Mỹ: “Bê bối” tư pháp “khuấy động” chiến dịch tranh cử tổng thống của Donald Trump
Nhà tỉ phú Mỹ Donald Trump bị truy tố 4 lần chỉ trong 6 tháng. Chiến dịch vận động tranh cử tổng thống Mỹ 2024 của ông sẽ bị xáo trộn trong thời gian tới với hàng loạt vụ xét xử ở nhiều cấp khác nhau. Tuy nhiên, có một nghịch lý là mỗi lần bị truy tố, nhà tỉ phú lại thu bộn tiền quyên góp và tăng điểm trong các cuộc thăm dò công luận.
Đăng ngày: 17/08/2023
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Washington, ngày 03/08/2023. © Alex Brandon / APThu Hằng
6 tháng và 4 vụ truy tố
Lịch hầu tòa của ông Donald Trump « dày đặc » trong 5 tháng đầu năm 2024. Ngay tháng 01/2024, chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử sơ bộ ở đảng Cộng Hòa, là phiên xử về cáo buộc can thiệp để thay đổi kết quả bầu cử tổng thống năm 2016 tại 7 bang quan trọng do công tố viên đặc biệt Jack Smith phụ trách. Trong tháng 03 có hai vụ : gian lận tài chính trong vụ dùng tiền « bịt miệng » diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels trước kỳ bầu cử tổng thống 2016 và vụ âm mưu đảo ngược kết quả bầu cử ở bang Georgia. Tháng 05 sẽ là vụ kiện liên bang tại Florida liên quan đến sai phạm trong xử lý tài liệu mật.
Trong những vụ này, vụ truy tố ở bang Georgia, được giáo sư luật Erica Hashimoto, Đại học Georgetown, đánh giá trên blog Just Security hôm 15/08, là « có một không hai », với « sự khác biệt lớn là có tổng cộng 19 bị can ». Còn trên diễn đàn báo New York Times, luật gia Norman Eisen và luật sư Amy Lee Copeland, nhận định đây « là bước đầu tiên để khám phá mọi chiều hướng của âm mưu ở cấp Nhà nước ».
Điều này cho thấy vị tổng thống Mỹ thứ 45 sẽ phải đối mặt với khó khăn không hề nhỏ ở bang Georgia, đặc biệt là do quy mô của hồ sơ và số bị can, công tố viên Fani Willis ở Atlantic đã quyết định dựa vào luật RICO của bang để xử lý, trong khi luật này thường chỉ áp dụng đối với các băng đảng và mafia. Ngoài ra, vẫn theo hai chuyên gia về luật, « bang Georgia có một loạt luật hình sự được soạn thảo riêng đối với những hành vi xấu trên quy mô lớn mà ông Trump cùng với các đồng phạm bị cáo buộc tiến hành ».
Bộn tiền quyên góp… và dành để trả án phí
Đối với ông Donald Trump, người duy nhất muốn hãm hại, kéo ông vào vòng lao lý để loại ông khỏi cuộc đua, là « Joe – tên lưu manh ». Cựu tổng thống Mỹ vận dụng tài hùng biện, sử dụng ngôn từ mạnh để thuyết phục những người ủng hộ ông. Các cuộc điều tra tư pháp bị ông lên án là « truy đuổi phù thủy » ; tổng thống đương nhiệm thuộc đảng Dân Chủ bị biến thành « kẻ bất lương » đứng đầu « chế độ độc tài giả tạo » tìm mọi cách « loại bỏ đối thủ chính trị chính ». Còn bản thân nhà tỉ phủ trở thành nạn nhân của « bộ Tư Pháp của Biden tìm cách kết án chung thân » ông.
Một thực tế không thể bác bỏ là cứ mỗi lần bị truy tố, ông Trump lại tăng điểm trong các cuộc thăm dò và nhận được bộn tiền quyên góp. Thành công này có thể thấy trong đợt kêu gọi quyên góp ngay trước vụ truy tố thứ tư : Chỉ trong 24 tiếng đồng hồ, ông nhận được 4 triệu đô la. Trước đó, ông cũng thu được gần 7 triệu đô la sau khi có quyết định truy tố thứ hai liên quan đến bảo mật tài liệu quốc gia.
Tuy nhiên, số tiền này sẽ không được dành hết cho chiến dịch tranh cử mà sẽ được trích để thanh toán phí luật sư. Những vụ hầu tòa sắp tới « chắc chắn sẽ làm phức tạp chiến dịch vận động của ông Trump », theo giáo sư Jordan Tama, giảng dạy tại American University, vì « ông ấy sẽ phải từ bỏ nhiều sự kiện vận động để tham gia vào các vụ xử ».
Vẫn có thể làm tổng thống dù bị truy tố hoặc kết án
Theo AFP, thuần túy về mặt chính trị, chưa chắc các vụ truy tố ông Trump đã làm đảo lộn tiến trình và kết quả cuộc bầu cử. Cần nhắc lại một điểm đặc biệt ở Hoa Kỳ là lập trường chính trị rõ ràng của cử tri, cho nên, theo giáo sư Tama, « vị trí các ứng viên chính gần như không thay đổi ». « Những người ủng hộ ông Trump sẽ tiếp tục ủng hộ bất kể chuyện gì xảy ra ở tòa », còn « những người không thích ông thì sẽ tiếp tục không ưa ông ấy ».
Nếu ông Donald Trump trở thành ứng viên tổng thống của đảng Cộng Hòa, cuộc bầu cử 2024 sẽ lại căng thẳng, ganh đua trong số ít cử tri còn do dự. Dù bị truy tố, nhà tỉ phú vẫn có thể trở thành tổng thống vì Hiến Pháp Mỹ chỉ nêu 3 điều kiện đối với tổng thống là trên 35 tuổi, mang quốc tịch Mỹ khi sinh và sống ở Hoa Kỳ từ ít nhất 14 năm. Dù vậy, ông Donald Trump sẽ vẫn không thoát được những cáo buộc của viện công tố, không được ân xá trong trường hợp bị kết án vì Nhà nước liên bang không có bất kỳ quyền hạn nào ở cấp bang.
RFIViet