Tin Biển Đông – 28/05/2019
Phi công hải quân Úc diễn tập trên Biển Đông
bị tấn công bằng tia laser
Một người có mặt tại hiện trường thuật lại rằng các phi công máy bay trực thăng của Hải quân Úc đã bị tấn công bằng tia laser trong khi đang diễn tập trên Biển Đông, buộc họ phải đáp máy bay như một biện pháp thận trọng.
Tin của AP dẫn lời học giả Euan Graham, một nhân chứng có mặt trên tàu hải quân Úc HMAS Canberra trong hành trình từ Việt Nam tới Singapore. Viết trên trang mạng của The Strategist của Viện Chính sách & Chiến lược Úc hôm thứ Ba 28/5, ông Graham tường thuật rằng tia laser phát đi từ các tàu đánh cá đã nhắm thẳng vào các phi công Úc trong khi tàu Canberra bị một tàu chiến Trung Quốc bám sát.
Học giả Graham cho biết tuy các liên lạc với phía Trung Quốc trong suốt cuộc hành trình vẫn lịch sự, yêu sách của Trung Quốc đòi các tàu chiến Úc thông báo trước mọi thay đổi hướng đi, “là điều mà hải quân Úc sẽ không nhượng bộ trong khi thực thi các quyền tự do hàng hải.”
Trung Quốc duy trì một lực lượng dân quân hùng hậu trong Biển Đông, gồm nhiều tàu đánh cá được trang bị để thực hiện nhiều sứ mạng, ngoại trừ tác chiến.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên hầu hết tuyến đường biển chiến lược này, và tỏ ra nhạy cảm đối với bất cứ hoạt động hàng hải nào trong khu vực, đặc biệt là của Hoa Kỳ và các đồng minh của Mỹ như Úc.
Nhân chứng Euan Graham là Giám Đốc điều hành chương trình La Trobe châu Á của Đại học La Trobe của Úc. Ông là một trong nhiều học giả được mời tham gia cuộc hành trình để quan sát cuộc diễn tập Indo-Pacific Endeavour 2019.
Được hỏi liệu đây là phản ứng của ngư dân trong tình huống bị bất ngờ, hay là một chiến dịch có phối hợp liên quan tới lực lượng dân quân hàng hải Trung Quốc? Ông Graham nói “khó có thể nói một cách chắc chắn, nhưng nhiều sự cố tương tự đã xảy ra tại Tây Thái Bình Dương”.
Vẫn theo AP, các sự cố tương tự liên quan tới tia laser và quân đội Trung Quốc đã được báo cáo mãi tận tới Djibouti, nơi mà cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đều có căn cứ quân sự. Năm ngoái, Hoa Kỳ phản đối Trung Quốc sau khi tia laser nhắm về hướng một máy bay tại quốc gia ở khu Sừng Phi Châu, gây thương tích nhẹ cho hai phi công Mỹ.
Trung Quốc bác bỏ cáo buộc rằng các lực lượng của họ nhắm tấn công phi cơ quân sự Mỹ.
Quá trình TQ đẩy mạnh phát triển mạng lưới
truyền thông tại các thực thể
chiếm đóng trái phép ở Biển Đông
Một trong những công cụ hỗ trợ đắc lực cho quá trình theo đuổi các yêu sách chủ quyền phi lý ở Biển Đông của Trung Quốc chính là mạng lưới truyền thông, báo chí mà nước này đã liên tục đầu tư, phát triển trong những năm qua.
Tân hoa xã: Chủ thể chính trong mạng lưới truyền thông trái phép của TQ ở Biển Đông
Tân hoa xã (tiếng Anh là Xinhua News Agency hay gọi gọn là Xinhua), là hãng thông tấn chính thức của chính phủ Trung Quốc và là trung tâm thu thập thông tin lớn nhất, cơ quan ngôn luận lớn nhất của Trung Quốc.
Quá trình phát triển mạng lưới truyền thông tại các thực thể chiếm đóng trái phép ở Biển Đông được đánh dấu bằng sự kiện ngày 25/8/2012, Trung Quốc loan báo đã chính thức thành lập văn phòng của Tân hoa xã, Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc tại đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép), nơi đặt trụ sở cái gọi là “thành phố Tam Sa” mà Trung Quốc đãng ngang nhiên tuyên bố lập ra trước đó không lâu. Những hình ảnh được báo chí Trung Quốc đăng tải là Nhóm quan chức đứng đầu cái gọi là “thành phố Tam Sa” cùng trưởng đại diện Tân hoa xã tại Phú Lâm, Hoàng Sa đã kéo biển khai trương văn phòng đại diện của hãng tin này. Động thái đánh dấu sự tăng cường hoạt động truyền thông về các hoạt động của Trung Quốc trên biển Đông, núp danh cái gọi là “thành phố Tam Sa”.
Ngay sau khi dựng lên cái gọi là “văn phòng đại diện”, Tân hoa xã, chính quyền tỉnh Hải Nam đã cho xuất bản và giới chức ở cái gọi là “thành phố Tam Sa” đã xuất bản “Nhật báo Tam Sa” và triển khai kênh truyền hình chuyên biệt “Vệ thị Nam Hải”.Phòng Văn hóa Thể thao tỉnh Hải Nam rêu rao rằng mục đích cho ra đời kênh truyền hình và tờ báo này nhằm
quảng bá hình ảnh cái gọi là “thành phố Tam Sa” để quản lý phi pháp 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, làm công cụ tuyên truyền đường lối của Bắc Kinh.
Phổ cập mạng lưới sách báo, số hóa thư viện, ra các ấn phẩm về yêu sách chủ quyền Biển Đông
Nhà Xuất bản Nhân dân Trung Quốc xuất bản và lưu hành quyển sách giới thiệu về “thành phố Tam Sa” vào tháng 6/2013, trong đó tuyên truyền về “lịch sử thành phố, các nguồn tài nguyên thiên nhiên và vai trò của thành phố” này trong việc bảo vệ chủ quyền, quốc phòng của Trung Quốc. Quyển sách cũng in kèm 5 bản đồ chi tiết minh họa Tam Sa và các quần đảo nằm dưới sự quản lý của “thành phố” này. Tháng 7/2017, Trung Quốc thông báo khai trương rạp chiếu phim hiện đại tại “thành phố Tam Sa” có tên gọi “Ân Long Tam Sa”, trong đó đã trình chiếu bộ phim “Sự bất tử của Giao Ngọc Lã” cho hơn 200 cư dân và binh sỹ ngay trong ngày đầu mở cửa. Rạp chiếu phim này chiếu ít nhất một lần mỗi ngày để dân cư đang sinh sống trên đảo “có thể thưởng thức cùng lúc với khán giả trên cả nước”.
Tờ Bưu điện Hoa nam buổi sáng cho biết thêm Trung Quốc có kế hoạch chiếu phim miễn phí tại các đảo khác trong quần đảo này với các máy chiếu di động. Ngoài phim ảnh truyền hình, Trung Quốc cũng lồng ghép trình chiếu các nội dung về chính sách biển đảo và các yêu sách chủ quyền của mình. Sau đó một năm, vào tháng 7/2018, Trung Quốc tiếp tục cho khai trương “Thư viện số Trung Quốc chi nhánh Tam Sa” tại đảo Phú Lâm, quần đảo Hoàng Sa, trong đó áp dụng các công nghệ hiện đại nhất hiện nay như Big Data, Cloud… để lưu trữ khoảng 200.000 bản tài liệu số hóa âm thanh và hình ảnh. Trung Quốc cũng đã tổ chức cuộc đua thuyền buồm cúp Ty Nam lần thứ 5 ở quần đảo Hoàng Sa, thành lập văn phòng Cục Kiểm dịch kiểm nghiệm xuất nhập cảnh Hải Nam trên đảo Phú Lâm.
Mạng internet không dây (wifi) và di động 3G, 4G đóng vai trò quan trọng trong mạng lưới truyền thông của TQ ở Biển Đông
Trung Quốc đã bắt đầu lắp đặt trái phép các thiết bị phát sóng không dây tại các đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam từ tháng 10/2015. Theo báo chí Trung Quốc thì Ngư dân và nhân viên Trung Quốc đồn trú trên các đảo này có thể truy cập internet tốc độ cao. Hiện tại Trung Quốc đã hoàn thành lắp đặt các thiết bị phát sóng không dây này tại đảo Cây và đảo Bắc và tiếp đó sẽ triển khai lắp đặt tại các đảo đá khác như đảo Duy Mộng, Xà Cừ, Ba Ba… nhằm thực hiện phủ tín hiệu mạng không dây trái phép lên khắp các đảo Trung Quốc chiếm đóng phi pháp tại Hoàng Sa. Tháng 9/2015, Trung Quốc cũng tuyên bố hoàn thành phủ sóng 4G trên 7 đảo chiếm đóng thuộc quần đảo Hoàng Sa bao gồm đảo Phú Lâm, đảo Quang Ảnh, đảo Cây, đảo Hoàng Sa, đảo Tri Tôn, đảo Quang Hòa và đảo Linh Côn.
Để phục vụ triển khai các loại hình truyền thông này, Trung Quốc đã vận hành trái phép mạng lưới điện thông minh cỡ nhỏ đầu tiên trên đảo Phú Lâm. Các bản tin của Tân Hoa Xã và Nhân dân Nhật báo ngang nhiên đưa tin rằng mạng lưới này sẽ cung cấp điện cho các cơ sở quân sự mà Trung Quốc xây dựng phi pháp trên các hòn đảo mà nước này tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông. Theo Tân hoa xã, mạng lưới điện phi pháp này sẽ giúp tăng khả năng cung cấp điện trên đảo thêm 8 lần, đồng thời có thể kết nối với mạng lưới điện chính trên đảo Hải Nam nhằm đáp ứng các nhu cầu về quân sự và dân sự. Báo Trung Quốc thậm chí còn đưa tin mạng lưới điện trên đảo Phú Lâm có thể được phát triển thành trung tâm kiểm soát nhằm quản lý các mạng lưới điện khác trên các đảo lân cận để phục vụ việc triển khai các hạ tầng cơ sở, trong đó có mạng truyền thông của nước này ở Biển Đông.
Mục đích của mạng lưới truyền thông của TQ ở Biển Đông không có gì nằm ngoài việc phục vụ các yêu sách chủ quyền của nước này
Mặc dù Trung Quốc cho biết việc xây dựng hệ thống truyền thông của nước này ở Biển Đông là nhằm phục vụ người dân khôn chỉ của Trung Quốc mà cho cả khu vực, phục vụ phổ biến các thông tin như thời tiết, luật pháp, văn hóa, liên lạc… Song thực tế, giới quan sát chỉ ra rằng mục tiêu thực sự của Trung Quốc là nhằm: i) Thứ nhất, tuyên truyền về các yêu sách chủ quyền của nước này ở Biển Đông. Trung Quốc muốn giành thế chủ động, đi đầu,đóng vai trò là “thông tin nguồn” trong thông tin tuyên truyền về Biển Đông. ii) Thứ hai, làm căn cứ để củng cố các cơ sở về chủ quyền của Trung Quốc ở các đảo có và không có người ở. Đây sẽ là những căn cứ để Trung Quốc bao biện rằng nước này có chủ quyền với những thực thể chiếm đóng trái phép. iii) Thứ ba, tuyên truyền, vận động người dân trong nước ra định
cư và tham gia vào quá trình theo đuổi các yêu sách chủ quyền của nước này. Đây là một trong những thành quả mà chính phủ Trung Quốc ca ngợi đã đạt được trong những năm qua ở Biển Đông. iv) Thứ tư, che đậy cho những hoạt động quân sự hóa ở Biển Đông của Trung Quốc. Trung Quốc muốn xây dựng hình ảnh nước có trách nhiệm ở khu vực. v) Cuối cùng, đây sẽ là công cụ để Trung Quốc đẩy mạnh hợp tác, lôi keo các nước trong các sáng kiến do nước này dẫn dắt ở khu vực.
Na Uy kêu gọi các bên liên quan giải quyết
tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình,
phù hợp với luật pháp quốc tế
Nhân chuyến thăm Na Uy của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Na Uy Erna Solberg và Thủ tướng Việt Nam đã cùng ra Tuyên bố chung, trong đó tái khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo tự do, các quyền và nghĩa vụ theo quy định của UNCLOS 1982; kêu gọi các bên liên quan giải quyết tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Nhận lời mời của Thủ tướng Na Uy Erna Solberg, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã thăm chính thức Vương quốc Na Uy từ ngày 24-25/5/2019.
Trong Tuyên bố chung, hai bên đã đặc biệt nhấn mạnh đến vấn đề Biển Đông, Na Uy cùng Việt Nam ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy hòa bình, ổn định, hợp tác và hữu nghị tại khu vực Đông Nam Á. Hai bên tái khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo tự do, các quyền và nghĩa vụ theo quy định của Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), là khuôn khổ pháp lý quy định mọi hoạt động trên biển và đại dương; kêu gọi các bên liên quan giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Hai bên chia sẻ cam kết đối với trật tự quốc tế công bằng, bình đẳng, dựa trên luật lệ và hệ thống đa phương với vai trò trung tâm của Liên hợp quốc. Hai bên nhấn mạnh vai trò quan trọng của Liên hợp quốc trong việc giải quyết các tranh chấp quốc tế thông qua đối thoại và tham vấn, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Hai bên chia sẻ ưu tiên bảo vệ người dân trước bom mìn còn sót lại sau chiến tranh, trong đó có việc giáo dục về hiểm họa bom mìn và việc rà phá mìn sát thương và bom đạn chùm.
Hai Thủ tướng cũng trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ Liên hợp quốc, Quan hệ Đối tác đối thoại theo lĩnh vực ASEAN – Na Uy và Diễn đàn hợp tác Á-Âu (ASEM). Hai Thủ tướng hoan nghênh sự phát triển ngày càng sâu rộng trong quan hệ hợp tác kinh tế song phương, nhất là trong các lĩnh vực lâm nghiệp, bảo vệ môi trường, nuôi trồng đánh bắt thủy hải sản, năng lượng tái tạo, khí hóa lỏng, vận tải biển và đóng tàu; khẳng định quyết tâm của Việt Nam và Na Uy tiếp tục tăng cường hợp tác thương mại – đầu tư bền vững và bao trùm; tái khẳng định cam kết sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) toàn diện và sâu rộng giữa Việt Nam và Khối Mậu dịch tự do Châu Âu (EFTA).
Với tư cách Chủ tịch Công ước cấm mìn sát thương trong năm 2019, Na Uy mời Việt Nam tham gia Phiên rà soát lần thứ tư của Công ước cấm mìn sát thương sẽ được tổ chức tại Ốt-xlô trong tháng 11/2019. Hai bên cho rằng sẽ là cơ hội tốt để hai nước tăng cường hợp tác nhằm thúc đẩy hòa bình, an ninh khu vực và quốc tế nếu được bầu làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Việt Nam nhiệm kỳ 2020-2021 và Na Uy nhiệm kỳ 2021-2022.