Tin Biển Đông – 06-10-2016
Úc, Mỹ chia sẻ chi phí triển khai quân đội Mỹ ở Úc
Bộ trưởng Quốc phòng Úc Marise Payne trong một cuộc họp báo ở Anh, ngày 9 tháng 9, 2016
Úc và Hoa Kỳ đã đồng ý gánh vác chung chi phí liên quan tới sự hiện diện quân sự của Mỹ tại vùng lãnh thổ phía Bắc nước Úc, một phần thiết yếu trong chính sách tái cân bằng lực lượng, xoay trục sang Châu Á của Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Hãng tin Reuters trích lời của Bộ trưởng Quốc phòng Úc Marise Payne cho biết như vậy hôm thứ Năm, sau khi bà Payne gặp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter ở Washington trong tuần này để thảo luận về các kế hoạch nhằm tăng gấp đôi quân số của lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ trú đóng tại thành phố Darwin trước năm 2020. Hiện nay quân số của lực lượng này là 1.250 binh sĩ.
Năm 2014, Canberra và Washington đã ký một hiệp định bố trí lực lượng để tiến hành các cuộc diễn tập chung và triển khai các lực lượng hải quân và không quân Mỹ tại Úc. Cho tới nay, chi phí của các hoạt động này được chia đôi trên căn bản từng hoạt động một, trong khi chi phí xây dựng cấu trúc hạ tầng chưa được định đoạt.
Hồi tháng Ba, chính phủ hai nước thảo luận việc cho các máy bay đánh bom B1 của Mỹ đặt căn cứ ở Darwin, qua đó củng cố sự hiện diện quân sự của Mỹ gần hơn với Biển Đông đang trong vòng tranh chấp.
Thành phố Darwin gần Indonesia hơn là gần thủ đô Canberra của Úc.
Trong thời gian qua, giữa lúc Canberra cân nhắc các quan hệ với đồng minh quan trọng nhất là Hoa Kỳ, và với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất, đã có lúc Úc bị chỉ trích từ cả hai phía.
Trong một thông báo công bố hôm thứ Năm, Bộ trưởng Quốc phòng Úc Marise Payne nói yểm trợ lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ tại Darwin “phù hợp với các lợi ích chiến lược lâu dài của Úc, là hậu thuẫn sự hiện diện của Mỹ trong khu vực nhằm cổ vũ cho an ninh và ổn định khu vực.”
Hai nước sẽ chia sẻ chi phí vượt quá 1 tỉ rưỡi đôla (2 tỉ Úc kim) tiền đầu tư vào cấu trúc hạ tầng ở lãnh thổ Bắc Úc và các chi phí khác liên quan tới việc triển khai lực lượng Mỹ trong 25 năm.
Hiện đang có kế hoạch để tiến hành các chương trình huấn luyện và tập trận chung, có thể có sự tham gia của các đối tác khác trong khu vực Á Châu-Thái Bình Dương.
Ngay trong lúc này, chưa có bình luận nào từ các giới chức Mỹ về thỏa thuận chia sẻ chi phí trong khuôn khổ hiệp định bố trí lực lượng Mỹ-Úc.
Báo The Australian của Úc số ra hôm thứ Năm nhận định rằng kế hoạch quy mô của Tổng thống Obama, tận dụng các cuộc tập trận hải quân tại lãnh thổ phía Bắc Úc làm căn bản cho việc tái cân bằng lực lượng sang Châu Á, cuối cùng đã thành hiện thực trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng tới.
Tờ báo nói rằng thoả thuận này đã được đẩy nhanh trong bối cảnh nhiệm kỳ Tổng thống của ông Obama sắp kết thúc, khuynh hướng muốn tự cô lập của ứng cử viên Tổng thống Đảng Cộng hoà Donald Trump, cũng như thái độ bất nhất của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, người đã lớn tiếng đòi cắt đứt các liên hệ với Mỹ để xích lại gần với Trung Quốc hơn.
Các giới chức quốc phòng Mỹ miêu tả việc luân phiên triển khai các lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ tới Darwin là một phần nằm trong “chương trình tái cân bằng lực lượng của Mỹ sang khu vực Á Châu-Thái Bình Dương.”
Trong một diễn biến khác, các tàu chiến, máy bay và quân đội Úc đã khởi sự cuộc diễn tập hỗn hợp thường niên với bốn đồng minh chiến lược ở Biển Đông.
Khoảng 400 binh sĩ Úc tham gia cuộc diễn tập kéo dài ba tuần mang tên “Bersama Lima,” cùng với Malaysia, Singapore, New Zealand và Anh, trong khuôn khổ Thỏa thuận Quốc phòng năm nước, gọi tắt tiếng Anh là FPDA.
Tuy nhiên Lực lượng Quốc phòng Úc nói cuộc diễn tập diễn ra tại vùng biển được coi là “nhạy cảm” đang trong vòng tranh chấp trong khu vực, không nhằm đánh đi một thông điệp nào tới Bắc Kinh.
Indonesia: Không tập trận chung với nước khác ở Biển Đông
Vào lúc mở ra một cuộc tập trận lớn chưa từng thấy ngoài khơi quần đảo Natuna, sát Biển Đông, tư lệnh quân đội nước này vừa xác định rằng Jakarta sẽ không tham gia bất kỳ một cuộc tập trận hỗn hợp nào với một nước khác trên Biển Đông. Lý do là để bảo vệ tính trung lập của Indonesia trong cuộc tranh chấp giữa Trung Quốc và 4 nước Đông Nam Á (Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei).
Theo nhật báo Singapore The Straits Times, nhân một buổi lễ tại bản doanh Quân Đội ở Jakarta hôm 04/10/2016, Tư lệnh Quân Đội Indonesia, tướng Gatot Nurmantyo nhận định :
« Indonesia đã làm hết sức để thúc đẩy hòa bình và ổn định ở Biển Đông, và đã kêu gọi tất cả các bên tránh những hoạt động có thể gây thêm bất ổn định. Trên tinh thần đó, Quân Đội Indonesia sẽ không tiến hành tập trận với bất kỳ quốc gia nào khác trong vùng Biển Đông ».
Tướng Gatot cũng nói rằng dù không tập trận chung ở Biển Đông, Quân Đội Indonesia vẫn duy trì các cuộc thao diễn quân sự với các đồng minh như Mỹ và Ấn Độ tại những khu vực khác trên lãnh thổ Indonesia.
Theo giới quan sát được báo The Straits Times trích dẫn, cho đến nay Indonesia nổi tiếng là chưa hề tập trận tại Biển Đông, nhưng trước đây đã có thông tin cho biết là Quân Đội Indonesia đã tổ chức hai cuộc tập trận chung với Mỹ tại Batam, cách Natuna khoảng 480km. Quân Đội Indonesia vào lúc ấy cho biết là Hải Quân Indonesia đã hy vọng là các cuộc diễn tập chung đó trở thành một sự kiện thường xuyên
Jakarta luôn xác định mình không phải là một bên tranh chấp ở Biển Đông, nhưng ngày càng quan ngại về yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với một phần của vùng đặc quyền kinh tế Indonesia ngoài khơi quần đảo Natuna.
Tháng Ba vừa qua, Bắc Kinh đã cho rằng các vùng biển ngoài khơi Natuna là một phần của ngư trường truyền thống của Trung Quốc.
Có lẽ thái độ quan ngại đó đã thúc đẩy Indonesia tổ chức cuộc tập trận quy mô trong khu vực Natuna, mang tên Puncak Angkasa Yudha, khởi động từ hôm nay, 06/10, huy động hàng ngàn binh sĩ, trong đó có cả các đơn vị lính nhảy dù, cũng như các phi đội chiến đấu cơ F-16 và Sukhoi Su-27.
Tuy nhiên, tướng Gatot đã nhấn mạnh trước báo giới là cuộc tập trận này « không hề có mục đích thị uy hay cảnh cáo Trung Quốc ». Ông hóm hỉnh cho rằng : « Tôi sẽ coi đó là một lời khen nếu cuộc tập trận được xem là một hành động biểu dương lực lượng ».
Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi cũng cho đấy là cuộc tập trận bình thường, được Quân Đội Indonesia tiến hành « trong lãnh thổ Indonesia, chứ không phải là trên Biển Đông ».
Philippines không định lập liên minh quân sự với Trung Quốc
Dân trí Mặc dù Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tuyên bố Maniala sẽ xích lại gần Bắc Kinh hơn, song Philippines không có ý định lập liên minh quân sự với Trung Quốc, Ngoại trưởng Philippines khẳng định hôm qua 6/10.
Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay. (Ảnh: AFP)
Phát biểu trong phiên điều trần tại Thượng viện, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay nói: “Chúng tôi muốn quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc không có nghĩa là chúng tôi muốn tham gia bất cứ liên minh quân sự nào với Trung Quốc bởi đó chưa bao giờ là ý định của Tổng thống. Ngài Tổng thống nhiều lần nói rằng ông ấy chỉ muốn một liên minh quân sự duy nhất và đồng minh duy nhất đó của chúng tôi chính là Mỹ”.
Ông Yasay cũng cho biết thêm, mục đích chính chuyến thăm của Tổng thống Duterte tới Trung Quốc cuối tháng này là nhằm tăng cường và củng cố các khía cạnh khác trong quan hệ của 2 nước và không liên quan đến vấn đề tranh chấp trên Biển Đông. Những khía cạnh đó bao gồm quan hệ thương mại, cơ hội đầu tư, hợp tác phát triển hạ tầng, giao lưu văn hóa.
Người đứng đầu ngành ngoại giao Philippines nói rằng, mặc dù Tổng thống Duterte muốn khôi phục quan hệ với Trung Quốc, nhưng điều đó không có nghĩa là Philippines “sẽ xóa bỏ quan hệ đồng minh với Mỹ hay làm giảm quan hệ bằng hữu với Mỹ”.
Philippines ký Hợp ước quốc phòng chung với Mỹ vào năm 1951. Trong một tuyên bố bất ngờ mới đây, Tổng thống Duterte nói rằng, ông có thể sẽ ngừng thỏa thuận hợp tác quốc phòng với Mỹ cũng như sẽ ngừng tuần tra chung với Mỹ ở các khu vực tranh chấp trên Biển Đông, và ngừng tập trận chung. Người đứng đầu chính phủ Philppines nói rằng, ông muốn lập một liên minh thương mại với Nga và Trung Quốc, đồng thời theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập, thoát dần khỏi sự phụ thuộc vào Mỹ.
Tuy nhiên, để “chữa cháy”, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana hôm 5/10 nói rằng việc Tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố muốn chấm dứt liên minh quân sự với Mỹ có thể là do ông chưa được cung cấp thông tin thỏa đáng về mối quan hệ này. Ông Lorenzana khẳng định, quân đội Philippines vẫn còn yếu và thực sự Philippines đã được hưởng lợi rất nhiều từ mối quan hệ với Mỹ. “Đó là lý do tại sao tôi nói Tổng thống đã bị thông tin sai, bởi tôi cho rằng những thông mà ngài tổng thống nhận được là chưa hoàn chỉnh”, ông Lorenzana chia sẻ với báo giới.
Về phía Mỹ, mặc dù ông Duterte liên tiếp đưa ra những phát ngôn gây sốc về mối quan hệ đồng minh lâu năm giữa 2 nước, song Washington vẫn cố làm ngơ khi nói rằng, những tuyên bố cứng rắn của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đi ngược lại với mối quan hệ nồng ấm giữa hai quốc gia, song Mỹ chưa nhận được bất kỳ thông tin nào từ phía chính phủ Manila về việc thay đổi mối quan hệ này.
Minh Phương
Theo Kyodo