Mỹ và 17 nước trục xuất hơn 100 nhà ngoại giao Nga sau vụ đầu độc

Theo AFP, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 26/3 quyết định trục xuất 60 nhà ngoại giao và yêu cầu Nga đóng cửa lãnh sự quán của mình tại Seattle.

Trong số này có 12 người đăng ký là nhân viên tình báo ở Phái đoàn Nga tại New York. Những viên chức này có 7 ngày để rời nước Mỹ. Đây là hành động cứng rắn nhất của chính quyền Trump, vốn thường bị chỉ trích là không đủ quyết liệt với Tổng thống Putin của Nga.

Trong thông báo với phóng viên, quan chức cao cấp Nhà Trắng nói động thái là để loại bỏ gián điệp Nga hoạt động tại Mỹ và để chứng tỏ Washington đoàn kết với đồng minh NATO.

17 nước khác, trong đó có Canada, Ukraine và Albania và các nước EU, đồng loạt trong ngày trục xuất các nhà ngoại giao Nga. Các nước đều tuyên bố trục xuất để thể hiện sự đoàn kết với nước Anh trong vụ cựu điệp viên bị đầu độc.

Số lượng nhà ngoại giao bị trục xuất lớn hơn nhiều so với các dự đoán trước đó. Việc 18 nước cùng hành động một lúc cũng là cú sốc đối với Moscow.

Trong EU, ít nhất 14 quốc gia đã quyết định trục xuất các nhân viên ngoại giao Nga. “Các biện pháp bổ sung có thể được thực thi trong vài ngày tới, bao gồm siết chặt thêm cấm vận trong khuôn khổ của EU, sẽ không bị loại trừ”, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk thông báo.

“Hôm nay, Ba Lan quyết định tuyên bố không hoan nghênh 4 nhà ngoại giao Nga”, Ngoại trưởng Ba Lan Jacek Czaputowicz nói. Đây là lần đầu tiên Ba Lan, vốn là đồng minh cũ của Liên Xô trong hiệp ước Warsaw, trục xuất nhà ngoại giao Nga vì một việc quốc tế. Kể từ khi Ba Lan tách khỏi khối Xã hội Chủ nghĩa, chỉ hai lần Ba Lan trục xuất nhà ngoại giao Nga – cả hai lần đều là do hành động gián điệp.

Cũng trong ngày, Đức trục xuất 4 nhà ngoại giao Nga cũng bởi cáo buộc Nga đứng sau vụ đầu độc cựu điệp viên Nga tại Anh. Ukraine cũng thông báo trục xuất 13 nhân viên ngoại giao Nga. Số nhân viên ngoại giao Nga bị trục xuất tại Cộng hòa Czech và Đan Mạch lần lượt là 3 và 2 người.

Cho tới giờ số lượng cụ thể các nhà ngoại giao trục xuất được một số nước công bố là:

Nga dọa trả đũa

Ngay sau khi quyết định trục xuất nhân viên ngoại giao Nga được các nước phương Tây đưa ra, Moscow tuyên bố sẽ có hành động đáp trả. Hãng thông tấn Nga RIA dẫn lời một thành viên thượng viện Nga cho biết Moscow sẽ trục xuất ít nhất 60 nhân viên ngoại giao Mỹ.

Bộ Ngoại giao Nga chỉ trích hành động trục xuất các nhà ngoại giao Nga của phương Tây là động thái khiêu khích kém thân thiện, trái với lý lẽ thông thường, phá hoại các nguyên tắc đối thoại văn minh và luật pháp quốc tế.

“Động thái khiêu khích thông đồng với London của những nước này là sự nối dài của con đường đối đầu leo thang căng thẳng”, bộ Ngoại giao Nga cáo buộc.

Trong khi đó, Điện Kremlin cho biết hối tiếc cho quyết định của chính phủ các nước phương Tây. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố Tổng thống Putin sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về động thái đáp trả của Nga, dựa trên nguyên tắc có qua có lại.

Hôm 4/3, cựu điệp viên Nga Sergei Skripal cùng con gái được phát hiện trong trạng thái hôn mê và trúng độc tại thành phố Salisbury, Anh.

London tuyên bố hai người này bị đầu độc bởi chất độc thần kinh Novichock, một chất độc hóa học quân sự được sản xuất từ thời Liên Xô. Ông Skripal và con gái vẫn đang trong tình trạng nguy kịch. Anh cáo buộc chính phủ Nga đứng sau vụ đầu độc sau khi Moscow không đưa ra lời giải thích thỏa đáng cho vụ việc.

Anh hôm 14/3 đã trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga. Moscow nhiều lần bác bỏ liên quan tới vụ đầu độc và gọi cáo buộc của Anh là “lời buộc tội điên rồ chống lại nhân dân và đất nước Nga”.

Nga đã trục xuất 23 nhà ngoại giao Anh trong động thái đáp trả London. Phía Nga cũng cho biết sẽ đóng cửa Hội đồng Anh ở Nga, đồng thời ngưng việc cho phép Anh mở tổng lãnh sự quán ở thành phố St. Petersburg.

Tháng 3/2001, chính quyền Bush từng trục xuất 50 nhà ngoại giao sau vụ bắt điệp viên FBI Robert Hanssen, chuyên viên phản gián từng hợp tác với Nga trong hơn 15 năm. Khi đó, đây là lần trục xuất lớn nhất kể từ khi chính quyền Reagan buộc 55 nhà ngoại giao Liên Xô phải rời đi năm 1986 để hạn chế hoạt động gián điệp.

Gần đây, chính quyền Obama từng trục xuất 35 nhà ngoại giao Nga và chặn không cho tiếp cận hai cơ sở ngoại giao của Nga ở Mỹ để đáp trả việc Moscow can thiệp vào bầu cử năm 2016.

Hè 2017, Nga trả đũa bằng việc yêu cầu Mỹ phải cắt giảm 755 nhân viên ngoại giao của mình tại nước này.

Duy Anh