TOKYO - Chính phủ Hoa Kỳ đã thông báo rằng nhóm kinh tế mới của họ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ bắt đầu với 13 thành viên mới nhậm chức, chiếm khoảng 40% tổng sản phẩm quốc nội của thế giới. 13 thành viên ban đầu của nhóm, Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương (IPEF), là Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Úc, Indonesia, Thái Lan, Singapore, Malaysia, Philippines, Việt Nam, New Zealand và Brunei, Chính quyền Biden cho biết hôm thứ Hai.
Đài Loan không được bao gồm, cũng như Myanmar hoặc các thành viên thân thiện với Trung Quốc của ASEAN, Campuchia và Lào. Mười một trong số 13 quốc gia trong IPEF - tất cả trừ Ấn Độ và Hoa Kỳ - là một phần của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), khối thương mại lớn nhất thế giới và cùng chiếm 30% GDP của thế giới. Trung Quốc cũng thuộc RCEP.
Bảy trong số 13 quốc gia - Nhật Bản, Brunei, Malaysia, Singapore, Việt Nam, Australia và New Zealand - thuộc Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), mà Hoa Kỳ đã rút khỏi năm 2017 khi được biết với tư cách là Đối tác xuyên Thái Bình Dương.
Phát biểu tại sự kiện ra mắt ở Tokyo, Tổng thống Joe Biden nói rằng tương lai của nền kinh tế Thế kỷ 21 sẽ được viết ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
"Chúng tôi đang viết các quy tắc mới," ông nói. "Chìa khóa thành công của chúng tôi sẽ là sự nhấn mạnh của khuôn khổ vào các tiêu chuẩn cao và tính toàn diện", ông lưu ý và nói thêm rằng IPEF sẽ "mở cửa cho những người khác muốn tham gia trong tương lai."
Biden, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã đích thân tham gia sự kiện, trong khi các nhà lãnh đạo khác tham gia trực tuyến.
Modi nói: "Điều cần thiết là chúng tôi phải tìm ra các giải pháp chung cho những thách thức kinh tế của khu vực và chúng tôi thực hiện các thỏa thuận sáng tạo."
Theo các quan chức Hoa Kỳ, IPEF sẽ tập trung vào việc tăng cường hợp tác giữa Hoa Kỳ và các đối tác châu Á theo bốn trụ cột: khả năng phục hồi chuỗi cung ứng, năng lượng sạch và khử cacbon, thuế và chống tham nhũng, và thương mại.
Danh mục cuối cùng bao gồm các vấn đề như nền kinh tế kỹ thuật số, công nghệ mới nổi, các quy tắc lao động, tính minh bạch và thực tiễn quản lý. Chính quyền Biden hy vọng IPEF sẽ thúc đẩy sự hiện diện kinh tế của Hoa Kỳ ở châu Á, đặc biệt là khi Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng của mình.
Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo cho biết: “Một bước ngoặt quan trọng trong việc khôi phục vai trò lãnh đạo kinh tế của Hoa Kỳ trong khu vực và cho các nước Ấn Độ - Thái Bình Dương ra mắt một giải pháp thay thế cho cách tiếp cận của Trung Quốc đối với những vấn đề quan trọng này”,
Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo nói với các phóng viên trong một cuộc họp trực tuyến. Nhưng không giống như các hiệp định thương mại tự do truyền thống, chẳng hạn như RCEP và CPTPP, IPEF không hạ thuế quan. Chính quyền Biden, giống như chính quyền Trump trước đó, coi tự do hóa thương mại không được kiểm soát là có hại cho người lao động bình thường của Hoa Kỳ và thích một cách tiếp cận phù hợp hơn để hội nhập kinh tế.
Raimondo cho biết IPEF được "thiết kế như một cách tiếp cận sáng tạo và linh hoạt hơn", vì các vấn đề như khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng và bảo vệ môi trường đã trở nên quan trọng hơn đối với nhiều nền kinh tế.
Bà nói: “Các vấn đề cấp bách nhất mà chúng tôi cần giải quyết với các đồng minh đã thay đổi. "Chúng ta cần một cách tiếp cận mới, trong tương lai, nếu chúng ta đáp ứng nhu cầu của công dân.
Vì vậy, bằng cách tập trung vào các ưu tiên kinh tế ảnh hưởng đến tất cả các nền kinh tế của chúng ta, khuôn khổ này được thiết kế để phản ánh những thực tế chung mà chúng ta phải đối mặt." Nếu không đưa ra mức thuế thấp hơn, một số nhà phân tích cho rằng IPEF sẽ có giới hạn kháng nghị đối với các hạt muốn tiếp cận nhiều hơn với thị trường Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, Nhà Trắng đã thành công trong việc thuyết phục một số nền kinh tế mới nổi tham gia. Đáng chú ý là Ấn Độ - nước đã rút khỏi các cuộc đàm phán RCEP do lo ngại về tác động của thương mại tự do đối với nông dân và doanh nghiệp của mình - đã đồng ý tham gia khuôn khổ mới.
Raimondo nhấn mạnh rằng IPEF vẫn sẽ mang lại lợi ích cho các quốc gia như vậy: "Nhiều công ty Hoa Kỳ đang tìm cách đa dạng hóa khỏi Trung Quốc. Các quốc gia, [chẳng hạn như] Việt Nam, Malaysia, Indonesia, thực sự đã đăng ký và trong khuôn khổ Ấn Độ - Thái Bình Dương, rõ ràng sẽ có lợi thế để có được hoạt động kinh doanh từ các công ty Mỹ vì họ sẽ ký các thỏa thuận tiêu chuẩn cao mà chúng tôi định ký theo IPEF. "
Sau buổi ra mắt hôm thứ Hai, 13 thành viên IPEF sẽ bắt đầu đàm phán về từng trụ cột. Ông Raimondo nói: “Sẽ có những cam kết chắc chắn, sẽ có những thỏa thuận được ký kết, và giống như bất kỳ thỏa thuận nào, chúng tôi có kế hoạch có những tiêu chuẩn cao, một cam kết có thể thực thi được”.
Hoa Kỳ cũng cho biết IPEF có kiến trúc mở, có nghĩa là nhiều thành viên hơn có thể được bổ sung trong tương lai. Đài Loan không được đưa vào làm thành viên, mặc dù hòn đảo này là một nút quan trọng cho chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu. Các nhà chức trách Đài Loan được cho là đã tìm kiếm tư cách thành viên của IPEF.
"Bộ Ngoại giao lấy làm tiếc rằng đất nước của chúng tôi đã không được đưa vào danh sách vòng đầu tiên của IPEF", một tuyên bố chính thức từ Đài Loan cho biết hôm Chủ nhật, đáp lại nhận xét của cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan cùng ngày lưu ý rằng Hoa Kỳ đã không bao gồm Đài Loan ở giai đoạn này. "Là một nền kinh tế quan trọng, Đài Loan đóng một vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu và hoàn toàn đủ điều kiện để tham gia IPEF", tuyên bố cho biết.
Các thành viên đảng Dân chủ và Cộng hòa của Quốc hội Hoa Kỳ đã thúc đẩy việc đưa Đài Loan vào IPEF. Tổng thống Joe Biden đã cử một phái đoàn tới Đài Bắc vào tháng 3, do các cựu quan chức an ninh và quốc phòng hàng đầu dẫn đầu, để tái khẳng định cam kết của Washington đối với hòn đảo này trong bối cảnh Nga xâm lược Ukraine.
Thứ Sáu tuần trước, nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Đài Loan và Bộ trưởng Nội các John Deng đã gặp Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai tại Bangkok để thảo luận về các vấn đề thương mại và đầu tư.
Hai người đã gặp nhau một ngày trước khi diễn ra Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á Thái Bình Dương kéo dài hai ngày giữa các quan chức thương mại cấp cao ở thủ đô Thái Lan. Bất chấp sự loại trừ, Bộ cho biết Đài Loan vẫn hy vọng rằng quan hệ kinh tế và thương mại Mỹ-Đài Loan sẽ "bước sang một giai đoạn mới."
Sự tham gia của Đài Loan sẽ khiến Trung Quốc khó chịu, điều này có thể ngăn cản một số quốc gia tham gia IPEF. Sullivan nói với các phóng viên rằng Hoa Kỳ dự định theo đuổi cam kết song phương sâu hơn với Đài Loan về các vấn đề thương mại và kinh tế. Ông nói: “Chúng tôi nghĩ rằng điều đó đặt chúng tôi vào vị trí tốt nhất để có thể tăng cường quan hệ đối tác kinh tế với Đài Loan, và cũng để thúc đẩy IPEF phát triển với nhiều quốc gia đa dạng này”. Báo cáo bổ sung từ Thompson Chau ở Đài Bắc
