Dọc báo Pháp – 30/03/2017
Brexit, giai đoạn khó khăn nhất mở màn
Brexit, giai đoạn khó khăn nhất bắt đầu mở ra. Toàn cảnh chính trị Pháp thêm rối ren : « Phát súng khai tử đảng Xã Hội ». Quan hệ Paris Bắc Kinh thêm căng thẳng sau vụ một công dân Trung Quốc bị cảnh sát Pháp bắn chết tại nhà.
29/03/2017, một ngày lịch sử đối với Liên Hiệp Châu Âu và nước Anh. Luân Đôn ký đơn xin ly dị, tựa trên báo La Croix. « Brexit sống ngày đầu tiên- Lá thư đoạn tuyệt » tựa trên báo Libération bên cạnh bức ảnh thủ tướng Theresa May rất nghiêm trang, ký vào bức thư gửi đến 27 thành viên còn lại trong Liên Hiệp Châu Âu, sau hơn 40 năm « chung sống ».
Trong lá thư « đoạn tuyệt » đó, nữ thủ tướng Anh mặc cả với châu Âu rằng Luân Đôn tiếp tục hợp tác với Bruxelles chống khủng bố với điều kiện phải đạt được một thỏa thuận có lợi cho thương mại của Anh. Tờ báo không ngần ngại chỉ trích bà May « bắt bí » Liên Âu. Le Figaro ghi nhận : Luân Đôn đem vấn đề an ninh ra để đổi lấy một thỏa thuận thương mại có lợi cho nước Anh.
Báo kinh tế Les Echos nói tới giọng điệu « vừa hòa hoãn vừa mang tính đe dọa » trong lá thư dài 6 trang thủ tướng Anh gửi đến lãnh đạo Liên Hiệp Châu Âu và các đối tác.
Thực tế là nước Anh và Liên Âu có hai năm để đàm phán. Le Figaro cho rằng, trong 24 tháng, nước Anh có thể đạt được một thỏa thuận trên phương diện chính trị, nhưng về mặt kinh tế thì đó là điều không tưởng.
Le Monde : « hai năm là thời gian quá ngắn để hoàn tất thủ tục ly dị. Liên Hiệp Châu Âu đã ký hiệp định tự do mậu dịch song phương với Việt Nam trong thời gian ngắn kỷ lục là 4 năm vậy làm thế nào để trong vỏn vẹn 24 tháng Anh Quốc và 27 nước còn lại trong Liên Âu tìm ra đồng thuận trên hàng trăm, hàng ngàn lĩnh vực khác nhau » ?
Từ nay tới đó, từ ngành hàng không đến quản lý chất thải nguyên tử, từ các hoạt động tài chính đến ngoại giao giữa Luân Đôn và 27 nước còn lại trong Liên Hiệp Châu Âu trở nên phức tạp hơn nhiều.
Chỉ riêng trong lĩnh vực hàng không, tờ báo nêu câu hỏi : Liệu hãng hàng không giá rẻ EasyJet có phải hủy các chuyến bay Paris- Lisboa hay Berlin-Athens hay không ? Bởi vì tới nay, nhờ thỏa thuận tự do không lưu hiện hành từ cuối những năm 1990 mà các hãng hàng không Anh Quốc được quyền mở tất cả các chuyến bay giữa hai nước trong Liên Hiệp Châu Âu. Với Brexit, thỏa thuận đó sẽ phải được xét lại. Hậu quả trực tiếp với EasyJet là tất cả các chuyến bay đều phải đáp qua một thành phố trên lãnh thổ Anh.
Một lĩnh vực khác đang lo ngại không kém là ngành công nghiệp sản xuất xe hơi. Các hãng xe Anh đang trong chu kỳ thịnh vượng, gần bằng với thời đại hoàng kim những năm 1970. Thành tích đó có được chủ yếu nhờ thị trường rộng lớn của Liên Hiệp Châu Âu : một nửa số lượng xe ra lò từ vương quốc Anh là để bán cho 27 thành viên khác trong gia đình ; phụ tùng xe hơi phục vụ cho các nhà máy trên xứ sở của Churchill chủ yếu mua của các đối tác Châu Âu với thuế nhập khẩu rất nhẹ. Sau Brexit, mức thuế nhập khẩu đó lập tức quay lại mức 10 %. Đây là thiệt hại không nhỏ cho các hãng xe ở bên kia bờ biển Manche. Ngược lại thì các hãng xe của Pháp, Đức cũng sẽ bị đánh thuế cao hơn khi xuất khẩu xe vào thị trường Anh.
Dù vậy trước mắt, kinh tế Anh kháng cự khá tốt sau cơn bão Brexit, nhưng Le Monde đặt câu hỏi : Hiện tượng này kéo dài được bao lâu ? Trên Les Echos, giáo sư, Robert Skidelsky, đại học Warwick – miền trung nước Anh, nhắc lại rằng, một trong những nét đặc thù của bộ môn kinh tế là các chuyên gia lỗi lạc nhất, những mô hình dự báo tinh vi nhất rất thường đoán sai.
Điều này đã được chứng minh trong trường hợp Brexit, ít ra là kể từ tháng 6/2016 tới nay : Kinh tế Anh không rơi vào vực thẳm như các viện nghiên cứu lo ngại. Trái lại các chỉ số từ tiêu thụ đến đầu tư tại quốc gia này có phần tươi sáng hơn. Riêng một điều các chuyên gia dự báo đúng : đó là đồng bảng Anh mất giá. Trong 9 tháng qua, điều đó có lợi cho khu vực xuất khẩu của Anh.
Chính trị Pháp : « Phát súng khai tử đảng Xã Hội »
Ba tuần lễ trước bầu cử tổng thống Pháp vòng 1, bàn cơ chính trị Pháp được « sắp đặt lại » sau khi cựu thủ tướng Valls bỏ rơi ứng viên đảng Xã Hội, và dành lá phiếu cho ứng cử viên của phong trào Tiến Bước- En Marche. « Đâm sau lưng chiến sĩ », « sự phản bội », « Phát súng khai tử đảng Xã Hội”, sau khi tan vỡ, « đảng Xã Hội nổ tung » … là những cụm từ các tờ báo từ tả sang hữu đều dành để nói về sự kiện này.
Bức hý họa của Plantu trên báo Le Monde vẽ ứng viên đảng Xã Hội Benoit Hamon, lưng cắm đầy dao. Ở xa phía sau, là hình ảnh một Manuel Valls đang cầm một con dao khác, miệng lẩm bẩm : « Tặng cho Hamon nhát dao cuối cùng ».
Báo công giáo La Croix trong bài xã luận nói tới « đòn chí tử » đối với một đảng mà từ nhiều năm qua đã bị phân rẽ giữa hai cánh cải tổ và bảo thủ. Gương mặt tiêu biểu cho cánh bảo thủ đó trong hàng ngũ của đảng Xã Hội là ông Hamon.
Le Figaro thiên hữu hài lòng khi thấy đối lập chính của đảng Những Người Cộng Hòa trải qua « cuộc khủng hoảng chết người » vì cảnh « anh em cùng nhà giết nhau ». Cựu thủ tướng Valls từng cam kết ủng hộ Benoit Hamon, để rồi nuốt lời hứa. Tờ báo giải thích : thấy trước viễn cảnh thua to vì thất bại ê chề sau 5 năm đảng Xã Hội cầm quyền, cựu thủ tướng Pháp « tìm một lối thoát hiểm ».
Libération thiên tả nặng lời phê phán Manuel Valls khi cho rằng, cựu thủ tướng Pháp giờ đây thấy gió xoay chiều, thuận lợi cho ông Macron thì lại muốn bắt kịp con tàu của phong trào En Marche.
Nhà giàu Pháp lo ngại trước bầu cử tổng thống
Trong lúc các ứng cử viên tổng thống Pháp đang lao vào một cuộc chạy đua nước rút trước vòng 1 ngày 23/04/2017, Les Echos chú ý tới mối lo ngại của thành phần cử tri « có của ăn của để ».
Giới có tiền tiết kiệm sợ đảng cực hữu với chủ trương bài châu Âu đắc cử sẽ từ bỏ đồng euro, để quay lại với đồng Franc xưa kia. Khi đó tiết kiệm của họ bị mất giá. Bên cạnh đó là chính sách thuế khóa của các ứng cử viên cánh tả và cực tả muốn « đánh thuế nhà giàu » cũng là một tai họa. Còn hai ứng viên cánh hữu và độc lập có chương trình tranh cử « khả dĩ » nhất trong mắt giới chủ doanh nghiêp thì nhất, lại chẳng mấy quan tâm đến quyền lợi của những người có khả năng bơm tiền vào guồng máy kinh tế của Pháp.
Căng thẳng Paris – Bắc Kinh ?
Cộng đồng người Hoa tại Paris phẫn nộ sau cái chết của một người đàn ông 56 tuổi, ở quận 19 tối Chủ Nhật vừa qua. Hai tờ báo Pháp, Le Monde và La Croix cùng đặt câu hỏi, liệu có dẫn tới căng thẳng trong quan hệ giữa Paris với Bắc Kinh ?
Le Monde nói tới những điều « không rõ ràng » liên quan đến vụ một công dân Trung Quốc, Lưu Thiệu Nghiêu (Liu Shaoyao) bị cảnh sát Pháp xông vào nhà và bắn chết. Đó là căn cứ vào lời khai của gia đình nạn nhân. Còn theo cảnh sát Pháp, đương sự đã dùng kéo đả thương nhân viên an ninh trước khi bị bắn chết ngay trong căn hộ của ông ta.
Trong ba ngày qua, cộng đồng người Hoa ở Paris liên tục xuống đường đòi công lý. La Croix cũng có một bài báo ngắn về một cộng đồng vừa phẫn nộ vừa không hiểu lối hành xử của nhân viên an ninh Pháp. Nhưng cái chính là sự cố này, đang làm xấu thêm hình ảnh của nước Pháp trong mắt công luận Trung Quốc.
Năm ngoái, một ông thợ may cũng người Hoa ở Aubervilliers, ngoại ô phía bắc Paris, thiệt mạng vì bị kẻ cướp tấn công, du khách Trung Quốc cũng nhiều lần bị cướp giật. Ngoài đe dọa khủng bố, an ninh là một trở ngại với nhiều người Hoa muốn sang Pháp chơi.
Gáo nước lạnh cho xã hội dân sự Trung Quốc
Rất xa Paris, tại xứ sở của ông Tập Cận Bình, Bắc Kinh đang siết chặt gọng kềm với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài làm việc tại Trung Quốc. Thông tín viên của báo Libération tại chỗ ví von : ba tháng sau khi chính thức có hiệu lực, luật gia tăng kiểm soát các tổ chức phi chính phủ nước ngoài đang « thổi một làn gió đại hàn » lên xã hội dân sự Trung Quốc. Chỉ còn 72 trong số khoảng 7.000 tổ chức được giấy phép hoạt động.
Tác giả bài báo lưu ý : về mặt chính thức các tổ chức phi chính phủ vẫn được giấy phép hoạt động, nhưng điều đó không cấm cản họ bị công an theo dõi, nhân viên nhà nước đến khám xét trụ sở văn phòng, tịch thu giấy tờ hay phong tỏa tài khoản ngân hàng …
Một người trong cuộc nói với phóng viên báo Libération : tất cả những hành vi đó nhằm phòng ngừa nổ ra một cuộc cách mạng trên quê hương Mao.
Galaxy S8 lá chủ bài của Samsung
Trong lĩnh vực công nghệ tin học tập đoàn Samsung trình làng điện thoại thông minh đời mới Galaxy S8. Như ghi nhận của tờ Le Figaro, Samsung hy vọng với thành công của Galaxy S8, mọi người sẽ quên đi thất bại ê chề với kiểu điện thoại Note 7 hồi năm ngoái.
Les Echos đăng ảnh lãnh đạo chi nhánh điện thoại thông minh của tập đoàn này tại New York, hai tay cầm hai chiếc S8 ở bên trên là hàng tựa : “ Samsung tô điểm lại hình ảnh với smartphone thế hệ mới ”. Vụ điện thoại Note 7 bị nổ chẳng những đã hủy hoại uy tín của tập đoàn Hàn Quốc này mà còn gây thiệt hại 5 tỷ euro cho Samsung. Tại Châu Âu, muốn sắm Galaxy S8 ta phải đợi đến cuối tháng Tư, giá mỗi chiếc bán ra là 809 euro.
Chỉ số hạnh phúc
Vẫn báo kinh tế Les Echos giới thiệu một chỉ số mới đo lường mức độ thịnh vượng của một quốc gia. Tới nay chúng ta biết nhiều đến khái niệm tổng sản phẩm nội địa, tiếng Anh là GDP và tiếng Pháp là PIB. Học Viện Kinh Tế Paris – Ecole Economie de Paris vừa đưa ra một khái niệm mới được gọi theo tiếng Pháp là BIB – chữ B đến từ Bonheur, tức là hạnh phúc.
Chỉ số này, bổ sung cho chỉ số tổng sản phẩm nội địa mà các chuyên gia vẫn dùng từ trước tới nay. Đặc biệt trong mùa tranh cử, Học Viện Kinh Tế Paris còn chứng minh rằng, những thành phần bất hạnh trong xã hội có khuynh hướng bỏ phiếu ủng hộ các đảng phái chính trị theo chủ nghĩa cực đoan. Còn số hạnh phục nhất, thì có khuynh hướng ủng hộ các đảng ôn hòa.
Trong cuộc bầu cử ở Pháp lần này, giáo sư Daniel Cohen, đồng tác giả của nghiên cứu nói trên giải thích : nếu giữa hai cử tri cùng tuổi tác, cùng có địa xã hội vị và thu nhập ngang nhau, người có chỉ số hạnh phúc thấp bỏ phiếu cho đảng cực hữu và đây là yếu tố có thể giải thích vì sao các đảng phái dân túy, không chỉ ở Pháp mà cả châu Âu và ngay tại những quốc gia cởi mở và có đời sống cao, đã từng bước bám rễ vào toàn cảnh chính trị trên Lục Địa Già.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20170330-brexit-giai-doan-kho-khan-nhat-mo-man
Tin đọc nhanh
(Reuters) – Việt Nam phản đối Đài Loan tập trận xung quanh đảo Ba Bình (Itu Aba). Ngày 30/03/2017, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Việt Nam Lê Hải Bình cáo buộc cuộc tập trận là « sự vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa, đe dọa hòa bình, ổn định và an toàn hàng hải ». Đợt diễn tập bắn đạn thật của Đài Loan kéo dài từ 29 đến 31/03 xung quanh đảo Itu Aba, mà Đài Loan gọi là Thái Bình và Việt Nam gọi là Ba Bình. Trước đó, lực lượng tuần duyên Đài Loan cho biết cuộc diễn tập bắn đạn thật trên chỉ là một hoạt động bình thường.
(AFP) – Malaysia sẽ trao trả thi hài Kim Jong Nam cho Bắc Triều Tiên. Thông tin trên được khẳng định trong thông cáo của thủ tướng Najib Razak ngày 30/03/2017. Ngoài ra, 9 công dân Malaysia bị giữ lại ở Bắc Triều Tiên, từ khi quan hệ ngoại giao giữa hai nước trở nên căng thẳng sau vụ ám sát Kim Jong Nam ở sân bay Kuala Lumpur, cũng sẽ được hồi hương.
(Reuters) – Trung Quốc tăng cường chiến dịch chống Hồi Giáo cực đoan ở Tân Cương. Hàng loạt biện pháp mới được áp dụng từ ngày 01/04/2017, trong đó có lệnh cấm đàn ông để râu bị cho là « không bình thường » và phụ nữ đeo mạng che mặt ở nơi công cộng. Lệnh cấm cũng liên quan đến việc từ chối nghe radio, xem truyền hình nhà nước và cấm sử dụng từ « Halal ». Loạt quy định mới này được các đại biểu hội đồng vùng Tân Cương thông qua ngày 29/03.
(AFP) – Thái Lan phát hiện một gia đình hổ Đông Dương ở một khu bảo tồn quốc gia, phía đông nước này. Theo một số nhóm bảo vệ động vật, đây là một « điều kỳ diệu » đối với loài hổ Đông Dương đang bị đe dọa tuyệt chủng vì nạn phá rừng và săn bắt thú quý hiếm ngày càng phổ biến. Nhiều bộ phận của loài hổ, như răng và thịt, được coi là bùa hộ mệnh hay để bào chế thần dược trong y học cổ truyền Trung Quốc.
(AFP) – Tư pháp Cam Bốt phạt 20 tháng tù giam đối với cựu lãnh đạo đối lập, ông Sam Rainsy. Bản án được tuyên ngày 30/03/2017. Ông Sam Rainsy hiện sống lưu vong tại Paris, với tội danh vu cáo chính phủ Hun Sen dính líu đến vụ giết hại ông Kem Ley, một bình luận gia chính trị có tên tuổi.
(AFP) – Một nhà đấu tranh dân chủ ở Hồng Kông bị kết án 3 tháng tù vì lăng nhục quan tòa. Alvin Cheng, 28 tuổi, bị cáo buộc không tuân thủ một sắc lệnh giải tán khu trại ở Mong Kok được dựng vào mùa thu 2014. Một nhà đấu tranh khác, Au Yuk Kwan bị án phạt 10.000 đô la Hồng Kông và một tháng tù treo với cùng tội danh trên. Bản án được tuyên ngày hôm nay, chỉ vài ngày sau khi bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam), một nhân vật thân Bắc Kinh, trở thành trưởng đặc khu Hồng Kông.
(AFP) – Tòa án Seoul chuẩn bị ra quyết định về việc bắt giữ cựu tổng thống Park Geun Hye. Theo đề nghị của Viện Công Tố, tòa sẽ phán quyết vào tối 30/3/2017, sau khi đã kết thúc thẩm vấn cựu tổng thống trong khuôn khổ cuộc điều tra tai tiếng tham nhũng.
(AFP) – Tại Hoa Kỳ, các dân biểu bang Florida yêu cầu tổng thống Mỹ Donald Trump hoàn trả chi phí phát sinh từ việc di chuyển. Do các đợt di chuyển thường xuyên từ Nhà Trắng đến nơi nghỉ của ông Trump tại Mar-A-Lago, bên bờ biển Palm Beach, chi phí đang đè nặng lên các doanh nghiệp và chính quyền địa phương (ước tính thiệt hại 720.000 đô la) .
(AFP) – Hơn 225.000 người Mỹ đã ký kiến nghị yêu cầu đệ nhất phu nhân Melania Trump thanh toán khoản chi phí an ninhrất cao. Đây là khoản chi cho nơi ở của bà tại tòa tháp Trump ở New York. Bà tổng thống phải thanh toán hoặc chuyển về sống tại Nhà Trắng. Những người ký đơn lập luận là chi phí an ninh cho tòa tháp Trump không mang lại lợi ích cho nước Mỹ và không thể dùng tiền thuế của dân vào việc này. Theo cảnh sát New York, chi phí bảo vệ Melania Trump và cậu con trai dao động từ 127.000 tới 146.000 đô la/ngày.
(AP) – Ivanka Trump, cô con gái lớn đồng thời là cố vấn của tổng thống Donald Trump thông báo sẽ làm việc không công cho nhà nước. Bà theo gương người chồng Jared Kushner. Tuyên bố ngày 29/03/2017 của Ivanka Trump đã được Nhà Trắng hoan nghênh. Họ gọi Ivanka là «đệ nhất ái nữ – cố vấn của tổng thống ». Trước đây, Ivanka Trump vẫn có văn phòng tại Nhà Trắng dù không phải không phải là nhân viên của chính phủ. Điều này đã gây ra nhiều lời chỉ trích và nghi vấn.
(AFP) – Một thẩm phán Mêhicô bị bắt tại San Diego vì buôn ma túy. Theo thông báo của chính quyền Mỹ và Mêhicô ngày 29/04/2017 , ông Edgar Veytia, khoảng 40 tuổi, thẩm phán bang miền tây Nayarit bị bắt giữ theo một đơn kiện ngày 02/03 của chính phủ Mỹ lên một tòa án ở Brooklyn ở New York. Theo đó, vị thẩm phán Mêhicô bị cáo buộc tham gia vào một mạng lưới sản xuất, nhập khẩu và phân phối ma túy, thuốc phiện, cần sa (marijuana) và ma túy đá (methamphetamine) từ tháng 01/2013 đến tháng 02/2017.
(AFP) – Thỏa thuận giữa chính phủ Syria và phe nổi dậy: 32.000 dân thường sẽ được sơ tán khỏi 4 thành phố đang có chiến sự. Thỏa thuận ngày 28/03/2017 được Iran và Qatar bảo trợ nhằm đảm bảo an toàn cho thường dân Syria ở những nơi có xung đột quân sự. Trong khi đó, thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ ngày 29/03 thông báo ngưng chiến dịch quân sự « Lá chắn Euphrate » ở miền Bắc Syria sau 7 tháng triển khai. Chiến dịch « Lá chắn Euphrate » nhắm vào phiến quân của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo và lực lượng dân quân người Kurdistan do Mỹ hậu thuẫn. Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố chiến dịch « Lá chắn Euphrate » đã thành công và các chiến dịch tiếp theo nếu có thì sẽ mang tên khác.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20170330-tin-doc-nhanh