Hồi sinh của chống đối Trump cho thấy một nước Mỹ phân rẽ

Tháng Chín đang nổi lên như là một tháng đầy thách thức, thời khắc quan trọng trong nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, khi các lực lượng ‘chống đối’ khẳng định mạnh mẽ hơn.

Dịp nghỉ lễ Lao động hàng năm của Hoa Kỳ thường mở ra một sự thay đổi chính trị. Tuy nhiên, năm nay, nó là một chuỗi các sự kiện riêng biệt nhưng lồng vào nhau.

Những lễ tưởng niệm tầm vóc quốc gia sau cái chết của John McCain. Việc xuất bản rất thành công cuốn sách mới của Bob Woodward. Bài xã luận ẩn danh được viết bởi một quan chức cao cấp trong chính quyền Trump trên tờ New York Times. Các cuộc biểu tình trên Capitol Hill trong phiên điều trần của ứng cử viên Tòa án tối cao Brett Kavanaugh do Trump đề cử. Ngay cả khởi động chiến dịch quảng cáo mới nhất của Nike trong đó có Colin Kaepernik, ngôi sao NFL người Mỹ gốc Phi đã bắt đầu cuộc biểu tình quỳ gối.

Để phản đối việc ông Trump làm tổng thống, dường như tất cả các lực lượng đối lập trên toàn nước Mỹ đã quyết định rằng đủ qúa rồi, và đây là thời điểm để “tỏ rõ điều đó”.

Bảy ngày đầu tiên trong tháng Chín chắc chắn nhuốm màu lịch sử. Những lời điếu văn của hai cựu Tổng thống Barack Obama và George W Bush tại Thánh đường Quốc gia Washington hôm thứ Bảy tuần trước không chỉ nhằm vinh danh John McCain mà còn để tái khẳng định những giá trị đáng quý của người Mỹ.

Meghan McCain, trong bài diễn văn, nói với sức mạnh của nỗi đau buồn, xác định lại ý nghĩa sự vĩ đại của người Mỹ – khi cô diễn tả một cách thẳng thừng, rằng “điều vĩ đại thực sự,” không phải là “lời nói rẻ tiền của những người đàn ông sẽ không bao giờ biết hy sinh là gì.”

Nghi lễ của các buổi tưởng niệm trước tang lễ chính thức cũng chứa đựng đầy ý nghĩa. Sự xuất hiện của Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly và Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis cùng với Cindy McCain khi đoàn xe tang dừng lại trước Đài Tưởng niệm Chiến tranh Việt Nam trông như một nỗ lực tái khẳng định nghi thức quốc gia, sau biến cố hạ cờ khiếm nhã, và thái độ miễn cưỡng của ông Trump trong việc bày tỏ sự tôn trọng với người tù binh nổi tiếng mà ông từ chối gọi là anh hùng chiến tranh.

John McCain, theo nhiều tường trình, đã dàn dựng một cách tỉ mỉ lời chia tay cuối cùng của mình như một lời khiển trách Donald Trump. Điều đáng chú ý, tuy nhiên, là sự sẵn sàng phát biểu của những người đọc ai điếu, và những tràng vỗ tay tán thưởng vai trò mà John McCain đã trao cho họ. Trong bối cảnh thiêng liêng của Thánh đường Quốc gia, cách hành cử tang lễ dường như là một nỗ lực cộng đồng được phối hợp để cứu chuộc linh hồn nước Mỹ.

Bầu không khí của thủ đô nước Mỹ, rất trang trọng ngày hôm ấy, đột ngột thay đổi khi tờ Washington Post cho đăng trích đoạn đầu tiên trong cuốn sách mới của Bob Woodward, ‘Fear: Trump in the White House’. Kể từ những ngày đầu của vụ bê bối Bill Clinton liên quan đến Monica Lewinsky đến giờ, Washington chưa bao giờ lên cơn sốt cao độ như thế.

Nhưng dù không khí thay đổi, những tiết lộ của Woodward là tiếp nối của sự phản đối ông Trump trong tháng Chín này. Biên tập viên chính của Washington Post, một ngôi sao báo chí trong vụ Watergate, mô tả “một cuộc đảo chính hành chính,” trong đó các quan chức chính phủ âm thầm tìm cách lật đổ tổng thống bằng cách che giấu tài liệu của các chính sách quan trọng và phớt lờ mệnh lệnh của ông.

Nếu cuốn sách của Woodward được thấy như một cơn bão đi xuyên qua thị trấn, thì bài xã luận nặc danh trên New York Times xuất hiện như một cơn lốc xoáy đến vào cuối ngày: “Tôi thuộc phe chống đối bên trong chính quyền Trump.” Chỉ cái tựa thôi đã làm người ta sửng sốt, và chi tiết trong bài là những điều phi thường.

Sau đó, cựu Tổng thống Barack Obama kết thúc tuần lễ với những lời phê phán công khai mạnh mẽ nhất với ông Trump từ trước đến nay, chỉ trích việc ông ta không tấn công những kẻ theo chủ nghĩa da trắng siêu việt, và tân Đức quốc xã ở Charlottesville, và cáo buộc chính quyền của mình những “điên rồ”. Sau bài phát biểu, Ủy ban Quốc gia Cộng hòa đã đặt cho Barack Obama là ‘chống đối trưởng’.

Đối với tất cả những sự việc đầy kịch tính sử thi này, Hoa Kỳ đang không phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng hiến pháp, như cựu Bộ trưởng Ngoại giao John Kerry tuyên bố vào giữa tuần.

Tam quyền của chính phủ Hoa Kỳ, các cơ quan hành pháp, lập pháp và tư pháp, không có tranh chấp.

Rối loạn hiến pháp không phải là vấn đề ở đây. Và ngay sau đó, người Mỹ sẽ có thể thực thi quyền kiểm tra và cân bằng hiến pháp của riêng họ, quyền bầu cử trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Cuộc biểu tỏ thái độ chính trị đó vào tháng 11 sẽ là phấn đấu giữa những người chống lại Trump và những người trung thành với Trump. Điều trớ trêu là lãnh đạo đảng Dân Chủ không muốn biến cuộc bầu cử giữa kỳ thành cuộc trưng cầu dân ý về tổng thống hay lập luận rằng việc giành lại Hạ viện là bước đầu tiên để bãi nhiệm ông.

Tại Thượng Viện, đảng Dân Chủ đang bảo vệ 10 ghế ở các bang mà ông Trump thắng trong năm 2016 – những tiểu bang như North Dakota, West Virginia và Wisconsin, nơi ông Trump vẫn đang được ưa chuộng.

Về phía Hạ Viện, cuộc bầu cử sẽ được quyết định qua lá phiếu của những cử tri trung dung ở ngoại ô cho những chiếc ghế đang ngang ngửa, những người không phải lúc nào cũng đồng cảm với những lời hùng biện chống Trump của bên cánh tả. Đảng Dân Chủ cho rằng nên địa phương hoá các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ hơn là có một chiến dịch toàn quốc.

Các sự kiện trong bảy ngày đầu của tháng Chín sẽ kích thích những người đang ủng hộ Donald Trump. Nhiều thăm dò ý kiến sau cái chết của ông John McCain cho thấy ông McCain được giới Dân Chủ yêu mến hơn so với giới Cộng Hòa. Trong tang lễ của ông tại Thánh đường Quốc gia, phe ủng hộ Trump sẽ thấy giới quyền lực của Washington tôn vinh một người trong giới của mình.

Họ sẽ giải thích cuốn sách của Woodward và bài xã luận trên New York Times là giới truyền thông cấp tiến làm việc song song với giới quyền lực để lật đổ ông Trump.

Các bài tường trình trong tuần này được giới ủng hộ Trump chú ý là Brett Kavanaugh dường như đang có triển vọng trở thành thẩm phán của Tối cao Pháp Viện, khiến phe bảo thủ vững chắc hơn.

Trong những sự kiện ngày càng có vẻ giống như đỉnh cao của một cuộc đấu tranh, sự phân chia giữa nước Mỹ – một nước Mỹ tập hợp xung quanh ông Trump, và nước Mỹ dị ứng với ông – đang được biểu hiện rõ nét hơn.

Những lời cổ vũ cho tổng thống tại các cuộc vận động của ông nghe ồn ào hơn bao giờ hết. Và tiếng kêu la của phe phản kháng và chống đối cũng thế