Tin Biển Đông – 04/12/2018
Mỹ cần làm gì
để tránh chiến tranh trên Biển Đông
Tác giả Daniel R. DePetris, một nhà nghiên cứu trên trang Defense Priorities cho rằng các lãnh đạo của Mỹ và Trung Quốc cần phải có những hành động thiết thực vượt qua những xung đột về ý thức hệ cũng như cạnh tranh về địa chính trị để không biến những xung đột trên Biển Đông trở thành chấn tâm của một cuộc thế chiến.
Liệu thế giới có đang ở điểm không thể vãn hồi với những gì đang xảy ra trên Biển Đông? Với những bình luận tới từ các quan chức cao cấp của Mỹ và Trung Quốc, điều này có thể sẽ là hiện thực. Cả hai phía đang có những động thái đẩy mạnh vị thế một cách tối đa, với việc Bắc Kinh coi việc mở rộng lãnh thổ trên vùng biển sâu Đông Á là lãnh thổ riêng của mình một cách phi pháp và Washington coi việc Trung Quốc quân sự hóa khu vực rõ ràng là để viết lại luật lệ quốc tế.
Không phe nào chịu lui bước, cũng không nước nào có vẻ muốn thỏa hiệp. Trong cuộc phỏng vấn ngày 13.11, Phó tổng thống Mỹ Mike Pence đã được hỏi về việc Trung Quốc không thỏa hiệp với những yêu cầu của Mỹ về các hoạt động thương mại không công bằng, can thiệp chính trị và quân vận trên Biển Đông – Câu trả lời của ông là: “Cứ vậy đi… Chúng ta [Mỹ] vẫn ở đây”. Quân đội Trung Quốc có thể thử áp bức các nước láng giềng Đông Nam Á và xây dựng phi pháp các đảo nhân tạo và đưa khẩu đội tên lửa chống hạm lên đó như họ muốn. Nhưng, chừng nào Washington vẫn còn quan tâm thì Mỹ sẽ vẫn tiếp tục bay và hải hành qua những vùng biển rộng mở dù Trung Quốc có thích hay không.
Đây vẫn sẽ là trò chơi cho tới khi có ai đó bị tổn thương. Chỉ chưa đầy 2 tháng trước khi một tàu khu trục Trung Quốc suýt va chạm với tàu USS Decatur, một thách thức nguy hiểm của Hải quân Trung Quốc có thể gây ra một thảm họa trên biển nếu các thủy thủ Mỹ không tránh vụ đụng độ. Một sự cố được ngăn chặn một cách may mắn. Nhưng thực tế là, với việc tàu chiến và máy bay của Mỹ và Trung Quốc luôn hoạt động ở khoảng cách gần nhau trên biển và trên không phận Biển Đông thì rất có khả năng hai nền kinh tế lớn nhất, chi tiêu quân sự nhiều nhất có thể rơi vào “bẫy Thucydides”.
Bẫy Thucydides là thuật ngữ mà ông Graham Allison, cựu trợ lý Bộ Quốc phòng Mỹ về chính sách và kế hoạch, sử dụng để mô tả khi một cường quốc trỗi dậy và một cường quốc lâu đời tìm cách để vượt lên trên nhau mà kết quả là một cuộc đương đầu toàn diện. Hơn nữa, như ông Allison viết, xung đột vẫn có thể diễn ra ngay cả khi “mọi việc đang bình thường”, thường qua việc tính toán sai lầm, sự sợ hãi, nỗi ám ảnh và sự cạnh tranh. Không thể tin sẽ xảy ra một cuộc chiến giữa Mỹ và Trung Quốc ở thời điểm hiện tại. Nhưng lịch sử đã chứng minh những điều không thể tin được vẫn có thể xảy ra.
Biển Đông hoàn toàn chưa chín muồi cho một sự hòa giải cuối cùng. Nhưng ít nhất, Washington và Bắc Kinh có thể nghiên cứu về tiến trình và kỹ thuật nhắm đến việc thúc đẩy những gì mang tính dự đoán hơn và đảm bảo một sự cố khác trên biển không châm ngòi cho một cuộc chiến tranh.
Mỹ hoàn toàn dứt khoát trong các cuộc gặp gỡ với quan chức Trung Quốc, công khai đưa ra những bình luận rằng các cuộc tập trận vì tự do hàng hải trên Biển Đông sẽ vẫn tiếp tục. Tương tự, các quan chức Trung Quốc cũng dứt khoát rằng họ coi các cuộc tập trận này là một hành vi thù địch của một siêu cường gây hấn nhằm hạn chế tính linh động của Trung Quốc trên những vùng mà họ tuyên bố là lãnh thổ của Trung Quốc [một cách phi pháp].
Đối thoại trong những trường hợp như vậy là cần thiết. Washington và Bắc Kinh cần thiết lập một đường dây nóng ở mức độ giữa những sĩ quan quân đội có trách nhiệm trong việc giám thị các hoạt động trong khu vực Biển Đông. Đây không phải là một điều mới mẻ. Năm 2008, Mỹ và Trung Quốc đã thiết lập một đường dây trực tiếp giữa các bộ trưởng quốc phòng, một đường dây hiếm khi được sử dụng trong thập kỷ tiếp theo. Vào tháng 8.2017, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ tướng Joe Dunford và Tham mưu trưởng Bộ Tham mưu liên hợp Quân ủy Trung ương Trung Quốc Phòng Phong Huy cũng có một kênh riêng với nhau.
Những cơ chế đối thoại như vậy là tiêu chuẩn thông thường được thiết kế để củng cố mối quan hệ chuyên nghiệp mang tính xây dựng giữa các lãnh đạo quân sự và dân sự hàng đầu, tăng sự hiểu nhau giữa 2 bên và tạo ra một điểm liên lạc tin cậy có thể nhanh chóng sử dụng để giảm leo thang cho một sự cố xảy ra trước khi nó biến thành một cơn khủng hoảng. Cả Trung Quốc và Nhật Bản đều thấy sự đúng đắn của một kênh đối thoại như vậy đối với những xích mích có thể xảy ra trên biển Hoa Đông. Không có lý do tại sao Mỹ và Trung Quốc không thể làm điều tương tự trên một vùng biển còn có nhiều sự “chà xát” hơn.
Trong khi Mỹ và Trung Quốc có vị trí rất khác nhau về hiện trạng của các hòn đảo và vỉa đá trên Biển Đông, cả hai nước sẽ có một lợi ích chung khi ngăn chặn một cuộc xung đột – sẽ ảnh hưởng rất lớn ra cả ngoài khu vực. Chính quyền của tổng thống Trump có quyền tiếp tục tổ chức các chiến dịch tuần tra vì tự do hàng hải nhưng các hoạt động này có thể ít bị Trung Quốc phản đối hơn nếu Lầu Năm Góc cung cấp cho Bắc Kinh một lời cảnh báo sớm. Một sự dàn xếp như vậy sẽ khiến cả 2 cùng có lợi. Nhường vị trí cao hơn cho Trung Quốc tại Đông Á một cách không trực tiếp cũng sẽ khiến Mỹ tiếp tục nguyên tắc tuần tra.
Khi tổng thống Trump và ông Tập Cận Bình gặp gỡ tại Hội nghị G-20 tổ chức tại Buenos Aires, điều được trông đợi rộng rãi là cuộc bàn thảo căng thẳng về thương mại, cả hai lãnh đạo sẽ phải tìm kiếm tính khả thi của một cuộc tập trận chung trên biển. Năm 2016, quân đội Mỹ và Trung Quốc đã tổ chức một cuộc tập trận nhỏ trong nhiều ngày tại tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Mặc dù một cuộc tập trận tương tự trên vùng biển đang tranh chấp sẽ khó hơn rất nhiều do chính trị, sự hợp tác quân sự có thể làm dịu nhẹ căng thẳng xảy ra trong 2 năm vừa qua.
Một giải pháp quan trọng cho vấn đề Biển Đông vẫn còn nằm quá tầm với của cả hai nước. Nó có thể được xử lý bởi những lãnh đạo mới của Washington và Bắc Kinh trước khi một biện pháp dàn xếp được hoàn thành. Và ngay cả như vậy, sự va chạm về mặt ý thức hệ, cạnh tranh về địa chính trị vây quanh mối quan hệ có thể quá cao để vượt qua. Trong thời kỳ quá độ, Mỹ và Trung Quốc có trách nhiệm đảm bảo một trong những con đường hàng hải quan trọng nhất thế giới không trở thành chấn tâm của một cuộc thế chiến thảm họa mà không nước nào muốn đánh.
http://biendong.net/bi-n-nong/25077-my-can-lam-gi-de-tranh-chien-tranh-tren-bien-dong.html
TQ lại xây dựng phi pháp trên Biển Đông
Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (CSIS) thông tin Trung Quốc lại triển khai trái phép một công trình xây dựng mới trên đá Bông Bay, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam – bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp từ thập niên 1970, theo AP.
Ảnh vệ tinh mới nhất của CSIS cho thấy Trung Quốc đã xây dựng phi pháp một công trình mới trên đá Bông Bay thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Công trình xây dựng này có vẻ như được bao phủ bởi mái che radar và các tấm pin năng lượng mặt trời. Vị trí chiến lược của nó cho thấy Trung Quốc có ý định mở rộng hệ thống radar và thông tin tín hiệu tình báo trong khu vực. Đá Bông Bay cũng đã có một ngọn hải đăng phục vụ việc tuần tra (Năm 1929, phái đoàn Perrier-Rouville của Pháp từng đề xuất kế hoạch xây dựng một ngọn đèn biển tại đá Bông Bay).
Theo CSIS, không giống như những đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng phi pháp trên Biển Đông cần phải đổ bê tông cát lên trên các rặng san hô, việc triển khai công trình trên Đá Bông Bay với kích thước khiêm tốn không gây hại lớn với môi trường. Tuy nhiên, điều này cũng cho thấy Trung Quốc đã dễ dàng thế nào trong việc mở rộng dấu chân của mình trên các thực thể khác như bãi cạn Scarborough mà nước này chiếm đóng của Philippines từ năm 2012.
Báo cáo của CSIS cũng cho biết, so với việc cải tạo và nạo vét trái pháp, việc triển khai một công trình khiêm tốn sẽ “rất khó để ngăn chặn và gây khó khăn để quốc tế có thể thống nhất sự lên án và chỉ trích thực tế này”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói ông không có bất cứ thông tin về chi tiết của báo cáo này, trong khi lại xác nhận một cách vô căn cứ quyền của Trung Quốc có thể thực thi trên những đảo mà nước này tuyên bố chủ quyền phi pháp.
Ông Tập Cận Bình muốn hoàn thành “bộ quy tắc ứng xử” trong 3 năm
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói rằng đàm phán giữa Bắc Kinh và các nước Đông Nam Á về một hiệp ước không xung đột để ngăn chặn những cuộc đụng độ trên Biển Đông có thể được hoàn thành trong 3 năm và hứa hẹn mọi bất đồng sẽ được giải quyết một cách hòa bình.
Ông Tập Cận Bình đã có lời đảm bảo sau những cuộc hội đàm với tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và các quan chức khác trong chuyến thăm đất nước này với mục đích đẩy mạnh quan hệ với một nước mà Mỹ coi là đồng minh.
Trong chuyến thăm Philippines ông Tập Cận Bình đã đề xuất cho Manila vay tiền xây dựng cơ sở hạ tầng, viện trợ và bảo vệ thương mại tự do để cạnh tranh ảnh hưởng khu vực với Mỹ. Ông Tập Cận Bình nói: “Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm cách xử lý những vấn đề tranh chấp và thúc đẩy hợp tác hàng hải thông qua hội đàm hữu nghị”. Ông nói rằng Trung Quốc nhắm tới hoàn thành “bộ quy tắc ứng xử” trên những vùng biển tranh chấp với các nước ASEAN trong 3 năm.
Trung Quốc – Philippines ký hết hiệp ước phát triển dầu khí
Trong chuyến thăm của ông Tập Cận Bình tới Philippines, hai bên đã ký kết “biên bản ghi nhớ về hợp tác phát triển dầu khí” nhưng các quan chức cung cấp rất ít chi tiết về biên bản này. Trước chuyến thăm của ông Tập Cận Bình, Trung Quốc và Philippines đã cố gắng đàm phán một hiệp định cho phép cùng thăm dò dầu khí trên vùng biển đang tranh chấp và chưa đạt được sự đồng thuần.
Bộ trưởng Năng lượng Philippines Alfonso Cusi nói về hiệp định ký kết trong chuyến viếng thăm của ông Tập Cận Bình: “Đây là sự hợp tác để tìm kiếm con đường cho ra một giải pháp”. Những người theo chủ nghĩa dân tộc Philippines đã cảnh báo rằng bất cứ một hiệp định nào cũng có thể gây hại cho sự công nhận của quốc tế với Philippines về đặc quyền khai thác tài nguyên và đánh bắt cá trong phạm vi 200 hải lý tính từ bờ biển nước này và là vi hiến.
Quan hệ giữa Bắc Kinh và Manila đã trở nên xấu đi vì những tranh chấp chủ quyền cho tới khi ông Duterte đắc cử tổng thống vào giữa năm 2016 và tìm cách để xây dựng lại quan hệ với Trung Quốc trong khi chỉ trích những chính sách an ninh của Mỹ. Người tiền nhiệm của ông là Benigno Aquino III đã mang những tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ra tòa trọng tài La Haye và đã giành được phán quyết thắng lợi nhưng Trung Quốc đã phớt lờ kết quả này.
Tàu sân bay Mỹ tới Hồng Kông sau khi đưa máy bay ném bom bay trên Biển Đông
Vài ngày sau khi đưa 2 máy bay ném bom B-52 bay trên Biển Đông, tàu sân bay Mỹ đã cập cảng Hồng Kông vào ngày 20.11. Chuyến viếng thăm của tàu hải quân Ronald Reagan và các tàu hộ tống được coi là một hành động thân thiện trước cuộc gặp giữa ông Donald Trump và ông Tập Cận Bình. Đây là lần đầu họ đứng chung với nhau kể từ khi xảy ra cuộc chiến thương mại khốc liệt và những căng thẳng trên Biển Đông.
Vào cuối tháng 9, tàu khu trục Trung Quốc đã suýt va chạm với tàu chiến Decatur của Mỹ tại Biển Đông mà Hải quân Mỹ gọi đây là “một cách ứng xử thiếu an toàn và không chuyên nghiệp”. Khi được hỏi về sự cố này, ông Karl O. Thomas tư lệnh của Nhóm tàu sân bay tấn công 5 nói: “phần lớn những sự tương tác của chúng tôi trên biển đều rất chuyên nghiệp”. Ông Thomas nói với cánh phóng viên: “Đây là sự cố bất thường, hiếm có… Điều này thật không may vào tôi muốn nó sẽ không xảy ra một lần nữa”.
Lực lượng không quân Mỹ tại Thái Bình Dương nói rằng 2 chiếc B-52 bay trên Biển Đông vừa qua là “nhiệm vụ huấn luyện thường nhật”.
http://biendong.net/bi-n-nong/25080-tq-lai-xay-dung-phi-phap-tren-bien-dong.html
TQ – Philippines
tổ chức đối thoại lần 3 về Biển Đông
Ngày 18/10/2018, Trung Quốc và Philippines đã tổ chức cuộc họp lần thứ 3 Cơ chế tham vấn song phương giữa hai nước (BCM). Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Khổng Huyễn Hựu và Thứ trưởng Ngoại giao Philippines Enrique Manalo dẫn đầu hai đoàn gồm đại diện các đơn vị quốc phòng, tài nguyên và môi trường, nghề cá, giao thông, năng lượng, cảnh sát biển của hai bên tham dự BCM. Tại cuộc họp lần này, hai bên đã trao đổi về tình hình hiện nay và các mối lo ngại ở Biển Đông cũng như thảo luận về vấn đề hợp tác biển, trong đó có khai thác chung dầu, khí.
Trung Quốc -Philippines lần đầu họp về cơ chế tham vấn song phương về Biển Đông
Quan hệ hai nước trước khi diễn ra vòng đối thoại thứ 3
Philippines đang điều chỉnh quan hệ theo hướng cứng rắn hơn với Trung Quốc
Chính quyền của Tổng thống Philippines Duterte đang bị phe đối lập và người dân trong nước chỉ trích vì hành động thiếu cương quyết trước Trung Quốc ở Biển Đông. Theo cuộc khảo sát được tiến hành hồi cuối tháng 6 bởi tổ chức nghiên cứu xã hội Social Weather Stations (Philippines) có sự tham gia của 1.200 người, gần 90% người tham gia nói rằng họ muốn Philippines khẳng định các tuyên bố chống lại Trung Quốc trên Biển Đông. Trong khi đó, nhiều quan chức Philippines cũng không hài lòng về chủ trương, chính sách của ông Duterte trong quan hệ với Trung Quốc. Thượng nghị sĩ Risa Hontiveros nhận định đề xuất hợp tác khai thác dầu khí giữa Philippines và Trung Quốc ở Biển Đông là “phi lý và nguy hiểm” bởi nó đi ngược lại chiến thắng lịch sử của Philippines trong vụ kiện Trọng tài ở Biển Đông và làm từ bỏ chủ quyền của Philippines ở khu vực này. Bà Risa Hontiveros cho rằng Phán quyết của Toà Trọng tài ngày 12/7/2016 đã khẳng định rất rõ ràng rằng Philippines có quyền chủ quyền trong việc tiếp cận các mỏ dầu và khí đốt ngoài khơi, bao gồm cả Bãi Cỏ Rong, trong khu vực đặc quyền kinh tế 200 hải lý của mình, do đó Manila không thể chia sẻ quyền sở hữu ở Biển Đông với Trung Quốc; đồng thời yêu cầu Bộ Ngoại giao Philippines cần xem xét rút lại dự án thăm dò chung với Trung Quốc và tập trung vào việc thực thi Phán quyết của Toà Trọng tài. Trong khi đó, cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario (16/7) khẳng định các cuộc thảo luận song phương với Trung Quốc về việc giải quyết tranh chấp giữa hai bên sẽ không bao giờ có kết quả, thay vào đó cần tìm đến một cơ chế đa phương khác.
Chính quyền Tổng thống Duterte đang áp dụng cách tiếp cận cứng rắn hơn đối với Trung Quốc trong lĩnh vực hàng hải. Vào tháng 5, Manila đưa ra “3 lằn ranh đỏ” cảnh báo Bắc Kinh nếu đơn phương thăm dò dầu khí ở vùng biển Philippines, cải tạo bãi cạn Scarborough và bất kỳ hoạt động nào chống lại quân đội Philippines ở Biển Đông. Vào tháng 8, ông Duterte công khai lên tiếng phản đối Trung Quốc, đồng thời nhắc lại rằng hành lang hàng hải được bảo đảm theo luật pháp quốc tế và quân đội Philippines không cần bất kỳ ai cho phép đi lại ngoài vùng biển quốc tế. Một tuần sau, ông Duterte đe dọa sẽ “chiến tranh với Trung Quốc” nếu họ đơn phương khai thác ở vùng biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines.
Philippines đang cải thiện quan hệ với Mỹ. Trong một thông báo ngày 20/9, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert cho biết: “Quan chức hai nước Mỹ, Philippines đã thảo luận việc hợp tác nhằm giải quyết các thách thức an ninh khu vực, trong đó có hoạt động quân sự hóa ở Biển Đông và các mối đe dọa từ chủ nghĩa khủng bố, cũng như các nỗ lực đạt mục tiêu phi hạt nhân hóa ở Triều Tiên”. Ngoài ra, trong cuộc gặp ở Thủ đô Washington (Mỹ), ông Pompeo cũng bày tỏ thiện chí của Washington trong việc ủng hộ hơn nữa công cuộc hiện đại hóa của các lực lượng vũ trang Philippines. Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Lorenzana tái khẳng định mối quan hệ quốc phòng kéo dài nhiều thập kỷ giữa hai nước. Vài ngày sau, Đô đốc Philip Davidson, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Mỹ, đã có chuyến thăm Manila và ký một thỏa thuận song phương cho phép mở rộng các cuộc tập trận quân sự thường niên giữa Mỹ và Philippines từ 261 lên 281. Manila và Washington cũng thảo luận về kế hoạch mở rộng việc cho Mỹ tiếp cận các địa điểm quân sự của Philippines, đặc biệt là sân bay Bautista ở Palawan.
Điều quan trọng, Manila ngày càng thất vọng trước việc Bắc Kinh không giữ lời hứa về các khoản đầu tư lớn trước đó. Trung Quốc cam kết sẽ đầu tư và cung cấp những khoản hỗ trợ tài chính ưu đãi lên đế hàng chục tỉ USD cho mục tiêu phát tiển nền kinh tế Philippines. Song đến nay nguồn vốn này vẫn chưa đổ về Philippines, cũng như chưa có bất kỳ dự án cơ sở hạ tầng lớn nào được khởi công. Ngoài ra, những khoản đầu tư của Trung Quốc còn quá ít so với đầu tư của các nước khác như Hàn Quốc, Nhật Bản tại Philippines. Trong chuyến thăm Philippines của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (01/2017), chính phủ Nhật Bản đã cung cấp ngay gói hỗ trợ, đầu tư trị giá 8,7 tỉ USD cho Philippines. Đáng chú ý, gần đây, Trung Quốc tuyên bố họ sẽ chặn các khoản đầu tư lớn vào Philippines sau các bất đồng về thỏa thuận phát triển đáy biển chung tại vùng lãnh hải đang tranh chấp.
Trung Quốc vần lấn lướt, đe nạt Philippines ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Manila
Trung Quốc đã lợi dụng nghiên cứu khoa học để đòi hỏi chủ quyền. Theo thỏa thuận đạt được giữa Chính phủ hai nước hôm 15/2/2018, từ ngày 24/1-25/2/2018, Trung Quốc đã công khai việc đưa tàu nghiên cứu khoa học tới khu vực Benham Rise để cùng với các nhà khoa học Philippines
tiến hành các hoạt động nghiên cứu, khảo sát đại dương tại bãi cạn Scarborough, vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Dư luận chính giới, các nhà khoa học và người dân Philippines đã phản ứng mạnh mẽ, cho rằng Trung Quốc đang sử dụng danh nghĩa hợp tác nghiên cứu khoa học để xoa dịu quan ngại của các nước về các hoạt động đơn phương của Trung Quốc ở Biển Đông, thông qua hoạt động này để giành vai trò dẫn dắt trong “hợp tác cùng khai thác” theo chủ trương của Trung Quốc, đồng thời tìm cách củng cố các bằng chứng đòi hỏi “chủ quyền” tại các vùng biển tranh chấp. Và đúng như vậy, chính Trung Quốc đã sử dụng những kết quả khảo sát này để phục vụ cho yêu sách chủ quyền. Hội đồng Bản đồ và Khoáng sản quốc gia Philippines (26/2/2018) đã phải đề nghị Bộ Ngoại giao Philippines kiến nghị Tổ chức Thủy văn quốc tế hủy các tên gọi do Trung Quốc đặt cho 05 cấu trúc trong rãnh Benham mà Trung Quốc có được thông qua các hoạt động nghiên cứu, khảo sát. Trong khi rãnh Benham là khu vực nằm hoàn toàn trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Philippines.
Trung Quốc tiếp tục sử dụng vũ trang để dọa nạt Philippines trên biển. Theo Bộ Quốc phòng Philippines, một biên đội hỗn hợp của Trung Quốc gồm tàu Hải cảnh mang số hiệu 3368 và tàu Hải quân mang số hiệu 549 (11/5/2018) đã tìm cách ngăn cản và đe dọa tàu BRP Benguet của Hải quân Philippines đang tiếp tế cho lính đồn trú ở bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa. Tờ Phil Star sau đó (01/6/2018) dẫn thông tin từ Nghị sĩ Gary Alejano (đại diện của đảng Magdalo) cho biết quân đội Philippines đã gửi thông báo cho Bộ Ngoại giao về sự việc này để phản đối hành động của phía Trung Quốc. Ngày 11/6/2018, hãng tin AFP của Pháp cho biết người phát ngôn của Tổng thống Philippines, ông Harry Roque đã xác nhận việc Cảnh sát biển của Trung Quốc (5/2018) đã tiếp tục ngăn cản và tịch thu toàn bộ cá đánh bắt của ngư dân Philippines tại vùng biển Scarborough nằm trong EEZ của Philippines. Trước đó, truyền thông Philippines đồng loạt đưa tin ngày 20/5/2018, một nhóm phóng viên của GMA News đã dùng điện thoại quay lại toàn bộ vụ việc hai cảnh sát biển Trung Quốc lên một tàu cá Philippines và lấy cá mà ngư dân Philippines đánh bắt ở bãi cạn Scarborough. Theo lời ngư dân Philippines “ngay khi họ (cảnh sát biển Trung Quốc) thấy cá, họ sẽ lấy bất cứ con nào mà họ muốn rồi bỏ vào túi nhựa. Thậm chí, họ còn lấy những con ngon nhất”.
Điểm lại hai lần tham vấn giữa Trung Quốc và Philippines
Cuộc tham vấn lần đầu diễn ra tại Quý Châu (Trung Quốc) vào tháng 5/2015, do Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân và Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Jose Santiago L. Sta. Romana chủ trì. Tại vòng tham vấn này, hai bên đã đánh giá, trao đổi quan điểm liên quan vấn đề Biển Đông, thảo luận khả năng hợp tác hàng hải và việc thiết lập các nhóm công tác kỹ thuật liên quan, nhất trí các vòng tham vấn tiếp theo sẽ diễn ra luân phiên ở Trung Quốc và Philippines, trong khoảng thời gian 6 tháng một lần. Đại sứ Santa Romana cho biết hai bên đã thảo luận về nhiều vấn đề nhạy cảm liên quan đến Biển Đông song chưa đạt được thỏa thuận nào đáng kể. Trung Quốc và Philippines nhất trí sẽ tổ chức các phiên tham với tần suất 2 lần/năm nhằm “tạo cơ hội để trao đổi quan điểm” về Biển Đông.
Cuộc tham vấn thứ hai ở Manila vào tháng 2/2018, do Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Khổng Huyễn Hựu và Thứ trưởng Ngoại giao Philippines Enrique A. Manalo là đồng chủ tọa. Tại vòng tham vấn, hai bên đã trao đổi các sáng kiến chung liên quan vấn đề Biển Đông và đạt được thỏa thuận về việc triệu tập các nhóm công tác kỹ thuật trong những lĩnh vực như ngư nghiệp, dầu khí, nghiên cứu khoa học biển và bảo vệ môi trường biển và an ninh chính trị. Giới truyền thông cho rằng nhiều khả năng Trung Quốc và Philippines đã đồng ý thiết lập một ủy ban đặc biệt để tìm ra cách cùng thăm dò dầu khí ở Biển Đông mà không thiên vị tuyên bố chủ quyền của bên nào trong khu vực.
Sau hai vòng đàm phán, Trung Quốc và Philippines vẫn chưa đạt được kết quả khả quan. Tính đến thời điểm hiện tại, các vòng tham vấn mới chỉ mang tính chất trao đổi quan điểm của hai nước về vấn đề Biển Đông và tìm kiếm cơ hội hợp tác trong một số lĩnh vực như ngư nghiệp, dầu khí, bảo vệ môi trường và tăng cường lòng tin chính trị giữa hai nước. Có lẽ thành quả lớn nhất trong hai vòng đàm phán vừa qua là các công ty của Trung Quốc và Philippines đang trao đổi thỏa thuận thăm dò dầu khí tại lô 57 và lô 72 (nằm trong vùng tranh chấp ở Bãi Cỏ Rong – Reed Bank) của Philippines. Song những thỏa thuận trên cũng đang rơi vào thế bế tắc do tồn tại bất đồng giữa hai bên. Đáng chú ý, có một số ý kiến cho rằng kế hoạch thăm dò dầu khí chung của doanh nghiệp Philippines với công ty nhà nước Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến tính pháp lý của phán quyết do Tòa Trọng tài. Từ đó, Trung Quốc sẽ làm giảm sức ảnh hưởng của các tuyên bố kêu gọi tuân thủ, thực thi phán quyết của Tòa và phản đối những hành động đơn phương, phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.
Vòng đàm phán thứ 3 sẽ khiến Philippines xích lại gần Trung Quốc?
Chen Xiangmiao, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Nam Hải của Trung Quốc (16/10) cho biết, ông hy vọng vòng tham vấn thứ 3 giữa Trung Quốc và Philippines sẽ có tiến triển cụ thể về vấn đề khai thác chung dầu, khí, bao gồm xác định các khu vực biển và xây dựng mô hình hợp tác. Hai bên cũng sẽ tiếp tục trao đổi về việc quản lý tranh chấp, cùng triển khai các hoạt động tìm kiếm cứu nạn và các vấn đề cùng quan tâm khác. Ông Chen cho rằng nếu Trung Quốc và Philippines đạt được thỏa thuận về một vài lĩnh vực, điều này sẽ tạo cơ sở cho việc đàm phán với các nước thành viên ASEAN khác.
Xuất phát từ quan hệ giữa hai nước gần đây cho thấy, vòng tham vấn sắp tới chủ yếu vẫn là trao đổi, thảo luận quan điểm song phương liên quan vấn đề Biển Đông, gia tăng lòng tin chính trị giữa hai nước và có chăng, hai nước cũng sẽ tìm cách hợp tác chung trong một số vấn đề ít nhạy cảm như môi trường sinh thái, an ninh hàng hải, tuần tra chống khủng bố. Khả năng Trung Quốc và Philippines đạt được đồng thuận về việc hợp tác chung trong lĩnh vực dầu khí ở Biển Đông trong bối cảnh hiện nay là không cao.
Trung Quốc tìm cách thúc đẩy vòng tham vấn thứ 3 với Philippines cũng chỉ là biện pháp đánh bóng chủ trương, chính sách của Bắc Kinh liên quan vấn đề Biển Đông. Đối với Trung Quốc, việc thúc đẩy Cơ chế tham vấn song phương là nhằm tuyên truyền và tái khẳng định việc giải quyết tranh chấp ở Biển Đông nên được thực hiện thông qua đàm phán và tham vấn giữa các nước liên quan trực tiếp; thông qua tham vấn để phản bác và chỉ trích Mỹ và một số nước can thiệp vào tranh chấp ở Biển Đông, nhấn mạnh rằng Trung Quốc và ASEAN có thể “tự giải quyết ổn thỏa” các tranh chấp mà không cần sự can thiệp từ bên ngoài; củng cố quan điểm rằng các tranh chấp Biển Đông chỉ liên quan đến Trung Quốc và một số nước ASEAN; từng bước phản bác quán quyết của Tòa trọng tài.
http://biendong.net/bi-n-nong/25082-tq-philippines-to-chuc-doi-thoai-lan-3-ve-bien-dong.html
Biển Đông bị gác lại trong cuộc đối thoại Trump-Tập
Hoa Kỳ và Trung Quốc dường như tạm gác bất đồng về Biển Đông, trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo bên lề hội nghị G20 cuối tuần qua. Tờ South China Morning Post hôm 04/12/2018 dẫn lời các nhà phân tích cho rằng, đó là nhằm tránh ảnh hưởng đến đàm phán thương mại.
Cho dù đôi bên bất đồng sâu sắc về Biển Đông, nhưng vấn đề này không có trong thông cáo chung được công bố sau cuộc họp Trump-Tập. Thay vào đó, bên cạnh hồ sơ thương mại, tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thảo luận về Đài Loan, Bắc Triều Tiên và quy định về việc sử dụng chất gây nghiện tổng hợp fentanyl.
Nhà bình luận quân sự Song Zhongping cho rằng bất đồng về Biển Đông quá lớn để có thể vượt qua, việc tạm gác qua một bên hồ sơ này giúp tập trung vào việc giải quyết các tranh chấp thương mại. Trung Quốc yêu sách lợi ích của mình tại vùng biển này, trong khi Hoa Kỳ nhấn mạnh đến quyền tự do hàng hải.
Hoa Kỳ không yêu sách chủ quyền Biển Đông, nhưng lên án việc Trung Quốc quân sự hóa vùng biển này, và thường xuyên gởi chiến hạm đến tuần tra.
Cả Washington và Bắc Kinh đều cho rằng cuộc gặp Trump-Tập đã thành công. Nhưng nếu phía Mỹ tuyên bố hai bên sẽ phải giải quyết bảy vấn đề kinh tế trong vòng 90 ngày, nếu không Nhà Trắng sẽ nâng mức thuế, thì Trung Quốc lại im lặng về kỳ hạn do Mỹ đặt ra.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20181204-bien-dong-bi-gac-lai-trong-cuoc-doi-thoai-trump-tap