Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Châu Âu Victoria Nuland trên đường đến Matxcơva – REUTERS /Gleb Garanic

Theo RFI – Tú Anh – 19-05-2015

Sau hai năm kình chống như thời chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ  thực hiện một loạt động thái ngoại giao ở cấp cao nhất, tạo không khí hòa dịu với Nga, để hợp tác giải quyết một số hồ sơ nóng trên thế giới. Sau cuộc thảo luận John Kerry-Vladimir Putin tại Sotchi, hôm nay đến lượt Trợ lý Ngoại trưởng đặc trách Châu Âu Victoria Nuland đến Matxcơva.

Theo ghi nhận của giới phân tích, những dấu hiệu hòa dịu đầu tiên đã được thể hiện ở Sotchi, vùng nghỉ mát ở miền nam nước Nga, nơi mà Tổng thống Vladimir Putin đón tiếp Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hồi trung tuần tháng Năm.

Cuộc thảo luận «đặc biệt» này tập trung trên những điểm nóng trên thế: thánh chiến Hồi giáo, chiến tranh Syria, hạt nhân Iran và nhất mà tình hình Ukraina. Hôm qua thứ Hai, Matxcơva đón bà Victoria Nuland. Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách châu Âu mang theo hồ sơ Ukraina mà theo thông tin mới nhất, Kiev bắt được hai sĩ quan Nga, thêm một bằng chứng cho thấy quân đội Nga can thiệp  trực tiếp vào nội tình nước láng giềng, đồng minh của Tây phương.

Cũng trong ngày thứ hai 18/05,  Daniel Rubinstein, đặc sứ Mỹ  về hồ sơ Syria, cũng có mặt tại thủ đô nước Nga, để thảo luận về khả năng «chuyển tiếp chính trị» ở Damas. Nhà độc tài Bachar al Assad là đồng  minh độc nhất của Nga tại Trung Đông,

Sự kiện Ngoại trưởng Mỹ đến Nga ngày 12/05 vừa qua sau hai năm tẩy chay, tự thân, đã là một biểu hiện cho sự thay đổi thái độ của Hoa Kỳ. Washington muốn nối lại quan hệ bình thường với Matxcơva.

Trong vòng 8 tiếng đồng hồ, Ngoại trưởng Mỹ lần lượt trao đổi với người đồng cấp Sergei Lavrov và với Tổng thống Putin. Chuyên gia Fiona Hill của viện nghiên cứu Brookings xem đây là một sự kiện quan trọng vì Hoa Kỳ duy trì được “kênh đối thoại, liên lạc” với Nga.

«Giá trị biểu tượng»

Đối thoại mở lại nhưng nỗ lực ngoại giao của chính quyền Obama chưa tạo được kết quả cụ thể. Hình ảnh Ngoại trưởng Mỹ bay sang nước Nga gặp Putin còn bị  phe bảo thủ tại Mỹ chế giễu là làm nổi bật thế thượng phong, tô điểm chiến thắng ngoại giao cho Putin.

Còn nhà phân tích Joerg Forbrig, thuộc Trung tâm nghiên cứu Quỹ Marshall tại Hoa Kỳ thì cho rằng chuyến viếng thăm này chỉ là «một cử chỉ ngoại giao của Mỹ đối với Nga». Thật ra, trong hai năm căng thẳng vừa qua, không bao giờ Mỹ có ý định đoạn giao với Nga vì hai hồ sơ quan trọng cần có sự hợp tác giữa hai nước mới mong giải quyết được: hạt nhân Iran và chiến tranh Syria. Về phần Nga, Tổng thống Putin cũng không muốn «bị loại» ra khỏi vùng Trung Đông.

Về chương trình hạt nhân của Iran, theo AFP, Mỹ-Nga có vẽ tâm đầu ý hợp phải đi đến một thỏa thuận với Iran vào cuối tháng Sáu.

Về chiến tranh và tương lai chính trị của Syria, sau nhiều hội đàm quốc tế thất bại, hôm nay đặc sứ Daniel Rubinstein đến Matxcơva để bàn thảo về một giải pháp «chuyển tiếp chính trị đúng nghĩa và lâu dài» theo thông cáo của bộ Ngoại giao Mỹ.

Xung khắc Mỹ-Nga cũng có vẻ giảm bớt trên hồ sơ Ukraina. Thứ trưởng Ngoại giao Victoria  Nuland, người có tiếng thân Ukraina và chống Nga quyết liệt, từng đến quảng trường Maidan  biểu tình ủng hộ phe chống Nga, hôm nay đến Matxcơva để kêu gọi «áp dụng cụ thể» thỏa hiệp ngưng bắn.

Không rõ do trùng hợp ngẫu nhiên hay có tính toán, hôm nay 19/05/2015, qua tuyên bố của bộ trưởng Kinh tế Alexei Oulioukaiev, Nga không tìm cách ngăn cản Hiệp ước thương mại tự do giữa Ukraina và Liên Hiệp Châu Âu đi vào hiệu lực kể từ 01 tháng Giêng năm 2016.

Tuy nhiên, theo chuyên gia Fiona Hill, vẫn còn quá sớm để có thể kết luận quan hệ hai nước đã được «hồi sinh» như tuyên bố vào năm 2009 của Tổng thống Obama với Tổng thống Nga lúc bấy giờ là Dmitri Medvedev.

Chính ông Medvedev, với tư cách Thủ tướng, đã ký quyết định đề ngày 18/05, chấm dứt chương trình cho Hoa kỳ mượn đường chuyên chở vũ khí và trang thiết vị quân sự cho lực lượng quốc tế tại Afghanistan.