Quan hệ đối tác toàn diện Việt Mỹ nhìn vào năm 2018

Phải nói năm 2017, năm thành công trong quan hệ đối tác toàn diện Việt Mỹ. Mặc dầu có sự thay đổi chính quyền  quyền  ở Mỹ, và ở khu vực có những biến động phức tạp, song cả hai VN và Mỹ tất cả đều muốn duy trì phát triển hợp tác cố đưa quan hệ đối tác toàn diện Việt Mỹ lên tầm cao mới. Quên đi chiến tranh -Vietnam-War,VN và Mỹ muốn kết thân chặt chẽ hơn. Kinh tế vẫn lãnh vực được VN coi trọng, là động lực thúc đẩy quan hệ Việt Mỹ. Tháng 5-2017, ông Phúc, Thù tướng VN, là vị lãnh đạo đầu tiên của các nước của vùng ĐNÁ, đến thăm Mỹ dưới thời đại của Tổng thống Donald J Trump. Và ông Phúc cũng là lãnh đạo của các nước vùng ĐNÁ đầu tiên mời Tổng thống Trump đến thăm Hà Nội vào tháng 11-năm 2017. Và ông Trump đã nhận lời mời của ông Phúc, một điều chưa từng có một vị tổng thống Mỹ thăm VN ngay trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ, khác với các vị tổng thống Mỹ trước đây thường thăm VN vào năm cuối cùng của nhiệm kỳ.

Qua 2 chuyến thăm Hoa Thịnh Đốn của Ông Phúc và chuyến thăm Hà Nội của ông Trump quan hệ song phương giữa hai nước phát triển cao trên nhiều cột trụ: Chính trị, Ngoại giao, Kinh tế,Thương mại đầu tư, Quốc phòng, An ninh, Giáo dục, Khoa hoc Công nghệ, Khắc phục hậu quả chiến tranh…Tổng thống Trump, đã tích cực đồng ý giúp VN tẩy độc dioxine trên một qui mô lớn, trước hết ở sân bay Đà Nẵng và vùng phụ cận, sau đó sân bay Biên Hòa. Mỹ hỗ trợ VN trong việc tìm kiếm tháo gỡ bom mìn còn sót lại sau chiến tranh, đồng thời hỗ trợ nạn nhân chiến tranh…

Về Biển Đông, Mỹ chia sẻ lập trường với VN, mọi tranh chấp trên Biển Đông sẽ được giải quyết bằng đường lối hòa bình, bằng thương thuyết trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế trong đó có Luật Biển-UNCLOS-của LHQ vào năm 1982…Hai nước đồng tình việc không sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực, đảm bảo tự do, an toàn, an ninh hàng hải, hàng không, tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý như Tuyên bố của các bên trên Biển Đông (DOC), và tiến tới thành lập Bộ Qui tắc Ứng Xử trên Biển Đông (COC).

Để bảo đảm những thành tựu trên, hai nước sẽ tôn trọng lẫn nhau trong chính sách đối ngoại của mỗi nước- tôn trọng độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, thể chế chính trị của nhau-không can thiệp vào nội bộ của nhau và hợp tác hai bên cùng có lợi. Về những vấn đề còn khác biệt, hai bên sẽ tiếp tục đối thoại với tinh thần xây dựng, tích cực và thiện chí.

Theo BBC chuyến thăm Mỹ trong hai ngày hôm 30-31 thang 5 vừa rồi của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã làm tăng vị thế ngoại giao của VN và cũng là cơ hội tốt để ông Phúc nâng cao khối lượng đối tác mậu dịch Việt Mỹ. Ông Phúc tiết lộ trong chuyến thăm Mỹ lần này doanh nghiệp hai nước sẽ ký rất nhiều hợp đồng kinh doanh với tổng số nhiều chục tỷ Mỹ kim. VN sẽ nhập khẩu hàng Mỹ nhiều hơn, có thể lên đến gần 20 tỷ Mỹ kim. Điều này chắc chắn làm giảm bớt thâm thủng trên cán cân mậu dịch Việt Mỹ, một điều mà Tổng thống Trump cho rằng đã gây thiệt hại cho lao động Mỹ. Cụ thể, theo số liệu,

-Năm 2015 VN xuất cảng qua Mỹ 38,1 tỷ usd, nhập cảng từ Mỹ 7,1tỷ usd- Mỹ bi thâm thụt 30,1tỷ usd

-Năm 2016 VN xuất cảng qua Mỹ 42 tỷ usd, nhập cảng từ Mỹ 10,1tỷ usd-Mỹ bị thâm thụt 31,9 tỷ usd

-Năm 2017 VN xuất cảng sang Mỹ 34,4tỷ usd, nhập cảng từ Mỹ 5,8tỷ usd-Mỹ bị thâm thụt 28,5 tỷ usd

Trong thực tiễn, ông Trump đã quan tâm đến thâm thụt thương mại với VN và ông kêu gọi VN phải tạo sân chơi công bằng với Mỹ. Trong chuyến thăm VN hồi tháng 11 vừa rồi, ông Trump đã hã hê, khi ông đã thành công tăng số xuất cảng của Mỹ sang VN một ‘gói’ lớn chưa từng có, chỉ riêng mặt hàng vũ khí Mỹ sẽ xuất cảng sang VN hơn 9 tỷ usd.

Trong lãnh vực đào tạo, hiện đang có 30,000 sinh viên VN du học tại Mỹ. Đây cũng là nguồn góp vào việc tạo công ăn việc làm cho  người Mỹ.

Một sự kiện vừa xảy ra khiến ai cũng giật mình: hôm 11 tháng 1 Mỹ tố giác với WTO là VN có đến 8 công ty mà lẽ ra VN phải khai báo với WTO là doanh nghiêp nhà nước. Theo VOA tiếng Việt:“Một  Chuyên gia LHQ cảnh báo về những hệ lụy có thể xảy ra về kinh tế VN sau khi Mỹ tố giác lên WTO việc 8 công ty VN không khai báo là Doanh Nghiệp Nhà Nước, đồng thời cho đây là động thái bất thường, có thể nằm trong chuỗi phản ứng qua lại liên quan đến việc Mỹ áp thuế nặng lên một số sản phẩm nhập từ VN gần đây..’ Việc VN khai láo về số doanh nghiệp nhà nước lên WTO là việc Mỹ cũng như một sô lớn quốc gia đều biết từ lâu rồi. Nhưng tại sao Mỹ phải đợi sau những thỏa thuân mậu dịch kinh tế giữa VN va Mỹ đã xong ký kết, Chính phủ Mỹ mới đưa ra lời tố giác trên. Theo một số ý kiến cho rằng đây là có thể chính phủ Mỹ thử nắn gân VN sau khi nâng cấp quan hệ đối tác toàn diện với VN.. 

Sự kiện này sẽ có những tác động nhất định trên quan hệ đối tác toàn diện Việt Mỹ vào năm 2018. Do đó VN và Mỹ phải có cái nhìn thật tinh vi và sâu sắc vào vấn đề, để tránh những rũi ro có thể xảy ra. Trước sức mạnh bành trướng của Trung Quốc, hơn lúc nào hết VN và Mỹ như cặp song sinh đơn-hợp-tử (monozygotic twin) cần nhất trí, hóa giải với nhau hơn là đơn phương hành động. Hôm nay ông Trump hoàn toàn ý thức được rằng hầu hết cấc nước ĐNÁ đều ngã về phía Trung Quốc như Lào, Campuchia, Thailand, Myanmar …Ngay cả Philippines, một đồng minh lâu đời của Mỹ. Duy chỉ có VN vẫn còn đơn độc đi với Mỹ, vì VN cần hợp tác với Mỹ để phát triển kinh tế và bảo vệ chủ quyền của VN trên Biển Đông. VN hoan nghênh việc Mỹ tiếp tục vai trò tích cực vào việc duy trì  hòa bình, ổn định hợp tác phát triển kinh tế trong khu vực. Đây cũng là một cơ hội vàng cho Mỹ, hợp tác với VN cũng đem lại lợi ích cho Mỹ không phải là nhỏ. VN hôm nay có thể là VNCH của thế kỷ XXI, là bức thành đồng giúp Mỹ chống lại sự bành trướng của Trung Quốc xuống Biẻn Đông, khu vực ĐNÁ và phía Nam châu Á Thái Binh Dương. Do đó chúng ta luôn lạc quan khi nhìn về sự phát triển mối quan hệ đối tác toàn diên VN va Mỹ không những vào năm 2018 và cả những năm sau đó.

 Vấn đề còn lại, là ngay bây giờ, VN phải cấp bách triển khai những thỏa thuận vừa đạt được qua hai chuyến viếng thăm cấp cao của  Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Donald Trump hồi tháng 5 và tháng 11 vừa rồi. VN phải cấp tốc cải thiện môi trường đầu tư hấp dẫn hơn với doanh nghiệp Mỹ, trước khi những rũi ro có thể xảy đến./.