Nguyễn Tấn Dũng có thể sẽ ra đi?

Bài này Dân Luận khéo trình bày chia 2 phần: trên do Huy Đức khéo chống NTD, bài dưới Nguyễn Anh Tuấn phản biện bênh Nguyễn Tấn Dũng; nhưng dù vậy qua tựa bài do Dân Luận đặt cũng phần nào phản ảnh thâm ý của trang web. HNĐB

07/01/2016 – Huy Đức – Theo FB Trương Huy San

“Bộ Tứ” sẽ chính thức được quyết định vào đầu tuần tới. Xin chưa đề cập đến các vị trí khác. Chỉ mong các bạn đừng quá thất vọng nếu ông Nguyễn Phú Trọng thì ở lại mà ông Nguyễn Tấn Dũng lại ra đi.

Ông Trọng đã làm mỏi mệt chúng ta bởi những tuyên bố rất lỗi thời. Nhưng, cũng như các tổng bí thư khác, người đứng đầu đảng cộng sản làm sao có thể tuyên bố từ bỏ định hướng xã hội chủ nghĩa. Cho dù trong số các tổng bí thư gần đây ông là người thuộc lòng cái “lý luận” ấy nhất, lẽ ra, ông chỉ nên nói điều đấy trước các đồng chí của ông trong Đảng.

Ông Trọng, rất tiếc đã “buông lá cờ cải cách”. Ở Đại hội XI, khi đa số biểu quyết bỏ “Chế độ công hữu về tư liệu sản xuất là chủ yếu” (đặc trưng quan trọng nhất của chủ nghĩa xã hội viết trong Cương lĩnh 1991), ông ở phái thiểu số, hứa sẽ “phục tùng đa số”. Nhưng ông vẫn đưa “quốc doanh chủ đạo” vào Hiến pháp và không đa sở hữu hóa đất đai.

Nhưng khác với những gì dân mạng mắng mỏ, ông Trọng đã rất khôn ngoan trong đối ngoại (trừ phát biểu ở Cuba mà có lẽ ông tưởng là ở nhà – và, ông sẽ khôn ngoan hơn nhiều nếu sau những thành tựu rất đáng ghi nhận, bao gồm cả việc loại bỏ [nếu thành công] một nhà độc tài, tham nhũng, ông nên vui thú điền viên, tiếp tục sống cuộc đời thanh bạch).

Khi tôi hỏi về các chuyến thăm Hà Nội – Bắc Kinh và ngược lại, Đại sứ của một nước EU nói: “Việt Nam hiểu Trung Quốc”. Còn các nhà ngoại giao phương Tây mà tôi tiếp xúc đều cho rằng, không có phe thân Mỹ hay thân Tàu trong các nhà lãnh đạo Việt Nam, họ tin là chính sách ngoại giao sẽ vẫn như thế bất luận ai lên, ai xuống.

Tôi phải nói với các bạn “thích Mỹ” rằng, nếu giờ đây Hà Nội đối đầu với Bắc Kinh, “nhất biên đảo” với Washington, Obama sẽ cuống lên ngay vì… khó xử.

Khi Trung Quốc kéo giàn khoan 981 vào biển Đông. Ông Trọng cho nhóm họp BCT ngay và đưa ra những kết luận và nguyên tắc ứng xử rất rõ ràng. Sinh thời, ông Võ Văn Kiệt vài lần gặp tổng bí thư Nông Đức Mạnh yêu cầu BCT đưa ra bộ nguyên tắc này nhưng ông Mạnh đã không làm.

Giàn khoan 981 đã xuất hiện ở biển Đông như một đường banh chạy qua khung thành đối phương khi “cầu thủ” Nguyễn Tấn Dũng đang đứng ở vị trí dễ dàng nhất để “sút”. Chính trị là một vai diễn. Trong sân khấu đơn điệu này, Nguyễn Tấn Dũng không có đối thủ.

Ba tuần sau đó, Nguyễn Tấn Dũng có chuyến thăm Philippine và ông đã rất xuất sắc khi đưa ra khái niệm “không đánh đổi chủ quyền thiêng liêng lấy tình hữu nghị viển vông”.

Tuy thoát hiểm sau vụ Vinashin, Nguyễn Tấn Dũng đã bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai với uy tín xuống chưa từng có. Kể từ sau kiểm điểm Hội nghị Trung ương 4 và đặc biệt là sau khi thoát án kỷ luật, ông đã bám rất chặt vào “lá bài chủ quyền”.

Nhưng, những người quan sát trực tiếp biết rõ, khi rời những tờ giấy viết sẵn, Nguyễn Tấn Dũng ngay lập tức trở lại với trình độ của mình.

Tại diễn đàn an ninh châu Á – Thái Bình Dương (Đối thoại Shangri-La 31-5-2013), trong bài phát biểu nói về “niềm tin chiến lược”, Nguyễn Tấn Dũng có đề cập mơ hồ tới những hành động áp đặt trên biển Đông mang tính cường quyền. Trong phần đặt câu hỏi, một nữ quân nhân Trung Quốc đề nghị ông chỉ ra những hành động “cường quyền” đó đến từ đâu, Thủ tướng Dũng đã đực ra không tìm được một từ đáp trả.

Cũng tại Shangri-La, khi được một học giả Philippine đặt câu hỏi, Việt Nam có cùng Philippine kiện Trung Quốc ra tòa không, ông Dũng cũng chỉ trả lời ấp úng. Một nhà báo Việt Nam hoạt động nhiều năm trong khối ASEAN nói: “Trong các cuộc tiếp xúc thượng đỉnh, là người Việt Nam, tôi rất xấu hổ khi trong giờ giải lao trong khi thủ tướng Lào, Thái, CPC… tả xung hữu đột, Thủ tướng Việt Nam chẳng biết bắt chuyện với ai dù có phiên dịch ngay bên cạnh”.

Nguyễn Tấn Dũng bắt đầu có thể xây dựng lực lượng, thâu tóm quyền lực từ khi làm thứ trưởng Bộ Nội Vụ (1994 – Công An hiện nay) và đặc biệt, đã từng làm ủy viên thường vụ BCT trước cả Nông Đức Mạnh và Phan Văn Khải (7-1996).

Trong tất cả các đời thủ tướng của chính thể cộng hòa xã hội chủ nghĩa VN, Nguyễn Tấn Dũng là người có nhiều quyền lực nhất. Nhưng rất tiếc là ông đã không tận tâm sử dụng quyền lực đó cho quyền lợi quốc gia.

Khi ngành Dầu khí bổ nhiệm con trai làm Phó tổng giám đốc OSC, ông Võ Văn Kiệt đã cho thu hồi ngay quyết định. Khi chuẩn bị làm thủ tướng ông Phan Văn Khải cũng yêu cầu con trai rời khỏi các công ty tư nhân. Tôi không dám khẳng định có ai trong sạch trong thể chế này. Nhưng “người quân tử đi qua ruộng dưa không buộc dây giày”. Khi đương chức, những người tiền nhiệm của ông Dũng đã đều có ý thức giữ gìn rất rõ.

Thời gian vẫn còn để ông Dũng lật ngược thế cờ. Nhiều người lấy tỉ lệ phiếu Trung ương ở lần xét kỷ luật ông hay ở lần gạch tên ông Nguyễn Bá Thanh để phán đoán. Điều này hoàn toàn vẫn có thể xảy ra trong tuần sau. Nhưng phiếu của Trung ương hiện nay rất khác với hai lần trước.

Việc các ủy viên TƯ không bầu cho ông Nguyễn Bá Thanh – như tôi đã viết – là do ông khi chưa ấm chỗ ở Ba Đình đã dọa bắt với hốt. Các ủy viên TƯ cũng không kỷ luật Nguyễn Tấn Dũng vì mức kỷ luật mà BCT đưa ra chỉ là “khiển trách”, có nghĩa, dù bị kỷ luật, theo Điều lệ, ông Dũng vẫn tại vị và tái cử. Không ai dám làm nhục một kẻ vẫn ngồi trên đầu họ, đang nắm kho thóc và đại đao.

Ông Dũng có rất nhiều người bỏ phiếu cho ông trước đây vì đơn giản, trong số các nhân vật trong bộ Tứ, ông có quá nhiều gót chân A-sin. Người ta bỏ phiếu bầu cho ông như giữ một con tin. Số phận của ông ở Trung ương 14 sẽ được quyết định ở chỗ họ còn tiếp tục nắm quyền lực thông qua con tin hay tự tay làm lấy.

Nhiều người hy vọng Nguyễn Tấn Dũng ngồi lại để “làm sụp cái thể chế này”. Tôi nhìn thấy một khả năng đen tối hơn đó là sự chiếm đoạt thể chế cho một kế hoạch lâu dài mang tính cha truyền con nối.

Tôi mong những dự đoán bi quan này của tôi là sai.

Tất nhiên, cho dù chúng ta “dồn phiếu ảo” cho ai. Chúng ta không có bất cứ một vai trò nào cả. Và, tất nhiên, cho dù, chúng ta bị đặt ra ngoài cuộc chơi, số phận của đất nước này vẫn nằm trong tay người thắng cuộc trong cuộc chơi của họ.

“Hào kiệt thời nào cũng có” nhưng hào kiệt làm sao có thể xuất hiện trong một môi trường chính trị không minh bạch. Cho nên, nếu chúng ta muốn tìm hào kiệt, chúng ta phải góp tay xây dựng dân chủ. Trên con đường đi tới dân chủ đó, thay vì sợ hãi, thỏa hiệp với những tên bạo chúa, độc tài, chúng ta phải góp phần để loại bỏ độc tài, bạo chúa.

Đừng vì quá mỏi mệt với giáo điều, trì trệ mà tung hô một nhà độc tài vì nghĩ ông ta dám phá bỏ những gì đang làm chúng ta mỏi mệt.

Không nên rủi ro một quốc gia bằng cách đặt cược sinh mệnh của quốc gia đó vào tay một cá nhân vì nghĩ ông ta là một nhà độc tài anh minh. Bởi, nếu ông ta không anh minh chúng ta sẽ tốn nhiều máu xương hơn để đòi lại.

“Quyền lực có khuynh hướng tha hóa, quyền lực tuyệt đối thì tha hóa tuyệt đối” (Lord Acton). Dân chủ chỉ là cách phân chia quyền lực để hạn chế sự tha hóa của những kẻ cầm quyền. Dân chủ không phải là sản phẩm độc quyền của phương Tây dù nó bắt đầu ở phương Tây.

Cũng như internet – không phải được phát minh ở phương Đông nhưng vẫn rất được chúng ta hoan nghênh và đang làm thay đổi xã hội phương Đông.

Mưu cầu dân chủ không chỉ là công việc của những nhà đấu tranh, những người anh hùng, mà còn là của chúng ta, bằng chính những nỗ lực hàng ngày: tẩy chay cái ác, cái xấu; đồng cảm, lên tiếng khi có thể để bảo vệ những người lương thiện.

Dân chủ không phải là thứ được ban phát bởi những tên bạo chúa đã vơ vét cho đến khi thừa mứa. Dân chủ đòi hỏi chúng ta, trước hết, phải bước ra khỏi sự sợ hãi; dũng cảm nhưng không nên liều lĩnh, vội vàng.

Nếu chúng ta tin rằng tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá một chính khách là chính sách mà họ theo đuổi thì có lẽ cần trao đổi lại với các nhận định trong bài viết bên dưới.

Chính sách ông Trọng muốn theo đuổi là gì?

Về kinh tế, đó là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất với kinh tế nhà nước là chủ đạo, đất đai thuộc sở hữu toàn dân. Đơn giản là trong ‘kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa’, ông nhấn mạnh phần ‘định hướng xã hội chủ nghĩa’ dù ông cũng chả tin đến cuối thế kỷ này cái ‘xã hội chủ nghĩa’ đó Việt Nam có đạt được hay không.

Về chính trị, ông chủ trương giành quyền chống tham nhũng về cho đảng qua việc kéo Ban Chỉ đạo Phòng chống Tham nhũng từ Chính phủ về TW Đảng. Nhập nhằng chức năng đảng chính trị và nhà nước vậy không phải là kéo lùi thể chế còn là gì. Ông phát động chống tham nhũng, dùng kẻ tham nhũng A chống kẻ tham nhũng B, như Tập Cận Bình đang làm bên Trung Quốc, chỉ là trò thanh trừng nội bộ, đem lại gì tiến bộ thể chế hay chính sách cho Việt Nam? Tệ hại nhất là lời tuyên bố thẳng thừng của ông rằng ai góp ý Hiến pháp mà đụng đến Điều 4 là ‘suy thoái đạo đức’.

Chính sách ông Dũng theo đuổi là gì?

Ông Dũng đại diện cho lợi ích kim tiền thời buổi mở cửa kinh tế Việt Nam vây xung quanh bởi các công ty tư bản thân hữu và các nhóm quyền lực địa phương. Ông và các bộ trưởng của ông có xu hướng đề cao vai trò kinh tế tư nhân, xa lạ với ‘công hữu về tư liệu sản xuất’, muốn ‘tư nhân hóa’ càng nhiều càng tốt để chuyển tài sản nhà nước sang cho các tập đoàn tư nhân thân hữu của chính các ông. Nghĩa là ông nhấn mạnh phần ‘kinh tế thị trường’ trong mệnh đề ‘kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa’. Hay đúng hơn, với ông Dũng, mệnh đề nên được đổi thành ‘kinh tế thị trường định hướng thân hữu chủ nghĩa’.

Nhiều tiếng nói tố cáo ông Dũng đứng sau các vụ bắt bớ đối lập, bất đồng chính kiến, song cần nhiều chứng cứ hơn để kết luận điều này, bởi các thắc mắc sau: (1) Không lẽ ông ấy phải nắm nguyên Bộ Công an trong tay, điều hoàn toàn không đơn giản vì Bộ trưởng cũng là Ủy viên Bộ Chính trị? (2) Nếu hệ thống lãnh đạo tập thể Việt Nam hiện nay (Bộ Chính trị) chấp nhận với nhau có một Ủy viên (như ông Dũng chẳng hạn) được toàn quyền bắt bớ đối lập, sẽ khó có thể kiểm soát những trò thọc gậy bánh xe của ông ấy mỗi khi các thành viên tứ trụ khác đi thăm viếng các nước phương Tây. Bởi vậy cũng có thể quyền quyết định bắt bớ đối lập thuộc về toàn thể Bộ Chính trị, hơn là duy nhất một cá nhân nào.

Đó là chính sách. Còn về phát biểu trước công chúng, ông Dũng có thể là một người nói năng kém cỏi và “khi rời những tờ giấy viết sẵn… ngay lập tức trở lại với trình độ của mình.”, nhưng ít nhất ông nói được điều đúng và đúng thời điểm (right things at right times). Ông Trọng, với học hàm Giáo sư Xây dựng Đảng và kinh nghiệm tuyên huấn lão làng, có thể nói vo mọi lúc mọi nơi. Nhưng thực sự, những điều ông ấy thao thao bất tuyệt, hoặc là ngớ ngẩn ((1) ở Cuba, (2) liên quan tới sửa Hiến pháp, (3) liên quan tới Biển Đông) hoặc lỗi thời tới mức đáng bỏ vào thùng rác.

Cuối cùng, là về đời tư cá nhân. Ông Trọng được nói đến trong bài là người liêm khiết, trong sạch để đối lập với ông Dũng là bạo chúa vơ vét thừa mứa; tuy vậy, cho tới khi nào cả hai ông này chưa công khai tài sản cá nhân như các chính khách nước ngoài đã làm, nên để ngỏ khả năng họ đều tham lam như nhau, vì thật khó để tin rằng trong hệ thống chính trị Việt Nam, có bất kỳ một ai lên tới chóp bu mà tay không dính chàm.

Ở một điểm khác, bài viết cho rằng: “Trong tất cả các đời thủ tướng của chính thể cộng hòa xã hội chủ nghĩa VN, Nguyễn Tấn Dũng là người có nhiều quyền lực nhất. Nhưng rất tiếc là ông đã không tận tâm sử dụng quyền lực đó cho quyền lợi quốc gia.” Ông Dũng có thể không tận tậm vì quyền lợi quốc gia, nhưng điều đó không có nghĩa là có bất kỳ ai trong Bộ Chính trị, kể cả ông Trọng, khác ông Dũng ở điểm này.

Cuối cùng, bài viết nhận định: “Đừng vì quá mỏi mệt với giáo điều, trì trệ mà tung hô một nhà độc tài vì nghĩ ông ta dám phá bỏ những gì đang làm chúng ta mỏi mệt.” và coi việc ông Trọng loại được ông Dũng là một ‘thành tựu’. Chỉ e rằng theo chiều hướng đó thì sau khi loại được tay độc tài này đất nước lại phải oằn mình dưới một tay độc tài khác vừa giáo điều, vừa trì trệ, và có thể cũng sẽ tham lam không kém – kẻ vừa hạ nhà độc tài kia xong nhưng vẫn nắm chặt lấy quyền lực, tham quyền cố vị, không chịu từ bỏ.

Thế nên chọn ông nào? Dĩ nhiên chúng ta chả có quyền, và chuyện của đảng, bàn vào như tôi nãy giờ vô duyên lắm. smile emoticon Nhưng nếu được mong ông Dũng và ông Trọng nghỉ hết đi, cho đám trẻ làm, ông 67, ông 72 rồi, xã hội bét nhè trong tay mấy ông cả chục năm nay rồi, còn muốn gì nữa?. Đất nước 60-70% dưới 35 tuổi, nhìn mấy ông bạc đầu tranh đua không từ thủ đoạn tui thấy ớn quá đi.

[*] Tựa đề do BBT Dân Luận đặt