Đọc báo Pháp – 18/02/2017
Việt Nam :
Chính quyền trước thách thức Formosa và ô nhiễm
Tuần báo Anh The Economist số ghi ngày 18/02/2017, trang Châu Á đã nêu bật một vấn đề đang nhức nhối tại Việt Nam : Chính quyền bị vấn đề ô nhiễm môi trường thách thức nặng nề.
Bài nhận định mang tựa đề rất tượng hình « Red versus Green in Vietnam – Đỏ đối lập với Xanh ở Việt Nam » – Đỏ dĩ nhiên là đảng Cộng Sản, còn Xanh là biểu tượng của môi trường – ghi nhận : « Sự bất lực của trong việc kiểm soát ô nhiễm đang làm sói mòn quyền lực của đảng Cộng Sản (Việt Nam) ».
Bài báo mở đầu bằng một loạt nỗi bất hạnh đã đổ ập xuống đầu người dân chài ở Đồng Hới, miền Trung Việt Nam từ mùa xuân năm ngoái.
Vào tháng Tư, thủy triều đã đẩy hàng ngàn con cá chết vào bờ biển thị xã này. Chính quyền đã chần chờ hàng tháng trời trước khi nêu tên thủ phạm : một nhà máy thép mới xây dựng ở bờ biển phía trên – nhà máy Formosa – đã thải chất độc hại ra biển.
Formosa chỉ là bề nổi của tảng băng ô nhiễm
Gần một năm sau, Đồng Hới cũng như các thị xã ven biển trải dài trên 125 dặm đều bị ảnh hưởng, và giờ đây vẫn đang gánh chịu hậu quả của tai họa môi trường đó. Bị tác hại năng nề nhất là ngư dân, vì một số người dân địa phương từ chối không ăn cá nữa do sợ độc tố, người khác thì chỉ ăn cá đánh bắt thật xa ngoài biển khơi, hoặc ở độ sâu được cho là đã thoát khỏi chất độc. Tủ đông lạnh trong nhiều nhà hàng hải sản giờ đây chỉ toàn là thịt gà hay thịt heo mà thôi.
Thảm họa cũng làm cho ngành du lịch suy sụp. Dù ở đây có động Sơn Đoòng, được cho là lớn nhất thế giới, chỉ mới mở cửa cho du khách trong năm 2013, vào mùa hè vừa qua, biết bao du khách đã hủy chuyến du lịch vì sợ cát độc. Hàng loạt khách sạn và căn hộ đang xây ở vùng ngoại ô thị trấn, đã bị bỏ dở vì nhà đầu tư không dám tiếp tục bỏ vốn nữa.
Theo The Economist nạn ô nhiễm nói chung đã phá hoại nhiều cảnh quan tuyệt đẹp của Việt Nam.
Từ đập thủy điện, giếng đào cho đến nạn thâm canh đang phá dần phá mòn đồng bằng sông Cửu Long, nơi sản xuất gần một nửa lượng gạo của cả nước. Mỗi năm diện tích đất phèn không trồng trọt được mỗi tăng vì bị nước biển xâm nhập. Khói cay đã lan tràn thủ đô Hà Nội. Theo một số nguồn thì gần hai phần ba nước thải công nghiệp của Việt Nam bị đổ ra sông hồ. Năm 2015, chính quyền xác định được hàng loạt thôn xã có tỷ lệ ung thư cao bất thường, có lẽ vì nước được cung cấp có nhiễm chất chì.
Thêm vào đó là một thảm họa môi trường không hoàn toàn do Việt Nam làm ra : Với 2.000 dặm bờ biển, Việt Nam là nước đặc biệt dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu. Một số ước tính cho thấy một phần năm của Thành phố Hồ Chí Minh, có thể chìm dưới nước vào cuối thế kỷ này. Thời tiết khắc nghiệt và lũ lụt có thể đánh vào cư dân dọc theo bờ biển dài của Việt Nam.
Tác hại chính trị: Chính phủ bị nghi là bênh vực lợi ích Trung Quốc
Các tai họa kể trên đang ngày càng thấm vào nền chính trị của Việt Nam, đặt ra thách thức đối với chính quyền của Đảng Cộng Sản Việt Nam.
Một báo cáo của chính phủ nói rằng có ít nhất 200.000 người bị ảnh hưởng trực tiếp từ thảm họa môi trường vào năm ngoái. Nhiều người trong số này đã dám biểu tình phản đối tại nhà máy chịu trách nhiệm thuộc sở hữu của Formosa, một công ty Đài Loan, hay trước một tòa án địa phương. Họ nói rằng 500 triệu đô la mà công ty đã són ra để bồi thường chẳng thấm vào đâu, và họ đòi quyền được khiếu kiện.
Điều đáng nói, theo The Economist, là thái độ công phẫn của những người không bị thiệt hại. Ngay sau thảm họa, một phát ngôn viên của Formosa đã hàm ý rằng hai ngành công nghiệp và đánh bắt cá không tương thích với nhau. Những người biểu tình tại Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh đã trả lời « Tôi chọn cá. »
Tạp chí Anh nhận thấy là chủ nghĩa dân tộc đã khuếch đại nỗi giận dữ về môi trường. Trong năm 2014, nhà máy thép của Formosa đã từng bị người biểu tình chống Trung Quốc đem một giàn khoan dầu vào vùng biển không xa bờ biển của Việt Nam, đốt phá. Hầu hết người Việt nghĩ rằng các nhà lãnh đạo của họ quá mềm mỏng với Trung Quốc, đối tác kinh doanh lớn nhất, nhưng lại là kẻ thù cũ và đòi hỏi chủ quyền trên một số đảo nhỏ (của Việt Nam) ở Biển Đông. Người dân đặc biệt tức giận trước điều mà họ cho là đảng đã cho phép một (loại) công ty Trung Quốc đầu độc bờ biển Việt Nam.
Phong trào môi trường khó trấn áp
Đối với The Economist, tất cả các điều trên rất đáng ngại cho Đảng Cộng Sản Việt Nam, vốn đã thấy các phong trào bảo vệ môi trường chôn vùi phe cộng sản Đông Âu như thế nào. Và chính quyền đã trấn áp thô bạo giới lãnh đạo các cuộc biểu tình.
Tuy nhiên, theo tuần báo Anh Quốc, chụp mũ giới vận động dân quyền là tay sai cho các chính phủ nước ngoài đã trở thành phức tạp hơn khi chính chế độ bị cáo buộc là bảo vệ các thành phần ngoại quốc gây ô nhiễm.
Ngoài ra, trong công cuộc tìm kiếm thêm bạn mới để giúp Việt Nam giảm bớt sự phụ thuộc vào thương mại với Trung Quốc, các quan chức ở Hà Nội cũng phải băn khoăn về danh tiếng của Việt Nam. Đảng Cộng Sản Việt Nam muốn người nước ngoài nhìn thấy đất nước mình là một đối tác đáng tin cậy về các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, chứ không phải là một nước lạc hậu tôn thờ một lãnh đạo quá cố trong một hộp kính.
Luật lệ môi trường chặt chẽ nhưng việc thực thi kém cỏi
Và như vậy là các nhà lập pháp Việt Nam đang trở nên ‘xanh’ hơn. Theo Stephan Ortmann, tác giả một quyển sách mới về đề tài này, Việt Nam có luật lệ về môi trường tương đối toàn diện, còn nghiêm ngặt hơn các luật lệ nguệch ngoạc của Trung Quốc, và được thông qua với tốc độ nhanh….
Tuy nhiên, đối với The Economist, ở Việt Nam có dấu hiệu là nói thì nhiều nhưng làm thì ít, và việc thiếu ngân sách chỉ là một trong những nguyên nhân (…)
Các quan chức đầy quyền lực tại các tỉnh thì bỏ ngoài tai các luật lệ được soạn thảo tại Hà Nội, còn các tập đoàn nhà nước dầy uy thế thì hầu như không ai dám chạm tới. Một hệ thống tư pháp rất lẹ làng và tàn nhẫn với những ai bất đồng chính kiến, nhưng lại thất bại một cách đáng ngạc nhiên trong việc thực thi các quy tắc thường ngày.
Trong khi ở Bắc Kinh để chống khói mù, người ta bắt đầu đóng cửa các nhà máy và hạn chế sử dụng xe hơi, thì ở Hà Nội người ta vẫn còn đấu tranh để ngăn chặn không cho xe gắn máy đậu trên vỉa hè.
Theo The Economist, cơn giận âm ỉ về ô nhiễm sẽ làm cho đảng Cộng Sản khó khăn hơn trong việc đối phó với những cú sốc chính trị hoặc kinh tế.
Trở lại với Đồng Hới, tuần báo Anh cho rằng triển vọng hồi phục đang dặt vào sự trở lại của khách du lịch vào mùa hè này. Chính quyền địa phương nói rằng biển đã có thể bơi lại được rồi, nhưng không phải là ai cũng tin. Một ngư dân cho biết là ông đã hoạt động lại được một thời gian rồi, nhưng sẽ không cho con mình ăn cá mình đánh bắt được trong vòng từ năm đến 10 năm tới đây.
Vì sao Kim Jong Nam bị ám sát ?
Nguyên nhân vụ Kim Jong Nam, người anh cùng cha khác mẹ với đương kim lãnh đạo Bắc Triều Tiên, bị ám sát một cách bí ẩn tại sân bay thủ đô Malaysia, đã được tuần báo Anh The Economist chú ý trong bài viết ở trang châu Á mang tựa đề « Vì sao người anh của Kim Jong Un bị sát hại ? », phía dưới một tiểu tựa khá mỉa mai: « Tình huynh đệ chỉ một nửa ».
The Economist trước hết ghi nhận là lần cuối cùng mà cái tên Kim Jong Nam nổi cộm trong dòng thời sự cũng là tại một sân bay, khi ông đến Tokyo vào năm 2001 dưới một cái tên Trung Quốc giả là Bành Hùng (Pang Xiong), với hộ chiếu giả của nước Cộng Hòa Dominica. Lần này cũng là sân bay, nhưng ở Kuala Lumpur, với tên giả là Kim Chol. Ngày 13/02/2017, ông đang chờ một chuyến bay về Macao thì bị hai phụ nữ tình nghi là điệp viên Bắc Triều Tiên hạ độc và được cho là đã chết trên đường đến bệnh viện.
Tuần báo Anh đã gắn liền cái chết của Kim Jong Nam với chiến dịch thanh trừng để củng cố quyền lực mà lãnh đạo Bình Nhưỡng Kim Hong Un tiến hành từ khi lên cầm quyền, với khoảng 140 nạn nhân trong giới quan chức cấp cao, đặc biệt là Jang Song Thaek người chú dượng của ông, được cho là đã bị xử tử.
Về số phận của các thành viên ruột thịt trong gia đình họ Kim, hình thức thanh trừng thường là bắt lưu vong như trường hợp của người chú ruột của Kim Jong Un là ông Kim Pyong Il, em trai của Kim Jong Il, đã bị phái ra nước ngoài làm nhiệm vụ ngoại giao một cách triền miên. Một số nguồn tin cho rằng Kim Jong Nam cũng bị lâm vào tình cảnh đó vì ngay từ đầu đã bị mẹ của Jong Un và gia đình của bà ghét bỏ.
Đã phải sống lưu vong rồi mà sao lại bị giết ?
Trên vấn đề này, The Economist nêu lên một số tin đồn lưu hành trên báo chí Hàn Quốc theo đó Kim Jong Nam đã từng câu kết với chú dượng Jang Song Thaek để chống lại em mình là Jong Un.
Tuy nhiên, theo Michael Madden, người điều hành trang blog « Theo dõi giới lãnh đạo Bắc Triều Tiên » thì những câu chuyện về sự thù hằn anh em đều là cường điệu. Khi Kim Jong Il qua đời, Jong Nam được cho là đã bí mật trở về nước tham dự một tang lễ do riêng gia đình tổ chức. Còn Yoji Gomi, một nhà báo Nhật Bản đã từng được Kim Jong Nam gởi cho khoảng 100 bức email từ những năm 2004, thì đã trích lời của Jong Nam nói rằng ông muốn « hợp tác » với người em cùng cha khác mẹ.
Giả thuyết thứ hai, theo The Economist, là việc có thể là Kim Jong Nam đã tham gia vào các giao dịch tài chính mà Kim Jong Un muốn dẹp bỏ. Có tin cho rằng ông đã rửa tiền thông qua các sòng bạc ở Macao. Còn ông Madden nói rằng Jong Nam có quan hệ với Cục 39, một bộ phận tìm ngoại tệ cho chế độ Kim bằng những phương tiện bất hợp pháp.
Tuy nhiên, đối với tuần báo Anh, có rất nhiều khả năng là Kim Jong Nam bị giết chỉ vì đã chọc giận em mình bằng những lời chỉ trích công khai. Ông Gomi đã dẫn lời Jong Nam nói rằng Jong Un sẽ không làm lãnh tụ được lâu. Cùng lúc, con trai của Jong Nam cũng gọi chế độ Bình Nhưỡng là một « chế độ độc tài » trên một talk show của Phần Lan. Khi biết rằng tại Bắc Triều Tiên, một quan chức chỉ cần lỡ làm đổ ghế trong một cuộc họp là có thể bị xử tử, thì các ý kiến vừa nêu đã quá đủ để người nói bị phán tội chết.
Theo The Economist, Kim Jong Nam được cho đã được mật vụ Trung Quốc bảo vệ. Vốn đã bị mất Jang Song Thaek, một người thân Trung Quốc, Bắc Kinh không muốn mất thêm một người thứ hai mà họ bảo trợ là Kim Jong Nam.
Bắc Triều Tiên đã tìm cách sát hại Kim Jong Nam từ lâu. Một điệp viên Bắc Triều Tiên bị Hàn Quốc bắt giữ năm 2012 đã khai rằng anh ta từng lên kế hoạch dùng ô tô đâm vào Kim Jong Nam ở Trung Quốc.
Dẫu sao thì đối với The Economist, căn cứ vào thực tế là Kim Jong Nam chẳng hề có ảnh hưởng tại Bắc Triều Tiên, việc ám sát ông có thể là dấu hiệu phản ánh tình trạng hỗn loạn trong chế độ Bình Nhưỡng.
Nhà Trắng : Báo chí Mỹ lo ngại phong cách ‘nghiệp dư’
Cung cách điều hành công việc của tân tổng thống Mỹ, không ngày nào không có chuyện, khiến tạp chí Courrier International dành hai trang nói đến « sự thiếu năng lực ngự trị tại Nhà Trắng ».
Courrier International trước tiên trích dẫn nhận định của tờ Washington Post, trở lại sự kiện cố vấn an ninh Michael Flynn từ chức hôm 13/02, đã đưa ra ánh sáng phong cách nghiệp dư trong ê kíp của ông Trump. Tờ báo thật sự tỏ mối lo ngại, một phần do cá tính của ông Trump và một phần khác là do việc ê kíp của ông chọn là những người không quen với cách vận hành của guồng máy nhà nước cũng như những hồ sơ lớn quốc tế.
Washington Post trích những người làm việc với ê kíp lãnh đạo thân cận ông Trump, nêu lên một số sự kiện, ví dụ như ông Flynn đã rất ngạc nhiên khi biết là bộ Ngoại Giao và Quốc Hội có vai trò then chốt trong việc bán và chuyển nhượng công nghệ học cho nước ngoài, hay ông Trump và ê kíp của ông cũng rất ngạc nhiên khi được nói là tổng thống không thể một cách đơn giản ra lệnh cho bộ Quốc Phòng cung cấp vũ khí nhiều hơn cho Ả Rập Xê Út là được.
Tờ báo trách cứ ông Trump chưa bao giờ hoạt động chính trị, không kinh nghiệm chính trường, lý ra nên chọn một ê kíp có kinh nghiệm, nhưng không. Ông khinh miệt guồng máy cho nên đã vấp trên những điều cơ bản nhất và cũng không thể đưa ra cho ê kíp của ông những chỉ thị rành mạch, rõ ràng.
Washington Post nhắc lại là ông Trump đã tuyên bố là ông muốn thay đổi triệt để hệ thống, nhưng nhìn tình hình và ê kíp không có mảy may kinh nghiệm chính trị của ông, tờ báo rất lo ngại là ông sẽ dẫn đến thảm họa.
Tờ báo minh họa thêm nỗi lo ngại bằng một số sự kiện, trích từ những người cộng sự, như nửa đêm ông Trump gọi đến ông Flynn để hỏi một đòng đô la mạnh hay một đồng đô la yếu tốt hơn, hoặc khi nói chuyện qua điện thoại với tổng thống Nga Putin, ông Trump cắt ngang, để hỏi là hiệp định Start mới –giảm vũ khí chiến lược giữa Nga và Mỹ – là cái gì, hay là ông buộc là những bản thông tin cho ông chỉ giới hạn trên một trang giấy mà thôi với nhiều đồ họa và bản đồ.
Báo giới vừa qua cũng sửng sốt với những hình ảnh và bản tin của đài CNN, cho thấy ông Trump và vị khách là thủ tướng Nhật Shinzo Abe ăn tối ở Mar-a -Lago. Tại đây còn nhiều người khác, thành viên của câu lạc bộ này (ở Florida và thuộc sở hữu của ông Trump) và đột nhiên tổng thống Mỹ lấy điện thoại về việc Bắc Triều Tiên bắn thử tên lửa. Bữa ăn giữa hai ông Abe và Trump đã trở thành một cuộc họp về chiến lược và những người khách khác đã trực tiếp chứng kiến cảnh lấy quyết định về một hồ sơ tế nhị, họ đã mô tả chi tiết cho CNN.
Washington Post nhận định ngắn gọn : những chuyện này nghe qua có vẻ khôi hài nhưng cũng rất đáng sợ.
Bầu cử Pháp trên trang bìa các tạp chí Pháp
Ngoại trừ Courrier International, dành trang bìa cho thời sự quốc tế, nói đúng hơn là cho Châu Âu với « Bóng ma chiến tranh bao trùm lên vùng Balkan », hàng tựa đập mắt trên phông nền nhà tan cửa nát ở Pristina, Kosovo, hầu hết các tạp chí Pháp tuần này đều không rời chính trường Pháp với hồ sơ lớn đầu tiên dĩ nhiên cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 5 tới đây, ướm thử cơ may các ứng viên.
Đập mắt trên trang bìa của tạp chí L’Obs là ứng viên Emmanuel Macron, cựu bộ trưởng kinh tế, trong bộ độ tổng thống và câu hỏi « Tổng thống đây chăng ? » Le Point đăng ảnh 3 ứng viên khác : Jean Luc Mélanchon, Benoit Hamon và Marine Le Pen – cả 3 cùng một mục tiêu chung : hủy bỏ hoặc thu hồi Luật Lao Động. Tạp chí nhìn thấy đây là « cánh phá sản ».
Tạp chí L’Express đương nhiên không bỏ qua chủ đề bầu cử này nhưng chỉ chạy tựa ở trang trong. Còn ở trang bìa, trên phong nền ảnh quốc vương Ả Rập rời một dinh thự Pháp, tờ báo nói đến « nước Pháp chịu ảnh hưởng » và kể tên : Qatar, Ả Rập Xê Út, Kazakhstan, Nga…, những nước mà tạp chí xem là những « mối quan hệ nguy hiểm ».
Nhìn chung trong mắt các tạp chí tuần này nước Pháp không có bao nhiêu điểm hồng.
Nhất là Le Point, ở trang trong, nêu bật nỗi lo ngại các cơ quan thẩm định tài chính, như Standard and Poor’s, rất lo ngại về nguy cơ bà Marine Le Pen thắng cử, tuy là khả năng rất ít : Nếu khi ấy, bà áp dụng chương trình của bà là tái lập lại đồng franc, thì nước Pháp sẽ « phá sản », và sau Brexit sẽ có Frexit.
Theo phân tích của Le Point, chương trình của ông Mélanchon, cực tả, không thua kém chương trình của đối thủ cực hữu của ông, còn ứng đảng Xã Hội, Benoit Hamon, Le Point nhìn thấy những lời cam kết của ông cũng rất giống với đại diện cực tả, mở van chi xài, phớt lờ những quy định của Châu Âu, nhất là của Đức và các nước Bắc Âu. 3 nhân vật này, theo Le Point lại nắm 50% cử tri.
L’Obs chú ý đến ứng viên Macron hiện đang nổi trội nhất, tuy nhiên, hiện thì chương trình của ông vẫn còn mập mờ trên những chủ đề mà người Pháp mong đợi : an ninh, nhập cư. Về chiến lược, ngoại giao chưa thấy ông đề cập đến, ngoại trừ vấn đề Châu Âu. L’Obs nhìn thấy đây sẽ là nhân vật đối đầu với ứng viên cực hữu. Nhưng sẽ là tổng thống ư ? Chưa có gì chắn chắn.
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20170218-viet-nam-chinh-quyen-truoc-thach-thuc-formosa-va-o-nhiem
Tiến trình sưởi ấm quan hệ Mỹ-Nga
trải qua trắc nghiệm đầu tiên
Quan hệ Mỹ-Nga sẽ được sưởi ấm, nguội lạnh đi, hay được giữ nguyên trạng ? Kể từ khi Donald Trump nhậm chức, mọi việc đều không rõ ràng. Trong chưa đầy một tháng, vào lúc tuần trăng mật vừa mới bắt đầu, thì cặp Trump-Putin đã trải qua nhiều cuộc khủng hoảng. Điều này làm nguội lạnh những mong muốn của điện Kremlin vốn rất hồ hởi với chiến thắng của Donald Trump.
Báo Le Figaro số ra ngày 17/02/2017 cho biết « Tiến trình sưởi ấm quan hệ Mỹ-Nga trải qua trắc nghiệm đầu tiên » với việc Nga kín đáo triển khai một loại tên lửa hành trình mới có khả năng chuyên chở nhiều đầu đạn hạt nhân, công khai vi phạm thỏa thuận cấm loại vũ khí này, được ký kết năm 1987 giữa Mikhail Gorbatchev và Ronald Reagan. Thực ra, vụ việc không có gì mới mẻ vì năm 2014, Barack Obama đã phản đối khi quân đội Nga, lần đầu tiên, tiến hành thử nghiệm loại tên lửa này.
Thế nhưng, từ hai năm qua, các dàn tên lửa hành trình đó đã được đưa vào sử dụng và triển khai tại hai căn cứ quân sự, trong đó có một căn cứ ở Volgograd, phía nam nước Nga. Theo tờ báo, loại vũ khí rất cơ động này gây khó khăn cho việc kiểm soát vũ khí giữa Matxcơva và Washington, đồng thời, đe dọa an ninh của các thành viên châu Âu trong Liên Minh Bắc Đại Tây Dương – NATO.
Sự kiện có nguy cơ làm cho quan hệ Mỹ-Nga trở nên phức tạp, trong lúc tổng thống Donald Trump, vốn tự nhận là « một người bạn » của nước Nga, khâm phục trí thông minh của đồng nhiệm Vladimir Putin, và vừa qua, đã phải chia tay cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn, bị đánh giá là quá gần gũi với Nga. Đây là người thứ hai bị sa thải do dính dáng đến hồ sơ Nga. Hồi tháng Tám năm 2016, Paul Manafort, nguyên phụ trách chiến dịch tranh cử của ông Trump cũng đã phải ra đi với cùng lý do.
Trong những ngày vừa qua, nhiều cộng sự của ông Trump bị cáo buộc đã nhiều lần gặp gỡ tình báo Nga trong năm 2016, vào lúc nhiều quan chức thuộc cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ đều coi Nga là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia.
Để chống đỡ, tân chính quyền Mỹ đã đưa ra một số phát biểu tỏ thái độ cứng rắn với Matxcơva, chẳng hạn như tổng thống Donald Trump kêu gọi Nga nên trả Crimée cho Ukraina, còn bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ thì nói rằng Hoa Kỳ sẽ đàm phán với Nga trên thế mạnh, rằng chưa đến lúc hợp tác quân sự với Nga.
Ngay lập tức, Matxcơva đã có phản ứng. Bộ trưởng Quốc Phòng Nga Serguei Choigou, đáp trả : Mọi ý đồ xây dựng đối thoại với Nga trên thế mạnh sẽ bị thất bại. Về vấn đề Crimée, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Nga nói ngắn gọn : Matxcơva không trả lãnh thổ của mình cho ai cả.
Le Figaro kết luận, quan hệ Mỹ-Nga vừa mới được tái khởi động từ đầu, đã phải trả qua thử thách đầu tiên.
Mập mờ quan hệ Mỹ – Nga
Về phần mình, nhật báo kinh tế Les Echos nhận thấy các lãnh đạo Mỹ đã có những tuyên bố trái ngược nhau. Tờ báo nhận xét « Washington duy trì sự mập mờ trong quan hệ với Matxcơva ».
Trong cuộc gặp với NATO tại Bruxelles, ngày 15 và 16/02, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ James Mattis không ngần ngại tố cáo Nga có những hành động hung hăng đe dọa thế giới và Matxcơva phải tuân thủ luật pháp quốc tế. Ông nhấn mạnh là chưa hội đủ các điều kiện để tiến hành hợp tác quân sự Mỹ-Nga.
Thế nhưng, cùng thời điểm này, nhân Hội nghị G20 tại Bonn, Đức, ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson lại tuyên bố « Hoa Kỳ dự tính hợp tác với Nga » trên những lĩnh vực phục vụ lợi ích Hoa Kỳ.
Theo Les Echos, các hoạt động ngoại giao của Mỹ sẽ tiếp tục, nhân hội nghị an ninh Munich, được tổ chức từ ngày 17 đến 19/02, và phó tổng thống Mike Pence dẫn đầu phái đoàn Hoa Kỳ. Trong mọi trường hợp, theo ông Wolfgang Ischinger, chủ tịch Hội nghị Munich, thì nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump là « một trắc nghiệm về khả năng kháng cự đối với châu Âu, với quan hệ Mỹ-châu Âu và với toàn thế giới ».
Mỹ vỗ về châu Âu
Chính sự mập mờ này đã khiến cho các nước đồng minh trong khối NATO lo lắng. Le Figaro cho hay, tại thượng đỉnh G20, ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson buộc phải đưa ra « những lời trấn an các nước châu Âu ».
Trước sự quan sát của các đối tác châu Âu, ông Rex Tillerson tỏ ra thận trọng khi bình phẩm ngắn gọn cuộc trao đổi đầu tiên giữa ông với đồng nhiệm Nga Serguei Lavrov. Để trấn an châu Âu, ngoài việc khẳng định « bảo vệ các lợi ích và giá trị của Hoa Kỳ và các đồng minh của Mỹ », tân ngoại trưởng Mỹ còn tỏ ra rất rõ ràng trên hồ sơ Ukraina, hồ sơ gai góc nhất khi kêu gọi « Nga tôn trọng các cam kết của mình trong khuôn khổ thỏa thuận Minks và giảm leo thang quân sự tại Ukraina ».
Đây chính là hồ sơ trọng yếu mà châu Âu, nhất là Pháp và Đức, hai quốc gia chủ trì các cuộc thương lượng giữa Matxcơva và Kiev đang trông đợi nhiều nhất. Trả lời câu hỏi của đồng nhiệm Pháp Jean-Marc Ayrault liên quan đến việc duy trì các biện pháp trừng phạt nhắm vào Nga, ngoại trưởng Mỹ cho rằng « câu trả lời rất rõ ràng : các lệnh trừng phạt đó có liên quan đến việc không tôn trọng các thỏa thuận » đạt được tại Minks.
Dù tỏ ra dứt khoát, nhưng theo quan sát của Le Figaro, những cuộc trao đổi ngoại giao đầu tiên của ngoại trưởng Mỹ vẫn chưa dỡ bỏ hết được mọi nghi vấn, do vẫn còn tồn tại nhiều điểm bất đồng và cần phải được làm sáng tỏ.
Ai giết Kim Jong Nam ?
Thời sự châu Á nổi bật với vụ ám sát Kim Jong-Nam, người anh cùng cha khác mẹ với lãnh đạo Bắc Triều Tiên. Nhật báo công giáo La Croix nhận định « cái chết của Kim Jong Nam vẫn là một ẩn số ».
Theo quan sát của thông tín viên nhật báo, Fréderic Ojardias tại Seoul, thì vụ việc đã gây kinh hoàng cho người dân Hàn Quốc, đẩy vụ tai tiếng chính trị đang nhấn chìm nữ tổng thống vừa bị phế truất xuống hàng thứ yếu. Bất chấp việc thiếu các bằng chứng, nhật báo Korea Times trên trang nhất công khai cáo buộc Bình Nhưỡng : « Kim Jong Un lộ rõ tính tàn bạo nhẫn tâm của mình ».
Người dân Hàn Quốc vốn quá quen thuộc với những lời đồn đãi về các vụ sát hại do quốc gia láng giềng hay quấy rối thực hiện, đã không mảy may nghi ngờ về nhân thân của kẻ chủ mưu. « Đích thị là Kim Jong Un rồi. Tại Bắc Triều Tiên, người dân vẫn còn mang nặng tư tưởng phong kiến : người kế thừa phải là con trai trưởng. Do đó, để đề phòng bất trắc, Kim Jong Un nghĩ là tốt hơn hết nên trừ khử anh trai mình », một tài xế taxi đã khẳng định như trên với tác giả bài viết.
Các cơ quan tình báo Hàn Quốc cũng có cùng nhận định khi cho hay Kim Jong Nam đã từng nhiều lần bị ám sát hụt do những lời chỉ trích chế độ sau khi Kim Jong Un lên cầm quyền vào năm 2011. Tuy nhiên, theo tác giả bài viết, có lẽ chính việc xuất hiện các lời đồn đãi trên báo chí Hàn Quốc (rất có thể là đồn sai) cho rằng Kim Jong Nam muốn đào tẩu sang Hàn Quốc đã khiến lãnh đạo trẻ Bắc Triều Tiên phải ra tay sớm.
Người anh sở dĩ có ý định đó rất có thể là bị ảnh hưởng từ đợt đào tẩu mới đây sang phía nam của nhiều nhà ngoại giao Bình Nhưỡng cấp cao, trong đó có nhân vật số hai của tòa đại sứ Bắc Triều Tiên tại Luân Đôn. Người này đã lớn tiếng tố cáo Kim Jong Un cai trị đất nước bằng bàn tay sắt.
Dù vậy, ông Choi Jong Kun, chuyên gia chính trị trường đại học Yonsei tại Seoul tỏ ra cẩn trọng : « Kim Jong Nam cũng rất có thể có liên can đến các hoạt động tội phạm và bị mafia ra tay sát hại. Mọi thứ đều có thể cả. Tôi nghĩ rằng Kim Jong Un đã củng cố khá chắc quyền lực của mình. Nhưng nếu anh ta thật sự là kẻ chủ mưu của vụ ám sát chính trị này, thì điều đó cũng có nghĩa là ông ta muốn sử dụng việc này để thể hiện rõ quyền lực của mình ».
Khi công nghệ là công cụ tố cáo hữu hiệu
Nhìn sang Trung Quốc, thông tín viên Les Echos tại Bắc Kinh, Frederic Schaeffer, cho biết Trung Quốc phổ biến « một ứng dụng trên điện thoại di động để khuyến khích tố giác ».
Công an Bắc Kinh đã phát triển một ứng dụng cho phép người dân cáo giác mọi hoạt động đáng ngờ. Được cài đặt miễn phí trong « stores », ứng dụng bao gồm năm mục trên trang chủ : Các vụ việc quan trọng, tìm kiếm người, đồ thất lạc, người đáng ngờ và tai nạn giao thông. Khi một mục nào được chọn, người sử dụng có thể cung cấp cho công an các thông tin bằng cách tải các đoạn video, hình ảnh và văn bản. Người sử dụng có thể theo dõi trên điện thoại của mình tiến triển của vụ việc được báo động.
Fukushima : Giếng không đáy
Trong lĩnh vực môi trường, Libération có bài phân tích dài hai trang đề tựa « Fukushima : Những cái giếng không đáy ». Sáu năm sau ngày 11/3/2011, việc cách ly trung tâm hạt nhân bị sóng thần tàn phá đòi hỏi nhiều tốn kém cả về thời gian lẫn tài chính hơn dự kiến. Bên cạnh đó, nồng độ chất phóng xạ vẫn ở mức báo động, cao hơn dự tính.
Bầu cử tổng thống Pháp : Chủ đề chính trên trang nhất
Trang nhất các báo tập trung nói nhiều về bầu cử tổng thống Pháp. « Marine Le Pen mạnh hơn bao giờ hết » là hàng tít lớn trên báo Le Monde. Thăm dò mới nhất do Ipsos – Sopra Steria thực hiện cho thấy mức độ do dự của cử tri cao. Bà Marine Le Pen, ứng viên đảng cực hữu Mặt Trận Quốc Gia còn dẫn đầu thăm dò với 26% ý định bỏ phiếu. Tỷ lệ cử tri ủng hộ bà đã tăng vọt đáng kể.
Một chủ đề tranh cử khác thu hút nhiều tranh luận là phát biểu của ứng viên tranh cử tổng thống Emmanul Macron về giai đoạn thực dân Pháp tại Algeri. Le Monde và Le Figaro cùng chạy tít lớn : « Thực dân : Macron gây tranh cãi ». Đang thăm Algeri, ứng viên phong trào « Tiến bước » (En Marche) xem thời kỳ thực dân này là « một tội ác chống nhân loại ». Một đánh giá đã khiến cho cánh hữu nổi giận và gây khó xử cho phe tả.
Cũng trong bầu không khí tranh cử, trang nhất Libération đặc biệt chú ý đến cựu thủ tướng François Fillon, đại diện đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa : « Fillon : Những phi vụ nhỏ giữa những người bạn ». Vào lúc tư pháp quyết định tiếp tục điều tra sơ bộ về những tiết lộ tạo việc làm giả cho vợ con của ứng viên, Libération mô tả chi tiết những buổi diễn thuyết được trả giá cao của ông Fillon từ năm 2013. Lúc thì tại Kazakhstan, khi thì tại Nga hoặc như ở Qatar. Tờ báo nhìn nhận rằng « những vụ dàn xếp nhỏ đó tuy là hợp pháp, nhưng trên góc độ đạo đức vẫn đáng bàn luận ». Trong mọi trường hợp, các buổi diễn thuyết đó đem về những khoản thu từ 140-210 nghìn euro cho công ty 2F mà ông Fillon là khách mời diễn thuyết duy nhất.
Riêng chỉ có La Croix là không hùa theo hơi hướm bầu cử khi nhận thấy là « các vị tu sĩ bắt đầu để ý đến sinh thái ». Vốn thừa hưởng truyền thống lâu đời, cộng đồng tu sĩ công giáo tại Pháp muốn là những phòng thí nghiệm « sinh thái hoàn toàn » đầu tiên theo như khuyên nhủ của đức giáo hoàng.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20170217-tien-trinh-suoi-am-quan-he-my-nga-trai-qua-trac-nghiem-dau-tien
Tin đọc nhanh
(AFP) – « Bắc Kinh sẵn sàng làm việc với chính quyền Trump theo các nguyên tắc không đối đầu và tôn trọng lẫn nhau ». Đó là tuyên bố ngày 17/02/2017, bên lề cuộc họp của nhóm G20 tại Bonn (Đức), của ngoại trưởng Vương Nghị với đồng nhiệm Mỹ Rex Tillerson trong cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, từ khi ông Donald Trump lên làm tổng thống Mỹ. Ngoại trưởng Vương Nghị nói thêm Hoa Kỳ đã « thừa nhận rõ ràng » tiếp tục tuân thủ chính sách « một nước Trung Quốc duy nhất ».
(AFP) -Du học sinh Trung Quốc phản đối đại học California San Diego mời Đạt Lai Lạt Ma diễn thuyết. Lời mời lãnh tụ tinh thần Tây Tạng đến tham dự buổi lễ trao bằng tốt nghiệp đã khiến sinh viên Trung Quốc đang theo học tại đây giận dữ và cho đó là sự đối đầu, vì giải Nobel Hòa Bình nay đã 81 tuổi luôn bị coi là một nhà ly khai muốn chia rẽ Trung Quốc. Trong khi đó, đại học California giải thích mời đức Đạt Lai Lạt Ma để quảng bá cho thông điệp về « trách nhiệm toàn cầu và phục vụ nhân loại » và không có ý định hủy lời mời này.
(AFP) -Thủ tướng Anh muốn duy trì quan hệ chặt chẽ với Pháp hậu Brexit. Ngoài bàn về hợp tác an ninh và quốc phòng, trong buổi làm việc ngày 17/02 tại Luân Đôn với thủ tướng Pháp Bernard Cazneuve, người đứng đầu chính phủ hai nước cùng cho rằng phải nhanh chóng đạt được một thỏa thuận về « các quyền của công dân Liên Hiệp Châu Âu tại Anh Quốc và công dân Anh tại Liên Hiệp » sau khi Luân Đôn chia tay Bruxelles.
(AFP) -Một sinh viên ở Lille bị truy tố về âm mưu khủng bố. Người này bị tạm giam tối 17/02. Ismael Z., 18 tuổi, sinh viên đại học Lille, đã thừa nhận muốn tiến hành khủng bố trên đất Pháp, nhắm vào nhiều mục tiêu, trong đó có đường tầu điện ngầm ở Lille và một thương xá ở thành phố này.
(AFP) -Donald Trump gọi nhiều phương tiện truyền thông là « kẻ thù của dân Mỹ ». Trên mạng xã hội Twitter ngày 17/02, tổng thống Mỹ lại gọi đích danh các kênh truyền hình lớn và tờ New York Times là « kẻ thù của dân Mỹ », sau khi chỉ trích các nhà báo là « không nói sự thật »và « không tôn trọng người dân » trong buổi họp báo hôm trước. Cùng ngày, Thượng Viện Mỹ phê chuẩn việc bổ nhiệm ông Scott Pruitt, một nhân vật hoài nghi về biến đổi khí hậu, làm giám đốc Cơ quan bảo vệ môi trường (EPA) của Mỹ, một cơ quan mà chính ông vẫn thường chống lại.
(RFI) -Ngày 17/02,Achentina bắt một cựu sĩ quan quân đội thời chế độ độc tài vì tội bắt cóc trong những năm 1970. Cựu tướng César Milani, từng được cho là « bất khả xâm phạm » khi làm tổng tư lệnh dưới thời tổng thống Cristina Kirchner, cũng sẽ bị tư pháp thẩm vấn vì làm giầu bất chính, do khối tài sản quá lớn so với tiền lương sĩ quan. Với nhiều người, trường hợp tướng Milani là bằng chứng rõ ràng về tình trạng tham nhũng trong những năm cầm quyền của tổng thống Kirchner.
(AFP) -Venezuela : Nhà đối lập LeopoldoLopez kêu gọi biểu tình. Ông kêu gọi những người ủng hộ xuống đường biểu tình vào hôm nay để đánh dấu ba năm ông bị cầm tù. Trước đó, Tòa án Tối cao Venezuela đã xét y án bản án 14 năm tù đối với nhà sáng lập đảng đối lập « Ý nguyện của dân » vì tội kích động bạo lực trong các cuộc biểu tình chống chính phủ khiến 43 người chết vào năm 2014. Thứ Tư vừa qua, tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ thái độ ủng hộ ông Leopoldo Lopez khi tiếp vợ của nhà đối lập Venezuela tại Nhà Trắng.