Tài liệu quốc phòng Anh ‘ứng phó Nga’ bị bỏ ở bến xe buýt
27/6/21 – Paul Adams – Phóng viên ngoại giao – Tài liệu chưa được giải mật của Bộ Quốc phòng Anh, trong đó chứa những thông tin về chiến hạm HMS Defender và quân đội Anh, đã được tìm thấy tại một bến xe buýt ở tỉnh Kent, Anh quốc.
Có một bộ các tài liệu nói về những phản ứng có thể có từ phía Nga đối với việc chiến hạm Anh đi qua vùng biển Ukraine ở ngoài khơi Crimea hôm thứ Tư.
Một tài liệu khác nêu các kế hoạch chi tiết về khả năng hiện diện của quân đội Anh tại Afghanistan sau khi chiến dịch của NATO do Hoa Kỳ dẫn đầu tại nước này chấm dứt.
Chính phủ nói đã mở cuộc điều tra về vụ việc.
Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng nói một nhân viên đã báo cáo việc các tài liệu quốc phòng nhạy cảm bị mất và nói thêm, “không thích hợp để bình luận xa hơn”.
Các tài liệu, gồm gần 50 trang tất cả, được tìm thấy trong một xấp hồ sơ sũng nước phía sau một bến xe buýt tại tỉnh Kent vào đầu giờ sáng hôm thứ Ba.
Một người dân muốn ẩn danh đã liên hệ với BBC khi ông nhận ra mức độ nhạy cảm của những tài liệu này.
BBC tin rằng các tài liệu, trong đó có các email và các bản trình bày dạng PowerPoint, có nguồn gốc từ văn phòng một quan chức cao cấp Bộ Quốc phòng.
Các tài liệu liên quan tới tàu khu trục Type 45 của Hải quân Hoàng gia Anh – tàu HMS Defender – cho thấy việc di chuyển của tàu được Bộ Quốc phòng miêu tả là việc “đi qua một cách vô hại vùng lãnh hải của Ukraine”, với tình trạng các khẩu súng trên tàu đều được che phủ và chiếc trực thăng của tàu được để trong kho chứa, và kế hoạch di chuyển của tàu được triển khai trong trạng thái Anh dự kiến Nga có thể phản ứng một cách hung hăng.
Hôm thứ Tư 23/6, hơn 20 máy bay và hai tàu tuần duyên Nga đã bám theo chiến hạm của Anh khi chiếc khu trục hạm di chuyển cách bờ biển Crimea 12 hải lý (19 km).
Bộ Quốc phòng Nga nói một tàu tuần tra đã nổ súng cảnh cáo và một máy bay phản lực đã thả bom vào tuyến đường đi của chiếc khu trục hạm. Tuy nhiên, chính phủ Anh bác bỏ tin này, nói đã không hề có có lượt bắn cảnh cáo nào xảy ra.
Chuyến đi, được gọi là “Op Detroite”, là nội dung được thảo luận ở cấp cao cho đến tận cuối ngày hôm thứ Hai 21/6, các tài liệu cho thấy, với việc các quan chức phỏng đoán về mức độ phản ứng của Nga nếu HMS Defender tiến sát vào Crimea.
“Chúng ta hiểu thế nào về việc có thể có ‘bữa tiệc chào đón’…?” một quan chức từ PJHQ, bộ chỉ huy đặt tại Northwood, London, chuyên trách việc lên kế hoạch và kiểm soát các hoạt động quân sự của Anh tại nước ngoài, đặt câu hỏi.
Những phản ứng lẫn nhau gần đây tại khu vực ‘Địa Trung Hải phương đông’ giữa các lực lượng Nga và một nhóm tàu tấn công do hàng không mẫu hạm HMS Queen Elizabeth dẫn đầu là không đáng kể và “phù hợp với những gì được trông đợi sẽ xảy ra”, tài liệu này nói.
Nhưng các quan chức biết rằng điều này sẽ thay đổi.
“Sau sự chuyển tiếp từ hoạt động tham gia phòng vệ sang triển khai chiến dịch hoạt động, hải quân và không lực Nga rất nhiều khả năng là sẽ trở nên phản ứng thường xuyên và quyết liệt hơn,” một nội dung thuyết trình cảnh báo.
Một loạt các bản trình bày dạng slide được chuẩn bị tại PJHQ cho thấy có hai tuyến di chuyển đã được nêu ra.
Một tuyến được mô tả là “di chuyển an toàn và trực tiếp, chuyên nghiệp từ Odessa tới Batumi”, gồm một đoạn ngắn đi qua “Hệ thống Phân luồng Chạy” (TSS) gần sát với phần cực tây nam của Crimea.
Tuyến này, một trang slide kết luận, sẽ “tạo ra một cơ hội phối hợp cùng chính phủ Ukraine… ở nơi mà Anh quốc thừa nhận là vùng lãnh hải của Ukraine”.
Ba phản ứng có thể có từ phía Nga đã được liệt kê, từ “an toàn và chuyên nghiệp” cho tới “không an toàn cũng không chuyên nghiệp”.
Trong vụ việc mới xảy ra, Nga đã chọn cách phản ứng hung hăng: ra các cảnh báo qua vô tuyến điện, cho tàu tuần duyên áp sát tàu Anh trong phạm vi 100m, và cho các chiến đấu cơ bay phía trên.
Một tuyến đi khác đã được cân nhắc, theo đó tàu HMS Defender sẽ đi cách xa khỏi vùng biển có tranh chấp.
Lựa chọn này sẽ giúp tránh đối đầu, bản thuyết trình ghi nhận, nhưng sẽ gây ra nguy cơ là bị phía Nga coi đó như bằng chứng cho thấy “Anh đang sợ hãi/bỏ chạy”, qua đó cho phép Nga nói rằng Anh rốt cuộc đã chấp nhận tuyên bố của Nga đối với vùng lãnh hải Crimea.
“Đúng như công chúng có thể trông đợi, Bộ Quốc phòng lên kế hoạch rất cẩn thận,” phát ngôn viên Bộ Quốc phòng nói.
“Về vấn đề chọn hải trình nào, kế hoạch bao gồm cả việc phân tích toàn bộ các yếu tố tiềm ẩn có thể ảnh hưởng việc ra quyết định triển khai chiến dịch.”
Bên cạnh kế hoạch của quân đội, các quan chức cũng cũng chú ý tới các kịch bản khác nhau có thể xảy ra.
“Chúng ta có cách diễn giải mạnh mẽ, hợp pháp,” họ nói, và ghi nhận rằng sự hiện diện của các phóng viên đi cùng trên chiếc khu trục hạm (từ BBC và báo Daily Mail) “đem đến cơ hội kiểm chứng độc lập về hành động của tàu HMS Defender”.
Theo sau cuộc tranh cãi gây ra do sứ vụ mới nhất của tàu HMS Defender, các tài liệu được phát hiện tại tỉnh Kent xác nhận rằng tuyến đi qua TSS là một quyết định có tính toán của chính phủ Anh, nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với Ukraine, bất chấp nguy cơ có thể có những rủi ro.
Đây có phải là ngoại giao chiến hạm không?
Rõ ràng đây là việc dùng tàu chiến để theo đuổi những mục tiêu ngoại giao. Thế nhưng mục tiêu cơ bản của nó không phải là để “chọc giận gấu Nga”. Đây hoàn toàn là nhằm đảm bảo tự do đi lại và tỏ thái độ ủng hộ rõ ràng đối với chủ quyền của Ukraine sau vụ Moscow sáp nhập Crimea vào Nga hồi năm 2014.
