Tin Thế Giới – 4/6/22
(AFP) – Đại sứ Ukraina tại Ankara tố cáo Nga «cướp» lúa mì của Ukraina để xuất sang Thổ Nhĩ Kỳ. Trên mạng Twitter hôm 03/06/2022 đại sứ Vasyl Bodnar lên án Matxcơva « cướp một cách trắng trợn » lúa mì, ngũ cốc của Ukraina và xuất khẩu từ cảng Crimée sang nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ. Kiev yêu cầu Ankara hỗ trợ « giải quyết vấn đề ».
(AFP) – Tấn công Capitol: Một nhân vật thân cận với Trump bị truy tố. Hôm qua, 03/06/2022, ông Peter Navarro, cựu cố vấn kinh tế và cũng là nhân vật thân cận với cựu tổng thống Mỹ Donald Trump, đã bị truy tố về tội “cản trở thẩm quyền điều tra của Quốc Hội“ về vụ tấn công Capitol ngày 06/01/2021. Cụ thể, theo bộ Tư Pháp Hoa Kỳ, ông Navarro đã từ chối ra làm chứng và cung cấp các tài liệu cho ủy ban điều tra của Quốc Hội về vụ hàng ngàn ủng hộ viên của ông Trump xông vào tòa nhà Quốc Hội, để ngăn cản việc chứng nhận chiến thắng của ứng cử viên Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
(AFP) – Liên Hiệp Châu Âu sẵn sàng tăng tốc các cuộc đàm phán để đạt được hiệp định tự do mậu dịch với Úc, New Zealand và Chilê. Tuyên bố trên do ủy viên đặc trách Thương Mại Châu Âu, Valdis Dombrovskis đưa ra nhân cuộc họp tại Luxembourg chiều ngày 03/06/2022. Liên Âu kỳ vọng từ nay đến cuối năm sẽ đạt được thỏa thuận với Chi ê và đầu năm tới là với Úc và New Zealand. Tuy nhiên Bruxelles đòi các đối tác thương mại này phải tuân thủ các chuẩn mực về môi trường của châu Âu.
(AFP) – Xung khắc Mỹ – Ấn về quyền tự do tôn giáo. Hai ngày sau báo cáo thường niên của Mỹ về quyền tự do tôn giáo trên thế giới, New Delhi cho rằng Washington đã «thiên vị» và «không thông tin đầy đủ» về tình trạng tôn giáo tại Ấn Độ. Báo cáo hôm 02/06/2022 của Hoa Kỳ mạnh mẽ chỉ trích chính quyền của thủ tướng Narendra Modi đàn áp người theo đạo Hồi và phân biệt đối xử với người theo đạo Công giáo.
(AFP) – Một phụ nữ Estonia bị kết tội làm gián điệp cho Trung Quốc. Một tòa án tại Talinn, hôm 03/06/2022 cho biết bà Gerli Mutso, 42 tuổi, bị kết án làm gián điệp cung cấp thông tin cho tình báo quân đội Trung Quốc và đã được thưởng công với giá hơn 20.000 đô la. Đương sự bị bắt giữ từ 2020. Trong báo cáo 2021-2022 cơ quan an ninh nội địa Estonia báo động Trung Quốc liên tục tìm cách tuyển dụng các quan chức, các nhà khoa học Estonia.
(AFP) – Đông Timor ký thỏa thuận hợp tác kinh tế với Trung Quốc. Trong chặng chót kết thúc vòng công du nam Thái Bình Dương trong 10 ngày, tại thủ đô Dili hôm 03/06/2022 ngoại trưởng Vương Nghị và đồng cấp Adaljiza Magno đã ký thỏa thuận hợp tác kinh tế song phương. Văn bản này bao gồm nhiều lĩnh vực từ nông nghiệp đến hợp tác kỹ thuật, kinh tế và quan hệ đối tác giữa các phương tiện truyền thông của đôi bên. Dili và Bắc Kinh hiện tại không có một thỏa thuận nào về hợp tác quân sự hay an ninh.
( AFP) – Khách hành hương đến Mecca lần đầu tiên từ khi có dịch Covid-19. Lần đầu tiên kể từ khi bùng phát đại dịch Covid-19, hôm nay, 04/06/2022, Ả Rập Xê Út đón tiếp khách hành hương từ nước ngoài đến thánh địa Hồi giáo Mecca. Cuộc hành hương của người Hồi Giáo sẽ bắt đầu từ ngày 08/07. Đoàn khách hành hương đầu tiên đến từ Indonesia. Năm nay, Ả Rập Xê Út sẽ cho phép tổng cộng 1 triệu người Hồi Giáo trên thế giới đến Mecca.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220604-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
(AFP) – Tổng thống Mỹ kêu gọi cấm bán súng trường tấn công. Hôm qua, 0206/2022, tổng thống Mỹ Joe Biden đã kêu gọi cấm bán súng trường tấn công cho các cá nhân. Ông Biden đưa ra lời kêu gọi này trong một bài phát biểu trên truyền hình, 10 ngày sau vụ thảm sát kinh khủng tại một trường tiểu học ở bang Texas, sát hại 19 trẻ em và 2 giáo viên. Thủ phạm là một thanh niên 18 tuổi. Tổng thống Hoa Kỳ cho rằng, nếu không cấm bán, thì ít ra phải nâng giới hạn tuổi được mua súng trường tấn công, từ 18 tuổi hiện nay lên 21 tuổi.
(AFP) – Covid-19: Số ca nhiễm mới tại Pháp tăng trở lại. Hôm nay, cơ quan Y tế Công Cộng Pháp cho biết là, sau khi giảm đều đặn từ gần hai tháng qua, từ thứ hai tuần này, số ca nhiễm mới đã tăng nhẹ trở lại, với khoảng 20.000 ca mỗi ngày. Nhưng theo cơ quan này, còn quá sớm để lo ngại về tác động của sự gia tăng này lên số ca tử vong và nhập viện.
(AFP) – Tổng thống Belarus đề nghị cung cấp sữa trẻ em cho Mỹ. Hôm
nay, 03/06/202, tổng thống Belarus Alexander Loukachenko, hiện đang bị
Mỹ trừng phạt, đã đề nghị cung cấp sữa trẻ em cho Hoa Kỳ, từ nhiều tháng
qua đang gặp tình trạng khan hiếm sữa, do các vấn đề cung ứng liên quan
đến dịch Covid-19.
(AFP) – Hồng Kông: Cảnh sát cảnh cáo mọi cuộc tụ tập tưởng niệm sự kiện Thiên An Môn. Cảnh sát Hồng Kông hôm qua, 02/03/2022, nêu rõ, mọi cuộc tụ tập tưởng niệm Thiên An Môn 04/6 đều bị xem là «bất hợp pháp», nhất là tại công viên Victoria, điểm canh thức hằng năm. Cảnh sát Hồng Kông còn ghi nhận có nhiều lời kêu gọi trên các mạng xã hội cho cuộc tập hợp ở công viên vào thứ Bảy này nhưng không nêu rõ chi tiết.
(AFP) – Miến Điến mở lại hành quyết tư pháp. Bốn người, trong đó có một cựu thành viên thuộc đảng của cựu lãnh đạo Aung San Suu Kyi và một nhà đấu tranh ủng hộ dân chủ nổi tiếng sẽ bị đưa ra xử treo cổ, theo như lời một phát ngôn viên của chính quyền tập đoàn quân sự hôm nay, 03/06/2022. Đây sẽ là những cuộc hành quyết đầu tiên kể từ năm 1990.
(AFP) – Sri Lanka kêu gọi sự giúp đỡ từ Liên Hiệp Quốc. Chính phủ Colombo hôm nay, 03/06/2022, kêu gọi Liên Hiệp Quốc khẩn cấp hỗ trợ tài chính để tái lập kho dự trữ lương thực thiết yếu. Chính quyền Sri Lanka còn báo động nguy cơ nạn đói đe dọa đất nước. Sản lượng lương thực năm 2021 bị sụt giảm đến một nửa, trong khi vụ mùa năm nay bị ảnh hưởng nặng nề do khan hiếm phân bón, hệ quả của việc thiếu nguồn ngoại tệ.
(Reuters) – Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc họp về tình hình hạt nhân Bắc Triều Tiên. Cuộc họp của đại diện ba nước phụ trách về Bắc Triều Tiên diễn ra tại Seoul hôm nay, 03/06/2022. Theo một báo cáo do Mỹ công bố vào lúc có nhiều dấu hiệu cho thấy Bình Nhưỡng dường như đang có những chuẩn bị cho một vụ thử hạt nhân tại Punggye-ri. Nếu như vậy, đây sẽ là lần thử hạt nhân thứ 7 và là vụ thử hạt nhân đầu tiên kể từ năm 2017.
(Reuters) – Mỹ đưa các xưởng hàng không của Nga vào “danh sách đen”. Bộ Thương Mại Mỹ ngày hôm qua, 02/06/2022 cho biết đã đưa thêm 71 thực thể Nga vào «danh sách đen» thương mại, trong số này có nhiều nhà máy hàng không và viện nghiên cứu của Nga. Quyết định này được đưa ra trong khuôn khổ một biện pháp mới nhằm ngăn chặn quân đội Nga có được công nghệ Mỹ cũng như nhiều trang thiết bị khác. Tổng cộng, Mỹ đã đưa 322 thực thể Nga vào danh sách trừng phạt.
(Reuters) – Nga tập trận ở Thái Bình Dương với hơn 40 tàu chiến. Truyền thông Nga cho biết ngoài 40 tàu chiến nói trên, cuộc tập trận bắt đầu ngày 03/06/2022 và sẽ kết thúc vào ngày 10/06 với sự tham gia của 20 phi cơ. Nội dung chủ yếu là các bài tập của “các nhóm tàu cùng với lực lượng không quân của hải quân tham gia các hoạt động săn tìm tàu ngầm”.
(AFP) – Thổ Nhĩ Kỳ đổi tên tại Liên Hiệp Quốc: ‘‘Türkiye’’ thay vì ‘‘Turkey’’. Theo
quyết định công bố hôm qua, 02/06/2022, việc đổi tên có hiệu lực ngay
tức khắc. Phát ngôn viên của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, ông Stephane
Dujarric, cho AFP biết, đã nhận được một công hàm của Ankara hôm 01/06,
yêu cầu về vấn đề này. Tên gọi cũ của Thổ Nhĩ Kỳ bằng tiếng Anh
‘‘Turkey’’, còn có nghĩa là “gà Tây”. Ông Mustafa Aksakal, giáo sư lịch
sử tại Đại học Georgetown ở Washington, D.C., được New York Times trích
dẫn hôm qua, nhấn mạnh việc đổi tên nói trên cho thấy nỗ lực của tổng
thống Erdogan, khẳng định vai trò của người ‘‘bảo vệ uy tín của đất
nước’’. Kể từ cuối năm 2021, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định chính
sách “nâng cao giá trị thương hiệu của đất nước’’. Từ nhiều năm nay,
Ankara đã cổ vũ cho thương hiệu “made in Türkiye” thay cho “made in
Turkey’’.
(AFP) – Đảng Cộng Hòa Ireland Sinn Fein cảm ơn nữ hoàng Elizabeth II vì ‘‘đóng góp cho hòa bình’’. Theo báo Belfast Telegraph, hôm qua, nhân ngày kỷ niệm 70 năm trị vị của nữ hoàng Anh, lãnh đạo đảng Cộng Hòa Ireland (chủ trương thống nhất hai miền Ireland – Bắc Ireland thuộc Vương Quốc Anh và Ireland – đã gửi lời chúc mừng và cảm ơn nữ hoàng. Trong bức thư được gửi vào tháng trước, ông Michelle O’Neill, phó chủ tịch đảng Sinn Fein, nhấn mạnh “đóng góp quan trọng (của nữ hoàng) đối với hòa bình và hòa giải”. Năm 2011, nữ hoàng trở thành quốc vương Anh đầu tiên đến thăm Ireland, một chuyến thăm lịch sử được coi là một cử chỉ quan trọng hướng tới hòa giải. Xung đột tại Bắc Irland giữa hai phe, phe muốn thống nhất với Irland và phe trung thành với nữ hoàng, kéo dài khoảng 3 thập niên, chấm dứt vào năm 1998.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220603-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
(AFP) – Vụ bạo động ở sân Stade de France: Bộ trưởng Nội Vụ Pháp xin lỗi cổ động viên đội bóng Liverpool, Anh Quốc. Trong phiên chất vất trước Ủy ban luật pháp của Thượng Viện, bộ trưởng Nội vụ Darmanin và bộ trưởng Thể Thao Oudéa-Castéra hôm 01/06/2022 đã thừa nhận mọi việc lẽ ra đã có thể được tổ chức tốt hơn vào hôm diễn ra trận chung kết Cúp C1 bóng đá châu Âu, giữa đội Liverpool và Real Madrid hôm 28/05. Theo Thượng Viện, tình trạng lộn xộn đó là không thể chấp nhận được. Ông Darmanin khẳng định đã yêu cầu xử phạt hai nhân viên an ninh ném hơi cay trái quy định vào cổ động viên CLB Liverpool.
(Le Monde) – Sản lượng lúa mì của Ukraina năm 2022-2023 sẽ sụt giảm 40%. Theo Hiệp hội ngũ cốc Ukraina, sản lượng lúa mì năm tới sẽ chỉ đạt 19 triệu tấn so với con cố 30 triệu tấn trong năm 2021-2022. Xuất khẩu lúa mì cũng sẽ giảm 50% do chiến tranh. 19 triệu tấn là con số cao gấp 3 so với nhu cầu tiêu thụ nội địa hàng năm. Ukraina hiện vẫn còn 10 triệu tấn dự trữ từ vụ mùa trước.
(AFP) – Bệnh đậu mùa khỉ: Tổ Chức Y Tế Thế Giới (OMS) nghi ngờ có dịch lây lan mà chưa được ghi nhận hết. Hiện nay, bệnh đậu màu khỉ đã lan ra 33 nước. Tổng giám đốc OMS ngày 1/6/22 thúc giục các nước có liên quan mở rộng giám sát và tầm soát, bởi những ca tiếp xúc gần với các ca bệnh cũng có thể nhiễm virus. Một trong các ưu tiên của OMS hiện nay là bảo vệ lực lượng y tế tiếp xúc với người nhiễm bệnh đậu mùa khỉ. Riêng Pháp, tính đến 10 giờ sáng 01/06 ghi nhận 33 ca bệnh đậu màu khỉ, trong đó có 24 ca ở vùng Paris.
(AFP) – Johnny Depp thắng kiện vợ cũ, diễn viên Amber Heard. Tòa án Mỹ ngày 01/06/2022 kết luận nữ diễn viên Amber Heard, 36 tuổi, đã phỉ báng chồng cũ trên báo chí, gây ảnh hưởng đến danh tiếng diễn viên Johnny Depp, và phải trả tổng cộng hơn 15 triệu đô la tiền bồi thường cho anh và tiền phạt. 7 thành viên bồi thẩm đoàn thống nhất là nữ diễn viên đã đưa thông tin sai lệch về cô là nạn nhân nạn bạo hành trong gia đình. Diễn viên phim «Cướp biển vùng Caribê», 58 tuổi, từng đòi vợ cũ bồi thường 50 triệu đô la, vì cho rằng những lời phỉ báng của vợ cũ hủy hoại danh tiếng và sự nghiệp của anh.
(Asia Nikkei) – Việt Nam thay thế phần nào Trung Quốc để sản xuất iPad cho Apple. Theo báo kinh tế Nhật Asia Nikkei hôm 01/06/2022, sau nhiều tuần lễ các nhà máy tại Trung Quốc bị tê liệt vì các đợt phong tỏa chống Covid, tập đoàn Apple của Mỹ có kế hoạch «chuyển hướng» sang Việt Nam. Trong tương lai, một số máy tính bảng với nhãn hiệu quả táo sẽ được sản xuất tại Việt Nam. Ngoài ra Apple cũng đã yêu cầu các nhà cung cấp có tầm nhìn xa hơn, tăng cường khả năng tích trữ linh kiện điện tử, tránh để chuỗi cung ứng bị gián đoạn, ảnh hưởng đến dây chuyền sản xuất của Apple trên toàn thế giới.
(AFP) – Ủy Ban Châu Âu đánh giá Croatia hội đủ điều kiện để gia nhập khối euro vào năm tới. Phó chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Valdis Dombrovsky đặc trách hồ sơ Thương Mại chung của toàn khối hôm 01/06/2022 thông báo không còn một trở ngại nào ngăn cản Croatia tham gia khu vực đồng tiền chung châu Âu. Trên nguyên tắc, ngày 01/03/2023 Croatia sẽ là quốc gia thứ 20 sử dụng đồng euro. Quyết định chính thức sẽ được thông báo vào đầu tháng 7/2022. Đây là tín hiệu mới về sự đoàn kết trong khối.
(AFP) – Teheran phản đối Pháp về vụ Liên hoan điện ảnh Cannes chọn và trao giải cho một bộ phim nói về xã hội Iran. Bộ phim khiến Iran bực mình mang tên Les Nuits de Mashad của đạo diễn Đan Mạnh gốc Iran, Ali Abbassi. Zar Amir Ebrahimi đoạt giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất nhờ thủ vai một phóng viên điều tra về một kẻ giết người nhân danh tôn giáo. Câu chuyện trong phim lấy nguồn cảm hứng từ một chuyện thực, thủ phạm sát hại 16 cô gái điếm đầu những năm 2000 ở thành phố Mashad, đông bắc Iran.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220602-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p