Làm thế nào Ðảng Cấp Tiến gây sốc cho người bảo vệ đế chế.
Qua cuộc bầu cử tự do Thái Lan vừa qua cho thấy Nòng súng đã bị ý chí người Dân bẽ cong, Cảnh sát dùi cui đã thua lá phiếu.
Ban Biên Tập
Làm thế nào Ðảng Cấp Tiến gây sốc cho người bảo vệ đế chế
Đảng phải đối mặt với cuộc chiến khó khăn để giành được sự ủng hộ của Thượng viện do quân đội chọn cho chức vụ cao nhất
Lãnh đạo Đảng Cấp tiến – Move Forward – Pita Limjaroenrat, ở giữa, diễu hành quanh Đài tưởng niệm Dân chủ ở Bangkok để ăn mừng kết quả bầu cử vào ngày 15 tháng 5. (Ảnh của Ken Kobayashi)
FRANCESCA REGALADO, biên tập viên của Nikkei 16 tháng 5 năm 2023 18:06 JS
BANGKOK – Các cử tri Thái Lan đã mang đến một chiến thắng bất ngờ cho Đảng Cấp tiến vào Chủ nhật, một sự quở phạt đáng kinh ngạc không chỉ đối với các nhà cầm quyền đương nhiệm có liên hệ với quân đội của đất nước mà còn đối với một cơ sở chính trị điều hành các cuộc bầu cử dựa trên sự bảo trợ cá nhân.
Chiến dịch của Đảng Cấp tiến đã thách thức sự hiểu biết thông thường về chính trị Thái Lan và giành chiến thắng ở các tỉnh mà trước đây được cho là không thể xâm nhập. Miền bắc và đông bắc có nhiều phiếu bầu từ lâu đã được biết đến là trung thành với đảng Pheu Thai, trong khi miền nam bảo thủ là thành trì của Đảng Dân chủ và những đảng khác trong liên minh cầm quyền.
Vào Chủ nhật, Move Forward đã giành được 32 trong số 33 ghế ở Bangkok, một thành trì từ lâu của Đảng Dân chủ. Ở phía bắc, nó giành được 19 quận bao gồm cả quê hương của người sáng lập Pheu Thai Thaksin Shinawatra. Và ở phía nam, nó đã phá vỡ sự kìm kẹp bảo thủ đối với Phuket để giành được cả ba ghế.
Decharut Sukkumnoed, giám đốc trung tâm chính sách của Move Forward cho biết: “Có một số chiến lược liên quan đến kết quả chiến thắng. “Thứ nhất, quan điểm chính trị rất rõ ràng và khác biệt. Thứ hai, thiết kế chính sách toàn diện và kế hoạch chi tiết.”
Bây giờ chiến dịch giành lấy Thượng viện do quân đội chỉ định bắt đầu. Ngoài 500 thành viên hạ viện, hiến pháp cho phép 250 thượng nghị sĩ bỏ phiếu bầu thủ tướng. Liên minh ủng hộ dân chủ theo kế hoạch của Move Forward sẽ kiểm soát 310 ghế trong Hạ viện. Nếu nhà lãnh đạo 42 tuổi của đảng này, Pita Limjaroenrat, giành được chức thủ tướng, đảng này phải giành được khoảng 70 phiếu nữa từ Hạ viện hoặc Thượng viện.
Riêng nhóm cấp tiến đã giành được 152 ghế trong cuộc bầu cử hôm Chủ nhật, đây chỉ là nhóm thứ hai kể từ khi thành lập vào năm 2018 với tên gọi Đảng Hướng tới Tương lai. Được thành lập bởi tỷ phú sản xuất Thanathorn Juangroongruangkit và học giả pháp lý Piyabutr Saengkanokkul, Future Forward đã giành được 81 ghế trong cuộc bầu cử năm 2019.
Chưa đầy một năm sau, đảng này bị Tòa án Hiến pháp giải tán và hơn một nửa số nghị sĩ của đảng này bị truất quyền tư cách. Nhưng họ không lãng phí thời gian để tập hợp lại, thành lập Đảng Tiến lên với Pita là thủ lĩnh. Họ cũng cùng nhau thành lập Tổ chức Phong trào Tiến bộ phi lợi nhuận, tổ chức điều hành y tế từ xa, nước sạch, chăm sóc trẻ em và các dự án cộng đồng khác đã mang lại cho Move Forward sự nổi tiếng để phá vỡ sự kìm kẹp của các bè phái chính trị địa phương.
Các nhà lập pháp của Move Forward vẫn còn trong quốc hội cũng rất bận rộn, dành bốn năm qua để thúc đẩy các dự luật và tranh luận về các vấn đề chưa được nói ra trước đây, từ tự do hóa luật rượu và công nhận quyền của LGBTQ đến cải cách luật khi quân của vương quốc.
Các ứng cử viên, được tuyển dụng từ bên ngoài giới tinh hoa chính trị, đã đi từng nhà để giải thích các chính sách của đảng. Chiến dịch được cá nhân hóa nhằm thuyết phục các hộ gia đình – đặc biệt là những người trung thành với các đảng khác hoặc đại diện đương nhiệm của họ – chia phiếu bầu của họ. Người Thái được phát hai lá phiếu, một để chọn đại diện cử tri và một để chọn đảng phái.
Charas Koonkainam, một nhà lập pháp Move Forward từ tỉnh Chonburi, cho biết: “Nếu họ nói rằng họ yêu Pheu Thai, chúng tôi sẽ cố gắng giải thích với họ rằng họ có hai lá phiếu. Một lá phiếu có thể ủng hộ Pheu Thai và lá phiếu kia cho Tiến lên”.
Với ít kinh phí hơn các đảng lâu đời hơn, Move Forward nhắm mục tiêu vào quận đầu tiên của mỗi tỉnh. Nitipon Piwmow, giám đốc chiến dịch phía bắc của Move Forward, cho biết: “Chúng tôi tập trung vào các trung tâm thành phố với các trường đại học, sau đó các sinh viên sẽ chuyển thông điệp tới phụ huynh của họ, những người muốn biết Move Forward có thể cải thiện điều kiện cho con cái họ như thế nào”.
Tuy nhiên, đảng phải đối mặt với sự phản đối từ các cử tri lớn tuổi và ôn hòa, với các đối thủ coi chính sách của họ là “cấp tiến”. Move Forward muốn sửa đổi luật khi quân khi quân để giảm bớt các hình phạt và chỉ cho phép hoàng gia đệ đơn kiện chống lại những xúc phạm được cho là đối với chế độ quân chủ.
Nhưng khi chiến dịch tranh cử nóng lên, Pheu Thai phải đối mặt với tranh cãi về các báo cáo rằng họ sẽ tìm kiếm một liên minh với các đảng liên kết với quân đội, nhấn chìm thương hiệu “cấp tiến” và thúc đẩy các cử tri ủng hộ dân chủ Tiến lên. Đảng tiến bộ dần dần giành được thắng lợi trong các cuộc khảo sát ý kiến trước cuộc bầu cử, với việc Pita cuối cùng đứng đầu trong các cuộc thăm dò thủ tướng. Với tư cách là ứng cử viên thủ tướng duy nhất của mình, Pita lôi cuốn đã đại diện cho Tiến lên tại hầu hết các cuộc tranh luận trong khi các đảng khác gửi nhân vật phụ. Các cuộc tranh luận đã cung cấp các clip và đoạn âm thanh cho mạng xã hội, do cơ sở non trẻ của đảng tạo ra và chia sẻ miễn phí.
Những người ủng hộ Ðảng Cấp tiến Tiến lên tập trung tại cuộc diễu hành của đảng ở Bangkok vào ngày 15 tháng 5. (Ảnh của Ken Kobayashi)
Tuy nhiên, Thượng viện sẽ không dễ dàng bị quyến rũ như vậy, với tỷ lệ cược hẹp chống lại một chính phủ do Tiến lên lãnh đạo.
“Tôi không lo lắng, nhưng tôi không bất cẩn,” Pita nói với các phóng viên hôm thứ Hai, trả lời câu hỏi về các yếu tố tiềm ẩn ngăn cản một chính phủ Tiến lên. “Với sự đồng thuận có được từ cuộc bầu cử, sẽ là một cái giá khá đắt phải trả cho những người đang nghĩ đến việc hủy bỏ kết quả bầu cử hoặc thành lập một chính phủ thiểu số.”
Các chuyên gia cho rằng Move Forward không thể thành lập chính phủ.
Peter Mumford, lãnh đạo Đông Nam Á của Eurasia Group cho biết: “Ngay bây giờ, có vẻ như Move Forward có hai con đường dẫn đến vị trí thủ tướng. “Một là họ có thể thuyết phục khoảng 60 thượng nghị sĩ trở lên tích cực bỏ phiếu cho họ bất chấp các chính sách ‘cấp tiến’ của họ. Hai là Pita từ bỏ việc khăng khăng chỉ làm việc với các đảng không nằm trong chính phủ trước, và sau đó tìm cách đình công một thỏa thuận với Bhumjaithai.”
Bhumjaithai, một phần của liên minh cầm quyền, đã giành được 70 ghế, nhiều thứ ba sau Move Forward và Pheu Thai.
Nhiệm kỳ của Thượng viện được bổ nhiệm sẽ kết thúc vào năm tới, khi tất cả 250 ghế sẽ được bầu. Ngoài ra, lòng trung thành của các thượng nghị sĩ bị chia rẽ giữa Thủ tướng Prayuth Chan-ocha và Phó Thủ tướng Prawit Wongsuwan. Cả hai đảng của họ đều không giành đủ số ghế trong Hạ viện để thành lập một chính phủ hiệu quả.
Ngoài ra còn có vấn đề lắng nghe cử tri.
Prajak Kongkirati, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Thammasat, cho biết: “Tiến lên phía trước đã giành được gần 15 triệu phiếu bầu. Tôi nghĩ rằng các thượng nghị sĩ, nếu họ bỏ phiếu trái với nguyện vọng của người dân, thì cử tri Thái Lan ủng hộ cả Tiến lên và Pheu Thai sẽ không chịu đựng được điều đó.”
https://asia.nikkei.com Lê Văn dịch lại