận Bern ngày càng tự loại mình ra khỏi vận mệnh chung của châu Âu. Một ngày nào đó, sự thụ động của Bern có thể khiến Thụy Sĩ bị xem là đồng lõa với Nga.
Phương Tây và khả năng trấn áp kinh tế Trung Quốc
Về quan hệ kinh tế giữa Tây phương và Trung Quốc, Les Echos trong bài viết “Phương Tây nắm giữ đòn bẩy kinh tế của Trung Quốc”, ghi nhận 53% nhập khẩu của Trung Quốc là từ phương Tây theo nghĩa rộng, tức là Mỹ, châu Âu, Canada, Nhật, Hàn Quốc, Úc và New Zealand. Tỉ lệ này trong lĩnh vực bán dẫn lên tới 68%, nếu tính cả hàng Trung Quốc nhập của Đài Loan. Chính vì thế, theo một nghiên cứu của viện Kinh tế Đức, Phương Tây là “mối đe dọa tiềm tàng và đáng kể” đối với Trung Quốc.
La Croix nhắc lại là mọi người từ trước tới nay vẫn nghĩ hiển nhiên là Tây phương rất lệ thuộc vào Trung Quốc, “công xưởng thế giới”, nhưng nay cần phải nói đến chiều ngược lại. Trung Quốc cũng thực sự lệ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu từ Tây phương và đó có thể là một phương tiện trấn áp của phương Tây.
Những mặt hàng Trung Quốc nhập nhiều nhất từ phương Tây là dược phẩm, nước hoa, mỹ phẩm, xe hơi, hóa chất, các loại hạt, thiết bị đo lường, y khoa và phẫu thuật … Theo Les Echos, Bắc Kinh đã ý thức được về điểm yếu của Trung Quốc và muốn phấn đấu vượt qua Tây phương. Hồi năm 2017, Tập Cận Bình đã công bố danh sách các lĩnh vực mà đến năm 2030 Trung Quốc cần đạt được khả năng độc lập, trong đó có công nghệ robot, công nghệ sinh học, bán dẫn, không gian vũ trụ và xe hơi chạy điện.
Chính vì thế, theo nhà nghiên cứu Philippe Le Corre, Viện Chính Sách Xã Hội Châu Á, đến nay Trung Quốc đã mở rộng vòng tay với mọi tập đoàn nước ngoài trong các lĩnh vực kể trên nếu thấy các tập đoàn này có thể giúp cho Trung Quốc đạt các bước tiến trong lĩnh vực có liên quan.
Về phía châu Âu, La Croix nhận định dù đã kiểm soát tốt hơn các đầu tư của Trung Quốc, nhưng các nước châu Âu vẫn phản ứng khá chậm chạp.
Pháp và kế hoạch bình đẳng giới: 4 trục hành động – 100 biện pháp
Trở lại với Ngày Quốc Tế Phụ Nữ, báo kinh tế Les Echos cho biết trong lĩnh vực ngân hàng ở châu Âu, tỉ lệ phụ nữ trong ban lãnh đạo các nhà băng đã tăng dần, nhưng vẫn chậm. Tính trung bình trên toàn châu lục, chỉ có 11% ngân hàng có lãnh đạo là nữ giới. Xét về tỉ lệ nữ giới trong ban lãnh đạo các định chế tài chính tại từng nước giai đoạn 2019-2021, đứng đầu bảng là Bulgari với 42,9% giới lãnh đạo ngân hàng là nữ. Tiếp theo là Phần Lan, Estonia, Pháp. Xếp cuối bảng là Đức, Ý, Bỉ. Tiêng tại Pháp, Les Echos cho biết nữ giới chiếm 57% nhân lực ngành ngân hàng, nhưng đa phần các ngân hàng lớn vẫn do nam giới điều hành và khoảng cách thu nhập giữa hai phái vẫn cao.
Về biện pháp của chính phủ để cải thiện tình trạng bất bình đẳng giới, Les Echos cho biết hôm nay chính phủ Pháp công bố một kế hoạch hành động 4 năm theo 4 trục chính: đấu tranh chống bạo lực nhắm với nữ giới; cải thiện việc chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ; tăng cường bình đẳng giới về kinh tế và nghề nghiệp; phát triển văn hóa bình đẳng. Ngân sách năm 2023 cho kế hoạch bình đẳng giới, với khoảng 100 biện pháp cụ thể, là 2,3 tỉ euro.
Quyền phá thai và nền móng của phong trào nữ quyền
Cũng về bảo vệ quyền của phụ nữ, nhưng khác với Les Echos, La Croix tập trung vào cuộc đấu tranh bảo vệ quyền phá thai tại Pháp, quyền mà trên trang nhất, La Croix gọi là “nền tảng của phong trào nữ quyền”. La Croix nhận định nếu như các chủ đề như chuyển giới, gái mại dâm, các biện pháp hỗ trợ sinh sản … còn gây chia rẽ giới đấu tranh bảo vệ nữ quyền, thì quyền phá thai luôn có sự đồng thuận của các tổ chức đấu tranh cho phụ nữ, và được xem là “quyền phổ quát”.
Báo Công giáo cho biết có thể hôm nay tổng thống Pháp Macron sẽ công bố ý tưởng nhằm đưa quyền phá thai vào Hiến pháp.
Khủng hoảng: Phụ nữ là nạn nhân đầu tiên
Nhìn sang Libération, tờ báo thiên tả Libération nhận định đối mặt với khủng hoảng kinh tế, phụ nữ là các nạn nhân đầu tiên và mang tính hệ thống, khiến tình trạng bất bình đẳng giới càng thêm nghiêm trọng.
Tại Pháp, tỉ lệ phụ nữ là quan chức và làm việc trong các ngành tri thức cao cấp chỉ chiếm 43% trong khi xét về trình độ học vấn, phụ nữ chiếm tỉ lệ cao hơn nam giới. Tỉ lệ phụ nữ làm việc bán thời gian cao gấp 3 lần so với nam giới. Thu nhập của lao động nữ thấp hơn 25% so với đồng nghiệp nam.
Một điều đáng buồn được Libération nhắc đến là mặc dù từ nhiều thập kỷ nay, tình hình đã có những cải thiện, nhưng bất bình đẳng kinh tế, tài sản vẫn dai dẳng và ngày càng gia tăng. Ở mọi thời điểm quan trọng trong cuộc đời, như về công việc, hôn nhân, về hưu … phụ nữ đều gánh chịu nhiều thiệt thòi hơn nam giới, đặc biệt khi ly dị, hưởng thừa kế.
Libération đặc biệt chỉ trích là chính chính sách gia đình của Pháp có từ thời hậu chiến, cả về thuế khóa, trợ cấp xã hội, trợ cấp đặc biệt cho các bậc phụ huynh đơn thân nuôi con… đã góp phần khiến những phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn càng thêm vất vả, trong khi bất bình đẳng về lương chưa được giải quyết, khoảng cách về thu nhập và tài sản giữa hai phái vẫn cao.
Du lịch cho phái nữ
Nhẹ nhàng hơn, Le Figaro nói về sự phát triển của loại hình du lịch mới dành riêng cho phái nữ. Trước đây, khi đi du lịch, nữ giới thường đi với gia đình, nhưng nay ngày càng có nhiều phụ nữ đi du lịch một mình hoặc cùng với nhóm bạn đồng hành cũng là nữ. Theo Tổ chức du lịch thế giới, số phụ nữ đi du lịch một mình tăng từ 59 triệu vào năm 2014 lên thành 139 triệu vào năm 2017. Nhiều phụ nữ người thích đi du lịch với các bạn đồng hành cùng phái bởi với họ, điều đó mang lại cảm giác thoải mái, họ có thể chia sẻ mọi chuyện, giúp đỡ lẫn nhau, động viên khích lệ nhau.
Trước nhu cầu mới này, nhiều khách sạn đã nắm bắt cơ hội. Chẳng hạn, SHE Travel Club đã phát triển hệ thống phục vụ khách hàng toàn là phụ nữ, với 70 tiêu chí, đáp ứng các nhu cầu đặc thù của phái nữ, từ vệ sinh, an toàn, đến ăn uống …