Nhật ‘không đòi CSVN trả lại tiền hối lộ’

CSVN đang điều tra cáo buộc Công ty Tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) đã hối lộ 80 triệu Yen Nhật cho quan chức Việt Nam trong quá trình thực hiện dự án “Đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến số 01- giai đoạn I” bằng vốn ODA của Nhật Bản. Hôm 1/4, một số tờ báo Việt Nam đăng tin JICA yêu cầu bên Việt Nam hoàn trả tiền ‘lót tay’ trong vụ việc. Đến hôm 2/4, trang tin VnExpress dẫn lời Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam nói sau khi Việt Nam kết thúc điều tra, “cá nhân, tổ chức nhận hối lộ sẽ phải hoàn tiền cho phía Nhật Bản và bị xử lý theo pháp luật”. Tuy nhiên trả lời BBC ngày 2/4, đại diện phía JICA phủ nhận yêu cầu đòi Việt Nam trả lại khoản hối lộ. “Chúng tôi không hề yêu cầu trả lại tiền hối lộ,” bà Noriko Yagi, phát ngôn viên của JICA tại Việt Nam, nói qua điện thoại. Về từ ‘tiền lót tay’ được sử dụng trên một số báo Việt Nam, bà Yagi nói “có thể đây là hiểu lầm do lỗi dịch thuật”. “Chúng tôi biết về việc truyền thông Việt Nam đưa tin như vậy, và đã yêu cầu đính chính”, bà nói. Tính đến chiều ngày 2/4, có báo như Dân Trí đã sửa tựa bài thành “Vụ JTC hối lộ: Nhật Bản yêu cầu bên Việt Nam hoàn trả tiền tư vấn” và bỏ chi tiết đòi ‘tiền lót tay’. Tuy nhiên một số báo khác như Pháp Luật TP HCM và ANTT.VN vẫn giữ nguyên thông tin trên. Thông cáo chính thức của JICA nói: “Tại phiên tòa ở Nhật, JTC thừa nhận hành động hối lộ trong dự án xây dựng Đường sắt đô thị Hà nội số 1.” “Như vậy hợp đồng tư vấn giữa JTC với Ban Quản lý các dự án Đường sắt đã không tuân thủ qui định đấu thầu của JICA.” “Chiểu theo ‘Điều kiện chung của vốn vay ODA Nhật Bản’, JICA đề nghị phía Việt Nam hoàn trả toàn bộ số tiền đã giải ngân cho hợp đồng tư vấn này.” Hiện chưa rõ số tiền được mô tả là đã giải ngân cho hợp đồng tư vấn này là bao nhiêu. Tuy nhiên, một nhà quan sát thạo tin tại Hà nội cho BBC biết hiện hai phía Việt Nam và Nhật ”đang đàm phán, chưa chốt con số cụ thể.” Tuy nhiên, nhà quan sát muốn ẩn danh này mô tả rằng con số sẽ ”không đáng kể” và ”chủ yếu là để chấn an người dân Nhật’ mà thôi.

Hối lộ quan chức Việt Nam

Hồi tháng Bảy năm ngoái, truyền thông Nhật cho biết hai cựu lãnh đạo của JTC và một người còn đương nhiệm của công ty bị buộc tội hối lộ các quan chức Việt Nam trong dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1. Thông báo của văn phòng công tố dẫn lời khai của ông Asahi Shimbun, ông Wada và ông Ikeda, nói họ đã trả tổng cộng 69.9 triệu Yên (tương đương 690.360 USD) cho các quan chức ngành đường sắt Việt Nam trong giai đoạn từ 2009 tới tháng Hai 2014. Ông Kakinuma bị cáo buộc đã phê duyệt 6 triệu Yên trong tổng số tiền nói trên. Gói hợp đồng tư vấn mà JTC từng giành được bao gồm dự án xây dựng đường tàu ở Hà Nội do quỹ ODA hỗ trợ vốn. Một lãnh đạo của JTC từng khai với cơ quan công tố Tokyo rằng đã hối lộ một quan chức Việt Nam 66 triệu Yên (tương đương 16 tỷ đồng) để giành dự án có sử dụng vốn ODA trị giá 4,2 tỷ Yên ở Việt Nam. Hồi tháng Sáu, Nhật Bản đã tạm ngừng viện trợ ODA sau nghi án hối lộ với quan chức đường sắt Việt Nam được phanh phui vào tháng Ba. Sáu quan chức của công ty Đường sắt Việt Nam cũng đã bị khởi tố, tạm giam để điều tra. Các cán bộ cấp cao này bị cáo buộc các tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” và “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Tuy vậy, hiện chưa ai bị cáo buộc tội “nhận hối lộ”.