Theo BBC

Cập nhật: 04:35 GMT – thứ năm, 19 tháng 6, 2014

Iraq chính thức đề nghị Hoa Kỳ mở chiến dịch không kích nhằm vào phiến quân Hồi giáo, sau khi lực lượng này chiếm nhiều thành phố quan trọng trong tuần qua.

“Chúng tôi đã nhận được đề nghị yểm trợ bằng không quân từ chính phủ Iraq,” Tổng tham mưu trưởng Quân lực Hoa Kỳ, Tướng Martin Dempsey, nói trước các thượng nghị sỹ.

Trước đó, phiến quân Hồi giáo dòng Sunni đã tấn công vào nhà máy lọc dầu lớn nhất của Iraq ở thị trấn Baiji, nằm phía bắc Baghdad.

Thủ tướng Iraq Nouri Maliki trước đó đã kêu gọi người dân Iraq đoàn kết chống lại phiến quân.

Quân đội chính phủ đang tìm cách đẩy lùi ISIS (Nhà nước Hồi giáo tại Iraq và Levant) và các đồng minh người Hồi giáo dòng Sunni ra khỏi các tỉnh Diyala và Salahuddin, sau khi phiến quân chiếm đóng thành phố Mosul hồi tuần trước.

Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã có cuộc gặp với các thành viên cao cấp của Quốc hội hôm 18/6 để bàn về khủng hoảng Iraq. Nhà Trắng cho biết ông Obama đã “xem xét những biện pháp Hoa Kỳ có thể áp dụng để củng cố khả năng chiến đấu của lực lượng an ninh Iraq nhằm đối đầu với mối nguy từ ISIL [ISIS], trong đó bao gồm phương án tăng cường hỗ trợ về an ninh”.

Trước cuộc họp, lãnh đạo đa số tại Thượng viện, Thượng nghị sỹ Dân chủ Harry Reid, nói ông “không ủng hộ” việc đưa lính Mỹ tham gia vào “cuộc nội chiến” của người Iraq.

Tuy nhiên Tướng Dempsey nói trước một ủy ban của Thượng viện rằng việc đối đầu với ISIS là cần thiết để bảo vệ cho lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ.

Trong những diễn biến khác:

• Thủ tướng Anh David Cameron nói với Quốc hội tại London rằng ISIS cũng đang âm mưu khủng bố tại Anh quốc.
• Ấn Độ xác nhận 40 công dân nước này đã bị bắt cóc sau khi phiến quân chiếm thành phố Mosul
• Ngoại trưởng Saudi Saud bin Faisal cảnh báo Iraq đang đối mặt với nguy cơ nội chiến
• Thổ Nhĩ Kỳ đang điều tra thông tin nói 15 thợ xây dựng của nước này đã bị ISIS bắt cóc hôm 17/6. 80 công dân Thổ Nhĩ Kỳ đã bị bắt cóc tại Mosul hồi tuần trước.

Chính phủ Iraq nói ISIS đã bị đẩy lùi ra khỏi nhà máy lọc dầu

Phiến quân ‘nắm kiểm soát’

Hôm thứ Tư, quân đội Iraq cho biết đã đẩy lùi các tay súng ISIS ra khỏi nhà máy lọc dầu ở Baiji, cách thủ đô Baghdad 210km về phía bắc.

Vụ tấn công được cho là nổ ra vào lúc 04:00 giờ, giờ địa phương. Các tay súng đã tiến vào từ hai trong số ba cỏng chính của nhà máy.

Người phát ngôn quân đội Qasim Ata nói trong một buổi họp báo phát sóng trực tiếp trên truyền hình: “Lực lượng an ninh đã đánh bại đợt tấn công vào nhà máy lọc dầu ở Baiji của ISIS, 40 kẻ khủng bố đã bị tiêu diệt.”

Tuy nhiên, một quan chức ẩn danh nói với hãng thông tấn Reuters rằng phiến quân đã kiểm soát 75% nhà máy này.

Các công dân nước ngoài đã được sơ tán khỏi nhà máy, tuy nhiên một số nhân viên người địa phương được cho là vẫn ở lại.

Hàng trăm người đã thiệt mạng kể từ khi ISIS mở chiến dịch tiến công. Phiến quân đã công khai hành quyết nhiều người được cho là các binh sỹ chính phủ.

Trong một cuộc phỏng vấn với BBC, Đại giáo chủ dòng Shia Ali al-Sistani, nói các lãnh đạo tôn giáo của Iraq đã cảm nhận “một mối nguy thực sự đang đe dọa Iraq và sự thống nhất đất nước”.

Phụ nữ người Hồi giáo Shia gia nhập lực lượng dân quân chống lại ISIS

‘Lính đánh thuê và quân khủng bố’

Thủ tướng maliki đã gọi đợt tiến công của ISIS là một bất lợi, nhưng cũng nói “không phải bất lợi nào cũng đồng nghĩa với thất bại”.

“Bất lợi này đã giúp Iraq phục hồi tinh thần đoàn kết trên cả nước,” ông nói hôm 18/6.

Ông Maliki lâu nay vẫn bị cáo buộc là thiên vị cho người Hồi giáo Shia và khiến cộng đồng thiểu số Sunni bất bình.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói Tehran sẽ “nỗ lực hết mình” nhằm bảo vệ những đền thờ linh thiêng của người Shia tại Iraq trước “quân đánh thuê, lũ sát nhân và những kẻ khủng bố”.

Phát biểu của ông này được đưa ra giữa lúc tư lệnh của lực lượng tinh nhuệ Quds Force thuộc Vệ binh Cách mạng, Thiếu tướng Qasem Soleimani, đang có mặt tại Baghdad để giúp điều phối cuộc chiến chống lại phiến quân.

Khoảng 500.000 người bị cho là đã di tản kể từ khi Mosul thất thủ, theo số liệu của Liên Hiệp Quốc.