Muốn chống “suy thoái”, đảng phải tự do báo chí và có cơ chế kiểm soát quyền lực

Trung tuần tháng 10/2016, Hội nghị Trung ương 4 ĐCSVN (Khóa XII) họp trong 6 ngày. Hội nghị tập trung bàn thảo chủ yếu về công tác xây dựng Đảng, mà đề tài nóng bỏng là sự SUY THOÁI đang diễn ra trong Đảng lúc này! Kết thúc Hội nghị, theo lệ thường, là sự ra đời một bản Nghị quyết quan trọng! Lần này bản Nghị quyết có tên khá dài là “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; và một số vấn đề khác.” Ngay trong bài diễn văn khai mạc Hội nghị, TBT Nguyễn Phú Trọng đã cảnh báo: “Tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” vẫn chưa được ngăn chặn và đẩy lùi; có mặt còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn, có thể gây ra những hậu quả khôn lường!”

        Trước hết, cần khẳng định, cũng như THAM NHŨNG, hiện tượng SUY THOÁI là khuyết tật của riêng Đảng, khởi nguồn ngay trong nội bộ Đảng chứ không phải là tác động khách quan từ bên ngoài dội vào hàng ngũ Đảng, càng không phải là của “các thế lực xấu, thù địch chống phá Đảng”! Trong vấn đề này, hoàn toàn không có thế lực nào chui được vào trong nội bộ Đảng để có thể bôi nhọ hoặc làm mất uy tín của Đảng! Thứ đến, xem chừng hiện tượng này đã đến điểm nút và rất nguy cấp, đến mức ông Nguyễn Phú Trọng phải lo lắng thốt lên “có thể gây ra những hậu quả khôn lường!” . Hậu quả khôn lường ở đây, theo thiển ý của người viết, có thể là Đảng đang đứng trước nguy cơ “vỡ trận” chăng?!

        Vậy đâu là nguyên nhân của sự SUY THOÁI này và giải pháp thoát khỏi nó là gì? Thực ra, tình trạng SUY THOÁI trong Đảng không phải là hiện tượng mới, nó đã có từ trên 20 năm nay! Ngay từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII (6/1996), Đảng đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ này rồi! Và, cũng giống như THAM NHŨNG mà Đảng coi là căn bệnh ung thư cách đây đã trên 25 năm (từ Đại hội Đảng lần VII, 6/1991), nguy cơ SUY THOÁI cũng không dễ ngăn chặn và đẩy lùi được! Thực tế, các nguy cơ trên cứ sau mỗi kỳ Đại hội Đảng, nó hình như lại được “nuôi dưỡng” để trở nên lớn mạnh không ngừng! Vậy, đâu là căn nguyên gốc rễ đưa đến vấn nạn này, và đâu là giải pháp chủ yếu để ngăn chặn, đẩy lùi nguy cơ mà TBT Trọng coi là “sẽ gây ra những hậu quả khôn lường”?

       Ông Vũ Ngọc Hoàng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Trưởng ban thường trực Ban Tuyên Giáo Trung ương (Khóa XI) đã chỉ ra nguyên nhân chủ yếu, nguyên nhân gốc rễ của nạn SUY THOÁI trong Đảng hiện nay. Trong số các nguyên nhân chính, ông Hoàng (ông Vũ Ngọc Hoàng chứ không phải là ông Vũ Huy Hoàng) nhấn mạnh việc thiếu vắng 2 cơ chế là Kiểm soát quyền lực và Tự do tư tưởng, tự do ngôn luận và minh bạch thông tin!  Nhưng ông Hoàng không đề xuất và kiến nghị được giải pháp cụ thể nhằm ngăn chặn nạn SUY THOÁI này! Song ông Hoàng đã nói rất đúng, 2 cơ chế này đâu đã có, nó hoàn toàn thiếu vắng trong sinh hoạt Đảng từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đến nay!

        Trước hết, xin được bàn qua về cơ chế Kiểm soát quyền lực! Nói đến cơ chế này, phải nói đến Ủy ban Kiểm tra các cấp của Đảng. Từ khi Đảng ra đời, tất cả Ủy ban Kiểm tra các cấp của Đảng đều do Đảng bộ cấp đó chỉ định, không thông qua qua bầu cử! Ngay cả Ủy ban Kiểm tra Trung ương hiện nay cũng vậy, đều do Ban Chấp hành Trung ương chỉ định. Cơ cấu nhân sự gồm những ai, quy chế hoạt động ra sao đều do TBT và BCT quyết định, chứ không do Đại hội Đảng bầu ra! Đây là một khiếm khuyết vô cùng nghiêm trọng! Được biết, từ năm 1980, trước và trong mỗi kỳ Đại hội toàn quốc, rất nhiều đảng viên, trong đó có người viết bài này, kiến nghị Đại hội Đảng phải trực tiếp bầu ra Ủy ban Kiểm tra Trung ương, chứ không thể để Ban Chấp hành Trung ương chỉ định ra Ủy ban này! (Cũng như UBKT các cấp phải do Đại hội Đảng bộ và Chi bộ bầu, chứ không thể do Đảng ủy hay Chi ủy cử như hiện nay!) Nhưng tất cả các ý kiến này đều bị phớt lờ hoặc bịt đi, không được chấp nhận! Như mọi người đều rõ, quyền lực của Đảng trước nay chủ yếu tập trung vào các chức vụ chủ chốt như Tổng Bí thư, các Ủy viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư! Nhưng Đảng lại không có cơ chế kiểm soát các vị này một khi họ có dấu hiệu vi phạm Điều lệ Đảng hoặc vi phạm Hiến pháp và Pháp luật Nhà nước, chẳng hạn như các hiện tượng “SUY THOÁI về chính trị biểu hiện qua các hiện tượng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” hoặc “SUY THOÁI về đạo đức, lối sống biểu hiện qua các hiện tượng như lợi ích nhóm, tham nhũng chính sách, tham nhũng quyền lực, tham ô công quỹ, nhận hối lộ v.v…”  Chủ động tiến hành việc ngăn chặn, đẩy lùi hoặc xử lý những hiện tượng này là Ủy ban Kiểm tra Trung ương ư? Không đâu! Ủy ban này chỉ được làm những vụ việc do TBT hoặc BCT trực tiếp ra lệnh hoặc cho phép. Nếu tự tiện làm những vụ việc mà chưa được lệnh hoặc không có sự đồng ý của TBT hoặc BCT thì ngay lập tức sẽ bị “tốp” lại ngay, và ông Chủ nhiệm hay Phó Chủ nhiệm hoăc toàn bộ Ủy ban Kiểm tra sẽ bị bãi chức, bị giải thể lập tức! Nhưng nếu UBKTTƯ do Đại hội bầu thì lại khác, sẽ khác hoàn toàn với UBKTTƯ như hiện nay, vì Ủy ban này không phụ thuộc vào BCHTƯ, họ chịu trách nhiệm và chỉ chịu trách nhiệm trước Đại hội Đảng toàn quốc, chứ không phụ thuộc vào TBT hay BCT như hiện nay! Do vậy, họ có toàn quyền kiểm tra, giám sát những vụ việc, hoặc bất cứ tổ chức hay cá nhân nào, kể cả TBT và các Ủy viên BCT, một khi Ủy ban này thấy có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc vi hiến, lạm quyền như Dự án Bauxite Tây Nguyên, 2 vụ Vinashines, Vinalines, vụ cảng nước sâu Sơn Dương và Formosa Vũng Áng (Hà Tĩnh), hoặc các vụ cấp phép cho Trung Quốc thuê 300 ngàn héc ta rừng đầu nguồn ở các tỉnh biên giới trong những năm đầu thập kỷ 2010’s! Tôi tin rằng, nếu có UBKTTƯ do Đại hội Đảng bầu ra, chắc chắn rất nhiều dự án, trong đó có các dự án nói trên, sẽ không hình thành, và do vậy lúc này Đảng đâu phải lo lắng đối phó với “Tình trạng SUY THOÁI có thể gây ra những hậu quả khôn lường” như ông Nguyễn Phú Trọng đang lo lắng và than thở!

      Còn về cơ chế “Tự do tư tưởng, tự do ngôn luận và minh bạch thông tin”, nói gọn lại đó chính là tự do báo chí, tự do biểu đạt! Vâng, song song với cơ chế Kiểm soát quyền lực, nhất thiết phải có cơ chế tự do báo chí! Nhưng cơ chế này đã thiếu vắng ở đất nước ta tròn nửa thế kỷ qua! Nói “tự do báo chí” mà không cho phép báo chí tư nhân hoạt động thì không thể nói là có “tự do báo chí” được! Tự do báo chí nhất thiết phải chấp nhận báo chí tư nhân! Tổng Biên tập và Tòa soạn các báo phải tuân theo và chỉ tuân theo Luật Báo chí do Quốc hội ban hành, và chịu trách nhiệm trước độc giả và nhân dân, chứ không tuân theo chỉ thị (miệng hay văn bản) của bất cứ ai, tổ chức nào ngoài Luật Báo chí! Tình trạng như hiện nay, trên 800 tờ báo, bao gồm báo in, báo nói, báo hình và báo mạng mà chỉ có một “Tổng Biên tập” duy nhất, đó là Ban Tuyên giáo Trung ương! Tình trạng này không nên kéo dài, vì nó rất tai hại cho đất nước và xã hội! Quyền lực thứ tư (sau quyền lập pháp, tư pháp và hành pháp) mà nằm gọn trong tay của một tổ chức, một đảng chính trị thì sao có thể gọi là “tự do tư tưởng, tự do ngôn luận và minh bạch thông tin” được?  Chính vì thế, Đảng nên chấp nhận tự do báo chí vì cơ chế này rất có lợi cho tiến bộ  xã hội nói chung và làm trong sạch nội bộ Đảng nói riêng, vì nó sẽ loại bỏ ngay “nạn SUY THOÁI, nạn THAM NHŨNG” từ trong trứng nước, chứ không để đến mức chúng trở thành bầy sâu, thậm chí cả tập đoàn sâu như hiện nay được! Tôi dám chắc, điều mà ông Trọng lo lắng “sẽ xảy ra những hậu quả khôn lường” chắc chắn sẽ không thể xảy ra nếu Đảng chấp nhận và thực thi 2 cơ chế Kiểm soát quyền lực và Tự do báo chí (tức tự do tư tưởng, tự do ngôn luận và minh bạch thông tin) mà ông Vũ Huy Hoàng đã chỉ ra nhưng không dám đề xuất và kiến nghị Đảng áp dụng!