Drone lặn biển sẽ diệt tàu ngầm?

Tại Anh đang có cuộc tranh luận về dự án đầu tư vào tàu ngầm hạt nhân Trident với câu hỏi trong những năm tới ưu thế tàng hình của tàu ngầm có bị xóa sổ bởi công nghệ drone truy tìm cả trên không và dưới nước.

Cùng lúc, Hoa Kỳ và TC đã và đang bỏ tiền vào công nghệ dùng phương tiện không người lái khiến có thể thay đổi cán cân quân sự ở nhiều vùng. Tại Anh, kế hoạch đặt hàng bốn tàu Trident thế hệ mới có giá tổng cộng trên 30 tỷ USD (23,4 tỷ bảng Anh năm 2014) đang bị đặt câu hỏi chi tiêu cao nhưng công dụng tàng hình dưới lòng biển còn có được bao lâu.Những người phê phán chính phủ Anh cho rằng các tàu ngầm nói chung đều dần dần trở nên mục tiêu dễ tìm bởi phương tiện bay và lặn không người lái ngày càng tiến bộ. Nhà báo David Connett viết trên trang Independent ở Anh hôm 26/02/2016 rằng: “Các phương tiện lặn không người lái, còn gọi là glider, đang đe dọa tàu ngầm. Đã chứng minh là hiệu quả trong việc tìm vết dầu loang trong vụ Deepwater Horizon và kiểm tra mức phóng xạ sau tai nạn Fukushima ở Nhật, chúng rất yên lặng, có thể mang theo máy thẩm âm tốt tới mức nghe được cả tiếng tim đập.”

Trong một bài viết trước đó, ông David Connett trích chuyên gia từ Hội đồng An ninh Anh-Mỹ về thông tin (British American Security Information Council – Basic), Paul Ingram nói: “Cách mạng trong công nghệ làm các loại drone lặn dưới nước, và cả tiến bộ trong kỹ thuật định thính dưới nước, công nghệ vệ tinh và vũ khí diệt tàu ngầm khiến cho không còn loại tàu ngầm nào có thể giữ vị trí hoàn toàn im lặng mà không bị phát hiện.” Các loại drone bắt đầu bằng phương tiện bay không người lái (UAV – unmanned aerial vehicle) vốn đã rất phổ biến nhưng nay có thêm loại tàu lặn không người lái, UUV (unmanned underwater vehicle) đã được ứng dụng trong nghề cá. Cùng lúc, các quốc gia như Hoa Kỳ, Anh, Pháp và TC còn chế tạo cả các loại tàu vừa bay trên không, vừa có khả năng hạ cánh xuống nước hoặc lặn sâu. Các phương tiện này đang được ứng dụng vào mục tiêu quân sự ngày càng nhiều. Ông Paul Ingram cho hay Hoa Kỳ gần đây đã thử một cuộc tấn công đồng loạt, dùng 50 drone từ trên không mà chỉ có một người điều khiển từ xa. Việc Hoa Kỳ dùng các chuyến bay của drone để ném bom tại Afghanistan đã trở thành khá phổ biến.

‘Vô nhân cơ’ lặn xuống biển?

Tại châu Á, TC được biết đến như quốc gia đầu tư liên tục từ nhiều năm qua vào công nghệ này vì các cuộc tranh chấp ở Hoa Đông và Biển Đông. Trong một bài trên trang của Rand Corporation hồi 2015, các tác giả Michael S. Chase, Kristen A. Gunness, Lyle J.Morris, Samuel K. Berkowitz và Benjamin S. Purser III viết rằng tranh chấp biển khiến TC không ngừng nâng cao công nghệ UVA và UUV. Bài báo trích lại nguồn của báo Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLA) hồi 7/10/2011 mô tả nhu cầu dùng drone trong hải quân. Các khoa công nghệ không gian của đại học Bắc Kinh, Cáp Nhĩ Tân, Nam Kinh, Tây An và viện công nghệ thông tin quân sự của Quân Giải phóng đều đã và đang thực hiện nghiên cứu, thử nghiệm các loại drone dùng để trinh sát và tấn công. Từ các năm 2011-12, TC đã sản xuất và sử dụng nhiều loại drone dùng trong chiến tranh mà tiếng Anh gọi là UCAV, viết tắt của ‘unmanned combat aerial vehicle’, còn tiếng Trung chỉ gọi chung là ‘vô nhân cơ’ (无人机).

Từ năm 2014, dự án 863 được cả Bộ Công nghệ và Bộ Quốc phòng thông qua nhằm tăng cường ngân khoản cho loại vũ khí điện tử và vũ khí từ xa không người lái. Theo một số tác giả Trung Hoa (Huang Sujian, Zhang Zhengping) thì tiêu chí của các công trình thiết kế này là tạo ra phương tiện ‘số hóa, điện tử hóa, không người lái và tàng hình’. Trang của Rand Corporation ghi nhận TC dùng các loại phương tiện này để do thám, trinh sát ở các vùng biển tranh chấp và bán công nghệ cho Ả Rập Saudi. Không chỉ có vậy, TC đã dùng drone ở nước ngoài để hạ sát một tay trùm buôn ma tuý tại Myanmar, theo tin trên trang South China Morning Post 20/02/2013. Trước mắt, cả TC và Nhật Bản đều dùng các phương tiện khác nhau nhằm giám sát tranh chấp ở vùng đảo Điếu Ngư. Nhưng việc biến ‘vô nhân cơ’ thành ‘mũi nhọn’ cho cuộc chiến tranh biển đảo gồm cả khả năng lặn xuống biển để truy tìm và tiêu diệt tàu ngầm và các mục tiêu quân sự khác có khả năng thay đổi cán cân lực lượng giữa các nước một khi có xung đột.