Nga – Mỹ sắp đối thoại về Ukraine
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry: “Nga đang tìm cớ để xâm lược sâu hơn nữa”.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov sắp có cuộc đối thoại quan trọng nhằm giảm bớt căng thẳng tại Ukraine.
Hoa Kỳ cáo buộc Moscow đã triển khai quân đội trên bán đảo Crimea của Ukraine và gọi đây là “hành động gây hấn”, Điện Kremlin đã thẳng thừng bác bỏ điều này.
Bất chấp mâu thuẫn sâu sắc hiện nay, cả hai bên đều đã ra dấu hiệu sẵn sàng đối thoại.
Moscow trên thực tế đang kiểm soát phần lớn vùng tự trị nằm ở phía Nam của Ukraine.
Thế đối đầu vẫn tiếp diễn trên bán đảo Crimea, dù cho đến nay vẫn chưa xảy ra một vụ xung đột bạo lực nào.
Tuy nhiên, các nhân viên tại một trụ sở chính quyền địa phương ở thành phố Donetsk, phía Đông Ukraine, đã phải sơ tán sau khi xuất hiện tin đồn chưa được kiểm chứng về một vụ tấn công bằng bom.
Căng thẳng đã dâng cao hồi đầu tuần này sau khi Nga cảnh báo có thể vượt ra khỏi phạm vi Crimea để tiến về các vùng phía Đông Ukraine nhằm bảo vệ công dân Nga cũng như những người nói tiếng Nga.
Động thái này đã châm ngòi cho sự lên án mạnh mẽ từ nhiều nước trên thế giới.
Trong một diễn biến khác, Nato và Nga dự kiến sẽ có cuộc đối thoại ở Brussels.
Tổng Thư ký Nato Anders Fogh Rasmussen trước đó đã lên tiếng cáo buộc Nga đang tiếp tục “xâm phạm chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine”.
Nga nói lực lượng kiểm soát bán đảo Crimea không phải là quân đội của họ
‘Đối thoại không suông sẻ’
Ông Kerry và ông Lavrov dự kiến sẽ có cuộc gặp bên lề một hội nghị ở Paris, vốn đã được lên kế hoạch từ lâu để bàn về Lebanon.
Tuy nhiên, hội nghị này giờ đây được xem như là cơ hội giúp hai bên thăm dò lẫn nhau nhằm mở đầu cho một cuộc đối thoại về vấn đề Ukraine, phóng viên ngoại giao của BBC, Bridget Kendall, nhận định.
Vào thứ Ba, 4/3, Tổng thống Obama đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Đức Angela Merkel để bàn về kế hoạch tháo gỡ xung đột tại Ukraine, giới chức Nhà Trắng cho biết.
Cũng theo nguồn tin từ Nhà Trắng, ông Obama đã kêu gọi Nga đưa quân đội của họ ở khu tự trị Crimea của Ukraine về lại căn cứ và thành lập một đội giám sát tình hình tại chỗ để đảm bảo quyền lợi cho người gốc Nga tại đây.
Ông Obama cũng đề xuất chính phủ ở Kiev và Moscow nên có những cuộc đối thoại trực tiếp.
Đến nay Điện Kremlin vẫn chưa có bình luận công khai về đề xuất này
Thủ tướng tạm quyền của Ukraine, ông Arseniu Yatsenyuk, nói lãnh đạo cấp bộ của Nga và Ukraine đã đối thoại với nhau. Tuy nhiên, ông cho biết những cuộc thảo luận này đã diễn ra một cách “không suôn sẻ”.
Ông Putin nói Nga có quyền hành động để bảo vệ công dân Nga và người nói tiếng Nga ở Ukraine
‘Giải pháp cuối cùng’
Trong một cuộc họp báo dài hôm 4/3, Tổng thống Putin bác bỏ thông tin rằng đội quân có vũ khí đầy đủ ở Crimea là quân Nga. Ông nói đó là ‘lực lượng tự vệ địa phương trung thành với Moscow’ hiện đang bảo vệ các căn cứ của Nga trước những kẻ theo ‘chủ nghĩa dân tộc’.
Ông Putin nói nước Nga có quyền hành động để bảo vệ công dân Nga và người nói tiếng Nga ở bất cứ nơi nào trên lãnh thổ Ukraine, nhưng cũng nhấn mạnh rằng hành động quân sự là “giải pháp cuối cùng”.
Moscow đã lên án mạnh mẽ sự thay đổi chính phủ ở Ukraine, vốn xảy ra sau làn sóng biểu tình kéo dài nhiều tháng, những vụ đụng độ đẫm máu khiến 90 người thiệt mạng và chuyến bay rời khỏi Ukraine của Tổng thống bị truất quyền Viktor Yanukovych, một đồng minh của Nga.
Phát biểu trong chuyến thăm thủ đô Kiev của Ukraine vào ngày 4/3, ông Kerry nói không hề có dấu hiệu gì cho thấy những công dân Nga hay những người nói tiếng Nga đang phải đối mặt với bất kỳ sự nguy hiểm nào đến tính mạng sau cuộc nổi dậy ở Ukraine.
“Rõ ràng là Nga đang tìm cớ để xâm lược sâu hơn nữa,” ông nói.
Tuy nhiên, quyết định cho quân đội ngưng tập trận gần biên giới với Ukraine của ông Putin được giới quan sát cho là một tín hiệu tích cực.
Moscow đang gia tăng sự kiểm soát đối với bán đảo Crimea, sau khi các lực lượng được cho là quân đội Nga hoặc thân Nga bắt đầu chiếm giữ nhiều vị trí chiến lược tại đây hôm 1/3.
Lực lượng này hiện đang bao vây các doanh trại quân đội của Ukraine cũng như nhiều cơ sở khác, trong khi có tin nói hai tàu chiến của Ukraine đang bị một chiến hạm của Nga chặn đường tại cảng Sevastopol.
Truyền hình Ukraine vào tối 4/3 cho biết nhiều tay súng đã tìm cách chiếm một căn cứ tên lửa phòng không ở phía Bắc thành phố Sevastopol.
Ở Crimea và một số nơi thuộc miền đông Ukraine đã có những cuộc tuần hành ủng hộ hành động can thiệp của Nga.