Người giải thích: Nền kinh tế Sri Lanka rơi vào khủng hoảng như thế nào
NEW DELHI, ngày 1 tháng 4 (Reuters) – Tức giận chống lại việc Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa xử lý cuộc khủng hoảng kinh tế ngày càng sâu sắc ở quốc đảo 22 triệu dân này đã trở thành bạo lực vào cuối ngày thứ Năm, khi hàng trăm người biểu tình đụng độ với cảnh sát trong vài giờ.
Tình trạng thiếu ngoại tệ trầm trọng khiến chính phủ Rajapaksa không thể thanh toán cho các mặt hàng nhập khẩu thiết yếu, bao gồm cả nhiên liệu, dẫn đến việc cắt điện kéo dài tới 13 giờ.
Người biểu tình tránh xa hơi cay được cảnh sát sử dụng gần nơi ở của Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa trong cuộc biểu tình chống lại ông khi nhiều vùng của đất nước bị khủng hoảng phải đối mặt với 13 giờ không có điện do thiếu ngoại tệ để nhập khẩu nhiên liệu, trong Colombo, Sri Lanka ngày 31 tháng 3 năm 2022. REUTERS / Dinuka Liyanawatte
Những người dân Sri Lanka bình thường cũng đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt và lạm phát tăng vọt, sau khi nước này phá giá mạnh đồng tiền của mình vào tháng trước trước cuộc đàm phán với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về một chương trình cho vay.
SRI LANKA ĐÃ ĐẾN ĐÂY NHƯ THẾ NÀO?
Các nhà phê bình cho rằng gốc rễ của cuộc khủng hoảng, cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong vài thập kỷ, nằm ở sự quản lý kinh tế yếu kém của các chính phủ liên tiếp đã tạo ra và duy trì thâm hụt kép – thiếu hụt ngân sách cùng với thâm hụt tài khoản vãng lai.
“Sri Lanka là một nền kinh tế thâm hụt kép kinh điển”, báo cáo năm 2019 của Ngân hàng Phát triển Châu Á cho biết. “Thâm hụt kép báo hiệu rằng chi tiêu quốc gia của một quốc gia vượt quá thu nhập quốc dân, và sản xuất hàng hóa và dịch vụ có thể trao đổi được của nước đó là không đủ.”
Nhưng cuộc khủng hoảng hiện tại đã được đẩy nhanh bởi việc cắt giảm thuế sâu mà Rajapaksa hứa hẹn trong chiến dịch bầu cử năm 2019 được ban hành vài tháng trước đại dịch COVID-19, đã quét sạch các bộ phận của nền kinh tế Sri Lanka.
Với ngành du lịch sinh lợi của đất nước và lượng kiều hối của người lao động nước ngoài bị cắt giảm do đại dịch, các cơ quan xếp hạng tín dụng đã hạ bậc Sri Lanka và khóa Sri Lanka khỏi thị trường vốn quốc tế một cách hiệu quả. đọc thêm
Đổi lại, chương trình quản lý nợ của Sri Lanka, phụ thuộc vào việc tiếp cận các thị trường đó, đã trật bánh và dự trữ ngoại hối giảm mạnh gần 70% trong hai năm. đọc thêm
Quyết định của chính phủ Rajapaksa về việc cấm tất cả phân bón hóa học vào năm 2021, một động thái sau đó đã bị đảo ngược, cũng ảnh hưởng đến lĩnh vực nông nghiệp của nước này và gây ra sự sụt giảm trong vụ lúa quan trọng. đọc thêm
ĐIỀU GÌ XẢY RA VỚI NỢ NƯỚC NGOÀI CỦA SRI LANKA?
Tính đến tháng 2, quốc gia này chỉ còn 2,31 tỷ USD dự trữ nhưng phải trả khoản nợ khoảng 4 tỷ USD vào năm 2022, bao gồm cả trái phiếu có chủ quyền quốc tế (ISB) trị giá 1 tỷ USD đáo hạn vào tháng 7.
Các ISB chiếm tỷ trọng lớn nhất trong nợ nước ngoài của Sri Lanka với 12,55 tỷ USD, với Ngân hàng Phát triển Châu Á, Nhật Bản và Trung Quốc trong số các bên cho vay lớn khác. đọc thêm
Trong một đánh giá về nền kinh tế của đất nước được công bố vào tháng trước, IMF cho biết nợ công đã tăng lên “mức không bền vững” và dự trữ ngoại hối không đủ để trả các khoản nợ ngắn hạn.
Trong một ghi chú vào cuối tháng trước, Citi Research cho rằng kết luận của IMF và các biện pháp gần đây của chính phủ là không đủ để khôi phục tính bền vững của nợ, cho thấy rõ “sự cần thiết phải tái cơ cấu nợ”.
AI LÀ GIÚP SRI LANKA?
Trong nhiều tháng, chính quyền của Rajapaksa và Ngân hàng Trung ương Sri Lanka (CBSL) đã chống lại lời kêu gọi của các chuyên gia và các nhà lãnh đạo đối lập để tìm kiếm sự giúp đỡ từ IMF bất chấp rủi ro gia tăng.
Nhưng sau khi giá dầu tăng vọt trong bối cảnh Nga xâm lược Ukraine vào cuối tháng Hai, chính phủ cuối cùng đã vạch ra kế hoạch tiếp cận IMF vào tháng Tư.
IMF sẽ bắt đầu thảo luận với các nhà chức trách Sri Lanka về một chương trình cho vay khả thi trong “những ngày tới”, một phát ngôn viên của IMF cho biết hôm thứ Năm.
Trước khi đến với IMF, Sri Lanka đã phá giá mạnh đồng tiền của mình, tiếp tục gây ra lạm phát và gây thêm nỗi đau cho công chúng, nhiều người trong số họ đang phải chịu đựng khó khăn và xếp hàng dài.
Trong thời gian đó, Rajapaksa cũng đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ Trung Quốc và Ấn Độ, đặc biệt là sự trợ giúp về nhiên liệu từ các nước sau. Một lô hàng dầu diesel theo hạn mức tín dụng 500 triệu đô la được ký với Ấn Độ vào tháng Hai dự kiến sẽ đến vào thứ Bảy.
Sri Lanka và Ấn Độ đã ký một hạn mức tín dụng 1 tỷ USD để nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu, bao gồm thực phẩm và thuốc, và chính quyền Rajapaksa đã tìm kiếm thêm ít nhất 1 tỷ USD từ New Delhi.
Sau khi cung cấp cho CBSL khoản hoán đổi 1,5 tỷ USD và khoản vay hợp vốn 1,3 tỷ USD cho chính phủ, Trung Quốc đang xem xét cung cấp cho đảo quốc này một khoản tín dụng 1,5 tỷ USD và một khoản vay riêng lên tới 1 tỷ USD.
Devjyot Ghoshal – 1/4/2022
https://www.reuters.com/world/asia-pacific/how-sri-lankas-economy-spiralled-into-crisis-2022-04-01/
Lê Văn dịch lại