Ocean Vương và tác phẩm Thời Gian Là Một Người Mẹ, Ngu Yên dịch và giới thiệu.
Thứ Sáu, 2 tháng 6, 2023
Tập thơ mới của thi sĩ Ocean Vương, do nhà xuất bản Penguin Press / New York vừa phát hành trong năm 2022. Dày 114 trang, 28 bài thơ, chia làm bốn phần. Giá bán sách bìa cứng: 24 USD.
Chúng ta bắt đầu bằng nhận xét với nhà phê bình Cathy Duong, tại đại học Yale, chuyên về văn chương, nghệ thuật và văn hóa Việt:
“Những bài thơ của Vương đối diện với những căng thẳng khi trở thành một nhà thơ da màu nổi tiếng trong ngành xuất bản tại Hoa Kỳ. Anh ta biết, có những nhà văn xem những trải nghiệm về tiếng Việt kỳ lạ là một loại tiền tệ văn học, bảo đảm cho sự thành công của anh. […]
Vương mạnh dạn quyết định biến nỗi đau Việt và những tổn thương giữa các thế hệ thành vẻ đẹp. “Để trở thành một con đập thiệt hại,” Vương tiếp tục viết trong bài thơ “Not Even This.” “Tôi nghĩ, sự tồi tệ của mình sẽ không thể xâm nhập vào thế giới và nhanh chóng trở thành anh hùng của mình.” Quyết định rằng “từ nay sẽ là niềm vui”, bài thơ kết thúc bằng sự tái sinh của Vương. Hình ảnh vượt qua những thương tích giữa các thế hệ, anh viết: “Những ngọn đèn rực sáng chung quanh tôi thành một khí hậu trắng xóa / và tôi bay bổng, ướt đẫm máu, ra khỏi mẹ, vào thế giới, gào thét / và có đủ.” […]
Trong bài thơ “Nothing”, người kể xúc tuyết với người bạn đời, Peter: “Người đàn ông này và tôi, lấy những gì sẽ biến mất, bỏ qua một bên, cho trống chỗ.” Người kể chứng kiến cảnh Peter âm thầm đương đầu với lịch sử của gia đình mình, cách anh ta hiểu tên anh được đặt theo tên của ông chú, em của bà nội, người Do Thái, đã chết khi chạy trốn Stalin. “Người em trai dưới đống gạch đá đổ nát, tên ông bay khắp nơi chung quanh bà như tuyết rơi trên mặt anh bốn mươi năm sau …” […] Tuyết là một ẩn dụ cho ký ức người chết và lịch sử đè nặng lên người sống, như những kỳ vọng và cảm giác tội lỗi. Theo thời gian, tuyết sẽ tan, và nỗi đau có thể biến thành những thứ khác. […]
Những bài thơ trong Time is a mother cho rằng con cái của những người nhập cư, với những trải nghiệm độc đáo, không hoàn hảo trở thành người Mỹ và tiếp nhận văn hóa của cha mẹ, có thể cho phép bản thân trở thành gốc rễ ổn định cho tương lai. Nỗi đau, cảm giác tội lỗi, xấu hổ và chấn thương giữa các thế hệ trong gia đình nhập cư có thể biến đổi thành một thứ gì dịu dàng hơn, nhẹ nhõm hơn, như một vẻ đẹp.” (Cathy Duong.)
o 0 o
Trong cuộc phỏng vấn với Hua Hsu trên The New Yorker số ngày 10 tháng 4 năm 2022, Ocean Vương đã trả lời nhiều câu hỏi đa dạng về tâm sự và sáng tác. Việc này làm sáng tỏ một số ý nghĩ, một số mặc cảm, một số nghi ngờ của những người Việt lưu vong và di dân trong lãnh vực sáng tác. Tôi chỉ trích ít câu hỏi mang tính đại biểu, bạn đọc có thể xem toàn bài ở Link:
Hua Su (HS):
Bài viết của anh luôn luôn thể hiện rất nhiều nhận thức về thế giới chung quanh. Tôi không phải là người học về thơ, vì vậy tôi dễ bị lôi cuốn bởi những điều cơ bản trong tác phẩm của anh. Tôi không có thuật ngữ cho nó. Nhưng tôi thích cách anh vay mượn nhiều lời nói trong thời đại chúng ta. Trong Time is a mother, anh đề cập đến ca sĩ Ashanti; rồi trong một bài thơ khác, dùng căn bản là danh sách mua hàng trên Amazon; một bài nữa ghi lại nhịp điệu của AOL trò chuyện. Anh muốn chúng tôi cảm nhận điều gì về lời lẽ ăn nói hàng ngày?
Ocean Vương (OV):
Đây là cuốn sách tôi tự hào nhất. Thông thường, vào thời điểm này, khi xuất bản, tôi hối tiếc về nhiều thứ. Nếu có thể có điều kiện, tôi sẽ chọn trì hoãn xuất bản cuốn thơ thêm hai năm nữa. Việc này xảy ra cho cuốn tiểu thuyết, xảy ra với những bài thơ. Nhưng lần này, tôi cảm thấy thực sự hạnh phúc trong việc xuất bản, với tư cách là một nghệ sĩ … Tôi không biết như vậy là tốt hoặc “thành công”, nhưng tôi cảm thấy mình đã không thỏa hiệp với bất cứ điều gì. Tôi đã làm những gì tôi muốn, bao gồm việc sử dụng những ngôn ngữ thành hình cùng thời với tôi.
Tôi cân nhắc điều này nhiều hơn một chút trong cuốn tiểu thuyết, nhưng chắc chắn không đủ can đảm, không đủ trơ tráo để thực hiện trong “Night Sky.” Tập thơ này đối phó với những câu chuyện thu thập từ gia đình. Đó là tài liệu tôi thừa hưởng, không thể để bị ảnh hưởng quá nhiều. Tôi không muốn sử dụng quá nhiều sự sửa đổi của ngôn ngữ … nó phải được hạn chế. Tôi quyết định như vậy. Tôi không muốn cười vì việc này, trước cơ hội độc giả da trắng cười với tôi, theo kiểu cười vì những gì tôi chưa từng trải qua, nỗi tổn thương của những người lớn tuổi của tôi. Đây là một ranh giới tinh tế, tôi không thể mạo hiểm. Đó là cuốn thơ âm u, nhưng nó không giống như những gì tôi có thể làm. Một cuốn sách cổ điển, trong đó tôi đã trình bày tất cả các phương tiện đã học để chiếm một ghế ngồi trong bàn ăn. Hình ảnh sắc sảo, ẩn dụ, cô đọng. Tôi đưa ra những bài thơ dài, thơ ngắn trữ tình.
HS:
Vào thời điểm đó (lúc sáng tác thi tập Night Sky), anh có ý thức đang làm theo công thức này cho cuốn thơ đầu tay?
OV:
Tôi nghĩ vậy. Vì tôi là một sinh viên, thích thú làm sinh viên của hình thức. Tôi đưa các tài liệu đã thừa hưởng vào và chỉ là