Đọc báo Pháp – 13/01/2018

Với mức tăng trưởng hàng năm trên 7% từ 2014 đến nay, Ấn Độ được coi là quốc gia năng động nhất trong nhóm G20. Hơn nữa, sự phát triển của Ấn Độ rất cân đối và theo số liệu chính thức thì tỷ lệ thất nghiệp của nước này không quá 3,5%, nhờ vậy mà trong 10 năm qua đã góp phần giảm tỉ lệ nghèo đói từ 38% xuống còn 21% dân số.

Theo Le Point, tác nhân chính thúc đẩy tăng trưởng của Ấn Độ đó là các cải tổ do thủ tướng Narendra Modi tiến hành. Ông đã « chữa trị » kinh tế Ấn Độ bằng một liệu pháp cú sốc chưa từng có. Đầu tiên là cú sốc về sản xuất, với khẩu hiệu « Sản xuất tại Ấn Độ », nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp và tạo công ăn việc làm.

Tiếp đến là cú sốc tiền tệ, với việc chuyển tiền mặt thành các tài khoản ngân hàng. Rồi cú sốc thuế khóa, với việc ban hành một loại thuế quốc gia duy nhất, thay thế cho vô số loại thuế địa phương tại 29 bang của Ấn Độ. Về tài chính, ông Modi đã cho bơm vốn vào các ngân hàng công tổng cộng 32 tỉ đôla trong vòng 2 năm, để gia tăng nguồn tín dụng cho các doanh nghiệp. Thủ tướng Ấn Độ còn tự do hóa các khu vực tài chính, phát thanh truyền hình và quốc phòng, đồng thời mở các dự án cơ sở hạ tầng cho đầu tư nước ngoài.

Le Point dự báo là cứ theo đà này thì Ấn Độ sẽ trở thành cường quốc kinh tế thứ 3 thế giới vào năm 2032, thậm chí hàng đầu thế giới vào năm 2050. Nhưng để đối đầu với những thách thức to lớn, nước này phải thực hiện những chuyển đổi sâu rộng. Những nhược điểm của Ấn Độ cũng to lớn không kém.

Tỉ lệ tử vong trẻ em của nước này vẫn còn rất cao, ở mức 42%. Tỉ lệ nghèo khó giảm, nhưng tình trạng bất bình đẳng lại ngày càng trầm trọng. Hiện giờ, những người giàu nhất chiếm 10% dân số đang nắm đến 56% thu nhập quốc gia. Hệ thống giáo dục của nước này là thuộc loại yếu kém nhất thế giới. Các ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu lên tới 12% và đang cần phải được bơm thêm 90 tỷ đôla. Sự phát triển của Ấn Độ còn bị cản trở bởi tình trạng thiếu cơ sở hạ tầng, nạn tham nhũng và việc chưa mở cửa nhiều ra thế giới.

Đó là chưa kể những nguy cơ về chính trị và địa chính trị. Tuy có công lao thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Ấn Độ, thủ tướng Modi cũng là người đã khiến chủ nghĩa dân tộc Hindu trở nên cực đoan hơn đối với thiểu số Hồi Giáo, chỉ chiếm 14% dân số. Bên ngoài, Ấn Độ phải đối phó với láng giềng Trung Quốc, hiện vẫn thi hành chiến lược bao vây trên bộ và trên biển, đặc biệt là với hành lang kinh tế với Pakistan. Căng thẳng giữa hai cường quốc châu Á này đã leo thang đến mức nguy hiểm trong thời gian từ tháng 6 đến tháng 9/2017, với các vụ chạm súng trên vùng cao nguyên Doklam.

Về thời sự địa chính trị châu Á, tờ Le Courrier International giới thiệu một bài đăng trên nhật báo Hankyoreh của Hàn Quốc ngày 04/01/2018 nhận định rằng, khi thông báo gởi một phái đoàn Bắc Triều Tiên đến dự Thế Vận Hội Mùa Đông Pyeongchang, ông Kim Jong Un đã mở ra viễn cảnh đối thoại không chỉ với Seoul, mà cả với Washington.

Như vậy là lần đầu tiên Kim Jong Un muốn nói chuyện với miền Nam Triều Tiên. Có thể đó là một tin mừng, nhưng có thể là không. Hãy chờ xem. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Heather Nauert đã tuyên bố rằng : « Nếu Seoul và Bình Nhưỡng muốn đàm phán với nhau, đó là sự chọn lựa của họ », trước khi nói thêm là Hoa Kỳ vẫn rất nghi ngờ thực tâm của Kim Jong Un.

Theo nhật báo Hankyoreh, tuyên bố nói trên dường như phản ánh thái độ phần nào bực bội và lo ngại của Mỹ đối với lãnh đạo Bắc Triều Tiên, vì Kim Jong-Un đã không hề nói đến chuyện phi hạt nhân hóa theo yêu cầu của cộng đồng quốc tế.

Vừa chìa tay cho Seoul, lãnh đạo chế độ Bình Nhưỡng vừa đe dọa Washington khi nói rằng chiếc nút hạt nhân đang nằm trên bàn của ông. Theo tờ báo Hàn Quốc sẽ là không tưởng nếu chờ đợi là Bình Nhưỡng đùng một cái tuyên bố sẽ tiếp tục thương lượng mà không cần điều kiện tiên quyết, với mục tiêu là phi hạt nhân hóa. Cho dù đối thoại liên Triều hôm nay sẽ chưa dẫn đến các cuộc đàm phán về phi hạt nhân hóa, ít ra nó là một điểm khởi đầu và mở ra một viễn cảnh cho quan hệ giữa Bình Nhưỡng với Washington. Hankyoreh kêu gọi chính quyền Donald Trump nên tích cực ủng hộ đối thoại liên Triều và hãy cùng với Hàn Quốc kéo Bắc Triều Tiên trở lại bàn đàm phán.

Thời sự Iran tiếp tục thu hút sự chú ý của các tuần báo Pháp. « Iran. Phát súng cảnh cáo », đó là tựa trên trang nhất của tờ L’Express. Theo tuần báo này, chế độ chuyên chế của Iran sẽ vẫn sống sót sau cuộc bạo loạn vừa qua, nhưng trận động đất mới này, mang tính xã hội nhiều hơn là chính trị, làm lộ rõ những nhược điểm của một chính quyền bị chia rẽ và thủ cựu.

Tuần báo nhận định : “Nước Cộng hòa này, mà năm tới sẽ tròn 40 tuổi, có lúc bị rung chuyển từ cơ sở. Đó là do những bất đồng nội bộ và do chế độ này không đủ khả năng đổi mới ý thức hệ trước một thế hệ trẻ đang rất nóng lòng muốn canh tân, thế hệ của thời đại công nghệ thông tin, toàn cầu hóa, khao khát tự do”.

Theo L’Express, việc chính quyền cứ ra ra rả về « âm mưu phá hoại của các thế lực bên ngoài » cho thấy bộ máy tuyên truyền chính thức nay đã hụt hơi. Họ có thể ngăn chận những tin nhắn trên các mạng xã hội như Instagram hay Telegram, nhưng làm sao có thể kiểm soát được 48 triệu điện thoại di động thông minh và biết bao trang web có trang bị những công cụ vượt tường lửa ?

Tờ Le Courrier International thì đăng một bài báo trên tờ L’Orient – Le Jour ở Liban, với hàng tựa « Những bài học từ cuộc nổi dậy ở Iran ». Đối với nhật báo Liban này, những cuộc biểu tình chống tình trạng vật giá leo thang và chống chính quyền từ cuối tháng 12 vừa qua cho thấy là chế độ Teheran nay bị suy yếu do sự phản kháng của những người mà cho tới nay vẫn ủng hộ họ, đó là những công dân thuộc tầng lớp nghèo khó.

Cũng như người dân tại các nước Ả Rập cách đây 7 năm, người dân Iran nay đòi có thêm công bằng xã hội. Những yêu sách của người dân Ả Rập đã không được đáp ứng. Người dân Iran chắc cũng sẽ không được hơn. Nhưng theo tờ L’Orient-Le Jour, nỗi bất mãn của dân chúng, dù có được bày tỏ hay bị bóp nghẹt, cũng đều là một mối đe dọa thường trực đối với các chính quyền, không chỉ ở Iran, mà cả ở Syria, Irak hay Yemen. Ai Cập sắp tới đây cũng sẽ bị rung chuyển giống như Iran.

Về tình hình xã hội tại Pháp, theo tuần báo L’Obs, trước sự bùng nổ con số tù nhân cực đoan hóa, cơ quan quản lý các nhà tù đã thành lập một bộ phận tình báo mới, với 300 nhân viên trà trộn vào tù nhân để điều tra.

Tờ báo cho biết là vào tháng 9 vừa qua, một báo cáo của tình báo cơ quan quản lý nhà tù cho biết là hiện có 1.157 phạm nhân hiện bị xem là cực đoan hóa. Ấy là chưa kể 509 người đã bị giam trong khuôn khổ các vụ án khủng bố. Đây là một con số đáng kể bởi vì như vậy là có hơn 1.000 phạm phân trước đó không bị xếp là quân thánh chiến đã trở nên cực đoan hóa trước hoặc trong thời gian ở tù.

Theo tuần báo L’Obs, đối với các nhân viên tình báo cơ quan quản lý trại giam của Pháp, giám sát những phần tử này giống như là một cuộc chạy đua với thời gian. Họ sợ nguy cơ khủng bố, sợ sẽ có một hành động tập thể, sợ rằng sẽ có một « lãnh tụ » khủng bố nào tác động tinh thần đến các tù nhân chung quanh, hoặc chuyển được ra ngoài lệnh hành động.

Mùa hè vừa qua, khi tuyển mộ các thông dịch viên tiếng Ả Rập cho bộ phận chống khủng bố và cực đoan hóa, tình báo của cơ quan quản lý trại giam đã yêu cầu đó phải là những người phải có nghị lực rất mạnh, sẵn sàng hành động bất cứ lúc nào, cả ngày lẫn đêm, có khả năng dịch ngay bất cứ thư từ, bản ghi âm nào hoặc giải mã những mật lệnh.

Về âm nhạc, dĩ nhiên là các tuần báo Pháp vinh danh nữ danh ca France Gall vừa qua đời cách đây một tuần do bệnh ung thư ở tuổi 70.

Trên tờ Le Point, trong bài viết tựa đề : « France Gall, cô em gái của chúng ta », nhà văn Charles Dantzig ghi nhận France Gall đã trở nên nổi tiếng nhờ đoạt giải Eurovision với ca khúc « Poupée de cire, poupée de son ». Chỉ có nhóm nhạc Thụy Điển Abba và nữ danh ca Canada Céline Dion là được như vậy. Không chỉ thể hiện các bài hát, France Gall còn là người sáng tạo phong cách. Vào thập niên 1980, khi trình bày ca khúc « Résiste » do người chồng Michel Berger sáng tác, France Gall đứng thẳng, hất đầu từ phía sau ra phía trước, vừa lắc mái tóc vàng hoe của cô. Và thế là cả nước Pháp đã bắt chước nhảy giống như France Gall.

Tuần báo L’Obs thì nhắc lại rằng France Gall đã không còn cất tiếng hát từ 25 năm nay. Nếu France Gall có xuất hiện trở lại trước công chúng thì chỉ là để quảng cáo cho những sáng tác của chồng hoặc của chính mình, như vở ca nhạc kịch « Résiste » vào năm 2015. Tờ báo tiếc nuối : « Sau Johnny Halliday vào tháng 12, giờ đến lượt France Gall. Những thần tượng, tiêu biểu cho một thời trẻ đã qua, đang tàn lụi dần. ».

Tờ L’Express thì lưu ý rằng, France Gall chưa bao giờ viết hồi ký. Mà viết làm gì ? Cuộc đời của cô đã được thể hiện qua các bài hát. Những bài hát do những người tình, người chồng đã viết cho France Gall, lấy cảm hứng từ cô. Tuần báo này thán phục : « Đằng sau dáng vẻ mảnh mai là một phụ nữ rất can đảm, vẫn đứng vững sau biết bao bi kịch : Người chồng Michel Berger chết đột ngột vì lên cơn đau tim năm 1992, bản thân bị ung thư vú từ năm 1993, con gái chết trẻ vì bệnh mucoviscidose năm 1997. » Ở tuổi 70, nữ ca sĩ kín đáo nhất nước Pháp đã về chốn Thiên đường trắng, Paradis blanc, như tựa một bài hát của Michel Berger.

Trong số ra tuần này, L’Express đưa tựa trên trang nhất : « Những gì mà thế hệ dưới 40 tuổi muốn ». Tuần báo này tìm hiểu về những trông đợi của giới trẻ Pháp trong các lĩnh vực : thực phẩm, an ninh, trường học, nhập cư, cần sa…..

Không hẹn mà gặp, tờ le Courrier International tuần này cũng đi hàng tít ở trang bìa : « 2018, nay đến lượt giới trẻ ». Tờ báo ghi nhận là từ Sebastian Kurz (Áo), Jacinda Ardern (New- Zealand ) , Emmanuel Macron ( Pháp ) hay Mohammed ben Salmane ( Ả Rập Xê Út ), hàng loạt lãnh đạo trong độ tuổi 30 hay 40 đã lên cầm quyền ở nhiều nơi trên thế giới.

« Nước Pháp đã khá hơn chưa ? », đó là câu hỏi mà tờ Le Point đặt trên trang nhất, với bức ảnh minh họa là tổng thống Pháp Emmanuel Macron như là một vị cứu tinh thoát ra từ chiếc đèn thần. Tờ báo trình bày kết quả điều tra về một « đất nước lạc quan mới ».

Tuần báo L’Obs thì chú trọng đến hồ sơ nhập cư qua hàng tựa : « Chào mừng đến với đất nước của nhân quyền », cũng với bức ảnh tổng thống Pháp Macron phía sau hàng rào kẽm gai, chỉ trích thái độ nước đôi của lãnh đạo Pháp trong hồ sơ này.

Bộ Quốc Phòng nước này ra thông báo khẳng định chiều 12/1/2018, tàu ngầm Trung Quốc đã xâm nhập vào khu vực sát lãnh hải của quần đảo Senkaku, về hướng tây bắc. Thứ trưởng ngoại giao Nhật Bản đã gọi điện cho đại sứ Trung Quốc tại Nhật để bày tỏ quan ngại, và kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các hành động đơn phương, làm gia tăng căng thẳng. Đây là lần đầu tiên chính phủ Nhật Bản chính thức phản ứng về vụ việc nói trên. Trước đó, ngày 10/01, thông tin từ Lực Lượng Phòng Vệ Nhật Bản cho biết lần đầu tiên phát hiện dấu vết của tàu ngầm Trung Quốc ở khu vực này.

Bắc Kinh hôm qua 12/01/2018 đã đóng cửa trang web của chuỗi khách sạn Marriott, do trang này giới thiệu Tây Tạng, Đài Loan, Hồng Kông, Macao như các quốc gia độc lập, trong bảng câu hỏi dành cho khách hàng. Cơ quan hàng không dân dụng Trung Quốc cũng yêu cầu các hãng Delta Airlines của Mỹ phải xin lỗi vì đã nêu Đài Loan và Tây Tạng trong danh sách các nước. Nhãn hiệu thời trang Zara của Tây Ban Nha, công ty thiết bị y tế Medtronic Plc của Ireland cũng bị yêu sách tương tự. Tất cả các công ty trên đã đưa ra lời xin lỗi.

Thủ tướng Nhật Bản hôm qua 12/01 thông báo không chấp nhận việc Hàn Quốc kêu gọi tìm các biện pháp bổ sung để hỗ trợ « gái giải sầu », uyển ngữ để nói về các phụ nữ bị bắt làm nô lệ tình dục trong các nhà thổ của quân đội Nhật trong Thế Chiến II. Tuyên bố của thủ tướng Nhật được đưa ra ngay sau khi tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In khẳng định không đòi đàm phán lại thỏa thuận đã đạt được với Tokyo trong vấn đề này hồi 2015, nhưng đề nghị có một số bổ sung. Lời khẳng định của tổng thống Hàn Quốc mới đây tránh cho quan hệ Nhật-Hàn một lần nữa rơi vào khủng hoảng.

Cơ quan Đại Diện Thương Mại Mỹ USTR hôm qua, 12/01/2018, ra thông báo cho biết, giống như các năm trước, năm nay nhiều nhà quan sát tiếp tục coi Trung Quốc là « một nguồn gốc chính » của hàng giả. Cơ quan USTR điểm mặt hãng thương mại điện tử trên mạng Taobao (Đào Bảo), một công ti con của tập đoàn Alibaba, như là một trong kênh phổ biến hàng giả chủ yếu. Chính quyền Mỹ kêu gọi Alibaba nỗ lực đẩy lùi tệ nạn này. Vẫn theo USTR, hàng giả vào Mỹ khoảng 500 tỉ đô la, chiếm khoảng 2,5% hàng nhập khẩu của nước này.

Một thông tin từ dự thảo báo cáo mới của GIEC, nhóm chuyên gia liên chính phủ về khí hậu của Liên Hiệp Quốc, đang soạn thảo, cho hay nếu nỗ lực, nhân loại có thể giữ nhiệt độ Trái đất dưới 1,5° so với thời tiền công nghiệp, theo mục tiêu của thỏa thuận COP 21, ký kết tại Paris năm 2015. Vẫn theo các mô hình trong báo cáo của GIEC, nhân loại đã mất đi 66% cơ may giữ nhiệt độ không tăng quá 1,5°C. Theo các nhà khoa học, vượt quá mức nhiệt độ này, rất nhiều khu vực trên Trái đất sẽ phải gánh chịu các hậu quả vô cùng nghiêm trọng, đặc biệt là các đảo quốc nhỏ. Báo cáo GIEC sẽ chính thức được công bố vào mùa thu năm nay.