Đọc báo Pháp – 18/05/2018
Iran, thương mại :
Châu Âu đối đầu với Mỹ
Nhật báo kinh tế Les Echos trên trang nhất hôm nay, 18/05/2018, dành trọng tâm vào cuộc đối đầu hiện nay giữa châu Âu và Hoa Kỳ về thương mại và Iran, hai hồ sơ mà theo lời tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang « trắc nghiệm » chủ quyền của Liên Hiệp Châu Âu.
Theo Les Echos, như vậy là các nước châu Âu đã thể hiện sự đoàn kết nhất trí khi quyết định khởi động một điều luật năm 1996 nhằm bảo vệ các doanh nghiệp châu Âu khỏi các biện pháp trừng phạt của Mỹ trong hồ sơ Iran. Công cụ pháp lý này được một cựu quan chức Ủy Ban Châu Âu so sánh như một « vũ khí nguyên tử » bởi tính chất « răn đe » của nó.
Về phần Le Figaro, tờ báo này nhận xét : ai cũng đã nghĩ là Liên Hiệp Châu Âu sẽ vẫn thụ động, vẫn bị chia rẽ, nên lần này cũng sẽ không dám đáp trả Hoa Kỳ. Thế mà, ngay từ hôm qua, châu Âu đã khởi động các biện pháp trả đũa. Ngoài điều luật 1996, theo Le Figaro, hôm nay, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Jean-Claude Juncker sẽ còn « bấm nút » cho một biện pháp khác : cho phép Ngân hàng Đầu tư châu Âu (BEI) cung cấp những bảo đảm tài chính cho các doanh nghiệp châu Âu làm ăn với Iran, mà không cần đến đôla, thông qua một định chế công, để chính quyền Mỹ không làm gì được.
Tuy nhiên, Les Echos lưu ý, ai cũng thấy rằng, trong cuộc đọ sức này, các tập đoàn lớn của châu Âu có nguy cơ rơi vào thế kẹt, vì những hoạt động của họ ở Hoa Kỳ quan trọng hơn rất nhiều so với các dự án mà họ có thể phát triển ở Iran. Mặt khác, như ghi nhận của tờ Le Figaro, việc khởi động điều luật năm 1996 thật ra mang ý nghĩa chính trị nhiều hơn là có tầm mức về pháp lý.
Trong bài xã luận, Les Echos khá nặng lời với Liên Hiệp Châu Âu : « Trước chính sách bảo hộ mậu dịch của Trump, các nước châu Âu thường bị chia rẽ, như những con thỏ bỏ chạy tán loạn, vừa cầu xin rằng những nước khác sẽ lãnh đủ, chứ không phải mình. Trong khi tổng thống Emmanuel Macron từ chối thương lượng dưới sự đe dọa, thì thủ tướng Angela Merkel lại muốn đàm phán riêng lẻ để cứu lấy xuất khẩu của BMW và Mercedes sang Mỹ. »
Malaysia : Cặp lãnh đạo không ai ngờ đến
Riêng về thời sự châu Á, tờ Le Monde hôm nay đặc biệt chú ý đến việc cựu thủ tướng Malaysia Mahathir và nhà cựu đối lập Anwar nay hòa giải với nhau để cùng lãnh đạo đất nước.
Theo Le Monde, chỉ riêng hai ông Mahathir và Anwar, thuộc sắc tộc Mã Lai (chiếm hơn phân nửa dân số) đã là tiêu biểu cho giai đoạn mang tính quyết định trong lịch sử gần đây của Liên bang Malaysia, một trong những quốc gia có thu nhập tính theo đầu người cao nhất trong vùng.
Tờ báo cho rằng, chiến thắng của liên minh 4 đảng trong cuộc bầu cử ngày 08/05 vừa qua là một bước ngoặt bất ngờ đối với Malaysia, mà từ 9 năm qua vẫn nằm dưới sự lãnh đạo của Najib Razak. Nhân vật này đã thất cử do có dính líu đến một vụ tai tiếng tài chính mang tính quốc tế.
Kim đòi Trump phải dẹp Bolton
Về tình hình bán đảo Triều Tiên, cũng tờ Le Monde nghi nhận rằng đường lối cứng rắn của cố vấn an ninh quốc gia John Bolton đang đe dọa tiến trình hòa dịu giữa Washington với Bình Nhưỡng.
Tờ báo nhắc lại rằng khi lên tiếng dọa sẽ hủy cuộc gặp thượng đỉnh Donald Trump – Kim Jong Un hôm thứ ba vừa qua, thứ trưởng Ngoại Giao Bắc Triều Tiên Kim Kye Gwan đã chỉ trích kịch liệt cố vấn an ninh quốc gia của Mỹ John Bolton, vì ông này đã đề nghị áp dụng « mô hình Libya » năm 2003 – 2004 với Bình Nhưỡng.
Vào thời gian đó, khi thấy Hoa Kỳ đưa quân xâm chiếm Irak và vì sợ sẽ là mục tiêu tấn công kế tiếp, nhà độc tài Kadhafi đã từ bỏ chương trình hạt nhân, chỉ mới ở giai đoạn phôi thai. Nhưng thứ trưởng Ngoại Giao Bắc Triều Tiên cũng không quên rằng Kadhafi đã bị giết chết trong cuộc nổi dậy của người dân Libya, với sự hậu thuẫn của Mỹ.
Mối thâm thù giữa Bình Nhưỡng với Bolton không phải bây giờ mới có. Le Monde nhắc lại là vào năm 2003, khi còn làm việc trong chính quyền Bush, ông Bolton đã đọc một bài diễn văn nẩy lửa đả kích Bắc Triều Tiên, khi đến thăm Seoul. Bình Nhưỡng đã đáp trả ngay, gọi Bolton là « đồ rác rưởi », « kẻ hút máu ».
Dân Anh không mấy hào hứng với cặp Harry-Markle
Về lễ thành hôn ngày mai giữa hoàng tử Anh Harry với nữ diễn viên Meghan Markle, theo nhận định của Le Figaro, trong bối cảnh mà tiến trình Brexit cứ dằng dai và nền kinh tế Anh Quốc thì đang chựng lại, sự kiện này « mang lại chút niềm vui cho một đất nước đang có vẻ mất tự tin ».
Tuy nhiên, đám cưới hoàng gia ngày mai sẽ không gây hào hứng bằng đám cưới của người anh William với Kate Middleton cách đây 7 năm. Theo một cuộc thăm dò, có đến 66% dân Anh cho biết chẳng quan tâm đến sự kiện này, mặc dù báo chí liên tục đưa tin.
Nhưng Le Figaro nhắc lại khác với người anh, hoàng tử Harry là một nhân vật không chấp nhận khuôn mẫu và người vợ tương lai của Harry cũng là một nhân vật đặc biệt về nguồn gốc địa lý, sắc tộc, về cuộc đời và về tính tình. Những yếu tố đó khiến cặp này thu phục cảm tình của thần dân Anh Quốc, mà đây chính là điều chủ yếu giúp cho chế độ quân chủ tiếp tục tồn tại tại vương quốc này.
Pháp bị đưa ra tòa về ô nhiễm không khí
Báo chí Pháp hôm nay cũng nói nhiều đến việc Ủy ban châu Âu vừa đưa 6 quốc gia thành viên Liên Hiệp Châu Âu, trong đó có Pháp, ra trước Tòa án Công lý châu Âu, vì bị xem là vi phạm các tiêu chuẩn về chất lượng không khí.
Theo Les Echos, riêng nước Pháp, tuy được xem là « đã có nhiều nỗ lực », nhưng về mặt pháp lý, nhiều biện pháp mà Paris thi hành vẫn chưa theo đúng các quy định, luật lệ của châu Âu.
Về lý thuyết, Pháp có thể bị tòa phạt tiền, nhưng thủ tục xét xử sẽ còn kéo dài nhiều năm. Trước mắt, bộ trưởng Môi Trường Nicolas Hulot và bộ trưởng Giao Thông Elisabeth Borne hôm qua thông báo là Paris sẽ thi hành những biện pháp mới để giảm ô nhiễm không khí, chẳng hạn như tài trợ cho các dự án phát triển việc sử dụng xe đạp, khuyến khích đi chung xe và lập các vùng có mức khí phát thải thấp.
Ngay cạnh nhà ta,
động thực vật cũng đang tuyệt chủng
Về đa dạng sinh thái, tờ Libération hôm nay báo động rằng nguy cơ tuyệt chủng hàng loạt nay có liên quan đến hàng trăm động vật và thực vật trong đời sống thường ngày của chúng ta, chứ không chỉ liên quan đến gấu trắng Bắc Cực hay những loài bướm phương xa. Riêng tại Pháp, theo giám đốc ủy ban Pháp của Liên minh Quốc tế về bảo vệ thiên nhiên, có đến 30% các loài động thực vật đang bị đe dọa
Taj Mahal « phủ xanh »
Le Figaro hôm nay quan ngại về số phận của đền Taj Mahal ở Ấn Độ. Ngôi đền tráng lệ xây bằng đá cẩm thạch trắng nay đang ngả sang màu xanh lá cây, do bị ô nhiễm và do bị côn trùng tấn công.
Hiện tượng này đã bắt đầu từ cách đây 2 năm, khi các chấm nhỏ màu xanh xuất hiện trên tường trắng của Taj Mahal. Cơ quan Giám sát Khảo cổ Ấn Độ ( ASI ) đã lau sạch nhiều lần, nhưng những vết xanh này vẫn tái hiện. Tình hình đáng ngại đến mức một nhà bảo vệ môi trường, luật sư Mahesh Chandra Mehta, đã đưa vụ việc ra trước Tòa án Tối cao Ấn Độ từ ngày 01/05.
Trả lời chất vấn của các thẩm phán, một đại diện của cơ quan ASI trả lời rằng những chấm xanh đó là do một loại tảo « bay » từ sông Yamuna, gần đền Taj Mahal ! Đối với luật sư Mehta, chuyện khôi hài không thể tưởng tượng nổi đó phản ánh thái độ thờ ơ của chính quyền đối với một công trình kiến trúc được UNESCO xếp vào danh sách di sản thế giới.
Thuốc insulin uống thay vì chích
Về y tế, theo Les Echos, trước áp lực lên giá thuốc insulin, hãng dược phẩm Đan Mạch Novo Nordisk đang phát triển một loại thuốc mới trị tiểu đường, trong đó có loại để uống, thay vì chích.
Loại thuốc uống mang tên Ozempic như vậy là sẽ làm thay đổi thị trường thuốc insulin, vì những bệnh nhân tiểu đường vẫn ngại chích thuốc, nay có thể không cần đến kim tiêm nữa. Theo Les Echos, nếu thử nghiệm thành công, thuốc Ozempic sẽ được tung ra thị trường vào năm 2020. Hiện giờ, thị trường thuốc insulin vẫn chịu áp lực giảm giá, nhưng tiếp tục tăng trưởng về khối lượng.
Trang nhất các báo
« Cuộc hôn nhân làm đảo lộn hoàng gia », đó là hàng tựa trên trang nhất của nhật báo Le Figaro số đề ngày hôm nay, 18/05/2018. Việc hoàng tử Harry kết hôn với Meghan Markle, một nữ diễn viên lai đen và đã ly dị, gây tác động rất lớn lên dư luận Anh Quốc, vì nhiều người xem đây là biểu tượng cho sự cách tân hoàng gia Anh.
Tờ Libération trên trang nhất báo động về tình trạng nhiều loài động thực vật ở Pháp đang trên đà diệt vong, do hậu quả của việc sử dụng thuốc trừ sâu và của tiến trình đô thị hóa.
Le Monde thì lần theo vết chân của những trẻ vị thành niên Maroc từ Tanger đến Paris. Những em này sống một mình, rất hung dữ, thậm chí nghiện ma túy, chợt xuất hiện ở thủ đô Pháp từ cách đây vài tháng và nay đang khiến người dân quận 18 rất lo sợ.
Tờ nhật báo Công Giáo thì chú trọng đến việc Vatican vừa công bố một văn kiện chỉ trích nặng nề hệ thống kinh tế thế giới hiện nay, đặc biệt là chống lại « sức phá hoại » ghê gớm chưa từng có của các thị trường tài chính.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20180518-iran-thuong-mai-chau-au-doi-dau-voi-my
Tin đọc nhanh
AFP) – Pháp phá một âm mưu tấn công khủng bố bằng chất nổ hoặc chất độc cực mạnh. Bộ trưởng Nội Vụ Pháp Gérard Colomb hôm nay 18/05/2018 thông báo hai nghi phạm gốc Ai Cập đã bị bắt. Hai thanh niên này là anh em. Khi bị thẩm vấn, một trong hai người này thừa nhận đã muốn thực hiện vụ tấn công. Một nguồn tin điều tra tiết lộ vụ bắt giữ hai nghi phạm ở Paris diễn ra một ngày trước vụ khủng bố bằng dao hôm thứ Bảy 12/05/2018. Hồi cuối tháng 03/2018, thủ tướng Pháp thông báo chính quyền đã phá được tổng cộng 51 âm mưu tấn công khủng bố, kể từ năm 2015.
(AFP) – Khủng bố bằng dao ở Paris : một bạn thân của thủ phạm bị câu lưu. Hôm qua 17/05/2018, Abdul Hakim A. người Pháp gốc Nga, bạn của Khamzat Azimov, thủ phạm vụ tấn công khủng bố bằng dao ở Paris tối hôm 12/05, đã phải ra trình diện thẩm phán và bị điều tra về tội phối hợp với khủng bố để chuẩn bị một cuộc tấn công. Nhà chức trách đang điều tra xem liệu có phải Abdul Hakim A. đã tác động tới Azimov và liệu anh ta có biết về kế hoạch khủng bố của Azimov hay không. Hai người phụ nữ khác có liên hệ với Azimov và Abdul Hakim A. cũng bị thẩm vấn.
(AFP) – Sáu nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu bị kiện về chất lượng không khí. Ủy Ban Châu Âu hôm qua 17/05/2018 quyết định kiện Pháp, Đức, Anh, Ý, Hungary và Rumani ra tòa án Công Lý Châu Âu vì những nước này bị cho là không đảm bảo các quy định về chất lượng không khí. Theo Ủy Ban Châu Âu, mức độ ô nhiễm không khí tại 6 nước này đã vượt quá ngưỡng cho phép và chính quyền các nước thiếu biện pháp phù hợp để rút ngắn thời gian các đợt không khí ô nhiễm nặng nề. Ba nước khác là Tây Ban Nha, Slovakia và Cộng Hòa Séc may mắn thoát khỏi vụ kiện.
(AP) – Mỹ : Tổng thống Donald Trump bảo vệ việc dùng từ “đồ súc vật” để nói về di dân bất hợp pháp. Ông Trump nói sẽ tiếp sử dụng từ này để mô tả thành viên của các băng đảng bạo lực. Trả lời câu hỏi của một phóng viên trong cuộc họp hôm thứ Năm 17/05/2018 với tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, tổng thống Mỹ Trump cho biết bình luận của ông một ngày trước đó rõ ràng đã hướng tới các thành viên của băng đảng MS-13 : “MS-13, đó là đồ súc vật đến đất nước chúng ta. Khi MS-13 đến, khi thành viên các băng đảng khác đến đất nước chúng ta, tôi gọi họ là động vật… Tôi sẽ luôn như thế.”
(AFP) – Cơ quan quản lý dược phẩm Mỹ FDA đã thông qua liệu pháp điều trị dự phòng bệnh đau nửa đầu. Aimovig mang tính đột phá, là cách điều trị dự phòng bệnh đau nửa đầu đầu tiên và duy nhất được FDA thông qua. Hôm qua 17/05/2018, tập đoàn dược phẩm Thụy Sĩ Novartis và hãng dược của Mỹ Amgen thông báo thuốc Aimovig sẽ có mặt trên thị trường trong vòng một tuần nữa. Bệnh nhân có thể tự chích thuốc 1 lần/tháng giống như cách chích insuline trị tiểu đường. Tại Mỹ, mỗi liều chích thuốc sẽ có giá 575 đô la.
(AFP) -Giáo Hoàng Phanxicô hôm thứ Năm 17/05/2018 hứa mang lại những “thay đổi” cho nhà thờ Chilê để “khôi phục lại công lý”. Tuy nhiên, trong một lá thư ngắn gửi tới nhóm 34 giám mục Chilê, Giáo Hoàng không nhắc tới hậu quả mà những người bị nghi ngờ giữ im lặng về vụ lạm dụng tình dục trẻ em sẽ phải gánh chịu. Giáo Hoàng kêu gọi sự “tha thứ từ trái tim” của các nạn nhân bị lạm dụng và khẳng định các giám mục Chilê thể hiện rõ ràng mong muốn sửa sai. Bức thư kết thúc bằng lời kêu gọi các giám mục lắng nghe những người chịu cảnh đói khát, bị cầm tù, di dân và những người bị ngược đãi.
(AFP) – Brazil : Một trợ thủ đắc lực của cựu tổng thống Lula bị kết án 30 năm và 9 tháng tù giam. Theo bản án ngày hôm qua 17/05/2018, ông José Dirceu, bộ trưởng dưới thời ông Lula và cánh tay phải của ông cựu tổng thống Lula phải ra trình diện cảnh sát liên bang ở Brasilia trước 17h thứ Sáu 18/05 và sẽ bị chuyển tới nhà tù ở Curitiba, miền nam Brazil để thụ án. Cựu bộ trưởng José Dirceu bị điều tra về tội rửa tiền, tham nhũng và tham gia một tổ chức tội phạm.
(Reuters) – Bắc Triều Tiên từ chối phóng viên Hàn Quốc đến đưa tin lễ đóng cửa khu thử hạt nhân Punggye-ri, dự kiến vào tuần tới. Quyết định được đưa ra ngày 18/05/2018, trong khi ban đầu Bình Nhưỡng dường như đã chấp nhận một số lượng giới hạn các nhà báo Hàn Quốc. Theo bộ Thống Nhất Hàn Quốc, danh sách phóng viên đã bị Bắc Triều Tiên bác.
(Reuters) – Bà Gina Haspel chính thức trở thành giám đốc CIA. Bà cũng là phụ nữ đầu tiên giữ vị trí quan trọng này. Ngày 17/05/2018, Nghị Viện Mỹ thông qua quyết định bổ nhiệm với 54 phiếu thuận và 45 phiếu chống. Bốn thượng nghị sĩ Dân Chủ đã bỏ phiếu cho bà Haspel và hai nghị sĩ Cộng Hòa bỏ phiếu chống.
(Reuters) – Việt Nam : Chỉ tiến hành khai thác dầu khí trên biển theo đúng luật quốc tế.Trong một thông cáo ngày 17/05/2018, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng khẳng định rằng Việt Nam chỉ tiến hành khai thác dầu khí trong vùng biển thuộc chủ quyền của mình, phù hợp với luật lệ quốc tế. Theo bà Hằng : “Như chúng tôi đã nói nhiều lần, tất cả các hoạt động kinh tế trên biển của Việt Nam, bao gồm các hoạt động dầu khí, được cấp phép và thực hiện tại khu vực biển hoàn toàn thuộc chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam”. Phát ngôn viên Việt Nam cho rằng hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam phù hợp với Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982. Rosneft Vietnam, chi nhánh của tập đoàn dầu khí quốc doanh Nga Rosneft, đang lo ngại rằng việc khoan giếng tại một vùng Biển Đông bị Trung Quốc đòi chủ quyền sẽ làm Bắc Kinh nổi giận.
(AP) – Indonesia kêu án tử hình đối với một tu sĩ Hồi Giáo cực đoan. Trong phiên tòa ngày 18/05/2018, bên công tố đã đề nghị án tử hình cho Aman Abdurrahman, một tu sĩ Hồi Giáo bị cáo buộc là kẻ ra lệnh tiến hành các cuộc tấn công khủng bố tại Indonesia, trong đó có loạt đánh bom tự sát ở thủ đô Jakarta khiến 4 dân thường thiệt mạng năm 2016. Tu sĩ này cầm đầu nhóm khủng bố JAD ở Indonesia có liên hệ với tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo. Hai ngày 13-14/05 vừa qua, các vụ khủng bố tự sát nhắm vào các nhà thờ Thiên Chúa Giáo đã khiến 26 người thiệt mạng, trong đó có 13 nghi phạm khủng bố ở Surabaya, thành phố lớn thứ hai của Indonesia. Hai gia đình được cho là ủng hộ JAD đã thực hiện những vụ tấn công này, trong đó có một đứa trẻ mới 7 tuổi.
(AFP) – Núi lửa Kilauea ở Hawai bùng nổ, phun trào và phun khói lên tới độ cao hơn 9000 m. Theo Đài Quan Sát Núi Lửa Hawaii, vụ phun trào dung nham mới nhất xảy ra ngày 17/05/2018 tại miệng Halemaumau của núi lửa Kilauea, tạo ra cột tro bụi cao tới 9.000 m và đang di chuyển dần về phía đông bắc của hòn đảo. Đài quan sát khuyến cáo người dân sống ở những nơi tro bụi lan tới nên tìm nơi ẩn náu, đồng thời đài cũng tiếp tục duy trì cảnh báo đỏ đối với ngành hàng không. Vụ phun trào mới nhất diễn ra chỉ hai ngày sau khi xảy ra vụ nổ mắc ma ở miệng Halemaumau, tạo ra cột tro bụi cao 3.600 m. Giới khoa học sợ rằng những hoạt động hiện tại của núi lửa có thể là dấu hiệu báo trước về một vụ phun trào lớn giống như năm 1924.