Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain tuyên bố đã đến lúc Hoa Kỳ nên nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, vì Hà Nội đã có tiến bộ về nhân quyền.

Phát biểu tại Hà Nội, ông McCain, từng được Đảng Cộng hòa đề cử tranh chức tổng thống Hoa Kỳ năm 2008, bày tỏ hy vọng việc nới lỏng có thể bắt đầu ngay từ tháng sau.

“Chuyện này sẽ không và không nên xảy ra ngay.”

“Ban đầu nên hạn chế ở khả năng phòng thủ như hệ thống tàu biển và tuần duyên thuần túy phục vụ an ninh bên ngoài.”

Ông McCain ghi nhận hồ sơ nhân quyền của Việt Nam có tiến bộ, như việc thả một số nhà bất đồng, cởi mở hơn trong hoạt động tôn giáo.

Nhưng ông nói việc giải tỏa lệnh cấm phụ thuộc có thêm hành động.

Ông nói lập trường của ông về vấn đề vũ khí không liên quan việc gần đây Trung Quốc hạ đặt giàn khoan, gây căng thẳng trên Biển Đông.

Người đi cùng, Thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse cũng cho rằng việc nới lỏng sẽ diễn ra theo từng giai đoạn, nhưng nói nó có thể tiến triển nhanh.

“Không nhất thiết sẽ là việc giải tỏa toàn bộ, nhưng có lẽ theo từng chặng,  cho phép các giai đoạn đầu xảy ra nhanh hơn.”

Năm 2007, chính phủ Mỹ của Tổng thống Bush bắt đầu cho phép bán vũ khí phi  sát thương cho Việt Nam.

Thăm Việt Nam

Hai thượng nghị sỹ Hoa Kỳ John McCain và Sheldon Whitehouse có chuyến thăm Việt Nam bắt đầu từ thứ Sáu 8/8.

Chuyến thăm của hai vị thượng nghị sỹ diễn ra ngay sau chuyến công du  của một thượng nghị sỹ khác, ông Bob Corker, thành viên cao cấp thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ.

Trong khi ở Việt Nam, ông Corker bày tỏ lạc quan rằng Washington sẽ dỡ bỏ lệnh cấm vận bán vũ khí sát thương cho Việt Nam trong tương lai gần.

Giới chức Việt Nam trong các tiếp xúc cấp cao với chính giới Mỹ  gần đây đều đề cập tới vấn đề này.

Thượng nghị sỹ John McCain, người được cho là ủng hộ bỏ cấm vận vũ khí sát thương cho Việt Nam, ngay từ mấy năm trước đã tuyên bố một cách lạc quan rằng “đây là chủ đề mà tôi cho là hai nước có thể giải quyết một cách tích cực”.

Là nhân vật có ảnh hưởng trong Ủy ban Quân vụ của Thượng viện Hoa Kỳ, việc ông McCain có mặt ở Hà Nội tuần này làm nổi lên câu hỏi liệu Việt Nam và Mỹ đã đến rất gần một thỏa thuận mới trong chủ đề  này?

Món quà của ủy viên Bộ Chính trị

Ông Phạm Quang Nghị tặng ông John McCain ảnh chụp tấm bia có hình ông

Năm 1994, Mỹ đã bỏ cấm vận kinh tế với Việt Nam, nhưng vẫn cấm bán các loại vũ khí sát thương cho quốc gia cựu thù.

Để dỡ bỏ lệnh cấm vận này, Washington đòi hỏi Hà Nội thực hiện một số điểm, trong đó có chủ đề nhân quyền.

Năm 2013, trong chuyến thăm Mỹ, Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang và  Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã xác lập quan hệ đối tác toàn diện giữa hai bên.

Ông John McCain từng là ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa và  ông có nhiều duyên nợ với Việt Nam, từng thăm Việt Nam nhiều lần.

Ông từng tham chiến ở Việt Nam và bị cầm tù sau khi máy bay của ông bị bắn hạ trên bầu trời Hà Nội.

Hôm 23/7, trong chuyến đi Hoa Kỳ của mình, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng CSVN, Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị cũng hội kiến ông McCain  ở trụ sở Quốc hội Mỹ.

Vào cuối cuộc tiếp xúc, ông Nghị tặng ông McCain hai tấm ảnh khổ A4,  chụp tấm bia tại đường Thanh Niên bên hồ Trúc Bạch trên có hình ông McCain bị bắt làm tù binh 47 năm trước.

Phóng viên Việt Nam đi theo đoàn thuật lại rằng ông Nghị nói với ông McCain lúc đó: “Thật tình, tôi không biết ngài có muốn có nó hay không? Nếu ngài không thích thì ngài có thể không công bố cho bất kỳ ai được biết. Còn ngài thích, thì tùy ngài”.

Đáp lại, ông McCain chỉ vào tấm ảnh và than phiền rằng ông là  “thiếu tá hải quân chứ không phải là thiếu tá không quân. Tôi thuộc lực lượng không quân của hải quân. Các ngài đã ghi vào tấm bia này không đúng”.

Hành động của ông bí thư Hà Nội đã thu hút khá nhiều bình luận trên các diễn đàn mạng, trong đó một số ý kiến chê trách ông ‘thiếu nhạy cảm’.

Tuy nhiên sau đó, ông John McCain vẫn tình nguyện dẫn đoàn của ông Phạm Quang Nghị đi tham quan trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ.