Đọc báo Pháp – 13/10/2017
“Rồng Đại Hán học tập kiếm sĩ Phù Tang”
Madrid gửi tối hậu thư cho Catalunya, Đức Giáo Hoàng nói « không » với án tử hình, Mỹ bỏ Unesco, Donald Trump chưa phạm sai lầm trong chính sách đối ngoại, chiến lược quốc phòng mới của Pháp, những người Pháp không được ân huệ giảm thuế, lãnh đạo Hồng Kông tìm cách hạ ngọn lửa bất mãn… Đây là một số đề tài đáng chú ý trên báo Pháp ngày 13/10/2017.
Trong lãnh vực kinh tế, Le Monde dành bài xã luận so sánh Trung Quốc ngày nay với nước Nhật 30 năm về trước : có cùng triệu chứng lao dốc.
« Kinh tế Trung Quốc nhiễm virus zoombi »
Theo tác giả bài xã luận « Bài học của kiếm sĩ Nhật Bản cho rồng Trung Quốc », cứ mỗi lần kinh tế Trung Quốc tỏ dấu hiệu suy yếu là mỗi lần giới chuyên gia cảnh báo nguy cơ « bổ nhào » với hệ quả nghiêm trọng cho cả thế giới.
Thế nhưng, cho đến ngày nay, trước thềm đại hội Đảng Cộng Sản thứ 19, Trung Quốc vẫn khỏe. Chủ tịch Tập Cận Bình có thể trình bày thành tích khả quan, chỉ số phát triển tốt, hàng xuất khẩu gia tăng, lợi nhuận cao, sàn giao dịch phất phới.
Thế thì những dự báo bất lợi cho Bắc Kinh liên tục được đưa ra phải chăng là do tâm lý lo ngại của phương Tây trước thế mạnh bành trướng của Trung Quốc ?
Tâm lý bài Trung Quốc, theo Le Monde, không khỏi gợi nhớ thời kỳ thập niên 1980 đối với Nhật Bản. Vào giai đoạn đó, nước Nhật, hãnh diện là cường quốc kinh tế thứ hai thế giới, vừa tạo thán phục vừa gây lo ngại. Bà Edith Cresson, một vị thủ tướng Pháp thời bấy giờ không ngần ngại gọi dân Nhật là « bầy kiến ». Chuyện gì phải đến đã đến và mọi người đã thấy : bong bóng đầu cơ xì hơi, thị trường chứng khoán và thị trường địa ốc tuộc dốc và « hàng thập niên tiêu tán ».
Giờ đây, đại cường kinh tế số hai là Trung Quốc. Đến lượt nước này, với tăng trưởng theo vận tốc thiên thạch gây lo ngại. Những triệu chứng của Trung Quốc ngày nay không khác chi của Nhật 30 năm về trước : nợ công tăng đến chóng mặt do chính sách tiền tệ lỏng lẻo kích thích đầu tư. Do chính sách một con, xã hội Trung Quốc rơi vào tình trạng lão hóa rõ nét hơn nước Nhật. Hệ quả là ngân sách phụ trợ cho người già tăng lên trong lúc năng suất kinh tế bị suy giảm.
Danh sách các triệu chứng giống nhau giữa con rồng Trung Quốc và kiếm sĩ Phù Tang 30 năm trước còn rất dài : cơn sốt thu mua xí nghiệp, cơn sốt đầu cơ địa ốc… giá một căn hộ ở Bắc Kinh cao gấp 16 năm lương của một nhân viên có bằng đại học.
Một hiện tượng tương tự nữa là một số nhà giàu Trung Quốc bỏ ra hàng trăm triệu đô la để mua các danh họa. Năm 2015, bức tranh « Nu couché » của Modigliani được một cựu tài xế taxi, trở thành tỷ phú, mua với giá 170 triệu đô la. Và cũng như người Nhật trong thập niên 1980, dân Trung Quốc cũng đua nhau đi du lịch trên thế giới, với tỷ lệ cao hơn một ít là 8,5%.
Tuy nhiên, Le Monde nhấn mạnh, những hiện tượng bên ngoài không xuất phát từ một căn nguyên. Chính sách tiền tệ dễ dãi của Tokyo bắt nguồn từ nhu cầu không cho đồng yen lên giá. Còn Trung Quốc thì kiểm soát chặt chẽ nguồn vốn, nếu cần, sẽ cắt đứt luôn. Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh liên tục chỉ trích các nhóm lợi ích chi ra những khối tiền khổng lồ đầu tư « phi lý » vào điện ảnh, bóng đá và công viên giải trí.
Bên cạnh tệ nạn bong bóng đầu cơ là hiện tượng ngân hàng « xác sống » và công ty « thây ma ». Lo ngại Trung Quốc theo vết xe đổ của Nhật Bản, mùa hè vừa qua,ông Tập Cận Bình đã yêu cầu « nghiên cứu » các biện pháp điều chỉnh. Vấn đề là cho đến bây giờ chính quyền Trung Quốc chưa bắt tay giải quyết vấn nạn công nghiệp nặng, vừa quản lý tồi, vừa tốn kém cho ngân sách vừa không có lợi nhuận.
Vì nợ ngập đầu, vì không đủ sức canh tân tạo công ăn việc làm, nhiều công ty « thây ma » của Nhật sống vất vưởng nhờ tiền nhà nước mà hệ quả là kéo kinh tế Nhật đi xuống. Đó là bài học của Nhật Bản mà Trung Quốc phải học. Cho đến giờ tình thế vẫn còn tốt, nhưng điều quan trọng hơn hết, theo Le Monde, là chuyện hạ cánh.
Nhà chiến lược Kim Jong Un
Kim Jong Un là một chiến lược gia đại tài. Donald Trump không phạm sai lầm nghiêm trọng. Đó là nhận định của chủ tịch Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp Ifri trên nhật báo kinh tế Les Echos.
Chuyên gia Thierry de Montbrial phác họa tình hình thế giới hiện nay như sau : Trung Quốc triển khai chiến lược của mình, trên bộ với con đường tơ lụa. Trên biển, khống chế Biển Đông để chia đôi thiên hạ với Mỹ. Ban lãnh đạo hiện nay biết rõ nhược điểm của chế độ : phát triển đất nước không hài hòa.
Lẽ ra, chế độ độc tài này đã chết tại quảng trường Thiên An Môn, năm 1989. Thay thế Hồ Cẩm Đào, Tập Cận Bình được xem là « người của thời thế » vì rất « thực tế ». Nhược điểm của Trung Quốc đã từng được cố lãnh đạo Singapore, Lý Quang Diệu, nêu lên sau vụ thảm sát Thiên An Môn : « Người ta sợ sức mạnh Trung Quốc mà quên rằng điều đáng sợ là sự tan rã của Trung Quốc ».
Bắc Triều Tiên, với lãnh đạo Kim Jung Un mà ông gọi là một chiến lược gia « đúng nghĩa », không tìm xung đột với Mỹ nhưng biết củng cố quyền lực, thanh toán những người thân cận của cha, ám sát người anh vì Kim Jong Nam là lá bài của Bắc Kinh, khiến cho Trung Quốc ở trong tình trạng bối rối.
Kim Jong Un rảnh tay tiến hành chế tạo vũ khí hạt nhân. Washington cũng bối rối vì Donald Trump không có tầm nhìn xa. Tuy nhiên nếu những tuyên bố vung vít làm chủ nhân Nhà Trắng mất uy tín ở trong nước thì cho đến bây giờ ông « chưa phạm sai lầm nào nghiêm trọng» trong chính sách đối ngoại. Hy vọng là ông ấy không khai chiến với Bắc Triều Tiên.
Điểm dưới trung bình được chuyên gia Thierry de Montbrial tặng cho Liên Hiệp Châu Âu. Theo giám đốc viện chiến lược Ifri thì chính Châu Âu đã « phạm sai lầm nghiêm trọng » khi để cho Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ xoay trục về Trung Quốc. Phe cực bảo thủ tại Iran ngày càng hướng về châu Á mà ít ai để ý.
Châu Á cũng chiếm hai trang trên Le Monde : Ở Hồng Kông, tân trưởng đặc khu hành chánh Lâm Trịnh Nguyệt Nga tìm cách giải tỏa lòng bất bình của người dân. Chiến lược của nhân vật bị xem là người của Bắc Kinh là tập trung phát triển kinh tế, tạo phúc lợi cho dân Hồng Kông.
Đây là một chủ trương chính trị với mục tiêu làm giảm càng nhiều càng tốt mọi nguồn cội làm dân bất mãn để làm suy yếu phong trào đòi dân chủ. Một trong những biện pháp đang thi hành là tạo nhiều công việc trong bộ máy chính quyền đặc biệt dành cho giới trẻ có học thức. Chủ đề thứ hai, là số phận hẩm hiu của công nhân Bắc Triều Tiên ở Hoa Lục, bình thường đã khổ nhọc, nay bị thêm nhiều phiền phức do lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc.
Aung San Suu Kyi lên tuyến đầu
Về cuộc khủng hoảng Rohingya ở Miến Điện, đặc phái viên của Le Figaro tại Rangun không thấy lối ra. Cho dù bà Aung San Suu Kyi, lắng nghe chỉ trích của công luận quốc tế, quyết định đích thân giải quyết hồ sơ này nhưng gặp nhiều cản lực khó vượt qua.
Bị quốc tế chê bai, bị quân đội chỉ trích, bà Aung San Suu Kyi quyết định nói chuyện lần thứ hai với toàn dân. Trong thông điệp bằng tiếng Miến Điện hôm thứ Năm (12/10), ba tuần sau diễn văn bằng Anh ngữ hướng về công luận quốc tế, bà cho biết đích thân lãnh đạo một ủy ban hỗ trợ nhân đạo, định cư và phát triển bang Rakhin.
Hai ngày trước, Liên đoàn Quốc Gia Vì Dân chủ tổ chức một cuộc mít-tinh liên tôn giáo để tỏ tinh thần « hòa bình và không kỳ thị » đạo Hồi, quy tụ 40.000 người. Tuy nhiên, khi được Le Figaro đặt câu hỏi, đằng sau thông điệp hòa bình này, một nhà lãnh đạo của đảng cầm quyền và một nhà sư tham gia mít-tinh đều khẳng định : người Rohingya là thủ phạm gây ra bạo động.
Unesco : Mỹ rút, Pháp mai phục
Xung khắc trong Unesco, Mỹ bỏ tổ chức văn hóa Liên Hiệp Quốc, Pháp khai thác mối chia rẽ trong khối Ả Rập, phục kích chức tổng giám đốc
Trong bài phân tích, Liberation cho biết Hoa Kỳ đã thực hiện lời đe dọa mà bộ Ngoại Giao đưa ra từ nhiều tuần trước : Đây không phải là một quyết định cẩu thả. Mỹ từng lo ngại và phát biểu về nhu cầu cải tổ sâu rộng của tổ chức và thái độ bài Israel bên trong cơ quan này. Không có Mỹ, ngân sách của Uneso sẽ bị cắt giảm 22%.
Khủng hoảng bùng ra trong lúc Unesco bầu tân tổng giám đốc. Theo Liberation, ứng cử viên Pháp Audrey Azoulay có thể là ngựa về ngược. Khối Ả Rập chia rẽ có thể giúp cho Pháp giành được vị trí này.
Vatican : Chống án tử hình từ lương tâm tín đồ
Vatican nói « không » với án tử hình. Đi xa hơn nữa, đức giáo hoàng đòi phải thay đổi giáo lý để tín đồ Công Giáo, tuyệt đối không bao giờ dung thứ có điều kiện cho biện pháp trừng phạt dã man này nữa.
Đấy là đề tài chiếm nhiều trang của La Croix. Tuyên bố chống án tử hình không phải là sự kiện gây ngạc nhiên. Nhưng chính qua giáo lý, mà đức giáo hoàng Phanxicô muốn làm thay đổi lương tâm của người theo đạo.
Cho đến nay, giáo lý Công Giáo vẫn chấp nhận án tử hình cho một số trường hợp được gọi là « cần thiết tuyệt đối » để bảo vệ sự sống. Theo quan điểm của một tu sĩ, án tử hình có thể xem như vũ khí hạt nhân, nên trang bị để răn đe mà không sử dụng. Trái lại, đức giáo hoàng Phanxicô, muốn từ nay, giáo lý phải tuân thủ kinh thánh tuyệt đối.
Pháp : 5 triệu gia đình trung lưu bị tổng thống Macron bỏ rơi
Trong bối cảnh an ninh Pháp và thế giới bị đe dọa nghiêm trọng, Liberation cho biết vào hôm nay, bộ trưởng bộ Quân Lực Pháp công bố những nét chính trong chiến lược quốc phòng nền tảng của chương trình và ngân sách quân sự từ 2019 đến 2025.
Cuối cùng, về tình hình xã hội nước Pháp, Le Figaro báo động : mức sinh hoạt của 5 triệu gia đình có thu nhập trên trung bình sẽ bị giảm dần từ nay đến 2022. Còn đô trưởng Paris báo trước, trong 12 năm tới, thủ đô nước Pháp chỉ có xe điện và xe đạp. 5 năm sau khi lệnh cấm xe chạy bằng dầu cặn có hiệu lực (2024) sẽ đến xe chạy bằng xăng bị cấm lưu thông (2030).
Nỗ lực chống ô nhiễm và biến đổi khí hậu cần được thúc đẩy vì theo nhật báo cánh tả Liberation, qua 5 trang lớn, báo động tình trạng bành trướng của loài tique (rận) hút máu chó và máu người trong rừng và làm suy nhược cơ thể (bệnh Lyme). Nguyên nhân của sự sinh sôi nẩy nở nhanh chóng của loài ký sinh này là do biến đổi khí hậu, nhiệt độ ấm dần.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20171013-rong-dai-han-hoc-tap-kiem-si-phu-tang
Tin đọc nhanh
(Reuters) – Hàn Quốc và Trung Quốc triển hạn thêm ba năm thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương. Thông báo chính thức được công bố ngày 13/10/2017, ba ngày sau khi thỏa thuận hết hiệu lực. Hai bên đã quyết định tiếp tục hợp tác tài chánh, bất chấp căng thẳng ngoại giao trên hồ sơ lá chắn chống tên lửa THAAD mà Seoul cho Washington triển khai trên lãnh thổ Hàn Quốc. Theo giới quan sát, đây là một dấu hiệu cho thấy quan hệ giữa Hàn Quốc và Trung Quốc đang tan băng.
(AFP) – Tổng giám đốc – chủ tịch tập đoàn Samsung Electronics từ chức. Thông báo được đưa ra ngày 13/10/2017. Ông Kwon Oh Hyun, chủ tịch tổng giám đốc Samsung Electronics cho biết công ty hiện đang đạt lợi nhuận kỷ lục nhưng ông quyết định ra đi vì tập đoàn đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng chưa từng có. Theo ông, đã đến lúc cần thay đổi tư duy, doanh nghiệp cần có một ban lãnh đạo trẻ hơn để đối đầu với những thách thức về công nghệ vốn thay đổi rất nhanh.
(AFP) – Trung Quốc kêu gọi Hoa Kỳ duy trì hiệp ước nguyên tử Iran. Ngày 13/10/2017, Bắc Kinh kêu gọi Washington giữ nguyên hiệp định về nguyên tử đã ký với Iran. Lời kêu gọi này được đưa ra trước khi tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu về số phận của văn bản được ký kết năm 2015, dự kiến vào lúc 16 giờ 45 GMT cùng ngày. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết người đứng đầu ngành ngoại giao nước này là Dương Khiết Trì cũng đã nêu vấn đề với đồng nhiệm Mỹ Rex Tillerson.
(AFP) – Crimée: 6 nhà đấu tranh Tatar bị bắt vì « khủng bố ». Theo thông tin ngày 12/10/2017 của luật sư bào chữa, một tòa án ở Simferopol, thủ phủ của Crimée, « đã ra lệnh tạm giam hai tháng » ông Assanov, chủ một nhà hàng nổi tiếng, và năm người khác bị cáo buộc đã thành lập hoặc tham gia một tổ chức khủng bố, với nguy cơ lĩnh án lần lượt từ 10 đến 20 năm tù. Những người này đại diện cho cộng đồng người Tatar thiểu số ở Crimée, theo Hồi Giáo, phản đối việc Nga sáp nhập bán đảo Crimée.
(AFP/Reuters) – Syria : Quân Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào vùng Kurdistan. Một đoàn quân xa Thổ Nhĩ Kỳ gồm khoảng 30 chiếc, từ tối 12/10/2017, đã tiến vào tỉnh Idlib ở miền bắc Syria, lập ra những vị trí quan sát, được cho là nhằm kiểm soát dân quân Kurdistan. Trong khi đó quân chính phủ Syria đã chiếm được bốn khu phố ở Mayadine, thành trì của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo (Daech, IS) tại miền đông. Cũng trong ngày 12/10, những kẻ tấn công tự sát của tổ chức khủng bố này đã dùng ba chiếc xe gài chất nổ, lao vào những người đang chạy loạn ở Abou Fas ở miền bắc Syria, làm 50 người thiệt mạng.
(AFP) – Mỹ : Cơ quan Hàng Không Dân Dụng khuyến cáo kiểm tra động cơ máy bay A380. Theo chỉ thị khẩn cấp ngày 13/10/2017 của FAA, toàn bộ máy bay A380 có trang bị động cơ GP7200 do General Electric và Pratt & Withney sản xuất phải được kiểm tra bằng mắt thường. Chỉ thị này được đưa ra sau khi một động cơ máy bay A380 của hãng hàng không Air France bị nổ, máy bay phải dừng khẩn cấp ở Canada vào cuối tháng Chín.
(AFP) – Venezuela : Chính quyền và đối lập đối đầu trong cuộc bầu cử thống đốc. Vào Chủ nhật 15/10/2017, sau nhiều tháng biểu tình trong đó có một số vụ bạo động, chính quyền và đối lập sẽ đối đầu trong cuộc bầu cử thống đốc vùng. Không có quan sát viên quốc tế nào được phép tham dự. Phe của tổng thống Nicolas Maduro hiện đang chiếm 20/23 bang ở Venezuela, thống đốc của ba bang còn lại là thành viên của liên minh đối lập « Bàn tròn vì đoàn kết dân chủ » (MUD) hiện đang chiếm đa số tại Quốc Hội. Dự kiến MUD sẽ thắng tại 10/18 bang. Với tỉ lệ bất tín nhiệm lên tới 80%, chính phủ Maduro hy vọng lần bầu cử này sẽ tăng cường quyền lực cho Quốc Hội lập hiến.
(AFP) – Phim Kingsman bị cấm chiếu ở Cam Bốt. Bộ phim hành động của Hollywood Kingsman : The golden circle kể về một tổ chức điệp viên Anh đi truy lùng một tên trùm ma túy hiện đang ẩn náu trong một ngôi đền nằm trong rừng rậm ở Cam Bốt. Chính quyền Cam Bốt hôm nay 13/10 ra lệnh cấm chiếu bộ phim này với lý do Cam Bốt hiện lên trong phim như một « hang ổ của tội phạm » trên toàn thế giới và một trong những ngôi đền của nước này được mô tả như nơi sản xuất ma túy, nơi những kẻ tội phạm giết người. Mặc dù không được quay tại Cam Bốt, nhưng bộ phim hành động của Hollywood bị bộ Văn Hóa nước này coi là « không thể chấp nhận được ».
(AFP) – Hàng ngàn con chim non cánh cụt Adélie chết đói ở Nam Cực. Nguyên nhân là do diện tích băng mùa hè trải rộng bất thường, khiến các con chim cha mẹ phải đi xa hơn để tìm thức ăn. Các nhà nghiên cứu Pháp ngày 13/10/2017 báo động, trong số 18.000 cặp chim cánh cụt Adélie ở phía đông Nam Cực được nghiên cứu, chỉ có hai con chim con sống sót sau mùa sinh sản gần đây (cuối 2016, đầu 2017). Hiện tượng băng tan này là hậu quả của biến đổi khí hậu, có liên quan đến sự kiện dòng sông băng Mertz bị gãy đôi năm 2010.