Tin Biển Đông – 15/11/2016
VN ‘nghe ngóng’ khả năng thay đổi chính sách Mỹ về Biển Đông
Việt Nam vừa tổ chức hội thảo quốc tế thứ 8 về Biển Đông trong hai ngày 14 và 15/11 tại thành phố Nha Trang.
Báo chí Việt Nam đưa tin Học viện Ngoại giao phối hợp với Quỹ Hỗ trợ Nghiên cứu Biển Đông và Hội Luật gia tổ chức hội thảo này với chủ đề “Biển Đông: Hợp tác vì an ninh và phát triển khu vực”.
Báo Thanh Niên cho hay điều đặc biệt trong hội thảo lần này là lần đầu tiên có một phiên thảo luận riêng để “đại diện hải quân và lực lượng chấp pháp trên biển của các nước chia sẻ các biện pháp tương tác và phối hợp trên thực địa nhằm tránh các tình huống va chạm bất ngờ và thúc đẩy hợp tác trên biển”.
Thông tin về các bài tham luận và các ý kiến tại hội thảo không xuất hiện trên báo chí trong nước. VOA đã cố gắng liên lạc với ông Nguyễn Vũ Tùng, Giám đốc Học viện Ngoại giao, và một số cán bộ khác của học viện, song họ từ chối trả lời phỏng vấn.
Từ thành phố Hồ Chí Minh, Luật sư Hoàng Việt, một nhà nghiên cứu lâu năm về Biển Đông, cho VOA biết ông không tham gia hội thảo năm nay, song ông nhận định hội thảo có thể quan tâm nhiều đến khả năng thay đổi chính sách của Mỹ khi có tổng thống mới vì điều đó có tác động đến Biển Đông. Ông nói:
“Trong hội thảo nó có bàn luận liên quan đến chính sách của Hoa Kỳ và đặc biệt là nội các mới dưới thời của Tổng thống Donald Trump thì chắc chắn tôi nghĩ là phải có. Bởi vì nó ảnh hưởng rất nhiều đến vấn đề Biển Đông. Và bởi vì Hoa Kỳ là quốc gia quan trọng cho nên chính sách của Hoa Kỳ luôn luôn có tác động rất lớn. Việc các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam trông chờ và nhìn vào chính sách của Hoa Kỳ, từ đó vạch ra chính sách của Việt Nam là điều tôi nghĩ chắc chắn có”.
Vị luật sư là thành viên Ban Nghiên cứu Luật Biển và Hải đảo cũng cho biết ông quan sát thấy giới chức Việt Nam có sự lo lắng về những phát biểu của Tổng thống đắc cử Donald Trump rằng ông dự định giảm can dự của Mỹ ở nhiều nơi trên thế giới. Ông Việt nói:
“Cho đến bây giờ, chúng ta chưa biết rõ ràng được chính sách của ông Donald Trump như thế nào về vấn đề Biển Đông. Nhưng mà rõ ràng những tuyên bố của ông trước đây, thứ nhất là ông tuyên bố mỗi quốc gia phải tự lo cho mình, Hoa Kỳ sẽ không can thiệp, và ông Donald Trump nhắc tới vấn đề Biển Đông rất là ít, gần như không nhắc tới, và đặc biệt vấn đề nữa là hiệp định TPP. Hiệp định TPP là hiệp định trông chờ rất là nhiều. Nhưng mà như tuyên bố của ông Donald Trump là rút khỏi TPP thì rất nhiều người ở Việt Nam lo ngại rằng nó sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chính sách của Việt Nam và đặc biệt là liên quan đến vấn đề Biển Đông”.
Trong chiến dịch vận động bầu cử, ông Trump không xem vấn đề Biển Đông là trọng điểm. Mới đây, một số nhà phân tích quốc tế đưa ra nhận định rằng vị tổng thống đắc cử sẽ có một số động thái cứng rắn đối với Bắc Kinh để chứng tỏ lập trường của Hoa Kỳ và sau đó sẽ lui lại để tập trung vào phát huy mối quan hệ thương mại với Trung Quốc.
Ông Trump sẽ hành động cứng rắn
và nhanh chóng đối với vấn đề Biển Đông
Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ Donald Trump không xem vấn đề Biển Đông là trọng điểm trong chiến dịch bầu cử, và biện pháp giải quyết các tranh chấp chủ quyền ngày càng gia tăng ở châu Á vẫn chưa rõ ràng.
Tuy nhiên, một số chuyên gia dự đoán rằng ông Trump sẽ thực hiện một số hành động quân sự cứng rắn đối với Bắc Kinh để chứng tỏ lập trường của Hoa Kỳ và sau đó sẽ lui lại để tập trung vào phát huy mối quan hệ thương mại với Trung Quốc.
Chính sách Biển Đông của Trump
Những chuyên gia theo dõi chính sách về Châu Á của Hoa Kỳ dự báo rằng ông Trump sẽ thực hiện một hành động quân sự chóng vánh. Ông Sean King, phó chủ tịch cao cấp của Park Strategies, cơ quan tư vấn các vấn đề chính trị có trụ sở ở New York nói rằng Hoa Kỳ có thể sẽ cho một loạt tàu hải quân tuần tra vào khu vực biển 3,5 triệu km vuông, đây là khu vực mở cửa cho tất cả các quốc gia lưu thông, nhưng Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền toàn bộ khu vực này.
Các chuyên gia cho rằng một hành động quân sự sẽ hỗ trợ cho chính sách của ông Trump đối với Bắc Kinh như ông đã nêu trong các phát biểu vận động tranh cử, giúp ông bày tỏ thái độ cứng rắn hơn so với tổng thống đương nhiệm Barack Obama của đảng Dân chủ. Một số quan chức trong chiến dịch tranh cử của ông Trump nhận thấy rằng khi Philippines, một nước có tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và cũng là một đồng minh truyền thống của Hoa Kỳ, lại có quan hệ thân mật hơn với Trung Quốc từ tháng Sáu, sẽ là một tổn thất cho Hoa Kỳ.
Phó giáo sư về chính sách công Eduardo Araral của Đại học quốc gia Singapore cho biết: “Ông Trump sẽ phải phô trương sức mạnh của Hoa Kỳ, và phải nói với cử tri rằng ông sẽ giành lại Philippines từ tay Trung Quốc. Do đó ông cần phải cho cử tri biết ông chiến thắng, còn ông Obama đã thất bại.”
Ông Trump chưa đưa ra chính sách nào về vấn đề Biển Đông. Hoa Kỳ cũng không nằm trong các quốc gia có tranh chấp chủ quyền, nhưng ông Obama đã lên tiếng cảnh báo và đã cho thực hiện tuần tra quân sự định kỳ để ngăn chặn Trung Quốc, một quốc gia có sức mạnh quân sự lớn nhất trong số các nước có tranh chấp.
Nhà tỷ phú bất động sản New York cho biết trên trang web vận động tranh cử rằng hành động quân sự cứng rắn hơn của Hoa Kỳ ở Biển Đông sẽ ngăn chặn sự hung hãn của Trung Quốc khi Bắc Kinh mở rộng ảnh hưởng. Ông Trump cũng chỉ trích Trung Quốc đã chiếm các hải đảo đang có tranh chấp và giành chủ quyền các hải đảo khác.
Các nhà phân tích nhận định rằng sau khi chứng tỏ sự hiện diện quân sự ở Biển Đông, chính phủ của ông đương nhiên sẽ giảm bớt hành động quân sự vì lợi ích trong quan hệ thương mại với Trung Quốc.
Ông Jonathan Spangler, nhà nghiên cứu Biển Đông ở Đài Loan cho rằng các “chi tiết về chính sách Châu Á Thái Bình Dương của ông Trump hiện nay rất ít, và nhiều bài phát biểu không chuẩn bị trước của ông cũng không cho thấy rõ chính phủ của ông sẽ thực thi chính sách này như thế. Nếu như bà Clinton thắng cử thì chắc chắn bà sẽ tiếp tục ưu tiên khu vực châu Á Thái Bình Dương.”
Ông Spangler dự đoán: “Trung Quốc sẽ tìm thấy ở ông Trump, một nhà lãnh đạo kinh doanh, một cách gây ảnh hưởng dễ dàng hơn so với nhà lãnh đạo chuyên về chính trị và tư tưởng như bà Clinton.”
Các nhà phân tích cho biết, ông Trump coi nhẹ tự do mậu dịch, một phần quan trọng trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc hiện nay. Ông gọi Trung Quốc là “không trung thực,” và “thao túng tiền tệ”. Nhưng cốt yếu ông muốn thiết lập quan hệ với nhà lãnh đạo Cộng sản Trung Quốc là vì lợi ích của các doanh nghiệp Hoa Kỳ.