Tin Biển Đông – 19/07/2017
Mỹ cần đóng vai trò tích cực hơn ở biển Đông
Việt Hà
Hội thảo quốc tế biển Đông lần thứ 7 vừa diễn ra tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế ở Washington DC hôm 18 tháng 7. Hội thảo lần này tập trung chủ yếu vào những diễn biến gần đây trên biển Đông, một năm sau phán quyết của tòa Trọng tài Quốc tế (PCA) về biển Đông, và vai trò của Mỹ ở biển Đông.
Lo ngại về vai trò của Mỹ ở biển Đông
Thượng Nghị sĩ Mỹ Cory Gardner, Chủ tịch tiểu ban Đông Á thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, mở đầu buổi hội thảo quốc tế về biển Đông ở trung tâm CSIS hôm 18/7 với khẳng định rằng biển Đông là một phép thử đối với vai trò lãnh đạo của Mỹ trong khu vực.
Cory Gardner: Chủ đề biển Đông tại hội thảo hôm nay đã nổi lên thành một trong các thách thức về an ninh quốc gia gây tranh cãi nhất đối với Mỹ và khu vực. Nó là một phép thử về luật pháp quốc tế, vai trò lãnh đạo và cam kết của Mỹ với một khu vực của thế giới nơi mà các quốc gia Châu Á khác không thể chấp nhận các vấn đề an ninh kinh tế, an ninh quốc gia và chính sách ngoại giao trở thành một thứ được Trung Quốc dùng như độc quyền.
Ông nhìn nhận chính phủ mới của Mỹ trong thời gian qua đã có những bước đi cho thấy mối quan tâm đến khu vực thể hiện qua các chuyến thăm cấp cao đến các nước châu Á. Tuy nhiên, theo ông như vậy vẫn chưa đủ.
Thượng nghị sĩ Gardner nói đến 3 thách thức lớn nhất của Mỹ trong khu vực châu Á Thái Bình Dương là vấn đề hạt nhân của Bắc Hàn, tranh chấp biển Đông và khủng bố. Về vấn đề biển Đông, ông kêu gọi Hoa Kỳ tiếp tục thực hiện chương trình tự do hàng hải FONOPs được bắt đầu từ thời của Tổng thống Barack Obama, giúp trang bị năng lực cho các nước trong khu vực để đối phó với sức ép từ Trung Quốc, thực hiện tuần tra chung ở biển Đông với các nước Nhật bản, Úc và Anh, tăng cường hợp tác với Philippines là nước đồng minh của Mỹ ở Đông Nam Á.
Theo Thượng Nghị sĩ Gardner, Trung Quốc trong thời gian qua đã hành động đơn phương và dựa vào sức mạnh của mình để lấn át các nước yếu thế khác trong khu vực, và vì vậy đã đến lúc chính phủ Hoa Kỳ cần phải có những hành động mạnh mẽ hơn trong khu vực này để trấn an các đồng minh của mình trong khu vực. Thượng nghị sĩ Gardner nói ông sẽ giới thiệu một dự luật mới có tên là Asia Reassurance Initiative Act (gọi tắt là ARIA), theo đó Mỹ sẽ phải tham gia tích cực hơn vào khu vực không chỉ về mặt an ninh quốc phòng mà còn cả vấn đề kinh tế, dân chủ và nhân quyền.
Tiến sĩ Trần Trường Thủy, Giám đốc Quỹ Nghiên cứu biển Đông của Việt Nam, một diễn giả tại hội thảo cho biết có những lo ngại trong khu vực về sự không chắc chắn về chính sách ở khu vực biển Đông của chính quyền Mỹ bất chấp những hoạt động FONOPs của tàu và máy bay Mỹ trong khu vực trong vài tháng qua.
Tiến sĩ Trần Trường Thủy lo ngại vấn đề hạt nhân của Bắc Hàn sẽ ảnh hưởng đến chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc ở biển Đông vì Trung Quốc là nước có ảnh hưởng quan trọng có thể gây sức ép lên Bắc Hàn.
Trần Trường Thủy: một điều đáng quan ngại hơn cho các nước có liên quan trong khu vực là việc kết nối vấn đề biển Đông với các vấn đề khác trong quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ, đặc biệt mà khi Mỹ quá tập trung vào vấn đề Bắc Hàn và điều mà chúng ta thấy là hướng tiếp cận của Mỹ lên Trung Quốc đối với vấn đề biển Đông là trông đợi để có được sự hợp tác hơn nữa của Trung Quốc trong vấn đề Bắc Hàn. Trong tháng qua chúng ta thấy Mỹ có tập trung hơn vào vấn đề biển Đông nhưng chúng ta không rõ đây là do Mỹ đã có một chiến lược rõ ràng hơn đối với vấn đề biển Đông hay chỉ là gây sức ép lên Trung Quốc để Trung Quốc hợp tác hơn trong vấn đề Bắc Hàn.
Chuyên gia Ely Ratner thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ thì cho rằng Mỹ phải xác định rõ mục tiêu của mình là ngăn chặn Trung Quốc ở biển Đông, mà để làm được điều này thì các hoạt động trong chương trình FONOPs mà Mỹ vẫn thực hiện vẫn chưa đủ. Mỹ cần phải chấp nhận rủi ro, phải chấp nhận hợp tác kinh tế đa phương chứ không chỉ song phương như chủ trương của Tổng thống Donald Trump, tăng chi tiêu hỗ trợ cho các nước trong khu vực. Ông cũng nói có thể Hoa Kỳ sẽ phải chấp nhận đứng về một phía trong tranh chấp ở biển Đông như đã làm với quần đảo Senkaku của Nhật Bản thay vì luôn duy trì quan điểm trung lập không đứng về bất cứ bên nào trong tranh chấp chủ quyền ở biển Đông như từ trước đến nay.
Biển Đông không yên lặng
Hội thảo quốc tế về biển Đông năm nay diễn ra cũng là dịp để các chuyên gia quốc tế nhìn lại tình hình biển Đông một năm sau phán quyết của tòa trọng tài quốc tế (PCA) liên quan đến vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc về biển Đông và những ảnh hưởng của phán quyết này lên hành động của các nước.
Học giả Xue Chen thuộc Viện nghiên cứu quốc tế Thượng Hải, Trung Quốc tiếp tục khẳng định lập trường của Trung Quốc đối với phán quyết của tòa PCA, đó là lập trường 4 không: không chấp nhận, không tham dự, không thừa nhận và không chấp hành. Học giả Trung Quốc bác bỏ phán quyết của tòa về đường đứt khúc 9 đoạn của Trung Quốc. Tòa PCA hôm 12 tháng 7 năm ngoái đã bác bỏ hoàn toàn tính pháp lý về đường đứt khúc 9 đoạn của Trung Quốc. Học giả Xue Chen cũng đề cập đến những sức ép về quốc tế đối với Trung Quốc trong việc phải làm rõ những yêu sách cụ thể của nước này đối với đường đứt khúc 9 đoạn, nhưng theo ông việc Trung Quốc không làm rõ yêu sách đường đứt khúc 9 đoạn trên thực tế sẽ không có lợi cho các nước khác cũng có đòi hỏi về chủ quyền ở biển Đông.
Học giả Xue Chen cũng lên án các hoạt động thuộc chương trình FONOPs của Mỹ và gọi đây là các hành động nhằm cho các nước khác trong khu vực thấy Mỹ đang đe dọa Trung Quốc chứ không phải nhằm mục đích khẳng định quyền tự do hàng hải và hàng không trong khu vực.
Tiến sĩ Trần Trường Thủy cho rằng phán quyết của tòa PCA đã làm rõ hơn vấn đề yêu sách của các nước đối với các thực thể ở Trường Sa và Hoàng Sa, theo đó các thực thể này không phải là đảo và do đó không có một thực thể nào đang tranh chấp giữa Trung Quốc và một số nước khác trong khu vực có được vùng lãnh hải lớn hơn 12 hải lý. Theo Tiến sĩ Trần Trường Thủy, phán quyết này của tòa do đó cũng giúp giảm khu vực tranh chấp và khả năng cho các hoạt động hợp tác nghiên cứu phát triển.
Trần Trường Thủy: Phán quyết này có ý nghĩa đối với tình hình biển Đông vì nó làm giảm khu vực tranh chấp. Khu vực tranh chấp lớn nhất chỉ là 12 hải lý quanh các thực thể nổi ở cả Trường Sa và Hoàng Sa. Không có một nước nào nhìn nhận đường đứt khúc 9 đoạn. Một ảnh hưởng khác nữa là phán quyết cũng làm giảm khả năng cho các hoạt động hợp tác pháp triển ở biển Đông vì tình hình đã rõ ràng.
Học giả Việt Nam cũng nhìn nhận tình hình biển Đông 1 năm sau phán quyết của tòa PCA là khá bình lặng, quan hệ giữa Trung Quốc với các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, là những nước có tranh chấp với Trung Quốc cũng được cải thiện. Ngoài ra ASEAN và Trung Quốc cũng đã đồng ý một bộ khung bản thảo cho một bộ Quy tắc về ứng xử của các bên trên biển Đông (gọi tắt là COC). Theo ông có những một số nhân tố ảnh hưởng bao gồm việc Trung Quốc muốn đẩy mạnh sáng kiến vành đai con đường với các nước châu Âu và châu Á, phán quyết của tòa khiến Trung Quốc phải tính toán lại các bước đi của mình và sự khó đoán trước về chính sách của Mỹ trong khu vực cũng làm Trung Quốc phải chần chờ trong các hành động.
Tuy nhiên theo Tiến sĩ Trần Trường Thủy, ý định của Trung Quốc ở biển Đông là không thay đổi và sức mạnh của nước này thì vẫn ngày một lớn, vì vậy biển Đông có thể yên lặng trên bề mặt nhưng không hề yên lặng phía dưới và do đó người ta có thể sẽ trông đợi những bất ngờ trong tương lai.
Bắc Hàn, IS kéo Mỹ trở lại biển Đông?
Mặc dù mối lo hạt nhân của Bắc Triều Tiên và nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo từng là những vấn đề kéo sự chú ý của chính quyền đương nhiệm của Mỹ ra khỏi biển Đông nhưng chính những điều này lại đang đưa Hoa Kỳ trở lại với khu vực.
Nhiều diễn giả của Mỹ và quốc tế tại Hội nghị biển Đông thường niên của CSIS hôm 18/7 kêu gọi chính quyền Trump có sự gắn kết mạnh mẽ hơn tới khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong khi một thượng nghị sỹ Mỹ khẳng định Hoa Kỳ đang hướng đến “khu vực quan trọng nhất trên thế giới” của Mỹ.
Tiến sĩ Trần Trường Thủy của Học viện Ngoại giao Việt Nam, một diễn giả tại hội nghị nói “châu Á, nhất là Đông Nam Á, cần một chính sách rõ ràng (từ chính quyền Mỹ.)”
“Các hoạt động tự do hàng hải là cần thiết nhưng chưa đủ. (Mỹ) cần phải có một chính sách tổng thể, toàn diện và hệ thống hơn bao gồm nhiều lĩnh vực từ chính trị, ngoại giao, kinh tế, luật pháp quốc tế và quân sự, kể cả bán quân sự, rất cần.”
Tàu chiến Hải quân Mỹ đã đi vào vùng 12 hải lý của Đá Vành khăn để thực thi quyền tự do hàng hải vào tháng 5 vừa qua. Đó là thách thức đầu tiên của Hải quân Mỹ đối với Trung Quốc kể từ khi Tổng thống Donald Trump lên nắm quyền trên vùng biển mà Bắc Kinh có tuyên bố chủ quyền hầu hết.
Nói với VOA bên lề hội nghị, Phó giám đốc Chương trình Đông Nam Á của CSIS, Murray Hiebert, cho rằng “không ai biết chính xác chính sách của Trump đối với châu Á thế nào cho tới thời điểm này.”
“Chính quyền này đã có 2 lần tiến hành tuần tra tự do hàng hải nhưng họ vẫn chưa cho thấy khu vực Đông Nam Á quan trọng như thế nào trong chính sách đối ngoại của Mỹ,” theo ông Hiebert. “Việt Nam cũng muốn xem liệu họ có thể kết nối với chính quyền Trump để đảm bảo ít nhất có sự cân bằng với những hành động của Trung Quốc (trên biển Đông).”
Giám đốc Chương trình Đông Nam Á của CSIS Amy Searight cũng cho rằng có rất nhiều những băn khoăn về chính sách của Mỹ ở châu Á và khu vực này đang không biết vai trò của họ ở đâu đồng thời mong muốn sự hiện diện của Mỹ nhiều hơn trong khu vực.
Chính quyền của Tổng thống Trump tập trung vào vấn đề hạt nhân của Bắc Hàn và điều này được Thượng nghị sĩ Cory Gardner khẳng định tại hội nghị của CSIS. Ông nói đối với chính quyền của TT Trump, Bắc Hàn là vấn đề khẩn cấp nhất phải đối phó và đó là thách thức lớn nhất đối với Mỹ ở khu vực châu Á Thái Bình Dương hiện nay.
Nhưng chính vấn đề này, cùng với việc nhóm Hồi giáo IS lan sang Đông Nam Á trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục bành trướng trên biển Đông, lại kéo chú ý của Mỹ về khu vực châu Á Thái Bình Dương.
Chính quyền (TT Trump) lại đang hướng về khu vực, nhất là khối ASEAN, để tìm sự hậu thuẫn trong việc đối phó với mối lo Bắc Hàn sau khi không nhận được sự đồng thuận từ Trung Quốc.
Aries Arugay, giáo sư khoa học chính trị của Đại học Philippines
”Chính quyền của Tổng thống Trump coi trọng vấn đề Bắc Hàn và không quan tâm tới khu vực Đông Nam Á trong 6 tháng đầu khi lên nắm quyền,” giám đốc Quỹ nghiên cứu biển Đông của Việt Nam Trần Trường Thuỷ nói bên lề hội nghị. “Nhưng trong 1 tháng qua có thể thấy chính quyền Trump đã hướng đến Đông Nam Á nhiều hơn sau khi không có được hợp tác từ Trung Quốc về vấn đề Bắc Triều Tiên.”
Giáo sư về khoa học chính trị của Đại học Philippines, Aries Arugay, cũng có nhận xét tương tự. Ông nói với VOA rằng trong khi trước đây 2 vấn đề này làm mờ nhạt châu Á trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump thì giờ đây chính quyền này lại hướng về khu vực, nhất là khối ASEAN, để tìm sự hậu thuẫn trong việc đối phó với mối lo Bắc Hàn sau khi không nhận được sự đồng thuận từ Trung Quốc.
Chủ tịch tiểu ban các vấn đề châu Á-Thái Bình Dương nói Đông Nam Á đang là nơi trú ngụ mới của IS và cũng chính vì điều này mà Hoa Kỳ sẽ phải “làm mới lại sự lãnh đạo của mình ở khu vực.”
Thượng nghị sĩ Gardner của đảng Cộng hòa kêu gọi chính phủ Trump và Quốc hội phải có những bước đi khẩn cấp để xây dựng lại quân đội để có thể giúp phòng vệ trong khu vực. Ông cho rằng “sự lãnh đạo của Mỹ trong khu vực quan trọng này đang phai nhạt.”
Nhưng nghị sỹ này khẳng định chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của của Bộ trưởng quốc phòng James Mattis tới châu Á và sau đó là chuyến công du của Phó Tổng thống Mike Pence cũng tới khu vực này cùng với cam kết của Tổng thống Donald Trump sẽ tham dự cả 2 hội nghị thượng đỉnh ASEAN ở Philippines và Diễn đàn Kinh tế châu Á Thái Bình Dương APEC tại Việt Nam cuối năm nay cho thấy “một cam kết rất quan trọng của Mỹ đối với khu vực.”
Nghị sĩ Gardner cho biết đang vận động để phát triển thêm chính sách về châu Á ở Quốc hội và tái khẳng định cam kết của Mỹ ở khu vực, nơi có những cường quốc hải quân mạnh nhất thế giới. Ông nói Mỹ tiếp tục cam kết với các đồng minh trong khu vực như Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc đồng thời xây dựng thêm các mối quan hệ mới trong khu vực này.
Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về các vấn đề an ninh châu Á-Thái Bình Dương David Shear, nguyên đại sứ Mỹ tại Hà Nội, tại hội nghị cũng kêu gọi rằng chính phủ Mỹ cần củng cố mối quan hệ với các đồng minh trong khu vực và “đó là điều mà chính quyền Trump cần làm.”
Mối lo Trung Quốc
“Sự quân sự hóa của Trung quốc trên biển Đông là có thực.”
Cory Gardner, Thượng nghị sỹ Mỹ
Một lý do khác mà Hoa Kỳ đang hướng tới châu Á chính là việc Trung Quốc tiếp tục quân sự hoá trên biển Đông.
Cũng tại hội nghị của CSIS, Thượng nghị sỹ Cory Gardner cáo buộc Trung Quốc gần đây có những hành động gây mất ổn định ở biển Đông và biển Hoa Đông, làm trái với luật lệ quốc tế và tạo ra hiểm họa xung đột trong tương lai.
“Hành động của họ dường như trái ngược với những lời họ nói ra,” theo chủ tịch Tiểu ban các vấn đề châu Á-Thái Bình Dương thuộc Uỷ ban Đối Ngoại Thượng viện Gardner.
Phát biểu khai mạc hội nghị thường niên lần thứ 7 về biển Đông tại trụ sở Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, nghị sỹ này nói khủng hoảng an ninh hàng hải là một trong những vấn đề nổi cộm của khu vực.
Trung Quốc đã tăng cường mạnh mẽ các hành động lấn chiếm biển Đông, theo Thượng nghị sỹ Gardner. Thống kê của Bộ Quốc Phòng cho thấy từ 2013, Trung Quốc đã lấn chiếm hơn 3.200 acre (gần 1.300ha) các thực thể trên biển Đông. Ngày 12/7/2016 Tòa trọng tài quốc tế phán quyết Trung Quốc phạm luật nhưng Trung Quốc phớt lờ, tiếp tục xây đảo và quân sự hóa biển Đông.
“Mặc dù liên tục có những cam kết ở cấp cao nhất rằng Trung Quốc sẽ không quân sự hóa các đảo nhân tạo (trên biển Đông) nhưng hiện nay họ đã có những cơ sở cho những vũ khí tầm xa, các máy bay quân sự và kho chứa,” theo nghị sỹ Gardner. “Sự quân sự hóa của Trung quốc trên biển Đông là có thực.”
Báo cáo của Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc CSIS công bố hôm 29/6 nói các hình ảnh vệ tinh cho thấy có thêm các kho chứa thiết bị phóng tên lửa, thiết bị cảnh báo sớm và radar cũng như các cơ sở hạ tầng khác mới được xây dựng tại Đá Chữ thập, Đá Vành khăn và Đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa mà Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền.
Hành động của Trung Quốc, bất chấp phán quyết của Tòa trọng tài La Hague, làm Washington và các nước trong khu vực lo ngại.
“Việc này thực sự đang làm các quốc gia khác phải lo ngại,” Chuyên gia cao cấp của CSIS, Murray Hiebert, nói với VOA bên lề hội nghị. “Điều đó có nghĩa là Trung Quốc sẽ có khả năng đưa sức mạnh của mình trên khắp quần đảo Trường Sa, chắc chắn làm cho Việt Nam và Philippines phải lo ngại.”
Dù phán xét của Tòa trọng tài quốc tế hồi tháng 7 năm ngoái có làm cho mọi việc rõ ràng hơn về mặt luật pháp nhưng việc tiếp tục quân sự hóa của Trung Quốc khiến các nước quan ngại, theo giáo sư Aries Arugay của Đại học Philippines, một diễn giả tại hội nghị, nói với VOA.
Tiến sĩ Trần Trường Thủy của Học viện Ngoại giao Việt Nam, cũng là một diễn giả tại hội nghị do CSIS tổ chức, cũng đồng quan điểm.
“Hoạt động (quân sự hóa) thứ nhất là vi phạm luật pháp quốc tế, về cơ bản nhất là làm thay đổi tương quan tổng thể. Các nước lo ngại là sau khi hoàn thành việc củng cố tôn tạo quân sự hóa và bán quân sự hóa thì Trung Quốc sẽ dùng những vị trí đó để làm gì,” theo tiến sỹ của Học viện Ngoại giao Việt Nam. “Ví dụ như dùng chúng để mở rộng các hoạt động trên biển Đông, vi phạm quyền chủ quyền của các nước thì là vấn đề đáng lo ngại.”
Và những quan ngại này đã dẫn tới sự gia tăng chi tiêu trong quân sự của các quốc gia trong khu vực.
Trong 1 thập kỷ qua, các quốc gia chi tiêu nhiều nhất trong khu vực để tăng cường khả năng quân sự gồm Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia và Philippines, theo số liệu thống kê do giáo sư Alexander Vuving của Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á-Thái Bình Dương có trụ sở ở Hawaii, đưa ra tại hội nghị.
Để đối phó với sự quân sự hoá của Trung Quốc trên biển Đông, giáo sư này khuyên các quốc gia trong khu vực tiếp tục đầu tư vào chi tiêu quốc phòng trong khi giáo sư Arugay của Đại học Philippines cho rằng các quốc gia cần tăng cường các hoạt động tuần duyên trên biển Đông.
https://www.voatiengviet.com/a/bac-han-is-keo-my-tro-lai-bien-dong/3950039.html
Đổi tên một phần Biển Đông,
Indonesia cảnh báo Trung Quốc
Động thái của Indonesia, đổi tên một phần Biển Nam Trung Hoa (Việt Nam gọi là Biển Đông) đang tranh chấp, được coi như một lời cảnh báo đối với Trung Quốc rằng Jakarta có ý định tăng cường bảo vệ tuyên bố chủ quyền mà không gây tranh cãi tại thời điểm này.
Hãng thông tấn Antara của Indonesia, hôm thứ Sáu 14/7 dẫn lời một thứ trưởng đặc trách các vấn đề hàng hải phát biểu ở Jakarta nói rằng Indonesia sẽ đổi tên một vùng biển phía tây-bắc đảo Borneo thành “Biển Bắc Natuna”, phù hợp với các dự án thăm dò dầu khí có cùng tên gọi. Khu vực này gần quần đảo Natuna, một chuỗi gồm 272 hòn đảo của Indonesia, chồng lấn phần cực nam của cái gọi là “đường chín đoạn” mà Trung Quốc vạch ra từ bờ biển phía Nam nước này.
Indonesia khẳng định chủ quyền
Các nhà phân tích nói quyết định đổi tên về phần lớn chỉ có tính cách hình thức, nhưng đây là một lời cảnh cáo đối với Trung Quốc, thường được Indonesia coi như một nước bạn, và cùng lúc, cảnh báo các nước khác hãy tránh xa khu vực này.
Giáo sư danh dự Đại học New South Wales, Úc, ông Carl Thayer, 1 chuyên gia về các vấn đề Đông Nam Á, nói:
“Tôi không gọi đó là một cơn bão trong một tách trà nhưng thực tế là, các tàu đánh cá Trung Quốc đã đi vào vùng biển của Indonesia viện lẽ đây là khu vực ‘đánh bắt truyền thống lịch sử’ của họ, và Indonesia kiên quyết đuổi tàu Trung Quốc ra khỏi nơi này. Nhưng việc đổi tên vùng biển đó không phải là ra tuyên bố chủ quyền đối vối một vùng lãnh thổ mới.”
Trung Quốc phản ứng
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói tại một cuộc họp báo hôm 14/7 rằng đối với bất kỳ nước nào, đổi tên một vùng biển là điều “hoàn toàn vô nghĩa”, bởi vì cái tên “Biển Nam Trung Hoa” đã được LHQ và cộng đồng quốc tế “thừa nhận.”
Các giới chức ở Bắc Kinh nói đường ranh giới chín đoạn đã được hình thành từ các hải trình đánh bắt cá qua nhiều thế kỷ, họ trích dẫn các dữ liệu đã có cách nay khoảng 2.000 năm. Nhưng vào tháng 7 năm 2016, tòa án trọng tài quốc tế phán rằng tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc thiếu cơ sở pháp lý.
Indonesia đổi tên vùng biển phía Bắc Natuna sau khi Việt Nam và Philippines đổi tên một phần vùng biển nơi đang có tranh chấp với Trung Quốc. Brunei, Malaysia và Đài Loan cũng có tuyên bố chủ quyền tại vùng biển nhiệt đới có diện ttich1 lên tới 3,5 triệu cây số vuông, giàu tài nguyên hải sản, năng lượng và là tuyến hàng hải quan trọng. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền tại hơn 90% diện tích vùng biển này.
Tranh luận về tác động
Theo Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, một nhà nghiên cứu thuộc Viện ISEAS Yusof Ishak ở Singapore, đổi tên hiếm khi gây ảnh hưởng.
Ông Hiệp nói: “Từ trước đến nay, nhiều quốc gia trong khu vực gọi vùng biển này với tên gọi khác nhau, nhưng tôi nghĩ điều này không phải là điều quá đặc biệt, không phải là điều sẽ gây ra sự chống đối của các nước châu Á khác.”
Tuy nhiên, ông Euan Graham, Giám đốc An ninh của Viện Chính sách Quốc tế Lowy ở Sydney, thì cho rằng động thái này có giá trị biểu tượng.
Ông Graham nói:
“Tôi nghĩ điều này có ý nghĩa nhiều hơn vậy, đây không chỉ là động thái mang tính hình thức, hay thay đổi nhãn hiệu dựa trên tinh thần dân tộc. Chúng ta đang chứng kiến việc thực thi phán quyết của tòa quốc tế một cách tinh tế, có tính cách phối hợp. Nếu kết hợp lại tất cả các tiểu tiết lại với nhau, thì tôi nghĩ Trung Quốc sẽ nhận được thông điệp, rằng các nước Đông Nam Á sẽ không buông xuôi chào thua theo cách mà Trung Quốc mong đợi và hy vọng.”
Những sự cố khiến Indonesia đổi tên biển
Trung Quốc đã gây bất bình cho Indonesia bằng cách cho tàu thuyền qua lại trên các vùng biển mà Jakarta tuyên bố thuộc chủ quyền của mình. Các nước khác phản đối việc Trung Quốc lắp đất tại các đảo nhỏ để xây dựng các cơ sở quân sự có khả năng hỗ trợ cho máy bay chiến đấu và các hệ thống radar của họ.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp nói:
“Chúng ta có thể xem nỗ lực này của Indonesia cũng là một phần trong phản ứng của khu vực trước sự hung hăng của Trung Quốc hồi gần đây trên Biển Đông, bởi vì đối với một số người, nhất là Trung Quốc, khi gọi là” Biển Nam Trung Hoa, thì mặc nhiên Trung Quốc coi như họ có quyền tại vùng biển này, mà như vậy là sai.”
Năm ngoái, Indonesia tuyên bố tăng cường tuần tra các tàu nước ngoài trong các vùng biển gần 13.000 hòn đảo của Indonesia. Vào tháng 3 năm 2016, Trung Quốc và Indonesia đối đầu nhau khi chính quyền Indonesia tìm cách chặn một chiếc tàu, và một tàu tuần tra Trung Quốc can thiệp. Tháng đó, Indonesia cáo buộc Trung Quốc là đã chính thức gộp các vùng biển gần quần đảo Natuna vào bản đồ lãnh thổ của Trung Quốc.
Vào tháng 5 năm 2016, hải quân Indonesia chặn bắt một tàu đánh cá Trung Quốc bất chấp Bắc Kinh cho tàu tuần duyên hỗ trợ.
Một tháng sau, hải quân Indonesia nổ súng vào một chiếc tàu Trung Quốc khác, và có thể làm bị thương một thủy thủ, trước khi giữ tàu và tống giam bảy thuyền viên.
Nhưng Indonesia thiếu sức mạnh quân sự để chống lại Trung Quốc trong một cuộc xung đột kéo dài. Ngoài ra, Trung Quốc là nguồn hàng đầu nhận hàng xuất khẩu từ Indonesia và là nước nhập khẩu lớn thứ hai về các mặt hàng của Indonedia như khoáng sản và dầu cọ. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc đã thành công trong việc xoa dịu phần nào những chỉ trích của Jakarta đối với Bắc Kinh trong nhiều năm qua.
https://www.voatiengviet.com/a/doi-ten-mot-phan-bien-dong-indonesia-canh-bao-trung-quoc/3950282.html
Ngoại trưởng Úc phản đối Trung Quốc
quân sự hóa Biển Đông
Phát biểu tại Ấn Độ ngày 18/07/2017, ngoại trưởng Úc Julie Bishop, đã lên tiếng xác nhận trở lại rằng Canberra chống lại việc Bắc Kinh bồi đắp và quân sự hóa các đảo nhân tạo tại Biển Đông. Bà Bishop đồng thời cho rằng cần bảo đảm quyền tự do hàng hải trong vùng.
Theo hãng tin Ấn Độ PTI, trong bài phát biểu tại Hội Nghị về Ấn Độ – Thái Bình Dương lần thứ hai, được tổ chức ở New Delhi, ngoại trưởng Úc tuyên bố nguyên văn như sau : « Chúng tôi (tức là nước Úc), tiếp tục chống lại việc xây dựng các hòn đảo nhân tạo, và quân sự hóa các thực thể đó ở Biển Đông ».
Bà Bishop khẳng định là quyền tự do hàng hải phải được đảm bảo vì đó là một vấn đề thiết yếu cho giao thương. Ngoại trưởng Úc đồng thời kêu gọi tất cả các nước phải tôn trọng luật pháp quốc tế trong đó có Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, dùng Công Ước này làm bản hướng dẫn để giải quyết tranh chấp.
Ấn Độ chia sẻ lập trường này của Úc. Theo PTI, Ấn Độ có lợi ích thương mại ở Biển Đông, và luôn luôn thúc đẩy các nước có tranh chấp giải quyết bất đồng trên cơ sở Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. New Delhi cũng tích cực yêu cầu tôn trọng quyền tự do hàng hải trong khu vực Biển Đông được cho là giàu tài nguyên.
Dù phản đối Bắc Kinh trên vấn đề Biển Đông, nhưng bà Bishop cũng cho rằng cần phải khuyến khích Trung Quốc thể hiện sức mạnh kinh tế và chiến lược của họ sao cho bảo đảm được việc tôn trọng chủ quyền bình đẳng giữa tất cả các quốc gia, nhằm duy trì và tăng cường trật tự dựa trên luật pháp vốn có lợi cho tất cả các nước.
Trong một hàm ý nhắc đến việc Bắc Kinh coi thường luật pháp quốc tế khi phủ nhận phán quyết vào năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye về Biển Đông, ngoại trưởng Bishop đã « hoan nghênh » việc Ấn Độ giải quyết thành công và hòa bình tranh chấp trên biển dai dẳng với Bangladesh vào năm 2014 theo các quy định của UNCLOS.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20170719-ngoai-truong-uc-phan-doi-trung-quoc-quan-su-hoa-bien-dong