Hiểu sai về Xi và sự nổi lên của Li
Li Qiang [Lý Cường] nổi lên cho thấy Trung Quốc vẫn đang trên con đường công nghệ cao do tư nhân dẫn đầu và hoàn toàn không quay lưng lại với chủ nghĩa Mao
bởi Uwe Parpart ngày 24 tháng 10 năm 2022
Li Qiang hiện là số 2 của Trung Quốc, cuộc lên lon cho thấy sự cống hiến của ông Tập đối với một tương lai công nghệ cao dẫn đầu cho Trung Quốc. Hình ảnh: Screengrab / NDTV
Ban bình luận chuyên nghiệp về Trung Quốc và phòng tạo tiếng vang của nó trên các phương tiện truyền thông phương Tây đã bị che khuất bởi việc bổ nhiệm người đứng đầu đảng Thượng Hải Li Qiang làm thủ tướng của đất nước, vị trí số hai đối với Tập Cận Bình.
Li là một người am hiểu công nghệ ủng hộ tinh thần kinh doanh công nghệ cao, người tin rằng tương lai của Trung Quốc nằm trong nền kinh tế kỹ thuật số. Ông Tập, báo chí phương Tây khẳng định với sự nhất trí gần như tuyệt đối, đã quay lại chủ nghĩa Mao.
Điều hoàn toàn trái ngược với những gì mà ban bình luận mong đợi dường như đã xảy ra và báo chí phương Tây đang tranh nhau giải thích sự bất thường. Dưới đây là một mẫu bình luận của báo chí phương Tây:
“Tập Cận Bình thúc đẩy người đứng đầu Thượng Hải trung thành” (Reuters)
“Tập Cận Bình thăng chức người đứng đầu Thượng Hải trung thành lên các cấp trên của quyền lực” (Financial Times)
“Một phụ tá trung thành ở Thượng Hải đóng vai trò quan trọng hàng đầu ở Bắc Kinh” (New York Times)
“Người trung thành với Tập có khả năng trở thành thủ tướng tiếp theo của Trung Quốc” (Barron’s)
“Sự thăng tiến của người đứng đầu Thượng Hải đặt lòng trung thành lên trên tất cả mọi thứ” (Bloomberg)
Bloomberg đã cố gắng giải thích lý do tại sao họ không lường trước được sự trỗi dậy của Li nói rằng, “Khi cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn ban đầu của Li đối với chiến lược Covid Zero nghiêm ngặt của Trung Quốc đã bị vi phạm bởi biến thể omicron dễ truyền hơn vào đầu năm nay, sự đi lên của [anh ấy] đã bị nghi ngờ.”
Sự trung thành đó là một yếu tố trong cuộc hẹn của Li là điều hiển nhiên. Các nhà lãnh đạo chính trị, Trung Quốc hay phương Tây, thường không bổ nhiệm các cấp phó được biết đến là không trung thành.
Lời giải thích “lòng trung thành” không có gì giải thích cả. Một lời giải thích tốt hơn là cơ sở chính trị Anh-Mỹ đã đọc nhầm ông Tập từ đầu đến cuối.
Sự nổi lên của Li phải là một hồi chuông cảnh tỉnh. Sự mù quáng về ý thức hệ và những định kiến phổ biến trong việc xây dựng chính sách đối ngoại là nguyên nhân khiến Trung Quốc bị hiểu sai thường xuyên, dẫn đến những phản ứng chính trị đồng thời với những hệ lụy và hậu quả nguy hiểm.
Tập Cận Bình và phó mới trên thực tế là Li Qiang trong một bức ảnh hồ sơ. Hình ảnh: NDTV / Screengrab
Trên thực tế, việc Li được bổ nhiệm với tư cách là người được chỉ định hàng đầu đã được dự đoán trước cũng như đã biết trước. Asia Times đã viết nhiều như vậy vào ngày 21 tháng 10, dự báo rằng ông Tập sẽ chọn nghỉ hưu bốn trong số bảy thành viên Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, bao gồm không chỉ Thủ tướng Lý Khắc Cường, mà còn cả ứng cử viên thủ tướng Uông Dương được chào mời rộng rãi, và sẽ không bỏ lỡ cơ hội cài đặt một dàn lãnh đạo mới, trẻ hơn và khác biệt.
Li là đảng trưởng Thượng Hải. Nếu có bất kỳ nhà lãnh đạo nào trước đây của Thượng Hải đã thất bại trong việc tiến cử vào Ủy ban Thường vụ, bao gồm cả ông Tập. Tuy nhiên, việc ông thăng tiến lên vị trí số hai đã gây ngạc nhiên cho hầu hết các nhà phân tích phương Tây, chỉ đơn thuần chứng tỏ rằng nhiều người đã hiểu sai về ông Tập nói riêng và sự quản trị của Trung Quốc nói chung.
Li theo học ngành quản trị kinh doanh và có bằng MBA của Đại học Bách khoa Hồng Kông, một trường kinh doanh và công nghệ hàng đầu châu Á do nhà tài phiệt Hồng Kông Li Ka-shing tài trợ. Anh ấy đã ủng hộ tinh thần kinh doanh công nghệ như là lợi thế hàng đầu cho sự phát triển của Trung Quốc.
Trong số những điều khác, Lý là một trong những người ủng hộ Jack Ma rõ ràng nhất trong ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc. Anh ấy đã đưa Tesla của Elon Musk đến Thượng Hải. Việc bổ nhiệm của ông khẳng định sự ủng hộ của ban lãnh đạo đối với ngành công nghệ cao do tư nhân lãnh đạo.
Tăng tốc đổi mới công nghệ và phát triển tài năng STEM là những từ khóa trong báo cáo công việc của Xi. Thay vào đó, điều mà các nhà phân tích phương Tây (và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken) chọn là việc nhắc lại chính sách lâu đời của Trung Quốc đối với Đài Loan.
Li được chọn vì thành tích đổi mới kinh tế và tài chính ở Khu thương mại tự do Thượng Hải, vì đã mang lại nguồn vốn đầu tư nước ngoài lớn (tăng 32% vào năm 2021 mặc dù Covid) và vì các tài liệu chính sách về phát triển kinh tế mà ông đã viết cho ông Tập với tư cách là trợ lý của mình. ở Chiết Giang.
Vì vậy, nên làm gì khi ông Tập bị cáo buộc là người theo chủ nghĩa tân Mao, cánh tả và chống tư bản chủ nghĩa về “sự thịnh vượng chung?”
Trong suốt sự nghiệp của mình, ông Tập đã thể hiện mình là một bậc thầy về cách điều động đặc trưng nhất trong quản trị đế quốc Trung Quốc: đánh theo một hướng để giải giáp các đối thủ tiềm năng, trong khi chuẩn bị di chuyển theo hướng khác.
Các phần tử trong Đảng chống lại ông Tập vào năm 2012 vẫn là những kẻ chống đối ông ta, những người ủng hộ một Trung Quốc pháo đài chia sẻ nghèo đói hơn là tạo ra sự giàu có. Động thái đầu tiên của ông khi lên nắm quyền sau năm 2012 là dẹp tan nhóm xung quanh Bạc Hy Lai có trung tâm ở Trùng Khánh và một phần của vựa rỉ sét đông bắc Trung Quốc, đồng thời giải phóng khu vực tư nhân của Trung Quốc.
Trung Quốc có kế hoạch sa thải 500.000 công nhân ngành công nghiệp nặng. Ảnh: AFP
‘Sự thịnh vượng chung’ của ông Tập nghiêng về chính trị nội bộ hơn là hệ tư tưởng. Ảnh: AFP
Trong suốt hai năm qua, ông Tập đã áp dụng thuật ngữ phân bổ lại thu nhập theo khẩu hiệu “thịnh vượng chung” và đàn áp lĩnh vực Internet tiêu dùng của Trung Quốc. Theo phong cách cổ điển của Trung Quốc, ông đã sử dụng luận điệu của các phần tử Đảng Cộng sản mà ông phản đối nhất, chỉ để đi một cách dứt khoát theo hướng ngược lại.
Các nhà phân tích và quan chức phương Tây mù quáng về mặt tư tưởng luôn bỏ sót quan điểm. Nhà nước Trung Quốc là thực thể ít ý thức hệ nhất, thực dụng tàn nhẫn nhất trên thế giới. Trong phạm vi mà các nhà lãnh đạo của nó thành công, họ làm như vậy bằng cách đạt được sự thịnh vượng và an ninh bằng bất kỳ phương tiện nào cần thiết để đáp ứng các mục tiêu của họ.
Ông Tập biết rằng ngành công nghiệp quốc doanh của Trung Quốc quá xơ cứng và tham nhũng để dẫn đầu quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế kỹ thuật số và nhà nước Trung Quốc cần các doanh nhân tư nhân đi đầu. Nhưng ông cũng biết rằng những lợi ích chính trị cố hữu liên quan đến khu vực nhà nước sẽ không chỉ càu nhàu trước sự thăng tiến đột ngột của các doanh nhân mà còn đưa ra những động thái chính trị kiên quyết.
“[Li] có mối quan hệ thân thiết hơn nhiều với ông Tập so với [Thủ tướng] Lý Khắc Cường. … Ông Tập có khả năng sẽ trao cho ông ấy nhiều không gian và quyền lực hơn để quản lý nền kinh tế ”, Deng Yuwen, cựu phó tổng biên tập của Study Times, tờ báo chính thức của Trường Đảng Trung ương, nói với South China Morning Post.
Để tiếp tục nắm quyền, ông Tập hoặc bất kỳ nhà lãnh đạo Trung Quốc nào khác phải xoa dịu những người bảo vệ cũ và xoa dịu lòng đố kỵ của người dân mới giàu trong khi cho phép các doanh nhân dẫn dắt chuyển đổi kinh tế.
Nhưng chương trình cốt lõi của ông Tập, được nhắc lại trong báo cáo công việc, là đưa Trung Quốc trở thành một nền kinh tế thịnh vượng vừa phải vào năm 2035. Để làm được như vậy, Trung Quốc cần và ông phải đạt được tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) từ 4% đến 5% mỗi năm. .
Li đã chứng tỏ rằng anh ấy có nghị lực và khả năng điều hành để hoàn thành công việc. Một nghiên cứu của Viện Brookings báo cáo rằng trong giai đoạn 2018-19, ông đã huy động năng lực và lực lượng lao động của Thượng Hải cùng với Elon Musk để xây dựng một nhà máy Tesla có khả năng sản xuất 500.000 ô tô điện mỗi năm.
Chiếc Tesla 3 đầu tiên do Trung Quốc sản xuất đã xuất xưởng tại Gigafactory ở Thượng Hải, trong khi các nhân viên của cơ sở mới đang trông chờ. Creedit: Ti Gong, Shine.com.
Thật ngạc nhiên, chỉ mất mười tháng để liên doanh này chuyển từ giai đoạn xây dựng sang hoạt động hoàn toàn.
Sự thay đổi sâu rộng trong vai trò lãnh đạo của Trung Quốc biểu thị một điểm uốn. Những cải cách năm 1979 của Đặng Tiểu Bình cuối cùng đã đưa gần 700 triệu người Trung Quốc từ nông thôn đến thành phố, thay thế nền kinh tế nông thôn của Trung Quốc truyền thống bằng nền kinh tế khói bụi do các doanh nghiệp nhà nước thống trị.
Đến lượt mình, khu vực nhà nước của Trung Quốc trở thành cơ sở quyền lực chính trị. Ông Tập kết luận rằng ông cần một cây chổi mới để quét qua những trở ngại đối với nền kinh tế công nghiệp số hóa. Với việc Li được bổ nhiệm làm cấp phó trên thực tế, ông Tập đang trên đường đi của mình.
Lê Văn dịch lại