Thủ tướng Nhật hội kiến với tổng thống Philippines vào tuần tới
Tổng thống Philippines Duterte sẽ đến thăm Nhật Bản từ 25 đến 27/10/2016. Ảnh minh họa chụp tại Bắc Kinh, ngày 19/10/2016. REUTERS/Jason Lee
Theo Trọng Thành – 21-10-2016
Đúng vào lúc tổng thống Philippines kết thúc chuyến công du TC, với tuyên bố « chia tay với Hoa Kỳ » gây sốc, ba nguồn tin từ Nhật Bản ngày 21/10/2016, cho biết thủ tướng Nhật sẽ có cuộc gặp với tổng thống Philippines vào tuần tới tại Tokyo. Theo một số nhà quan sát, chính quyền Nhật lo ngại việc Philippines ngả vào vòng tay TC có thể khiến Bắc Kinh đẩy mạnh các hoạt động bành trướng tại Biển Đông.
Reuters dẫn một nguồn tin cho hay, trong chuyến công du Nhật Bản ba ngày, từ 25 đến 27/10, của tổng thống Philipppines, thủ tướng Shinzo Abe sẽ có một buổi nói chuyện riêng với Duterte tại nhà riêng vào thứ Tư, 26/10, tiếp theo cuộc tiếp đón chính thức với sự tham gia của các quan chức cao cấp hai bên. Một nguồn tin khác nêu nhận định, «việc thủ tướng Nhật có một cuộc gặp riêng thứ hai như vậy là một điều hy hữu». Trước đó, hôm thứ Ba 25/10, ngoại trưởng Nhật Fumio Kishida cũng có một buổi ăn tối với nguyên thủ Philippines.
Chính quyền Nhật Bản đang ở trong một tình thế hết sức tế nhị, phải cổ vũ cho liên minh an ninh chiến lược Mỹ-Nhật, nhưng không thể làm Philippines phật lòng mà ngả hẳn về phía TC. Trả lời Reuters, chánh văn phòng chính phủ Nhật Yoshihide Suga cho biết Tokyo theo dõi sát diễn biến quan hệ giữa TC, Philippines và Hoa Kỳ có thể tác động đến Nhật như thế nào, nhưng không đưa ra bình luận.
Về Biển Đông, chánh văn phòng chính phủ Nhật khẳng định Tokyo đang tìm kiếm «một giải pháp ngoại giao thông qua hợp tác giữa các quốc gia liên quan». Một chuyên gia về các rủi ro an ninh tại châu Á-Thái Bình Dương, thuộc công ty tư vấn IHS, nhận xé : Nhật Bản lo ngại về tình hình Biển Đông và biển Hoa Đông hơn nhiều, so với cách nay 6 tháng.
Theo một trong ba nguồn tin ẩn danh nói trên, Nhật Bản muốn khẳng định với Philippines tầm quan trọng của luật pháp quốc tế và việc tôn trọng quyền tự do hàng hải. Rất ít khả năng là thủ tướng Nhật sẽ đề cập đến các bất đồng giữa Duterte và Hoa Kỳ, hay thảo luận về phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực trong vụ Philippines kiện TC về Biển Đông.
Quan hệ giữa Nhật Bản với Philippines vốn là một trụ cột trong chính sách Biển Đông – của liên minh do Hoa Kỳ đứng đầu – nhằm ngăn chặn các tham vọng bành trướng của Bắc Kinh tại khu vực này. Cũng ngày thứ Tư tuần tới, thủ tướng Nhật sẽ ký thỏa thuận cung cấp thêm cho Philippines hai tầu tuần tra mới để tăng cường khả năng phòng vệ trước TC. Hồi tháng 07/2016, bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản cam kết gia tăng hỗ trợ Philippines và Việt Nam để đối phó với «các hành động đơn phương, nguy hiểm» tại Biển Đông, ngụ ý chỉ Bắc Kinh.
Nhật Bản cũng là một đối tác kinh tế quan trọng và nhà viện trợ hàng đầu của Philippines. Theo hãng thông tấn Philippines, chuyến công du của Duterte vào tuần tới nhân dịp 60 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao là nhằm thúc đẩy mối quan hệ chiến lược này. Tổng thống Philippines có kế hoạch gặp gỡ nhiều lãnh đạo các tập đoàn lớn như Toyota Motor Corp và Mitsubishi Motors.