Mỹ ‘chật vật’ tìm tiếng nói chung ở Việt Nam

Trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên đầy sóng gió trên cương vị đại diện thương mại Mỹ, ông Robert Lighthizer không thể lôi kéo sự hậu thuẫn của các nước châu Á – Thái Bình Dương về chính sách “thương mại công bằng” của chính quyền của ông Trump, do khác biệt về vấn đề chủ nghĩa bảo hộ, theo nhận định của Reuters.

Hãng tin này hôm 21/5 đưa rằng một tuyên bố chung dự kiến sẽ được công bố sau cuộc họp ở Hà Nội, Việt Nam, đã bị hủy bỏ do các khác biệt giữa một bên là Mỹ và một bên là 20 thành viên khác của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC).

Theo một bản thảo về tuyên bố chung mà phóng viên của Reuters cho biết đã đọc, các quan chức Mỹ phản đối việc đề cập tới “các xu thế bảo hộ gây tác động mạnh tới tiến trình hội nhập kinh tế và hồi phục kinh tế toàn cầu”.

Phía Hoa Kỳ muốn đề cập tới “các hoạt động thương mại thiếu công bằng, gây ra sự mất cân bằng thương mại”, và cũng như kêu gọi dỡ bỏ các rào cản thương mại làm mất cân đối thương mại nhằm bảo đảm sự “tự do và công bằng”.

Rốt cuộc, theo Reuters, không có tuyên bố chung mang tính toàn diện mà chỉ có một tuyên bố của chủ tịch cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, và một “tuyên bố hành động chung” khác.

Bộ trưởng của Việt Nam được Reuters dẫn lời nói rằng đã có “các khác biệt về quan điểm”.

Tuyên bố của ông chủ tịch dựa trên một bản thảo mà nhóm đã thảo luận trước đó, nhưng hầu như phớt lờ tất cả các đề xuất sửa đổi của Mỹ, và thay vào đó, đề cập cả chuyện “chống lại mọi hình thức bảo hộ”.

Một quan chức không muốn nêu tên nói rằng “Hoa Kỳ không muốn thêm từ chủ nghĩa bảo hộ, nhưng 20 thành viên khác lai muốn cho vào”.

Quan chức này cũng được Reuters trích lời nói rằng phía Mỹ muốn dùng từ “quốc tế” thay cho “đa phương” khi nói tới các hệ thống thương mại.

Ông Lighthizer, luật sư thương mại 69 tuổi được coi là nhà đàm phán cứng rắn từ thời Tổng thống Reagan, mới được Thượng viện Mỹ chuẩn thuận làm đại diện thương mại Hoa Kỳ hôm 11/5.

Khi được hỏi về những bất đồng về ngôn từ, ông Lighthizer nói rằng việc Mỹ tìm cách kiến tạo thương mại tự do và công bằng đã bị nhầm lẫn với chủ nghĩa bảo hộ.

Phát biểu tại cuộc họp báo, quan chức Mỹ cho rằng đó là điều “đáng tiếc”. Theo Reuters, trọng tâm của ông Lighthizer ở Hà Nội là các cuộc gặp song phương với các đối tác chính, cho thấy xu hướng chuyển dần sang các thỏa thuận song phương trong chính sách “Nước Mỹ trên hết” của chính quyền của Tổng thống Trump.

Một trong các hành động đầu tiên của ông Trump sau khi nhậm chức là rút Mỹ khỏi thỏa thuận đa phương TPP.

Tuy nhiên, hôm 21/5, 11 thành viên còn lại của hiệp định này đồng ý khôi phục nó dù không có Mỹ, sau khi ông Lighthizer nói rằng Hoa Kỳ sẽ không bao giờ tái gia nhập.