Đọc báo Pháp – 22/06/2020
Trung Quốc, nguồn gốc tất cả mọi xung đột ở châu Á-Thái Bình Dương – Thụy My
Tất cả các điểm nóng hiện nay tại châu Á-Thái Bình Dương đều có liên quan đến Trung Quốc. « Bộ tứ Quad +3 » sẽ tham gia vào « chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương », một khái niệm làm Bắc Kinh đau đầu. Các chuyên gia của đại học Thanh Hoa nhìn nhận, sự thống trị của Hoa Kỳ có lẽ đã là quá khứ, nhưng thế giới vẫn chưa thể thuộc về Trung Quốc.
Liên quan đến châu Á, trong bài « Chiến lược của Bắc Kinh trong căng thẳng tại châu Á-Thái Bình Dương », thông tín viên Simon Leplâtre của Le Monde nhận định, trong lúc các vụ đụng độ liên tục xảy ra trong khu vực, các nước láng giềng của Trung Quốc cố gắng giảm bị lệ thuộc.
Trung Quốc : Chiếc mặt nạ đã rơi !
Viện trưởng Viện Quan hệ Quốc tế thuộc trường đại học Thanh Hoa, ông Diêm Học Thông (Yan Xuetong) khi chủ trì « World Peace Forum » ở Bắc Kinh hôm 16/06/2020 đã tuyên bố : « Sẽ không còn lãnh đạo toàn cầu trong những thập niên tới, vai trò của các tổ chức quốc tế giảm sút, trật tự thế giới sẽ là một trật tự xấu ». Nhận định này cách xa cả ngàn dặm so với « cộng đồng nhân loại cùng chung vận mệnh » của Tập Cận Bình, trong khi ông Diêm là một trong những nhà tư tưởng chính của ngành ngoại giao Trung Quốc.
Đọc thêm: Xung đột Ấn-Trung bùng nổ: Bắc Kinh hiếu chiến hơn trong khủng hoảng ?
Vô số điểm nóng hiện nay : xung đột đẫm máu Ấn-Trung trên rặng Himalaya (Hy Mã Lạp Sơn), Bắc Triều Tiên cho nổ văn phòng liên lạc với Hàn Quốc, Bắc Kinh áp đặt luật an ninh quốc gia lên Hồng Kông bất chấp sự phản đối của G7, nhiều vụ tập trận bất thường xung quanh Đài Loan…
Đặc biệt các vụ đụng độ liên tục xảy ra tại Biển Đông giữa Trung Quốc và các láng giềng, chủ yếu là Việt Nam. Và từ tháng Năm, Bắc Kinh tăng áp lực kinh tế lên Úc để trừng phạt việc Úc đòi hỏi mở điều tra quốc tế về dịch virus corona. Cựu thủ tướng Úc Kevin Rudd nhận định, lần đầu tiên từ 50 năm qua, hòa bình giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ là vấn đề cốt yếu trong khu vực. Trong đó Đài Loan là hồ sơ nhạy cảm nhất : hải quân Mỹ và Trung Quốc thường xuyên đi qua eo biển, và hồi tháng Tư, có lần chiến hạm đôi bên chỉ cách nhau chưa đầy 100 mét.
Đọc thêm: Thế giới lo đối phó dịch bệnh, Trung Quốc tăng cường đe dọa Đài Loan
Bắc Kinh liên can đến tất cả các xung đột nói trên. Tạp chí Foreign Policy ghi nhận hôm 18/06 : « Những chiếc găng, hoặc mặt nạ đã rơi xuống. Ngoại giao khẩu trang của Trung Quốc trong đại dịch corona đã nhường chỗ cho việc đấu đá với số lượng láng giềng ngày càng nhiều ».
Bộ tứ Quad + 3 trong chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương
Đối với cựu thứ trưởng ngoại giao Hà Á Phi (He Yafei), Trung Quốc chỉ có một địch thủ quan trọng là Hoa Kỳ, còn các nước khác không đáng kể. Ông nói : « Trong số các nguy cơ, có xung đột quân sự giữa hai cường quốc chính là Trung Quốc và Hoa Kỳ, hoặc các xung đột nhỏ hơn như giữa Trung Quốc và
Ấn Độ, Trung Quốc và Nhật Bản, hay giữa hai nước Triều Tiên ». Hà Á Phi cho rằng giải pháp duy nhất là « kinh tế, kinh tế, kinh tế ».
Trong khi Washington muốn đưa sản xuất trở về nước, Bắc Kinh – được cho là nạn nhân của chính sách này – kêu gọi các nước châu Á phát triển các chuỗi cung ứng trong khu vực. Vấn đề các nước láng giềng lại nghĩ ngược lại, muốn giảm lệ thuộc vào Trung Quốc. Hơn nữa, họ còn dần dà xây dựng những liên minh để có tiếng nói có trọng lượng hơn trong tương lai.
Cuối 2017, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Ấn Độ và Úc quyết định tái thúc đẩy diễn đàn bộ tứ « Quad », được lập ra cách đó 10 năm theo sáng kiến của Tokyo. Cho dù Quad không phải là một liên minh chính thức, bốn nước này sẽ tập trận hải quân chung. Hơn nữa, kể từ cuối tháng Ba, Quad đã mời ba nước Việt Nam, Hàn Quốc và New Zealand tham dự các hội nghị hàng tuần từ xa.
Về mặt công khai thì chỉ liên hệ đến việc xử lý Covid-19, tuy nhiên theo báo chí Ấn Độ, còn nhằm « duy trì các nước này trong vòng ảnh hưởng ». Dù tương lai có như thế nào đi nữa, « Quad +3 » cũng sẽ tham gia vào « chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương », một khái niệm làm Bắc Kinh đau đầu. Các chuyên gia của đại học Thanh Hoa nhìn nhận, sự thống trị của Hoa Kỳ có lẽ đã thuộc về quá khứ, nhưng thế giới vẫn chưa chịu trở thành một thế giới của Trung Quốc.
EU kết thúc thời kỳ ngây thơ trước Bắc Kinh
Về quan hệ với Liên Hiệp Châu Âu (EU), nhân dịp đối thoại với ông Tập Cận Bình hôm nay, Le Monde phân tích « Châu Âu đối mặt với Trung Quốc, sự chối từ chậm chạp ». EU phải sáng suốt trước một nước Mỹ đã đổi khác trong thời Donald Trump và một Trung Quốc ngày càng hung hăng hơn.
Ban đầu thì hội nghị lần này nhằm chuẩn bị cho một thượng đỉnh đặc biệt giữa toàn bộ các nhà lãnh đạo EU với Tập Cận Bình tại Leipzig tháng Chín tới. Nhưng Đức đã tuyên bố hủy từ tháng Sáu với lý do dịch bệnh, và thật ra, châu Âu muốn thống nhất đường hướng chính trị trước khi đối đầu với Bắc Kinh. Ngày 17/06, Ủy Ban Châu Âu đã công bố sách trắng, nhằm bảo vệ thị trường châu Âu trước các công ty nước ngoài được nhà nước trợ cấp để cạnh tranh bất chính, chủ yếu nhắm vào Trung Quốc. Đây là một sự thay đổi hẳn quan điểm, thời kỳ ngây thơ đã kết thúc.
Đọc thêm: Châu Âu không còn ngây thơ để cho Trung Quốc lợi dụng
Thủ tướng Đức Angela Merkel có nhiều nỗ lực trong quan hệ với Trung Quốc, trong 15 năm cầm quyền bà đã đến thăm chính thức Bắc Kinh 12 lần. Nhưng vụ công ty robot Kuka của Đức bị tập đoàn điện tử tiêu dùng Midea của Trung Quốc thâu tóm năm 2016 khiến Berlin nhận ra tầm quan trọng của việc Bắc Kinh thâu tóm kỹ nghệ tiên tiến châu Âu.
Mối nguy sau hai thập niên vô tư chuyển giao công nghệ cho Trung Quốc
Điều đáng lo là sau hai thập niên chuyển giao công nghệ ồ ạt cho Trung Quốc, nay châu Âu trở nên lệ thuộc vào Bắc Kinh về 5G, dược phẩm… Đặc biệt ngành điện tử đã vô tư trao cho Trung Quốc mọi bí quyết. Một cựu viên chức châu Âu cho biết, mới cách đây ba năm, người ta vẫn còn nghĩ rằng chuyển giao công nghệ là vô hại vì cho là EU đi trước Trung Quốc một thế hệ, khó thể bắt kịp.
Trung Quốc còn tìm cách chia rẽ châu Âu với công thức 17+1. Theo chuyên gia Justyna Szczudlik, Viện Quan hệ Quốc tế của Ba Lan, các đề nghị của Bắc Kinh thiếu hấp dẫn đối với các nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu vì lãi vay quá cao, nhưng như vậy Trung Quốc cũng đã gây được ảnh hưởng với các nước nhỏ.
Le Monde cho rằng đôi khi vẫn còn một chút ngây thơ, như cao ủy phụ trách đối ngoại EU Josep Borrell hôm 09/06 tuyên bố Trung Quốc không có tham vọng quân sự. Vụ xung đột biên giới đẫm máu với Ấn Độ hôm 16/06 cho thấy : công cụ biểu dương sức mạnh của Bắc Kinh không chỉ đơn thuần dựa vào xuất khẩu và nguồn ngoại hối.
Nghi vấn tin tặc Trung Quốc tấn công ố ạt vào Úc
Cũng liên quan đến Bắc Kinh, Les Echos cho biết « Là nạn nhân một vụ tấn công tin học quy mô, Úc nghi ngờ Trung Quốc ».
Tuy thủ tướng Scott Morrison không nêu đích danh, nhưng các chuyên gia nhận ra ngay dấu ấn của Bắc Kinh, « quốc gia duy nhất có thể tấn công hàng loạt và tinh tế như thế ». Vụ tấn công mới này đụng đến « các cơ quan của Úc trên tất cả mọi lãnh vực, tất cả cấp độ của chính phủ, của nền kinh tế, tổ chức chính trị, cơ quan y tế và các nhà cung cấp hạ tầng chiến lược ». Bộ trưởng quốc phòng Linda Reynolds thì trấn an rằng các dữ liệu cá nhân không bị ảnh hưởng, nhưng kêu gọi các cơ quan phải tăng cường bảo vệ trước tin tặc.
Bắc Triều Tiên gây sự, Hàn Quốc đành phải cứng rắn hơn
Cũng tại châu Á, Le Monde nhận định « Giấc mơ hòa bình của tổng thống Hàn Quốc bị hủy hoại vì thái độ của Bình Nhưỡng ».
Năm 2018, ba hội nghị thượng đỉnh liên Triều chừng như đã mở ra kỷ nguyên hợp tác, và tổng thống Moon Jae In còn đóng góp vào việc mở ra đối thoại trực tiếp giữa Bình Nhưỡng và Washington. Nhưng sau thất bại của thượng đỉnh Trump-Kim tại Hà Nội tháng 2/2019, Bắc Triều Tiên đã thay đổi thái độ, mà theo một cố vấn của ông Moon, thì Kim Jong Un cảm thấy bị mất mặt.
Những hành động khiêu khích mới từ phía Bình Nhưỡng khiến tổng thống Hàn Quốc phải cứng rắn hơn, trong đó không loại trừ việc tổ chức lại bộ máy. Việc bộ trưởng bộ Thống Nhất Hàn Quốc Kim Yeon Chul từ chức cho thấy ôn hòa không đi đến đâu, cần có những nhân vật « thực tiễn và có tham vọng chiến lược hơn » – theo chuyên gia Cheong Seong Chang – nhằm đưa Bắc Triều Tiên quay lại bàn đàm phán.
Giới trẻ chống Trump phá hoại cuộc mít-tinh ở Tulsa
Le Monde quan tâm đến việc cánh hữu chật vật đối phó với cực hữu trong cuộc bầu cử địa phương sắp tới, trong khi Libération chạy tựa trang nhất « Bầu cử địa phương : Hy vọng xanh của cánh tả ». Về mặt văn hóa, La Croix chơi chữ « Ánh sáng cho các phòng tối », tức phòng chiếu phim : Sau 100 ngày đóng cửa, các rạp xi-nê hy vọng tìm lại được khán giả, còn Les Echos chú ý đến « Khí hậu : Không thể nào có được sự đồng thuận ».
Riêng Le Figaro nhìn sang Hoa Kỳ, khi « Ông Trump lại bước vào chiến dịch tranh cử trong một nước Mỹ bị xâu xé ». Ở trang trong, các báo đều chú ý đến tổng thống Donald Trump và cuộc vận động bầu cử.
Libération coi « Cuộc mít-tinh ở Tulsa là một khởi động sai lầm của ông Trump ». Les Echos nhận xét « Tulsa : Donald Trump chật vật tìm sức sống mới nơi cử tri của mình ». Le Figaro ghi nhận ông Trump lại thượng đài, nhưng cuộc mít-tinh đầu tiên của ông từ khi dịch bệnh khởi phát lại không đông đảo như mong muốn, trong lúc đối thủ Joe Biden tỏ ra cứng rắn hơn, với bối cảnh khủng hoảng kỳ thị chủng tộc và kinh tế.
Tuy vậy trên trang web, các báo cũng ghi nhận cuộc mít-tinh ở Tulsa bị hàng ngàn người trẻ chống Trump phá hoại bằng cách đăng ký giữ mấy chục ngàn chỗ ngồi rồi bỏ không đến. Suốt cả tuần lễ, trên mạng TikTok xuất hiện rất nhiều lời kêu gọi như thế, có video thu hút cả triệu lượt xem. Chiến dịch này cũng được tung ra trên mạng Snapchat và Instagram.
Virus corona sẽ chết vào mùa hè ?
Bước sang lãnh vực khoa học, liệu virus corona chủng mới cũng nhạy cảm với sự thay đổi thời tiết như các virus cúm khác ? Có rất nhiều nghiên cứu thậm chí cho ra kết quả trái ngược nhau về vấn đề này, vì rất khó tách rời yếu tố khí hậu khỏi hàng loạt dữ liệu khác.
Một số người cho rằng virus hoành hành trong mùa đông không hẳn vì trời lạnh mà do thói quen tập trung ở những nơi kín đáo, ít thoáng khí. Các thử nghiệm trong ống nghiệm cho thấy virus không còn hoạt động được ở 56°C trong 30 phút, tuy nhiên đây không phải là nhiệt độ bình thường ngoài trời. Một nghiên cứu của Trung Quốc nhận thấy hễ nhiệt độ tăng lên 1°C thì số ca nhiễm mới giảm 3,2% và tử vong giảm 1,2%, và Pháp cũng công nhận điều này. Tuy nhiên theo ông Laurent Lagrost, giám đốc nghiên cứu của INSERM, thì người ta đã nhấn mạnh yếu tố nhiệt độ mà bỏ quên một tiêu chí quan trọng khác là các tia cực tím (UV).
Mặt Trời gởi đến Trái Đất ba loại tia cực tím là UVA, UVB và UVC. UVC mạnh nhất, bị tầng ozone chận lại, UVA quá yếu không có tác dụng gì với vi khuẩn, chỉ còn UVB, mà tầng ozone để lọt 5%. Một nghiên cứu của Mỹ chứng tỏ tại vĩ tuyến 40° Bắc, lượng UVB nhận được trong tháng 6 vào giữa trưa cao gấp sáu lần so với tháng 12, đủ để virus không thể sinh sôi nảy nở. Tuy nhiên đó là virus trong môi trường, chứ không phải đối với những con virus đã xâm nhập vào cơ thể.
Tin tổng hợp
(Kyodo) – Nhật Bản đổi tên một khu hành chánh, Trung Quốc, Đài Loan phản đối.
Hội đồng thành phố Ishigaki ở miền nam Nhật Bản hôm 22/06/2020 thông qua quyết định đổi tên vùng duyên hải Tonoshiro có quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư thành “Tonoshiro-Senkaku”, có hiệu lực kể từ ngày 01/10/2020. Lý do là để tránh nhầm lẩn với khu phố cũng mang tên Tonoshiro ở Ishigaki. Quyết định này gây phản ứng bất bình từ Bắc Kinh và Đài Bắc. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho rằng Tokyo sẽ thất bại trong mưu toan chiếm đảo của Trung Quốc. Còn phát ngôn viên phủ tổng thống Đài Loan thì kêu gọi Nhật Bản không nên gây thiệt hại cho quan hệ song phương.
(China Daily) – Nhật Bản ngưng trang bị hệ thống phòng không Aegis trên bộ.
Bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản Taro Kono hôm 21/06/2020 cho biết quyết định ngừng trang bị hệ thống tên lửa chống tên lửa Aegis Ashore (trên bộ). Quân Đội Nhật phát hiện Aegis Ashore thiếu trang thiết bị để bảo đảm an toàn cho dân cư sống chung quanh căn cứ mỗi khi hoạt động. Trong chương trình canh tân quân đội và tăng cường hệ thống phòng không, Nhật Bản mua ba loại tên lứa của Mỹ: Patriot trên bộ và Aegis trang bị cho khu trục hạm. Bên cạnh đó, Nhật mua thêm hai hệ thống Aegis trên bộ tăng cường phòng thủ bố trí tại Akita và Yamaguchi.
(H24.Info) – Virus corona: Trung Quốc ngưng nhập một hiệu gà đông lạnh Mỹ.
Hôm 22/06/2020, Trung Quốc ra lệnh tạm ngưng nhập khẩu gà Mỹ do công ty Tyson Food sản xuất sau khi phát hiện có siêu vi corona tại một nhà máy ỏ Hoa Kỳ. Cùng ngày, nhà máy của PepsiCo, một công ty thực phẩm khác của Mỹ tại thủ đô Bắc Kinh, bị đóng cửa sau khi nhiều nhân viên được xét nghiệm có dương tính với siêu vi corona. Trong ngày 21/06, giới chức y tế Trung Quốc thông báo có thêm 22 ca lây nhiễm.
(AFP) – Pháp và thánh chiến: Paris cho hồi hương 10 trẻ em, con của chiến binh Hổi Giáo.
Trong đêm 21/06/2020, rạng sáng 22/06, 10 trẻ em, con của chiến binh thánh chiến đã được một chuyến bay đặc biệt đưa từ một trại tạm cư ở miền bắc Syria về Pháp, một số mồ côi cả cha lẫn mẹ. Địa điểm tiếp nhận không được bộ Ngoại Giao Pháp tiết lộ. Từ nay các em sẽ được bộ Tư Pháp và nhân viên xã hội chăm lo. Bước đầu tiên là khám và theo dõi sức khỏe. Hiện nay vẫn còn khoảng 300 trẻ em, con của chiến binh Hồi Giáo quốc tịch Pháp còn kẹt ở hai trại tạm cư ở Syria. Trong năm 2019, đã có 28 em hồi hương qua ba đợt.
(AFP) – Trump để ngỏ khả năng gặp Maduro.
Trong cuộc phỏng vấn được trang mạng thông tin Axios đăng tải ngày 21/06/2020, tổng thống Mỹ cho biết « có thể sẽ nghĩ đến điều đó (…) Maduro muốn có một cuộc gặp. Tôi không phản đối các cuộc gặp, các vị biết rồi, tôi hiếm khi từ chối các cuộc gặp gỡ (…) Nhưng hiện tại, tôi đã khước từ ». Hãng tin Pháp nhắc lại tháng 3/2020, tư pháp Mỹ cáo buộc ông Maduro « trùm khủng bố » và treo thưởng 15 triệu đô la cho ai bắt được tổng thống Venezuela.
(AFP) – Pháp : Lễ hội âm nhạc không có giãn cách xã hội.
Ngày 21/06/2020, hàng ngàn người dân Pháp đã tận dụng ngày Lễ hội Âm nhạc để tụ tập nhảy múa trên các nẻo phố bất chấp một số tụ điểm trình diễn bị hạn chế. Nhiều quy định về dịch tễ như giãn cách xã hội hay đeo khẩu trang nơi đông người đã không được tôn trọng. Thái độ này của những người tham gia đã làm dấy lên nhiều lời chỉ trích.
(Yonhap) – « The Shaman Sorceress », hay mối xung đột giữa đạo Saman và Cơ Đốc Giáo.
Đây là nội dung bộ phim hoạt hình của đạo diễn Hàn Quốc Ahn Jae Hunn. Ông đã thuyết phục được ban giám khảo Liên Hoan Phim Hoạt Hình Annecy, để được trao giải về kỹ thuật quay, một hạng mục mới được lập ra năm 2019. Đạo diễn Ahn là đạo diễn Hàn Quốc đầu tiên được hai lần mời tranh giải Liên Hoan Annecy. Năm 2011, ông tham dự liên hoan với bộ phim « Green Days : Dinosaur and I ».
http://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20200622-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
Điểm tin thế giới sáng 22/6:
Cố vấn Nhà Trắng bác tin ông Trump nhờ Tập giúp tái đắc cử
Lục Du
Chào mừng quý độc giả đến với mục Điểm tin thế giới của Đại Kỷ Nguyên. Bản tin sáng thứ Hai (22/6) của chúng tôi có những tin sau:
Cố vấn Nhà Trắng bác tin ông Trump nhờ Tập giúp tái đắc cử
Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro, hôm Chủ nhật, đã bác bỏ một chi tiết trong cuốn hồi ký của cựu cố vấn an ninh John Bolton rằng Tổng thống Trump đã nhờ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình giúp đỡ trong cuộc bầu cử tổng thống nhiệm kỳ hai, theo The Guardian.
“Tôi chưa bao giờ nghe thấy điều đó”, ông Navarro nói. “Tôi có mặt trong phòng được nói tới”, ông cho biết thêm. The Guardian cho hay, lời của ông Navarro thống nhất với phát biểu của Đại diện thương mại
Mỹ Robert Lighthizer trước đó rằng không có chuyện ông Trump nhờ ông Tập như trong hồi ký của ông Bolton.
Ông Bolton đã viết cuốn sách với tựa “Căn phòng nơi điều đó xảy ra: Hồi ký Nhà Trắng”, kể lại những sự việc trong các phòng làm việc, khi ông còn giữ vai trò cố vấn an ninh quốc gia giai đoạn từ 4/2018 – 9/2019.
Cố vấn Mỹ nghi Bắc Kinh chủ ý lan truyền nCoV
Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro nói với đài CNN hôm Chủ nhật (21/6) rằng chính quyền Trung Quốc đã “tạo ra” dịch bệnh Covid-19 và cử “hàng trăm ngàn” công dân Trung Quốc ra nước ngoài để lây lan virus ra toàn thế giới.
“Virus này là một sản phẩm của Đảng Cộng sản Trung Quốc”, ông Navarro nói. “Họ đã che giấu virus. Họ đã tạo ra virus. Họ đã cử hàng trăm ngàn công dân Trung Quốc đến đây để lây lan virus đó trên khắp thế giới”.
Ông Navarro cho biết thêm: “Dù họ có cố tình làm điều đó hay không, đây là một câu hỏi mở. Nhưng đó là sự thật”. (Chi tiết).
Cựu tướng Mỹ thúc giục sẵn sàng đối đầu Triều Tiên
Ông John Tilelli, cựu chỉ huy của Lực lượng Hoa Kỳ tại Hàn Quốc đã hối thúc Mỹ-Hàn chuẩn bị sẵn sàng để đối mặt với các mối đe dọa ngày càng tăng từ Triều Tiên, theo bản tin sáng thứ Hai của Yonhap.
Cựu tướng quân John Tilelli đưa ra quan điểm này trong một cuộc phỏng vấn trực tuyến với Yonhap tại thời điểm ít ngày sau khi phía Bắc Hàn cho phá hủy một văn phòng liên lạc liên Triều. Ông bình luận rằng việc Bình Nhưỡng phá hủy văn phòng liên lạc liên Triều đã cho thấy tín hiệu thù địch rõ ràng.
“Tôi nghĩ, điều quan trọng nhất là chúng ta nên sẵn sàng”, ông Tilelli nói. “Sự sẵn sàng là quan trọng để chống lại bất kỳ động thái khiêu khích mới nào mà Triều Tiên có thể làm”. Ông Tilelli giải thích “sẵn sàng” ở đây là Mỹ-Hàn cần nối lại các cuộc tập trận hay chuẩn bị “tài nguyên” để đối phó với Triều Tiên.
Số người nhiễm nCoV tăng kỷ lục sau 24 giờ
Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm Chủ nhật cho thấy số ca nhiễm mới virus Vũ Hán sau 24 giờ đã tăng kỷ lục, với thêm hơn 183.000 người cho kết quả dương tính với nCoV, theo AP.
Cơ quan y tế của Liên Hợp Quốc cho biết Brazil dẫn đầu danh sách các quốc gia có số người nhiễm mới với 54.771 trường hợp và kế tiếp là Hoa Kỳ với 36.617 ca nhiễm mới, Ấn Độ đứng thứ ba khi có thêm hơn 15.400 bệnh nhân.
Các chuyên gia cho biết số ca bệnh tăng có thể phản ánh nhiều yếu tố, bao gồm việc xét nghiệm được mở rộng hơn, cũng như xu hướng lây lan rộng hơn của virus. Theo cập nhật lúc 7h16 (giờ Việt Nam) hôm nay của Worldometers, thế giới có 9.037.950 người nhiễm virus Vũ Hán, trong đó có 469.603 người đã tử vong, 4.797.481 người đã bình phục.
Ả Rập dỡ phong tỏa dù số bệnh nhân Covid-19 tăng cao
Bất chấp số người nhiễm virus Vũ Hán tăng cao, Ả Rập Xê Út, hôm Chủ nhật, đã quyết định chấm dứt lệnh giới nghiêm phòng tránh dịch trên toàn quốc, đồng thời dỡ bỏ các hạn chế nghiêm ngặt đối với các hoạt động kinh doanh sau 3 tháng, AFP đưa tin.
Truyền thông Ả Rập cho biết, người dân cũng sẽ được phép tái tham gia các buổi cầu nguyện trong các nhà thờ Hồi giáo ở Mecca, chỉ vài tuần trước khi cuộc hành hương hàng năm tới thánh địa này bắt đầu. Tuy nhiên, các chuyến bay quốc tế và các cuộc tụ họp xã hội vượt quá 50 người vẫn bị cấm, theo Bộ Nội vụ Ả Rập.
Hiện Ả Rập Xê Út là vùng dịch viêm phổi Vũ Hán lớn thứ 16 trên thế giới. Theo Wordometers, tính tới 7h16 sáng nay (giờ Việt Nam), quốc gia này có 157.612 ca nhiễm bệnh, trong đó 1.267 người đã tử vong
Điểm tin tối 22/6:
Hàn Quốc chỉ trích ông Bolton xuyên tạc hội nghị Trump – Kim
Hải Lam
Mục Điểm tin thế giới tối thứ Hai (22/6) của Đại Kỷ Nguyên xin gửi tới quý độc giả những tin sau:
Hàn Quốc chỉ trích ông Bolton xuyên tạc hội nghị Trump – Kim
Cố vấn An ninh Quốc gia Hàn Quốc Chung Eui-yong hôm nay nói phần viết về các cuộc thảo luận giữa lãnh đạo Mỹ và liên Triều trong cuốn hồi ký sắp xuất bản của ông John Bolton là sai sự thật và bị bóp méo, theo Reuters.
Trong cuốn hồi ký sắp xuất bản với tựa đề “The Room Where It Happened: A White House Memoir” (Căn phòng nơi chuyện đó xảy ra: Hồi ký Nhà Trắng), ông Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, đã thuật lại chi tiết các cuộc họp trước và sau 3 cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, bao gồm cả việc hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai được tổ chức tại Việt Nam đã sụp đổ như thế nào.
Ông Bolton có viết rằng Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, người rất muốn cải thiện quan hệ với Triều Tiên, đã đưa ra kỳ vọng không thực tế với cả Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un cho chương trình nghị sự “thống nhất” của riêng ông.
“Nó không phản ánh thực tế chính xác và thực chất các sự kiện đã bị xuyên tạc”, ông Chung Eui-yong nói.
Ông Chung không nêu chi tiết các lĩnh vực cụ thể mà Hàn Quốc xem là sai sự thật nhưng nói rằng cuốn sách này đặt ra một “tiền lệ nguy hiểm”. “Đơn phương trao đổi xuất bản dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau đã vi phạm các nguyên tắc cơ bản về ngoại giao và có thể phá hoại nghiêm trọng các cuộc đàm phán tương lai”, ông nói thêm.
Triều Tiên lắp lại loa tuyên truyền dọc biên giới
Các quan chức quân sự Hàn Quốc hôm nay cho biết Triều Tiên đang lắp đặt lại hệ thống loa tuyên truyền ở các khu vực dọc biên giới liên Triều, theo Yonhap.
Theo giới chức Hàn Quốc, Triều Tiên đã thiết lập lại hệ thống loa “ở nhiều nơi” bên trong Khu phi quân sự (DMZ) từ ngày 21/6.
“Động thái này đã được phát hiện ở hơn 10 khu vực, và diễn ra đồng thời”, một quan chức của Tham mưu Trưởng Liên quân Hàn Quốc cho biết, thêm rằng Seoul đang theo dõi chặt chẽ tình hình và sẵn sàng phản ứng với mọi tình huống.
Đáp lại hành động của Triều Tiên, Hàn Quốc cũng đang xem xét lắp đặt lại hệ thống loa ở khu vực biên giới.
Sau hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vào ngày 27/4/ 2018, hai miền đã đồng ý tạm dừng mọi hành động thù địch và loại bỏ các phương tiện tuyên truyền, bao gồm phát sóng qua loa và phát tờ rơi.
Đài Loan bay thử phi cơ tự phát triển
Hôm nay, phi cơ huấn luyện siêu âm AT-5 Brave Eagle do Đài Loan tự phát triển được một chiến đấu cơ Ching-kuo hộ tống đã thực hiện chuyến bay thử dài 12 phút trước sự chứng kiến của Tổng tống Thái Anh Văn tại căn cứ quân sự ở Đài Trung.
“Máy bay huấn luyện đời mới không chỉ tạo ra hơn 2.000 việc làm, mà còn giúp truyền tải kinh nghiệm và xây dựng thế hệ nhân tài mới trong ngành công nghiệp hàng không”, Reuters dẫn lời bà Thái phát biểu sau khi chứng kiến màn bay thử.
AT-5 Brave Eagle là máy bay phản lực quân sự đầu tiên được Đài Loan tự thiết kế và chế tạo trong hơn 30 năm qua, kể từ khi hòn đảo thử nghiệm tiêm kích hạng nhẹ F-CK-1 Ching-kuo năm 1989. Chính phủ của bà Thái từng nhiều lần khẳng định rằng tự phát triển công nghệ quân sự là ưu tiên hàng đầu nhằm hiện đại hóa năng lực phòng thủ và đối phó mối đe dọa từ Bắc Kinh.
Trung Quốc phủ nhận bắt công dân Canada vì vụ bà Mạnh Vãn Châu
Theo Reuters, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên hôm nay tuyên bố việc truy tố tội gián điệp với 2 công dân Canada là Michael Kovrig và Michael Spavor không liên quan đến vụ việc của bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính của Tập đoàn công nghệ Huawei.
Hôm 19/6, cơ quan công tố Trung Quốc thông báo trên website rằng ông Kovrig và Spavor bị truy tố tội gián điệp. Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết ông “rất thất vọng” về quyết định của Trung Quốc.
Khi được hỏi về phát ngôn của ông Trudeau rằng sẽ tiếp tục gây áp lực lên Bắc Kinh để “chấm dứt giam giữ tùy tiện 2 công dân Canada”, ông Triệu Lập Kiên tuyên bố không có sự giam giữ tùy tiện ở Trung Quốc.
Việt Nam dè chừng Sáng kiến Vành đai – Con đường (BRI)
của Trung Quốc
Thu Hằng
Vành đai kinh tế Trung Quốc – Đông Nam Á là một phần quan trọng của Sáng kiến Vành đai và Con đường (Belt and Road Initiative, BRI) được chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khởi xướng năm 2013. Trục đường này nối tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) đến Singapore bằng đường sắt, song song là tuyến đường cao tốc có thể được khai trương vào năm 2021. (Tạp chí phát lần đầu ngày 20/05/2019)
Bắc Kinh khẳng định Sáng kiến Vành đai và Con đường không cạnh tranh với những dự án địa phương. Tuy nhiên, một số nước Đông Nam Á tham gia dự án hoặc phải gồng mình gánh nợ như Lào, hoặc mời thêm công ty Nhật Bản tham gia như Thái Lan, hoặc đàm phán lại để giảm chi phí như Malaysia.
Việt Nam có liên hệ như thế nào với dự án đầy tham vọng của Trung Quốc ? RFI tiếng Việt đặt câu hỏi với tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS), Singapore.
RFI : Thưa tiến sĩ, thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc sang Bắc Kinh dự diễn đàn Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) diễn ra trong ba ngày 25 đến 27/04/2019. Việt Nam có tham gia dự án do chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khởi xướng không ?
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp : Chúng ta đều biết Việt Nam là một quốc gia đang phát triển và có nhu cầu rất lớn về đầu tư cơ sở hạ tầng. Theo một số ước tính, như của Trung Tâm Cơ Sở Hạ Tầng Toàn cầu, nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng ở Việt Nam từ năm 2016 đến năm 2040 là khoảng 605 tỉ đô la Mỹ.
Đây là một con số rất lớn ! Nếu huy động các nguồn lực trong nước, kể cả khi Việt Nam huy động từ các nguồn lực tư nhân thông qua các dự án đối tác công-tư chẳng hạn, con số này cũng rất là khổng lồ. Chính vì vậy, Việt Nam phải tìm cách khai thác các nguồn vốn từ nước ngoài, đặc biệt là thông qua các nguồn vốn ODA chẳng hạn.
Trong bối cảnh đó, Sáng kiến Vành Đai và Con Đường của Trung Quốc cũng là một nguồn vốn tiềm năng mà Việt Nam có thể tìm hiểu, cân nhắc để có thể khai thác nếu nó phù hợp. Chính vì vậy, Việt Nam tỏ ý ủng hộ về mặt ngoại giao sáng kiến này. Ví dụ cách đây hai năm, chủ tịch nước Việt Nam, lúc đó là ông Trần Đại Quang tham dự diễn đàn hợp tác Vành Đai và Con Đường lần thứ nhất ở Bắc Kinh. Năm nay (2019), ông Nguyễn Xuân Phúc thay mặt phía Việt Nam tham dự diễn đàn lần thứ hai.
Tuy nhiên, trên thực tế, để vay được những khoản vay của Trung Quốc, có rất nhiều vấn đề mà Việt Nam phải cân nhắc thấu đáo. Chính vì vậy, kể từ năm 2013, thời điểm mà Trung Quốc phát động sáng kiến này, vẫn chưa có dự án nào đáng kể, chính thức được coi là dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường này được triển khai ở Việt Nam, mặc dù Việt Nam vẫn có những khoản vay nhất định từ các nguồn của Trung Quốc và một số dự án hợp tác cơ sở hạ tầng thì vẫn được tiến hành giữa hai bên.
RFI : Có một số thông tin cho rằng tuyến đường cao mới ở Việt Nam có các khoản vay từ Trung Quốc. Thông tin này có đúng không ?
Theo tôi, dự án đường cao tốc Bắc-Nam hiện nay vẫn chưa được triển khai. Một số thông tin cho rằng một vài công ty của Trung Quốc, trong đó có tập đoàn Thái Bình Dương, ngỏ ý quan tâm, muốn hợp tác hoặc muốn tham gia vào việc xây dựng tuyến đường này.
Tuy nhiên, theo tôi hiểu thì vẫn chưa có những thỏa thuận cuối cùng. Ngay phía Việt Nam cũng chưa có kế hoạch rõ ràng cho việc xây dựng tuyến đường này, ví dụ nguồn vốn từ đâu, những bên tham gia chắc chắn cũng chưa được xác định, hồ sơ mời thầu cũng chưa được mở. Chính vì vậy, cho tới lúc này, khả năng các nhà thầu Trung Quốc, hay là việc chính phủ Việt Nam có vay vốn từ phía Trung Quốc cho dự án này không, hiện vẫn chưa được xác nhận rõ ràng.
RFI : Trong chuyến thăm Hà Nội của chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 11/2017, Việt Nam và Trung Quốc đã ký Bản Ghi Nhớ về việc thúc đẩy kết nối khuôn khổ “Hai hành lang, Một vành đai” với Sáng kiến Vành đai và Con đường. Xin tiến sĩ giải thích thêm về nội dung bản ghi nhớ này ?
Thực ra, khuôn khổ của “Hai hành lang-Một vành đai”, Việt Nam và Trung Quốc đã “thống nhất thực hiện” từ cách đây khá lâu, nếu tôi nhớ không nhầm là từ năm 2004. Cho tới nay, hoạt động hợp tác trong khuôn khổ hành lang Côn Minh-Hà Nội-Hải Phòng và hành lang Nam Ninh-Hà Nội-Hải Phòng vẫn chưa có những kết quả cụ thể.
Trong bối cảnh đó, khi thúc đẩy Sáng kiến Vành đai và Con đường, có lẽ phía Trung Quốc nhân tiện làm sống lại ý tưởng này và cũng gắn nó với Sáng kiến Vành đai và Con đường. Đây cũng là một cách cho thấy : “À, Việt Nam cũng ủng hộ Sáng kiến Vành đai và Con đường này của Trung Quốc”.
Tuy nhiên, như chúng ta thấy, kể từ tháng 11/2017 tới nay, chưa có những triển khai thực chất nhằm kết nối hai khuôn khổ này với nhau. Bản thân Sáng kiến Vành Đai và Con Đường của Trung Quốc cũng chưa thấy có tiến triển đáng kể nào ở Việt Nam.
RFI : Đâu là những bất lợi và thuận lợi nếu Việt Nam tham gia vào dự án Vành đai và Con đường của Trung Quốc ?
Có lẽ thuận lợi là Việt Nam sẽ có thêm nguồn vốn để phát triển cơ sở hạ tầng, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
Tuy nhiên, các khoản vay của Trung Quốc không hề rẻ, cũng không hề dễ dàng, thường đi kèm rất nhiều điều kiện, ví dụ phải sử dụng các nhà thầu Trung Quốc, mua trang thiết bị từ phía Trung Quốc để phục vụ các dự án đó. Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp Việt Nam tại vì Việt Nam đã có rất nhiều kinh nghiệm trong việc vay vốn từ Trung Quốc. Chúng ta biết có những giai đoạn, Trung Quốc chiếm đến 90% các hợp đồng xây dựng EPC, tức là thiết kế, mua sắm và xây lắp, ở Việt Nam.
Những dự án đó gây ra rất nhiều tai tiếng, ví dụ trễ tiến độ, đội vốn, công nghệ thiết bị không hiện đại, lạc hậu, gây ra chi phí bảo dưỡng lớn ; các nhà thầu Trung Quốc thuê lao động phổ thông mang từ Trung Quốc sang, gây ra những vấn đề ở địa phương chẳng hạn. Gần đây nhất, báo chí cũng đề cập nhiều đến dự án đường sắt trên cao ở Hà Nội (Cát Linh – Hà Đông). Vì vậy, tôi nghĩ là những nhà hoạch định chính sách ở Việt Nam cũng thận trọng với các khoản vay của Trung Quốc.
Đó là chưa kể đến bối cảnh tranh chấp Biển Đông hiện tại. Khi Việt Nam vay của Trung Quốc, nó sẽ gây ra những ràng buộc, trở ngại khiến Việt Nam không thể mạnh mẽ có phản ứng với Trung Quốc trên Biển Đông nếu xảy ra căng thẳng. Vì vậy, nó cũng là một khía cạnh chiến lược mà Việt Nam sẽ phải cân nhắc khi muốn tham gia vào Sáng kiến Vành đai và Con đường này, hay cụ thể là vay vốn từ phía Trung Quốc.
RFI : Nhân đang nói về Việt Nam và Biển Đông, trong Sáng kiến Vành đai và Con đường, Biển Đông đóng vai trò như thế nào ?
Thực ra, dự án Vành đai và Con đường là một phần trong tham vọng của Trung Quốc để khuếch trương ảnh hưởng ra toàn cầu trong bối cảnh Trung Quốc liên tục trỗi dậy trong mấy thập niên vừa qua. Liên quan đến vấn đề Biển Đông, nó không ảnh hưởng nhiều lắm tại vì nó không có các dự án được thực hiện ở khu vực Biển Đông.
Tuy nhiên, riêng đối với Việt Nam, nếu như Việt Nam hay các nước có tranh chấp khác với Trung Quốc ở Biển Đông như Philippines, Malaysia chẳng hạn, vay các khoản vay lớn của Trung Quốc, và đặc biệt nếu như sau này họ không khả năng trả nợ, họ sẽ bị phụ thuộc vào Trung Quốc. Chính vì vậy, các nước này, trong đó có Việt Nam, có thể là sẽ phải chấp nhận các thỏa thuận bất lợi cho họ trong vấn đề Biển Đông. Đấy là điều có lẽ Việt Nam muốn tránh.
Tuy nhiên cũng có những nước khác có thể ưu tiên vấn đề kinh tế hơn so với vấn đề Biển Đông, như ở Malaysia. Mặc dù có những phản ứng, nhưng gần đây chính quyền ông Mahathir lại tiếp tục những dự án hợp tác với Trung Quốc trong khuôn khổ Vành đai và Con đường.
Đối với Việt Nam, tôi nghĩ rằng cho tới lúc này, Việt Nam vẫn rất thận trọng, tại vì có lẽ khác với Philippines và Malaysia, vấn đề Biển Đông đối với Việt Nam có tầm quan trọng rất lớn, có thể nói là rất trọng đại đối với tương lai, đối với chủ quyền của Việt Nam. Cho nên bên cạnh lý do kinh tế, Việt Nam còn có lý do về chính trị và địa chiến lược để cân nhắc và thận trọng trước những khoản vay của Trung Quốc thông qua sáng kiến Vành đai và Con đường này.
RFI : Vừa rồi anh có nhắc tới chính phủ Malaysia, họ đã nối lại để tiếp tục tham gia dự án Vành đai và Con đường. Trên thực tế, họ đã đàm phán thành công giảm 1/3 chi phí. Ngoài ra, trên thế giới còn có trường hợp Trung Quốc mua cảng Hambantota của Sri Lanka, cảng Piraeus của Hy Lạp, những trường hợp này có giúp Việt Nam lấy làm kinh nghiệm thực tế không ?
Tôi nghĩ đó đều là những bài học kinh nghiệm hữu ích cho Việt Nam nếu Việt Nam thực sự muốn tham gia vào Sáng kiến này, cũng như vay những khoản vay của Trung Quốc.
Thứ nhất, dự án đường sắt bờ biển phía đông của Malaysia chẳng hạn, chính quyền của ông Mahathir đã đàm phán lại và đã giảm được khoảng 1/3 tổng chi phí. Điều này cho thấy phía Trung Quốc đã kê giá lên rất cao. Đương nhiên, trong trường hợp của Malaysia, khoản vay bị đội lên cao như vậy còn do chính quyền của ông Najib, có thể có tình trạng tham nhũng, qua đó, các nhà thầu Trung Quốc hoặc chính phủ Trung Quốc có thể phải chi trả một số khoản không chính thức cho các quan chức Malaysia chẳng hạn. Đó là cáo buộc đối với chính phủ trước đây.
Và điều này cũng có thể xảy ra ở những quốc gia nơi có tình trạng tham nhũng phổ biến, như ở Việt Nam. Tôi nghĩ rằng chỉ có sự minh bạch mới có thể giúp Việt Nam tham gia hiệu quả vào Sáng kiến này để giảm được tình trạng tham nhũng, cũng như là lãng phí trong các dự án để làm sao các khoản vay được đúng giá trị và không tạo ra những gánh nặng nợ nần cho thế hệ tương lai.
Trường hợp cảng Hambantota cũng là một ví dụ điển hình cho thấy rằng Trung Quốc có thể sử dụng các khoản vay này để biến nó thành một “bẫy nợ”, thông qua các khoản vay đó, kiểm soát hoặc gây bất lợi cho chính phủ đi vay để mà biến các dự án đấy thành tài sản của Trung Quốc, thì tạo ra một tiền lệ với hệ lụy rất nghiêm trọng đối với các nước đi vay. Chính vì vậy, Việt Nam cũng cân nhắc, cần thận trọng để không rơi vào tình cảnh như chính phủ Sri Lanka thông qua dự án Hambantota.
RFI tiếng Việt xin trân thành cảm ơn tiến sĩ Lê Hồng Hiệp từ Singapore.