Hun Sen chứng minh cho nền chính trị của Campuchia trong tương lai
21 tháng 1 năm 2022 – Astrid Noren-Nilsson, Đại học Lund – Khi năm 2021 sắp kết thúc, ba sự kiện dường như gói gọn tình trạng trại chính trị lâu đời của Campuchia: sự kiện công bố người kế nhiệm Thủ tướng Hun Sen, sự tan rã của phe đối lập và cái chết của Thái tử Norodom Ranariddh.
Vào ngày 24 tháng 12 năm 2021, một đại hội của Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) đã tán thành con trai cả Hun Manet của Sen làm ứng cử viên thủ tướng tiếp theo của đảng, sau khi Sen tuyên bố ủng hộ Manet hồi đầu tháng. Trong một chuỗi các tuyên bố, Sen đã đưa ra những thông điệp trái ngược nhau về thời gian của sự kế vị triều đại, từ việc ông sẽ tiếp tục nắm quyền từ 6 đến 10 năm nữa cho đến việc mở đầu cho việc kế vị sau cuộc bầu cử năm 2023.
Hun Sen cũng làm rõ rằng Manet không thể đảm nhận chức thủ tướng miễn là Chủ tịch Quốc hội Campuchia Heng Samrin, Chủ tịch Thượng viện Say Chhum, Bộ trưởng Nội vụ Sar Kheng và Bộ trưởng Quốc phòng Tea Banh, người đã ‘cưu mang Manet [khi còn trẻ]’, vẫn dẫn đầu. CPP. Việc thành lập một nội các được chờ đợi chưa được tiết lộ cho thấy sự thay thế sắp xảy ra của giới tinh hoa lớn tuổi bằng các kế hoạch của họ, thiết lập Manet để lãnh đạo một đảng và chính phủ của những người trẻ tuổi.
Thông báo của Sen xuất hiện được lấy cảm hứng từ cách một vài ngày trước đó, lãnh đạo đối lập Kem Sokha lần đầu tiên kể từ khi Đảng Cứu hộ Quốc gia Campuchia (CNRP) bị giải tán vào năm 2017 đã công khai xa cách với đồng minh chính trị Sam Rainsy, viết trên Facebook rằng ‘Sam Rainsy và Kem Sokha không đoàn kết như một người ‘- bác bỏ khẩu hiệu’ một người ‘của Rainsy một cách không thể chối cãi.
Cùng ngày, Ranariddh qua đời tại một bệnh viện ở Pháp, do chưa kịp hồi phục sau một vụ tai nạn giao thông trước cuộc bầu cử năm 2018 chứng kiến người vợ thứ hai của ông bị giết. Không chỉ mang tính biểu tượng, cái chết của Ranariddh đã vén bức màn về đề xuất kéo dài về chủ nghĩa bảo hoàng chính trị được đưa ra bởi sự hiện diện đơn thuần của ông trên trái đất.
Không có sự phát triển nào trong số này là đáng ngạc nhiên, ngoài xét về tính đồng bộ của chúng.
Năm 2021 thực sự được đánh dấu bằng sự củng cố vững chắc của dự án cai trị mới do CPP xây dựng kể từ khi thay đổi chính trị đại hồng thủy vào năm 2017 và 2018, tiến triển một cách kín đáo dưới bóng của đại dịch. Được thể hiện bằng khẩu hiệu phổ biến ‘cảm ơn hòa bình’ (orkon santhepheap), người dân Campuchia được khuyến khích biết ơn hòa bình kiểu Sen. Sự thể hiện hòa bình này, bao gồm việc dập tắt cuộc cách mạng màu được cho là của phe đối lập, đã làm lu mờ rất nhiều kỷ niệm 30 năm Hiệp định Hòa bình Paris được quốc tế làm trung gian.
Những người ủng hộ phe đối lập và những người chỉ trích chính phủ tại quê nhà đã phải đối mặt với các phiên tòa hàng loạt. Hầu hết đều bị buộc tội phản quốc và kích động trước việc Rainsy cố gắng trở lại Campuchia vào năm 2019. Trong khi bản tường thuật của chính phủ chiếm ưu thế trong việc xử lý kỷ luật các phiên tòa xét xử tại nhà, thì việc bắt giữ và đưa ra các cáo buộc nghiêm trọng đối với các nhà hoạt động môi trường trẻ tuổi đã làm dấy lên một làn sóng bất bình tiềm ẩn.
Ban lãnh đạo phe đối lập của Campuchia ở nước ngoài phải đối mặt với những lo lắng khác nhau và xa cách. Vào tháng 3 năm 2021, Rainsy và các lãnh đạo cấp cao khác của CNRP bị giải thể đã bị tuyên án tù từ 20–25 năm sau khi bị từ chối nhập cảnh để tham dự phiên tòa xét xử riêng của họ. Rainsy đã tìm cách kết nối lại với cơ sở hỗ trợ của mình ở cộng đồng người Campuchia nhưng cũng đã dành thời gian để lãnh đạo một hiệp hội dành cho những người sống sót sau COVID-19 ở Pháp.
Trước các cuộc bầu cử địa phương vào năm 2022 và các cuộc bầu cử quốc gia vào năm 2023, quyết định của CPP về việc có trở lại chính trường cạnh tranh hơn hay không dường như gần như độc đoán. Không có nhu cầu thực sự đối với van an toàn cho biểu hiện phổ biến được cung cấp bởi các cuộc bầu cử cạnh tranh. Rạn nứt giữa Sokha và Rainsy có thể làm tăng tỷ lệ CPP nhượng bộ cho Sokha một số vai trò chính trị chính thức, lãnh đạo hoặc hỗ trợ một đảng đối lập mới và cứng rắn vào năm 2023. Một đảng đối lập đáng tin cậy hợp lý trên cơ sở có thể đại diện cho hy vọng tốt nhất cho sự chuyển hướng dần dần trở lại đến chính trị với một số yếu tố cạnh tranh.
Dù có hay không có Sokha, sự xuất hiện của các đảng nhỏ có liên hệ với CNRP chắc chắn sẽ khiến các cử tri đối lập bối rối. Không giống như năm 2018, một số bên kế nhiệm tự phong gần đây tìm cách cung cấp một giải pháp thay thế thực sự cho CPP..
Vai trò chủ tịch ASEAN năm 2022 của Campuchia có thể sẽ được xác định bởi những nỗ lực đầy mơ ước của Hun Sen nhằm đạt được tiến bộ trong cuộc khủng hoảng Myanmar thông qua sự can dự trực tiếp với chính phủ quân sự, bất chấp sự chia rẽ sâu sắc trong khối về cách tiếp cận đã thể hiện.
Việc Hoa Kỳ tuyên bố cấm vận vũ khí đối với Campuchia và các hạn chế xuất khẩu mới vào tháng 12, cũng như kế hoạch xem xét việc đưa Campuchia vào một kế hoạch thương mại đặc quyền, đẩy Campuchia đi sâu hơn vào quỹ đạo của Trung Quốc vào thời điểm mà những khó khăn gia tăng của Trung Quốc có thể khuyến khích việc giảm bớt của tình bạn ‘sắt đá’.
Tuy nhiên, đối với hầu hết người dân Campuchia, năm này bị chi phối bởi đại dịch COVID-19 làm suy yếu chính trị và dẫn đến khó khăn về kinh tế. Chiến dịch tiêm chủng hàng loạt thành công của chính phủ đã đạt được phạm vi bao phủ hoàn toàn đối với dân số trên 18 tuổi vào đầu tháng 11. Đất nước kể từ đó đã bước sang một giai đoạn mới của việc ‘sống chung với vi rút’.
Các hoạt động du lịch, xây dựng và bất động sản đã giảm tốc, với một số ước tính dự báo đại dịch sẽ làm mất đi sáu triệu việc làm trong nền kinh tế phi chính thức. Ngân hàng Thế giới đã dự đoán tăng trưởng GDP thực tế của Campuchia sẽ đạt 2,2% vào năm 2021.
Trong khi sự phục hồi kinh tế sẽ phụ thuộc vào sự trở lại của khách du lịch và các nhà đầu tư nước ngoài, thì sự ổn định xã hội không bị treo ở cán cân.
Astrid Norén-Nilsson là Giảng viên chính tại Trung tâm Nghiên cứu Đông và Đông Nam Á, Đại học Lund.
Bài viết này là một phần của loạt bài về tính năng đặc biệt của EAF vào năm 2021 đang được đánh giá và năm sắp tới.
https://www.eastasiaforum.org/2022/01/21/hun-sen-future-proofs-cambodias-politics/#more-602440