Tin Thế Giới – 14/5/2015
Điều trần về Biển Đông ở Uỷ Ban Thượng Viện Hoa Kỳ hôm 13/5
Ủy Ban Ngoại Giao Thượng Viện Hoa Kỳ điều trần về việc bảo vệ quyền lợi Mỹ tại Biển Hoa Đông và Biển Đông hôm Thứ Tư 13/5.
Trình bày cho UB có Chủ Tịch UB là NS Bob Corker, NS Ben Cardin (DC-MD), NS Cory Gardner (CH-CO).
Trình bày cho phía hành pháp có ông Daniel Russel (Phụ Tá Ngoại Trưởng), ông David Shear (Phụ Tá BT Quốc Phòng).
TNS Bob Corker (Cộng Hòa – Tennessee) mở đầu buổi điều trần, ông nói:
Uỷ Ban này hồi tháng Sáu 2014 đã có cuộc điều trần về tương lai của mối quan hệ Mỹ-Hoa và tôi đã nêu lên sự lo lắng của tôi về việc HK thiếu một chính sách nhất quán đối với TC… Tôi rời buổi điều trần đó trong trạng thái gãi đầu. Và bây giờ, gần một năm sau, tôi càng thêm bối rối.
Hôm qua Uỷ Ban này có thảo luận về thỏa hiệp hợp tác hạt nhân với TC và chúng ta đã nghe những thông tin bất lợi về việc TC có ý định lạm dụng kỹ thuật hạt nhân của HK cho mục tiêu quân sự. Hơn nữa, TC còn không có những bước ngăn chận cần thiết trong việc các tổ chức và cá nhân của TC phổ biến kỹ thuật hạt nhân cho các nước khác, như Iran hay Bắc Hàn. Dù vậy, các viên chức hành pháp vẫn hổ trợ việc cộng tác hạt nhân với TC trong cuộc điều trần.
Và chiều hôm nay, sự thiếu vắng một chính sách nguyên thuỷ về TC lại thể hiện khi chúng ta thảo luận về biển Đông và Nam Trung Hoa nơi mà TC đang có những cư xử có tính cách gây hấn và tạo bất ổn.
Như các bạn thấy qua những hình ảnh trình bày về việc lấp biển và xây dựng, phạm vi và tầm vóc có thể nói là chưa từng xảy ra. Đảo Chữ Thập qua hình ảnh tháng Sáu 2014 và bây giờ với phi đạo dài 1,300 thước và được biết sẽ tiếp tục kéo dài đến 3,100 thước…
Hơn nữa, Bắc Kinh đã công khai xác nhận rằng họ dùng những cơ sở này cho các mục tiêu quân sự, qua việc phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao TC nói hôm 9/3 rằng việc xây dựng này một phần để “thoả mãn những nhu cầu quốc phòng cần thiết”.
Điều đáng chú ý là tất cả các hoạt động đang diễn ra trong bối cảnh TC đang bành trướng ngân sách quân sự lớn lao, bao gồm cả các khoản đầu tư đáng kể để chống tiếp cận/từ chối đi vào khu vực (anti-access/area-denial hay A2/AD).
Đa số các nhà quan sát về TC tin rằng Bắc Kinh không muốn xảy ra một cuộc xung đột quân sự ở hai phía biển Đông và Nam Trung Hoa. Tuy nhiên, đa số họ cũng thừa nhận rằng Bắc Kinh có thể làm tất cả mọi thứ, trừ xung đột quân sự, để củng cố các đòi hỏi của mình…
Theo số liệu thống kê gần đây nhất, khoảng 5,000 tỷ đôla thương mại hàng hải toàn cầu đi qua biển Nam TH (Biển Đông) hàng năm… tất cả các tuyến đường thương mại quan trọng qua biển Nam TH đi gần khu vực tranh chấp ở cả hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa.
Tôi hy vọng chúng ta sẽ có một cuộc thảo luận cẩn thận hôm nay để vạch ra lợi ích của HK ở vùng biển Ấn Độ-Thái Bình Dương và việc TC hành động thế nào ở biển Đông và Nam TH trong sự cân bằng của mối quan hệ song phương HK-TC…
Nếu HK chỉ đơn giản cho rằng cách tiếp cận bằng cách duy trì sự hợp tác trong khi “quản lý những khác biệt” với TC thì không phải là một công thức thành công, đặc biệt là khi sự “quản lý” có vẻ như là nhường lại ảnh hưởng của HK và đặt những quyền lợi của HK trong sự rủi ro ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Tôi lo ngại rằng sự vắng mặt một đường lối đúng đắn, đặc biệt ở cấp cao vợi việc tập trung quan tâm của Chính phủ Hoa Kỳ để nói lên một chính sách chặc chẽ về TC, thì uy tín của chúng ta sẽ tiếp tục bị suy giãm trong suốt cả khu vực – cho dù việc đó liên quan đến phổ biến hạt nhân hay bảo toàn tự do hàng hải ở biển Đông và Nam TH.
Tôi mong muốn được nghe từ các nhân chứng.
Trong lời kết của buổi điều trần, NS Corker bày tỏ sự thất vọng vì trong suốt năm qua Hoa Kỳ vẫn chưa có một chính sách nhất quán (a coherent policy) về những vấn đề liên quan đến TC và Biển Đông, nhấn mạnh rằng ngoại giao (diplomacy) chỉ thực hiện được khi có cái giá phải trả (a price to pay) nếu ngoại giao không xong. – Theo Viet Tide
Burundi: Đằng sau âm mưu đảo chính
Một viên tướng trong quân đội Burundi nói Tổng thống Pierre Nkurunzia đã “bị lật đổ”.
Đây là diễn biến mới sau nhiều tuần biểu tình, chủ yếu diễn ra tại thủ đô Bujumbura.
Hiện chưa rõ kết quả cuộc đảo chính quân sự là thế nào, trong lúc tổng thống, người được tin tức nói là đang kẹt tại Tanzania, nói rằng nó đã thất bại.
Tại sao có đảo chính quân sự?
Tình hình bất ổn bắt đầu từ tháng Tư, khi tuyên bố đưa ra theo đó nói Tổng thống Pierre Nkurunziza sẽ ra tranh cử nhiệm kỳ ba.
Những người biểu tình đã xuống đường phản đối. Họ nói nhà cựu lãnh đạo phiến quân, người vốn đã nắm quyền gần 10 năm nay, không được quyền làm vậy.
Họ không hài lòng về việc tòa hiến pháp ra phán quyết rằng do ông Nkurunziza được Quốc hội bổ nhiệm năm 2005 chứ không phải do bầu cử, cho nên ông có quyền ứng cử lần nữa.
Một số tướng lĩnh quân đội nói điều này vi phạm nghiêm trọng hiệp ước hòa bình vốn chấm dứt 12 năm nội chiến tàn bạo, và nói họ giải trừ các nhiệm vụ của tổng thống.
Ai lãnh đạo?
Hiện vẫn chưa rõ. Tuyên bố về đảo chính quân sự do Tướng Godefroid Niyombare đưa ra. Ông này từng là đồng minh một thời của tổng thống. Ông đã bị cách chức khỏi vị trí phụ trách ngành tình báo hồi tháng Hai sau khi khuyên tổng thống không nên ra tranh cử nhiệm kỳ ba.
Tướng Niyombare tuyên bố trên đài phát thanh rằng một ủy ban trong đó có năm tướng lĩnh đang nắm quyền điều khiển, và hàng triệu người đã xuống phố tại thủ đô để ăn mừng.
Tuy nhiên, văn phòng tổng thống ra tuyên bố nói âm mưu chiếm quyền của phe quân đội đã bị dập tắt.
Vì sao quân đội bất trung với tổng thống?
Thỏa thuận hòa bình 2000 quy định quân đội trong tương lai luôn phải chia đều 50-50 giữa người Tutsi thiểu số, những người vốn đông đảo trong quân đội, với người Hutu đa số, mà chủ yếu là các cựu phiến quân.
Và do vậy, không giống cảnh sát, lực lượng vốn đã trấn áp các cuộc biểu tình phản đối nhiệm kỳ ba của tổng thống, quân đội được coi là lực lượng trung dung.
Tuy nhiên, trong nội bộ quân đội cũng có những phe nhóm khác nhau, với các cựu phiến quân Hutu được cho là trung thành với đảng cầm quyền, còn các quân nhân gốc gác Tutsi được cho là trung thành với phe đối lập.
Điều gây ngạc nhiên về tuyên bố đảo chính là do Tướng Niyombare đưa ra, người từng là đồng chí của tổng thống. Hiện chưa rõ liệu ông này có thực sự lấy được lòng trung thành của toàn bộ binh lính hay không.
Điều gì sẽ xảy ra?
Hiện chưa rõ.
Tổng thống Nkurunziza, người được ủng hộ rộng rãi ở các vùng nông thôn, đã đi ra nước ngoài để dự cuộc họp khu vực tại Tanzania khi cuộc đảo chính diễn ra.
Ông bị chặn, không cho trở về sau khi binh lính ủng hộ cuộc đảo chính chiếm giữ sân bay.
Các phe phái kình chống nhau trong quân đội đã có các cuộc thảo luận nhằm tránh xảy ra đụng độ.
Trong mấy tuần qua, ít nhất 40 ngàn người đã bỏ chạy sang các quốc gia láng giềng do sợ tình trạng bạo lực sẽ quay trở lại như thời nội chiến, khi mà khoảng 300 ngàn người, hầu hết là dân thường, bị giết chết. – BBC
TT Obama chủ trì hội nghị vùng Vịnh tập trung vào Iran, xung đột vùng
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama và các quan chức cấp cao của 6 quốc gia vùng Vịnh đang tiếp tục cuộc họp cấp cao trong ngày hôm nay 14/5 về các vấn đề ở Trung Đông, bao gồm một thỏa thuận hạt nhân có khả năng đạt được với Iran, và các cuộc chiến tranh ở Iraq, Syria, Yemen và Libya.
Các cuộc đàm phán với các thành viên của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh đã bắt đầu với một bữa ăn tối vừa ăn vừa làm việc hồi tối Thứ tư tại Tòa Bạch ốc, trước khi chuyển tới trại nghỉ mát David của Tổng thống, cách thủ đô Washington khoảng 100 km về hướng bắc, vào ngày hôm nay, Thứ năm.
Tổng Thống Obama cho biết cuộc họp diễn ra vào một thời điểm mà ông mô tả là “đầy thử thách” tại vùng Vịnh.
Phó cố vấn an ninh quốc gia của Tổng Thống Obama, ông Ben Rhodes, nói với đài Alhurra hôm qua rằng một trong các mục tiêu của hội nghị là để xem xét các khả năng quân sự và những phương cách mà các nước vùng Vịnh có thể làm việc với nhau và với Hoa Kỳ.
Ông Rhodes nói, “Chúng tôi không coi hiệp ước này là có tính cách ràng buộc pháp lý như hiệp ước mà chúng tôi đã có với các nước NATO, mà là một thoả thuận nào đó đã có được sau các cuộc thương lượng đầy khó khăn, đã phát triển trong nhiều năm qua, nhưng điều mà chúng ta đang chứng kiến là một cam kết rõ ràng từ phía Hoa Kỳ rằng chúng tôi sẽ bảo vệ các đối tác của chúng tôi trong Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh, GCC, trước các mối đe dọa từ bên ngoài. Chúng tôi đã từng chứng tỏ là điều đó bao gồm khả năng sử dụng vũ lực quân sự như chúng tôi đã làm trong chiến tranh vùng Vịnh.”
Các quốc gia vùng Vịnh đã bày tỏ quan ngại về các cuộc đàm phán hạt nhân đang diễn ra với Iran, một đối thủ trong khu vực, và muốn nâng cấp quan hệ an ninh với Mỹ. Họ lo lắng rằng một thỏa thuận sẽ tăng cường uy tín của Iran trong khu vực và làm suy yếu các quan hệ của Mỹ với các quốc gia vùng Vịnh khác, đặc biệt là trong các vấn đề quân sự .
Hôm qua, Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc John Earnest nói Hoa Kỳ coi trọng quan hệ an ninh với Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh. – VOA
Washington không để Bắc Kinh thao túng tại Biển Đông
Hoa Kỳ quyết định ngăn chận thủ đoạn của TC từng bước khống chế biển Đông Nam Á xây dựng căn cứ tiền phương ở quần đảo chiến lược Trường Sa. Quân đội Mỹ chuẩn bị nhiều phương án đối phó. Hoa Kỳ “quyết tâm dấn thân bảo vệ tự do giao thông trên biển và trên không tại Biển Đông” là thông điệp mà Ngoại trưởng John Kerry sẽ xác quyết với lãnh đạo TC Tập Cận Bình vào cuối tuần này.
Hành động xây dựng các đảo bán nhân tạo như TC đang thực hiện tại biển Đông Nam Á không cho phép tuyên bố chủ quyền lãnh hải hay không phận quốc gia.
Với nhận định này, Hoa Kỳ tỏ thái độ và chuẩn bị nhiều biện pháp để đối phó tham vọng bành trướng của TC tại vùng biển đảo truyền thống của Việt Nam và Philippines mà Bắc Kinh tranh giành từ 40 năm nay. Đây cũng là con đường huyết mạch của thương thuyền quốc tế và khu vực trách nhiệm của hạm đội 7 Hoa Kỳ.
Về ngoại giao, trong chuyến viếng thăm Bắc Kinh vào cuối tuần này, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khi gặp gỡ thảo luận với giới lãnh đạo TC, kể cả Tập Cận Bình, sẽ cảnh báo: những hành động xây dựng căn cứ trong vùng biển tranh chấp chỉ gây bất ổn trong khu vực và tác hại đến quan hệ với Hoa Kỳ.
Theo bộ ngoại giao Mỹ, sau khi gặp Ngoại trưởng John Kerry, chính quyền TC sẽ “không còn mơ hồ về quyết tâm dấn thân” của Hoa Kỳ để bảo đảm quyền tự do lưu thông trên không và trên biển tại khu vực này. Cũng như sau khi đơn phương thành lập vùng “nhận dạng phòng không”, bao phủ phần lớn biển Hoa Đông gây căng thẳng với Nhật Bản, TC tuyên bố cấm hải thuyền quốc tế và máy bay quốc tế “đi vào hải phận và không phận” (12 hải lý) của TC tại biển Đông Nam Á.
Theo AFP, nhiều nhà chiến lược Mỹ lo ngại TC sẽ biến các đảo nhân tạo này thành căn cứ quân sự tiền phương và trang bị vũ khí tối tân như ra-đa, tên lửa để khống chế toàn khu vực Biển Đông. Chuyên gia Alexander Sullivan, của Trung tâm nghiên cứu vì An ninh mới CNAS, nhận định: về chính trị, nếu TC kiểm soát được toàn bộ biển Đông thì đây sẽ là một đòn chí tử cho chính sách khu vực của Mỹ. Về quân sự, Hoa Kỳ sẽ khó có thể huy động lực lượng cấp cứu hai đồng minh Đài Loan và Philippines đang bị Bắc Kinh đe dọa.
Hôm thứ tư 13/05, Hoa Kỳ khẳng định sẽ huy động tàu chiến áp sát cái gọi là “lãnh hải 12 hải lý” của TC ở Trường Sa và cho máy bay trinh sát đi vào “không phận” để chứng tỏ Mỹ không xem tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh là có giá trị. Bộ trưởng quốc phòng Ashton Carter chỉ thị cho bộ tham mưu chuẩn bị các khả năng này.
Tiếp theo đó, Hoa Kỳ thông báo đưa tàu tác chiến cận duyên tối tân USS Fort Worth vào Biển Đông hoạt động.
Để đáp lại phản ứng của Mỹ, phát ngôn viên bộ ngoại giao TC Hoa Xuân Oánh “bày tỏ sự lo ngại” của Bắc Kinh và yêu cầu Mỹ làm “sáng tỏ vấn đề”.
Đại sứ TC tại Hoa Kỳ Thôi Thiên Khải (Cui Tiankai) được trao trách nhiệm đáp trả bằng những lời chất vấn và cảnh cáo Mỹ trên Tân Hoa xã: Ai là kẻ gây căng thẳng tại biển Nam Hải? Ai là kẻ có thái độ hung hăng trong những năm gần đây? Tại sao các nước khác (hàm ý Việt Nam, Philippines và Đài Loan) lấn chiếm, xây dựng trên đảo “của Trung Quốc” mà Hoa Kỳ không lên án?
Đại sứ TC cho rằng Hoa Kỳ sử dụng “các biện pháp biểu dương võ lực để giải quyết xung khắc như thời chiến tranh lạnh”.
Giới phân tích dự báo chuyến viếng thăm của Ngoại trưởng Mỹ tại TC vào hai ngày cuối tuần tới đây sẽ có nhiều sóng gió. Chương trình dự trù là để bàn thảo “hợp tác chiến lược” sẽ trở thành nơi “phơi bày xung khắc”.
Ian Storey, chuyên gia chiến lược hàng đầu của Viện Nghiên cứu Chiến lược Á Châu tại Singapore, nhận định: những tham vọng của TC tại Biển Đông đã làm Hoa Kỳ thức tỉnh. Giờ đây, vấn đề là sẽ đối phó bằng cách nào, vì cho đến nay những lời kêu gọi, khuyến cáo không được Bắc Kinh lắng nghe. – Theo RFI