Phân tích: Tập không tán thành Thượng Hải, tránh xa người phụ tá thân cận nhất .
Li Qiang từng được yêu thích trở thành thủ tướng tiếp theo của Trung Quốc
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã không bảo vệ người phụ tá lâu năm của mình là Li Qiang, người giữ chức vụ quan chức hàng đầu của Thượng Hải. (Chỉnh sửa Nikkei / Getty Images / Xinhua / Kyodo)
KATSUJI NAKAZAWA, Nikkei senior staff writerAPRIL 14, 2022 04:00 JST
Trong bài phát biểu kỷ niệm thành công của Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh tuần trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố giành chiến thắng trước COVID-19.
“Như một số vận động viên nước ngoài đã nói, nếu có huy chương vàng vì ứng phó với đại dịch, thì Trung Quốc sẽ xứng đáng. 8 tháng Tư.
Ông Tập đã mỉm cười, nhưng một trong những trợ lý thân cận nhất của ông ở Thượng Hải có lẽ không như vậy. Thay vào đó, Li Qiang, Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc của trung tâm tài chính toàn cầu, hẳn đã cảm thấy máu của mình đông lại, khi ông tiếp tục giám sát việc khóa sổ.
Những lời khen ngợi của ông Tập đã đến với các quan chức ở Bắc Kinh. Ngược lại, Thượng Hải hiện đang trên bờ vực thẳm khi phải vật lộn để kiềm chế sự bùng phát. Thượng Hải chiếm phần lớn các trường hợp mới ở Trung Quốc đại lục, đặt một vết nhơ cho chính sách “zero COVID” cứng rắn của ông Tập.
Nếu dịch bùng phát đến các khu vực khác của đất nước, nó có thể làm ông Tập hy vọng chào đón “chiến thắng vĩ đại” của chính quyền ông chống lại virus coronavirus tại đại hội toàn quốc của đảng vào mùa thu này.
Điều đó sẽ gây thiệt hại cho Li Qiang, một ứng cử viên trở thành thủ tướng tiếp theo của Trung Quốc và là một chính trị gia tự coi mình là phụ tá thân cận nhất của ông Tập.
Ông Tập và Thủ tướng Lý Khắc Cường đều nở nụ cười trong buổi lễ tuyên dương những hình mẫu của Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh và Paralympic tại Đại lễ đường Nhân dân vào ngày 8 tháng 4. © Kyodo
Cư dân Thượng Hải, những người thường thích nói chuyện kinh doanh hơn chính trị, đã chuyển sang các cuộc tranh luận chính trị hiếm hoi, với sinh kế của họ bị đe dọa.
Một người nói: “Thượng Hải chiếm tới 95% các trường hợp mắc mới ở Trung Quốc đại lục.
“Li Qiang được cho là có thể nói chuyện với lãnh đạo cao nhất qua điện thoại thường xuyên và nhận được chỉ thị trực tiếp. Chuyện gì đã xảy ra?” những người khác nói.
Cuộc bàn tán càng gia tăng khi Phó Thủ tướng Sun Chunlan, nữ Ủy viên Bộ Chính trị duy nhất của Trung Quốc, người giám sát các biện pháp chống coronavirus của Trung Quốc, có chuyến thăm đến Thượng Hải.
Các bức ảnh được công bố về chuyến thăm cho thấy Sun truyền đạt mệnh lệnh của ông Tập và Li Qiang, người về mặt kỹ thuật ngang hàng với Sun với tư cách là một ủy viên Bộ Chính trị, đã khiêm tốn lắng nghe và chú ý lắng nghe.
Bí thư Thượng Hải Li Qiang, bên phải, đã thể hiện sự tôn trọng đối với Phó Thủ tướng Sun Chunlan, người về mặt kỹ thuật ngang bằng với tư cách là một ủy viên Bộ Chính trị, trong chuyến công du Thượng Hải vào ngày 8 tháng 4. (Ảnh từ trang web của chính phủ Thượng Hải)
Li Qiang duy trì vẻ mặt trang trọng trong suốt chuyến thị sát khi đi cùng Sun. Kể từ đó, động lực quyền lực của cặp đôi đã trở thành một chủ đề nóng trong những người dân Thượng Hải bất bình.
“Li Qiang được Sun Chunlan thông báo kiên quyết tuân theo chính sách cơ bản bằng 0 COVID. Điều đó khiến tôi lo lắng về tương lai của anh ấy”, một trong những bình luận trên mạng xã hội.
Tình hình COVID ở Thượng Hải thật tồi tệ. 2.000 nhân viên y tế của Quân đội Giải phóng Nhân dân từ các tỉnh khác đã đến.
Những người nhiễm bệnh đã bị cưỡng chế đưa ra khỏi Thượng Hải đến các tỉnh lân cận như Chiết Giang. Những cư dân tiếp xúc gần với những bệnh nhân này đã được đưa đến các cơ sở cách ly tạm thời được thiết lập ở vùng ngoại ô.
Không yên tâm với cuộc khủng hoảng, Li Qiang đã thực hiện một bước đi bất thường là phát hành một bức thư ngỏ gửi tới tất cả các đảng viên ở Thượng Hải.
Bức thư ngày 6 tháng 4 kêu gọi chiến thắng sự bùng phát COVID và vượt qua vô số khó khăn dưới sự lãnh đạo mạnh mẽ của Ban Chấp hành Trung ương đảng với nòng cốt là Chủ tịch Tập.
Sự phục tùng rõ ràng đối với Bắc Kinh đã được đón nhận một cách kinh ngạc tại Thượng Hải.
Bệnh nhân mắc các trường hợp COVID nhẹ và không có triệu chứng được cách ly tại Trung tâm Triển lãm Quốc tế Mới Thượng Hải vào ngày 1 tháng 4. © Tân Hoa xã / AP
Trong khi đó, những người thường xuyên không theo đảng phái nào trong thành phố lại tỏ ra bực tức. Các gia đình có trẻ nhỏ đang phải vật lộn để đảm bảo rau và sữa cơ bản. Ở một đất nước mà người dân rất coi trọng lương thực, đây không gì khác ngoài một thảm kịch.
Cư dân của thành phố đã bắt đầu khám phá các cách thức hợp tác, thay vì chờ đợi chính phủ hành động. Các bác sĩ, kỹ sư, chủ tịch của các công ty vừa và nhỏ, giáo sư và những cư dân thành phố có tay nghề cao khác, sống trong cùng một khu chung cư, đã cùng nhau chuẩn bị thức ăn và mua hàng theo nhóm.
Họ kết nối với nhau thông qua điện thoại thông minh và máy tính cá nhân và giao nhiều nhiệm vụ khác nhau cho họ.
Có lẽ cuộc nổi dậy của các phép thuật này không có gì ngạc nhiên. Một nguồn tin Trung Quốc quen thuộc với các nỗ lực của cộng đồng đã chỉ ra rằng, “Thượng Hải cởi mở và hoàn toàn khác với Bắc Kinh, nơi bộ máy hành chính can thiệp vào mọi thứ, vì vậy hầu hết mọi thứ sẽ diễn ra tốt đẹp nếu chúng được giao cho khu vực tư nhân.”
Sự lây lan của virus trên khắp Trung Quốc đã gây áp lực giảm sút đối với tăng trưởng kinh tế của nước này trong quý 1 đến tháng 3, những con số sẽ được công bố trong thời gian tới. Trong tháng 3, doanh số bán ô tô đã giảm hai con số so với một năm trước đó.
Tiếp theo, tác động của việc khóa cửa tại Thượng Hải sẽ xuất hiện trong quý từ tháng 4 đến tháng 6 và cản trở nghiêm trọng cam kết đạt được mức tăng trưởng thực tế khoảng 5,5% của chính quyền trung ương.
Các công nhân dỡ hàng tạp hóa từ một chiếc xe tải trước khi phân phối chúng cho những người dân bị nhốt ở Thượng Hải vào ngày 5 tháng 4. © AP
Thủ tướng Lý Khắc Cường, người đã công khai tuyên bố đây sẽ là năm cuối cùng của ông trong công việc này, bày tỏ cảm giác khủng hoảng trong lần xuất hiện hội nghị chuyên đề gần đây, với lý do “các yếu tố bất ngờ” bên trong Trung Quốc và nước ngoài.
Li Qiang từng được đồn đoán sẽ nằm trong danh sách rút gọn để kế nhiệm Lý Khắc Cường nhưng thay vào đó, Li Qiang lại trở thành con tin cho một trong những yếu tố bất ngờ đó, vụ khóa ở Thượng Hải.
Nếu Li Qiang không kiểm soát được đợt bùng phát COVID ngay từ sớm, sự nghiệp của anh ấy sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Ai đó sẽ phải chịu trách nhiệm chính trị về thảm họa ở trung tâm thương mại của Trung Quốc.
Đúng là các nhà lãnh đạo của các thành phố như Tây An, tỉnh Thiểm Tây, nơi đã trải qua các cuộc bãi khóa, cho đến nay vẫn chưa bị sa thải. Nhưng nếu Li Qiang được coi là thủ tướng, quan chức kinh tế hàng đầu của chính phủ, bất chấp những sai lầm về COVID của mình, mọi người sẽ bắt đầu đặt câu hỏi.
Mặc dù độc quyền về quyền lực, ngay cả đảng cũng bí mật quan tâm đến dư luận.
Hiện người dân Thượng Hải đang đồn đoán về tương lai chính trị của Li Qiang. “Ông ấy không còn là phụ tá đáng tin cậy nhất của ông Tập nữa”, một người nói.
Xi ở Tam Á, một thành phố trên bờ biển phía nam của đảo Hải Nam, vào tháng Tư. 10. Tổng thống đang công du bên ngoài Bắc Kinh nhưng không đi công tác nước ngoài. © CCTV / Reuters
Các lực lượng chính trị không thân cận với ông Tập nhận thấy cơ hội ngăn chặn sự thăng tiến của Li Qiang tới Bắc Kinh và làm suy yếu động lực to lớn mà “phe Chiết Giang”, một nhóm phụ tá thân cận nhất của ông Tập ở tỉnh phía đông.
Thượng Hải, với một người theo chủ nghĩa nhiệt thành khác biệt với Bắc Kinh, đã có những chia sẻ về các cuộc chiến chính trị trong hậu trường. “Phe Thượng Hải”, do cựu Chủ tịch Giang Trạch Dân lãnh đạo, từng gây được ảnh hưởng to lớn ở đó.
Với những yếu tố gây bất ổn đang gia tăng trên mặt trận chính trị, ông Tập ngày 10/4 đã xuất hiện tại Tam Á, một thành phố trên bờ biển phía nam của đảo Hải Nam.
Chuyến thăm đã thu hút sự chú ý về thực tế là ông Tập đã không đi công du nước ngoài trong hơn hai năm. Điều này một phần là do ông Tập lấy làm tiếc rằng vào tháng 1 năm 2020, Trung Quốc đã tụt hậu trong việc đối phó với đợt bùng phát virus coronavirus đầu tiên ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, trong khi tổng thống đang thăm Myanmar.
Một loạt bài học kinh nghiệm đã thuyết phục ông Tập gắn bó với chính sách KHÔNG COVID.
Mặc dù đã chỉ ra rằng hiệu quả của chính sách bị hạn chế so với biến thể omicron độc lực cao, nhưng ông Tập không thể từ bỏ câu chuyện thành công của chính sách mà ông đã quyết định vào tháng 1 năm 2020.
Thế giới và Trung Quốc đã thay đổi đáng kể trong 25 tháng qua, nhưng ông Tập tự hào sẽ tạm ngừng công du quốc tế cho đến khi nỗi lo sợ về virus coronavirus được loại bỏ. Không ai có thể đoán trước được điều đó khi nào.
https://asia.nikkei.com/Editor-s-Picks/China-up-close/Analysis-Xi-gives-thumbs-down-to-Shanghai-distancing-closest-aide
Lê Văn dịch lại