Liệu Xếp quân phiệt Miến Ðiện sẽ từ chức? Tất cả các bên bây giờ đều muốn anh ta đi
Bởi The Irrawaddy ngày 22 tháng 1 năm 2024 trong Phân tích
Quân đội Myanmar đang gặp rắc rối nghiêm trọng. Tướng quân đảo chính Min Aung Hlaing phải đối mặt với những lời kêu gọi từ chức ngày càng tăng—lần này, không chỉ từ các đối thủ mà còn từ các đồng minh của ông.
Bất đồng quan điểm nội bộ, đào ngũ và sự đổ vỡ trong chuỗi chỉ huy. Cái gì tiếp theo?
Một cuộc đảo chính nội bộ?
Những nỗ lực của Thượng tướng Min Aung Hlaing trong việc lãnh đạo quân đội và điều hành đất nước trong ba năm kể từ cuộc đảo chính được coi là hoàn toàn bất tài.
Các nhà phân tích cho biết việc loại bỏ
Min Aung Hlaing một mình
vẫn chưa đủ—anh ấy và
toàn bộ nhóm của anh ta phải đi.
Nhưng nếu có một cuộc đảo chính chống lại ông thì sao? Liệu một cuộc đảo chính có dẫn đến một sự chuyển đổi thực sự hay ông sẽ bị thay thế bởi một phe phái cứng rắn?
Các nhà phân tích cho rằng chỉ loại bỏ Min Aung Hlaing là chưa đủ – hắn và toàn bộ băng đảng của hắn phải ra đi. Vậy thì ai sẽ buộc ông ta và chế độ của ông ta phải chịu trách nhiệm về những tội ác đã gây ra cho đến nay?
Trong mọi trường hợp, áp lực đang đè nặng lên chế độ và người lãnh đạo của nó.
Thất bại nhục nhã ở miền bắc bang Shan và những tổn thất nặng nề mà quân đội phải gánh chịu đã gây ra sự bất mãn sâu sắc trong giới quân nhân. Các cựu sĩ quan quân đội đã đăng bình luận trên mạng xã hội nhấn mạnh rằng những chỉ huy đầu hàng lực lượng vũ trang sắc tộc phải bị trừng phạt nghiêm khắc.
Tại Naypyitaw, sáu thiếu tướng đầu hàng ở phía bắc bang Shan bị tuyên án chung thân. Gia đình cán bộ, chiến sĩ sống trong tình trạng căng thẳng trầm trọng khi phải đối mặt với sự đe dọa, đe dọa trừng phạt từ cấp trên.
Trên chiến tuyến ở các bang Rakhine, Karen và Karenni (Kayah), quân đội bị chia rẽ về việc nên chiến đấu, giữ thái độ trung lập hay thỏa hiệp.
Trong những tháng gần đây, nhiều sĩ quan đã âm thầm điều động sang các nước láng giềng Thái Lan và Ấn Độ.
Chứng kiến những thất bại liên tục của chế độ trên nhiều mặt, ngày càng có nhiều lời kêu gọi từ các nhân vật ủng hộ chế độ yêu cầu Min Aung Hlaing từ chức.
Tuần trước, một tu sĩ Phật giáo theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan, người giúp thành lập lực lượng dân quân ủng hộ chính quyền, đã bị chính quyền bắt giữ và thẩm vấn sau khi ông tham gia kêu gọi Min Aung Hlaing từ chức để chịu trách nhiệm về chuỗi thất bại quân sự nhục nhã.
Ông nói với đám đông tụ tập tại một cuộc biểu tình ủng hộ quân đội ở thị trấn Pyin Oo Lwin của Vùng Mandalay rằng Min Aung Hlaing nên từ chức tư lệnh quân đội và giao quyền kiểm soát cho cấp phó của ông, Phó tướng Soe Win.
Nhà sư Ashin Ariawuntha, còn được gọi là Pauk Ko Taw, đã được thả sau khi bị thẩm vấn vào buổi sáng.
Những người ủng hộ chế độ đã bày tỏ sự tức giận đối với Min Aung Hlaing một cách công khai trên YouTube và Facebook.
Họ cho rằng ông bất tài, ích kỷ và thiếu xương sống, đồng thời cáo buộc ông đã dẫn dắt một đội quân từng được coi là bất khả chiến bại rơi vào trạng thái xấu hổ và tuyệt vọng.
“Ba năm là đủ đối với U Min Aung Hlaing” đã trở thành điệp khúc của họ. Dòng thời gian đề cập đến cuộc đảo chính do vị tướng lãnh đạo vào năm 2021.
Anh ấy đang gặp rắc rối sâu sắc. Liệu anh ấy sẽ bước xuống? Liệu ông có cho phép Soe Win tiếp quản không?
Nhiều người trong cuộc cho rằng bộ đôi này không có phản ứng hóa học tốt. Khi chế độ cực kỳ không được lòng dân này đã phải đối mặt với khủng hoảng và mất mát ở tiền tuyến, cả hai được đồn đại là đã có những cuộc trao đổi sôi nổi về những mất mát và thất bại.
Min Aung Hlaing và gia đình ông được biết đến là những người rất tham nhũng. Soe Win được coi là ít được coi trọng hơn, mặc dù gia đình ông (phía vợ ông) tham gia kinh doanh xây dựng và khách sạn ở Mandalay và Pyin Oo Lwin cũng như kinh doanh khai thác mỏ ở bang Kachin. Bỏ vấn đề tham nhũng sang một bên, cần có các cuộc điều trần công khai rộng rãi về người đã ra lệnh cho quân đội phạm tội ác chiến tranh trong ba năm qua.
Lời kêu gọi Min Aung Hlaing từ chức ngày càng tăng được đưa ra khi thời hạn gia hạn sáu tháng về địa vị pháp lý của cơ quan quản lý chế độ, Hội đồng Hành chính Nhà nước (SAC), sắp hết hạn vào ngày 31 tháng 1.
Để kéo dài thời hạn sáu tháng, chế độ sẽ phải triệu tập Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia (NDSC). Quyền tổng thống Myint Swe bị ốm nặng, nhưng dù bằng cách nào đó hay do kẻ gian, Min Aung Hlaing sẽ làm mọi cách để triệu tập cuộc họp NDSC.
Các nhà phân tích cho rằng có một số lựa chọn hoặc kịch bản có thể xảy ra tiếp theo. Việc đầu tiên là chính quyền chỉ cần phê duyệt một phần mở rộng khác. Các lực lượng đối lập sẽ phản ứng bằng những cuộc tấn công tiếp theo và đất nước sẽ tiếp tục suy thoái nghiêm trọng.
Một số nhà phân tích thân cận với chế độ cho biết lựa chọn thứ hai sẽ là một cuộc cải tổ lớn. Điều này sẽ liên quan đến việc Min Aung Hlaing chuyển giao vị trí thủ tướng hiện tại của mình cho một trong hai phó thủ tướng—Tin Aung San và Mya Tun Oo—trong khi vẫn giữ chức vụ tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang và chủ tịch chế độ. Tuy nhiên, một cuộc cải tổ như vậy sẽ không làm hài lòng bất cứ ai.
Phó Thủ tướng Tin Aung San là đô đốc và bộ trưởng quốc phòng của chế độ, trong khi Phó Thủ tướng Mya Tun Oo là cựu bộ trưởng quốc phòng và hiện là bộ trưởng giao thông và truyền thông. Sau này được biết đến là sĩ quan yêu thích của cựu độc tài Than Shwe.
Kịch bản thứ ba là chế độ cho phép các chính trị gia dân sự đáng tin cậy thành lập chính phủ lâm thời. Một số tổ chức vũ trang sắc tộc đã ký lệnh ngừng bắn với chế độ gần đây đã đề nghị chính quyền cho phép thành lập một chính phủ liên minh.
Còn quan điểm của Trung Quốc và các nước láng giềng khác của Myanmar thì sao?
Đã có suy đoán trong các lực lượng đối lập rằng Trung Quốc muốn loại bỏ Min Aung Hlaing và thành lập một chính phủ chuyển tiếp.
Trong chuyến thăm gần đây, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Sun Weidong được cho là đã gặp cựu độc tài Than Shwe tại dinh thự của ông. (Trung Quốc cũng được cho là đã yêu cầu được gặp Cố vấn Nhà nước bị giam giữ Aung San Suu Kyi nhưng yêu cầu bị từ chối.) Đây không phải là lần đầu tiên kể từ cuộc đảo chính mà một quan chức Trung Quốc tìm cách gặp Than Shwe. Một số quan chức cấp cao từ Trung Quốc đã gặp ông trong ba năm qua, làm dấy lên tin đồn và suy đoán về ảnh hưởng tiếp tục của ông đối với người lãnh đạo cuộc đảo chính và SAC.
Câu hỏi bây giờ là ai muốn Min Aung Hlaing tiếp tục nắm quyền?
https://bitly.ws/3awcf [Lê Văn dịch lại]