EU sẽ là liên minh quốc phòng-an ninh mạnh nhất thế giới?

… 

Sau khi Ủy ban Châu Âu công bố Sách Trắng về Tương lai của Châu Âu, văn bản thảo luận đóng góp ý kiến này sẽ đưa ra các kịch bản khác nhau về việc làm thế nào để giải quyết các đe dọa an ninh và quốc phòng ngày càng gia tăng đối với Châu Âu và củng cố năng lực quốc phòng của Châu Âu vào năm 2025.

Cuộc thảo luận sẽ đóng góp quan trọng tới quyết định của Liên minh Châu Âu (EU) trong việc tăng cường bảo vệ an ninh cho các công dân Châu Âu như thế nào. Đây cũng là tâm điểm trong các ưu tiên của Ủy ban Châu Âu do ông Juncker lãnh đạo. Văn bản thảo luận đóng góp ý kiến sẽ được bổ sung bằng các kiến nghị cụ thể trong ngày hôm nay (8/6) để lập ra một Quỹ Quốc phòng Châu Âu nhằm hỗ trợ việc chi tiêu hiệu quả hơn của các Quốc gia thành viên trong việc cùng chia sẻ năng lực quốc phòng.

Đại diện Ngoại giao cấp cao EU/Phó Chủ tịch Federica Mogherini phát biểu: “Chúng ta đang tiến nhanh trong vấn đề an ninh của Liên minh Châu Âu với việc Ủy ban đang sát cánh và hỗ trợ cho quyết tâm của các nước thành viên. Tài liệu thảo luận lấy ý kiến hôm nay là sự đóng góp của Ủy ban đối với những cân nhắc về tương lai Liên minh của chúng ta trong lĩnh vực này, bắt đầu từ nhu cầu của các công dân chúng ta về một nền quốc phòng hiệu quả và gắn kết hơn. Thông qua Liên minh Châu Âu, chúng ta có thể hỗ trợ cho các quốc gia thành viên trong việc phát triển năng lực quân sự và đầu tư hiệu quả hơn cho quốc phòng. Chúng ta đã tiến được một bước dài trong chưa đầy một năm và chúng ta quyết tâm duy trì tốc độ này”.

Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu phụ trách Việc làm, Tăng trưởng, Đầu tư và Năng lực cạnh tranh Jyrki Katainen nói thêm: “Trong thế giới ngày nay, một NATO và một EU mạnh mẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Để không phải nhân đôi năng lực sẵn có, EU cần phải tự mình kiểm soát an ninh và quốc phòng của khối để có thể trở thành một đối tác mạnh mẽ hơn của các đồng mình của mình. Chúng ta biết mình đang đi đâu và các quốc gia thành viên đang ở vị trí của người cầm lái, vấn đề là đã tới lúc chúng ta xác định được cần tới đích nhanh đến mức nào”.

Các nhà lãnh đạo EU sẽ họp tại Pra-ha trong ngày 9/6 để bàn cách làm thế nào sử dụng hết tiềm năng của các Hiệp ước để tăng cường hợp tác trong quốc phòng. Ủy ban châu Âu đang đóng góp vào cuộc bàn luận đó và vào cuộc thảo luận rộng hơn trên khắp Châu Âu về quốc phòng bằng cách đưa ra những kịch bản có thể xảy ra cho tương lai quốc phòng Châu Âu.

Trong kịch bản “Hợp tác An ninh và Quốc phòng”, các quốc gia thành viên vẫn sẽ quyết định nhu cầu hợp tác về an ninh và quốc phòng trên cơ sở tự nguyện trong từng trường hợp trong khi EU sẽ tiếp tục hỗ trợ những nỗ lực của các quốc gia. Hợp tác quốc phòng sẽ được tăng cường, tuy nhiên sự tham gia của EU trong những hành động đòi hỏi nhiều nhất vẫn còn hạn chế. Quỹ Quốc phòng châu Âu mới sẽ giúp phát triển một số năng lực chung mới nhưng các quốc gia thành viên vẫn sẽ giám sát công việc mua và phát triển của các năng lực quốc phòng một cách riêng rẽ. Hợp tác EU-NATO sẽ vẫn giữ nguyên cấu trúc và hình thức hiện tại.

Trong kịch bản tham vọng hơn – “Chia sẻ An ninh và Quốc phòng”, các quốc gia thành viên sẽ cùng huy động nguồn tài chính và phương tiện quốc phòng nhất định để tăng tính đoàn kết trong quốc phòng. EU cũng sẽ tham gia tích cực hơn trong việc bảo vệ Châu Âu bên trong và ngoài biên giới của khu vực. EU sẽ đảm nhiệm vai trò lớn hơn trong các lĩnh vực như: bảo vệ biên giới, an ninh mạng hay chống khủng bố và đẩy mạnh phương diện quốc phòng và an ninh trong các chính sách nội khối EU như năng lượng, y tế, hải quan hay không gian vũ trụ. Điều này sẽ phù hợp với ý chí chính trị là hành động cũng như việc ra quyết định phù hợp với bối cảnh đang thay đổi nhanh chóng. EU và NATO cũng sẽ tăng cường hợp tác chung và phối hợp trên toàn bộ các lĩnh vực.

Kịch bản tham vọng nhất – “An ninh Quốc phòng Chung” dự tính hình thành một chính sách quốc phòng chung của Liên minh, mang đến nền quốc phòng chung dựa trên Điều 52 của Hiệp ước EU. Điều khoản này sẽ cho phép một nhóm các quốc gia thành viên đưa nền quốc phòng Châu Âu lên một tầm mới. Trong kịch bản này, bảo vệ Châu Âu sẽ trở thành trách nhiệm chung được tăng cường của EU và NATO. EU sẽ có thể tiến hành những hành động an ninh và quốc phòng cao cấp, được củng cố bởi mức độ hội nhập lớn hơn của các lực lượng quốc phòng của các quốc gia thành viên. EU sẽ hỗ trợ các chương trình quốc phòng chung với Quỹ Quốc phòng Châu Âu, cũng như thành lập Cơ quan Nghiên cứu Quốc phòng Châu Âu chuyên biệt. Điều này cũng sẽ thúc đẩy việc tạo ra một thị trường quốc phòng châu Âu đích thực, có khả năng bảo vệ các hoạt động chiến lược trọng yếu từ những đơn vị tiếp quản từ bên ngoài.

Các kịch bản trên không loại trừ nhau nhưng thể hiện ba mức độ tham vọng khác nhau về sự đoàn kết. Nâng cao an ninh Châu Âu là điều phải làm. Các quốc gia thành viên phải quyết định để xác định mức độ tham vọng với sự hỗ trợ của các thể chế EU. Nhìn về tương lai, họ phải quyết định ngay bây giờ con đường họ sẽ đi và tốc độ họ muốn đi để bảo vệ các công dân Châu Âu.