Đọc báo Pháp – 08/01/2021
Chính trị Mỹ: Dư âm ngày bạo loạn tại Washington – Tú Anh
Nền dân chủ Hoa Kỳ vượt qua cơn bão lửa, Joe Biden được lưỡng viên Quốc Hội công nhận đắc cử tổng thống, Donald Trump đơn độc, phải nhìn nhận thực tế sau cố gắng vô vọng làm đảo ngược kết quả bầu cử. Washington trong ngày thứ Tư đen tối là chủ đề chính của báo chí Pháp 08/01/2021.
Trump gây náo loạn tại Washington, Biden tăng uy thế nhờ chiến thắng tại Thượng Viện. Tại châu Âu, chiến dịch phối hợp tiêm ngừa Covid-19 rơi vào tình trạng lạc nhịp. Chính quyền Belarus bị tố cáo chủ mưu ám sát đối lập. Trung Quốc ngăn chận phái bộ điều tra của Tổ Chức Y Tế Thế Giới, đó là các tựa chính của Le Monde.
Trang nhất của Le Figaro với bức ảnh đám đông bao vây tòa nhà Quốc Hội theo lời khuyến khích của Donald Trump, Le Figaro cho rằng Joe Biden,tổng thống thứ 46 của Mỹ kể từ 20/01 tới đây ngồi trên ngọn núi lửa, một quốc gia bị sâu xé vì trào lưu mị dân ngông cuồng của Trump. Tuy cũng « choáng váng » , Liberation tỏ ra lạc quan cho tương lai, cho dù 13 ngày tới đây là « 13 ngày dài nhất ». Nhật báo thiên tả đồng điệu với La Croix : Nền dân chủ Hoa Kỳ đứng vững trong cơn bão tố.
Nhục nhã
Donald Trump nhục nhã ê chề, Nước Mỹ vì sao nên nỗi ? Joe Biden làm sao gây lại niềm tin ? Các nền dân chủ thế giới phải làm gì trước sự chế nhạo của các chế độ độc tài ? Đó là nội dung các bài xã luận của Le Monde, Le Figaro và La Croix.
Le Monde, trong bài xã luận « Nhục Nhã » lấy làm tiếc là tổng thống Donald Trump mà bốn năm trước đây đắc cử với lời hứa « làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại » đã kết thúc nhiệm kỳ trong sự nhục nhã. Lịch sử sẽ ghi lại ngày 06/01/2021 là ngày mà nền dân chủ Hoa Kỳ bị thách thức và có một lúc phải « gián đoạn » vì một đám đông cực đoan mà tổng thống mãn nhiệm khuyến khích tràn vào Quốc Hội để ngăn cản thủ tục công nhận ứng cử viên đảng Dân Chủ, Joe Biden, đắc cử tổng thống.
Ngày thứ Tư đen tối vừa qua là kết quả tất yếu của một đường lối lãnh đạo tùy nghi, đưa đến tình trạng nước Mỹ bị chia làm hai thành phần: một bên tôn trọng luật pháp, trật tự hiến định, còn một bên thì chìm trong thế giới hoang tưởng.
Trong thế giới hoang tưởng này, bất chấp hơn 60 phán quyết của công lý, kể cả quyết định của Tối Cao Pháp Viện, người ta vẫn cho là Donald Trump đắc cử, là chiến thắng bị đánh cắp. Tổng thống của họ đã nói như thế : ở bang Georgia, ông ấy hơn Joe Biden « gần nửa triệu phiếu » sao lại thua 11.779 phiếu ?
Trong cái rủi có cái may. Hỗn loạn hôm thứ Tư có thể giúp Joe Biden tái xây dựng nền dân chủ bị Donald Trump làm lung lay. Tổng thống thứ 46 chứng minh ông có đủ bản lĩnh qua phản ứng cứng rắn và sáng suốt trước mưu toan làm loạn của phe Trump.
Tuy nhiên, vẫn còn một loạt ẩn số đang chờ: Xử lý thế nào với thủ lĩnh phản loạn Donald Trump? Ảnh hưởng của phe Cộng Hòa cực đoan vẫn tiếp tục phủ nhận chiến thắng của đối thủ? Ban lãnh đạo Cộng Hòa, vào giờ chót tuân thủ Hiến Pháp có biết rút tỉa bài học từ thảm họa đã được báo trước đó không ? Thế giới lo âu đang chờ các câu trả lời. Le Monde kết luận.
Joe Biden: Người của thời thế
Câu trả lời có thể tìm thấy trên Le Figaro. Trong bài « Hàn gắn lại những mảnh vụn », nhật báo thiên hữu có cùng nhận định như Le Monde: Joe Biden phải cám ơn Donald Trump mới phải. Thái độ bi thảm của Donald Trump tặng cho ông nhiệm kỳ tổng thống trên chiếc khay bằng bạc, một đa số không ngờ ở Thượng Viện.
Trump để lại một di sản đầy thách thức mà nghiêm trọng nhất là đại dịch Covid vượt tầm kiểm soát. Tuy nhiên, Joe Biden khôn ngoan để cho tính khí thất thường của Donald Trump qua đi mà không cần phản ứng trừ khi quyền lợi quốc gia bị đe dọa.
Không gây ồn ào, Joe Biden từng bước thành lập nội các, đa số là chuyên gia kinh nghiệm của chính quyền Barack Obama, nay được thăng chức. Joe Biden xứng đáng được thông cảm vì ông sẽ là người gom lại và hàn gắn từng mảnh gương vỡ, tấm gương mà nền dân chủ Mỹ hay ngắm nhìn. Sau bốn năm náo động, chính trường Mỹ cần một lãnh đạo hiền triết để an dân.
Nhìn từ châu Âu, bài xã luận « Chiến thắng mong manh » trên La Croix cho rằng Donald Trump sẽ tiếp tục gây rối. Tuy nhiên, cho dù có nhiều nhược điểm, Hoa Kỳ vẫn là chiếc nôi của tự do trên địa cầu. Trung Quốc, Nga, Iran đã chế nhạo chế độ chính trị Mỹ là mong manh. Nhưng đối mặt với những cường quốc này, nơi mà chính quyền nắm trong tay guồng máy an ninh tàn bạo, các nền dân chủ trên thế giới phải đoàn kết lại, theo kết luận của nhật báo Công Giáo.
Định chế đứng vững
Cũng như các đồng nghiệp, nhật báo thiên tả Liberation cho là hiệu năng đề kháng của các định chế chính trị Hoa Kỳ đã được chứng minh qua cuộc thử thách
Hoa Kỳ: 13 ngày dài nhất. Liberation ghi lại mối lo của nhiều chính trị gia Mỹ: Còn hai tuần nữa Trump mãn nhiệm nhưng đó là hai tuần đầy bất trắc vì Trump còn nhiều quyền thế trong tay. Libération cũng tường thuật đầy đủ phản ứng “khoái chí” của các chế độ độc tài thù nghịch của Mỹ chế nhạo nền dân chủ Hoa Kỳ. Trung Quốc không ngần ngại đánh đồng phong trào biểu tình đòi dân chủ tại Hồng Kông với “ cảnh tượng ngọan mục ở Capitol”.
Vấn đề là các định chế Mỹ có vững chắc hay không ? Sử gia Pap Ndiaye, Đại Học Chính Trị Paris khẳng định là có cho dù bị chủ nghĩa mị dân xói mòn, Quốc Hội Mỹ vẫn có thể xác nhận kết quả bầu cử, nền tư pháp không bị Nhà Trắng (hành pháp) khuất phục, xã hội Mỹ động viên ngăn chận âm mưu đảo chính.
Nhưng sử gia Pap Ndiaye cảnh giác: Phe dân túy chỉ mới thua một trận đánh nhưng chưa thua cuộc chiến. Theo nhãn quan chính trị, nhiệm kỳ của tổng thống thứ 46 của Mỹ sẽ có giá trị quyết định hơn cả kể từ thời tổng thống Roosevelt.
Covid-19, tại sao siêu vi biến thể lại nguy hiểm ?
Châu Âu chưa biết khi nào thoát khỏi vòng vây. Chiến dịch chủng ngừa tiến hành chậm chạp. Biện pháp phong tỏa, giới nghiêm tiếp tục kéo dài.
Theo Le Figaro, thủ tướng Pháp chuẩn bị tâm lý dân chúng trước khi ban hành một số biện pháp tiếp tục hạn chế sinh hoạt như đóng cửa hàng quán, điện ảnh, rạp hát ít nhất đến tháng Hai. Les Echos cho biết thêm chính phủ Pháp có kế hoach đầu tư 20 tỷ euro hậu thuẫn kinh tế trong bối cảnh hai trên ba người Pháp lo ngại kinh tế sẽ bị khủng hoảng nghiêm trọng.
La Croix minh họa tình trạng phong tỏa kéo dài với tranh biếm họa, vẽ một công dân Anh mừng rỡ thoát ra khỏi châu Âu, thì đụng phải bức tường phong tỏa y tế.
Le Figaro đặt câu hỏi với một chuyên gia vì sao siêu vi biến thể ở Anh Quốc nguy hiểm. Nguy hiểm thứ nhất là vận tốc lây lan và thứ hai là khả năng lây nhiễm. Chúng ta biết tác hại như thế nào nhưng chưa đo lường được vận tốc.
Nguồn gốc siêu vi: Bắc Kinh trì hoãn
Le Monde với bài « Trung Quốc ngăn chận phái đoàn điều tra của Tổ Chức Y Tế Thế Giới » một lần nữa nhắc nhở độc giả thái độ thiếu hợp tác của Bắc Kinh trong hồ sơ y tế liên quan đến toàn thế giới .
Trung Quốc dường như không sẵn sàng để Tổ Chức Y Tế Thế Giới điều tra về cội nguồn của siêu vi gây đại dịch Covid-19. Tổng giám đốc cơ quan y tế Liên Hiệp Quốc, tiến sĩ Tedros Adhanon Ghebreyesus, tuy có tiếng là thân Bắc Kinh, đã tỏ ra thất vọng trước quyết định chưa cấp phép cho phái đoàn chuyên gia. Bắc Kinh xác nhận « không phải vì lý do visa ».
Vậy thì lý do gì ?
Le Monde nhắc lại tuyên bố mới đây của ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, theo đó “ngày càng có nhiều nghiên cứu cho phép nghĩ rằng siêu vi xuất hiện cùng lúc tại nhiều nơi trên thế giới“.
Trung Quốc ngày càng không muốn bị chỉ định là nước xuát phát đại dịch và muốn chứng tỏ là chính Trung Quốc báo động cho thế giới.
Thế nhưng, Le Monde cho biết các nghiên cứu quốc tế về lịch sử của siêu vi corona chủng mới xác định, tất cả các chủng lây lan trên địa cầu đều có cội nguồn từ siêu vi xuất hiện tại Vũ Hán trong khoảng tháng 11/2019.
Duy Ngô Nhĩ chạy đâu cho thoát
Người Duy Ngô Nhĩ, đã thoát ra nước ngoài, tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ nhưng vẫn bị Trung Quốc truy đuổi. Phóng sự của của La Croix từ Istanbul.
Người Duy Ngô Nhĩ phập phồng lo âu từ khi Ankara ký với Bắc Kinh thỏa thuận dẫn độ. Nếu Quốc Hội Thổ phê chuẩn, khoảng 50 ngàn người Duy Ngô Nhĩ (hiện có quy chế sinh viên hay tị nạn) sợ bị trục xuất về Tân Cương và các trại tập trung
Đại diện các tổ chức Duy Ngô Nhĩ lưu vong tin là sẽ có khả năng vận động hành lang thuyết phục Quốc Hội Thổ không chấp thuận thỏa thuận. Tuy nhiên, liên minh cầm quyền hội đủ đa số để thông qua.
Để trấn an nạn nhân và không mang tiếng bỏ rơi những người luôn được Thổ Nhĩ Kỳ bảo vệ, ngoại trưởng Metluv Cavusoglu tuyên bố là « phê chuẩn thỏa thuận » không có nghĩa là Ankara sẽ trục xuất người Duy Ngô Nhĩ về Trung Quốc
Tuy nhiên, sự kiện Trung Quốc chậm giao vac-xin chống Covid cho Thổ được giới quan sát xem là một hành động gây áp lực của Bắc Kinh.
Tin tổng hợp
(Human Rights Watch) : 52 trong số 53 nhà tranh đấu Hồng Kông bị bắt đã được tại ngoại.
Cuối ngày hôm qua, 07/01/2020, toàn bộ các nhà hoạt động dân chủ hàng đầu bị bắt đã được tự do có điều kiện. Một người vẫn còn gị giam giữ. Nhóm người này bị bắt ngày 06/01, tại Hồng Kông, trong vụ bố ráp lớn nhất từ tháng 6/2020, tức từ khi Bắc Kinh áp luật An ninh Quốc gia ở đặc khu. Hôm qua, 07/01/2020, Liên Hiệp Quốc, Hoa Kỳ, Pháp ngay lập tức đã cực lực lên án vụ bắt bớ và kêu gọi trả tự do cho những người bị bắt.
(AFP) – Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng “bình thường hóa” quan hệ với Pháp.
Đó là tuyên bố của ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlüt Cavusoglu vào hôm nay 08/01/2021, tại Lisboa, bất chấp căng thẳng mạnh mẽ giữa hai nước về một số vấn đề, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ gợi ra một “một lộ trình” được vạch ra cùng với Paris. Tình hình hoàn toàn khác so với lúc đầu tháng 12/2020, khi tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan còn bày tỏ hy vọng có thể thấy nước Pháp “loại bỏ ông Macron càng sớm càng tốt”.
(AFP) – Indonesia trả tự do cho giáo sĩ Hồi Giáo cực đoan liên quan đến vụ đánh bom ở Bali năm 2002.
Abu Bakar Bashir, 82 tuổi, một giáo sĩ cực đoan có liên quan đến vụ đánh bom hộp đêm ở Bali năm 2002 đã được trả tự do vào hôm nay 08/01/2021, sau khi mãn hạn tù về một tội danh khác là tài trợ cho hoạt động huấn luyện chiến binh ở tỉnh Aceh. Nhưng ông được coi là thủ lĩnh tinh thần của mạng lưới khủng bố Hồi Giáo Jemaah Islamiyah (JI), chịu trách nhiệm về vụ khủng bố vào tháng 10 năm 2002 ở Bali, khiến hơn 200 người chết, chủ yếu là khách du lịch nước ngoài.
(AFP) – Tai nạn máy bay 737 MAX : Boeing chấp nhận bồi thường 2,5 tỷ đô la.
Hãng lắp ráp máy bay hàng đầu của Mỹ ngày 07/01/2021 đã chính thức thừa nhận trách nhiệm là đã gian lận trong quy trình phê duyệt cho chiếc Boeing 737 MAX. Hãng này chấp nhận bồi thường 2,5 tỷ đô la để tránh một số vụ kiện.
(AFP) – Covid-19: Tổ Chức Y Tế Thế Giới kêu gọi châu Âu « nỗ lực hơn nữa ».
Trước tình hình nguy cấp hiện nay, do biến thể virus từ Anh. Theo WHO, hôm qua, 07/01/2020, 22 quốc gia trong khu vực châu Âu, gồm tổng cộng 53 nước, trong đó có Nga, đã ghi nhận các trường hợp nhiễm virus biến thể. Hội Đồng Châu Âu hôm nay, 08/01, thông báo toàn khối sẽ tổ chức họp qua mạng vào ngày 21/01, nhằm tìm cách phối hợp đối phó với dịch.
(NHK) – Nhật: 7.000 ca nhiễm Covid trong 24 giờ, mức kỷ lục.
Tình hình Nhật Bản rất đáng lo ngại. Hôm nay, 08/01/2020, theo kế hoạch, chính phủ Nhật ban bố tình trạng khẩn cấp ở Tokyo và tại ba tỉnh phụ cận. Hôm qua, 07/01, khoảng 7.000 ca nhiễm mới được ghi nhận trong một ngày, trong đó, vùng thủ đô Tokyo chiếm một nửa số ca nhiễm, và 2.477 ca riêng tại Tokyo, cũng là mức kỷ lục.
(AFP) – Mạng xã hội bị lên án: « Jack và Zuck: bàn tay các ông đã vấy máu ».
Đó là lời lên án của ông Chris Sacca, một nhà đầu tư vào Facebook và là một trong người lên án mạnh mẽ nhất các mạng xã hội. Chris Sacca điểm mặt lãnh đạo các công ty mạng xã hội, trong đó có Mark Zuckerberg, ông chủ Facebook và Jack Jorsey, ông chủ Twitter. Sau vụ bạo động chiếm lĩnh nhà Quốc Hội Mỹ hôm 06/01/2020, các mạng xã hội như Facebook và Instagram bị chỉ trích kịch liệt, do đã góp phần làm kênh lan truyền các tin tức giả mạo, và những tuyên truyền kích động, khiến bạo lực bùng phát. Hôm nay, 08/01/2020, mạng xã hội Facebook thông báo đình chỉ ít nhất trong hai tuần lễ tài khoản của ông Trump.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20210108-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p
Điểm tin thế giới 8/1:
Bà Obama kêu gọi cấm vĩnh viến tài khoản mạng xã hội của TT Trump
Ivanka Nguyễn
Mục Điểm tin thế giới, ngày thứ Sáu (8/1), của DKN xin gửi tới quý độc giả những tin sau:
Chống dịch, Israel phong tỏa toàn quốc.
Lệnh phong tỏa đã được chính phủ nước này đưa ra vào thứ Sáu (7/1) để hạn chế sự gia tăng mạnh các ca nhiễm virus Vũ Hán ở quốc gia có 9 triệu dân. Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu, hứa rằng tất cả người Israel có thể được tiêm phòng vào cuối tháng Ba. Theo cập nhật của Worldometers, tính tới hết ngày 7/1, Israel có 471.048 người nhiễm bệnh trong đó có 3.552 người tử vong, lần lượt tăng 7.600 và 25 ca so với một ngày trước [Reuters].
Anh nới thêm lệnh cấm du khách từ Châu Phi.
Lệnh cấm được đưa ra vào hôm thứ Năm (7/1) như một biện pháp nhằm ngăn chặn sự lây lan của một biến thể của virus Vũ Hán được phát hiện ở Nam Phi. Lện cấm sẽ có hiệu lực vào thứ Bảy và duy trì trong hai tuần đối với các du khách từ 10 nước Châu Phi, bao gồm Namibia, Zimbabwe, Botswana, Eswatini, Zambia, Malawi, Lesotho, Mozambique và Angola [Reuters].
TT Mexico lên án việc chặn tài khoản mạng xã hội của TT Trump.
Hôm thứ Năm (7/1), ông Andrés Manuel López Obrador nói trong một cuộc họp báo rằng “Tôi không thích kiểm duyệt”, và “Tôi không muốn bất kỳ ai bị kiểm duyệt và họ có quyền gửi tin nhắn trên Twitter hoặc trên Facebook”. Ông Andrés là một trong số những nguyên thủ quốc gia cuối cùng trên thế giới lên tiếng chúc mừng ông Biden đắc cử [Reuters].
Bà Obama kêu gọi cấm vĩnh viến tài khoản mạng xã hội của TT Trump.
Bên cạnh đó, cựu đệ nhất phu nhân Michelle không đề cập trực tiếp tên của ông Trump nhưng nói rằng tổng thống đương nhiệm là “trẻ con” và “không yêu nước, người không thể xử lý sự thật về những thất bại của chính mình”. Vợ chồng cựu TT Obama thường xuyên đăng đàn để chỉ trích TT Trump với những lời lẽ nặng nề. Ông Obama từng tuyên bố sẽ điều quân đội đến Tòa Bạch Ốc để trục xuất TT Trump khỏi vị trí hiện tại [Conservative Review].
TT Trump: Chúng tôi sẽ tiếp tục cuộc chiến.
Thông qua tài khoản Twitter của trợ lý Tòa Bạch Ốc Dan Scavino, ông Trump tuyên bố không công nhận kết quả bầu cử, nhưng sẽ chuyển giao có trật tự cho chính quyền mới vào ngày 20/1. “Tôi hoàn toàn không đồng ý với kết quả của cuộc bầu cử, và sự thật đứng về phía tôi, nhưng sẽ có một sự chuyển giao có trật tự vào ngày 20/1. Tôi luôn nói rằng chúng tôi sẽ tiếp tục cuộc chiến để bảo đảm rằng chỉ những lá phiếu hợp pháp mới được tính”. Tuyên bố của ông Trump đưa ra sau khi Quốc hội chứng nhận ông Biden đắc cử [Epoch Times]
Facebook khóa tài khoản của TT Trump ‘vô thời hạn’.
Chủ của Facebook, ông Mark Zuckerberg, thông báo sẽ thực hiện việc này ít nhất cho tới khi hoàn tất việc chuyển giao quyền lực tổng thống. Trước đó, Facebook hôm 6/1 thông báo khóa tài khoản của TT Trump trong 24 giờ với cáo buộc “sử dụng nền tảng mạng xã hội để kích động bạo lực nhằm vào chính quyền được bầu cử một cách dân chủ” [Facebook].
Ngoại trưởng Pompeo kêu gọi truy tố nhóm bạo loạn ở Quốc hội.
Ông Pompeo đã lên án tình trạng bạo loạn ở Đồi Capitol và kêu gọi đưa những kẻ gây rối ra trước công lý. “Việc tràn vào Đồi Capitol hôm nay là không thể chấp nhận được. Hành động vô pháp và bạo loạn ở đây hay trên toàn thế giới luôn là điều không thể chấp nhận được. Hãy nhanh chóng đưa những tên tội phạm tham gia cuộc bạo loạn này ra trước công lý”. Nhiều báo cáo chỉ ra bằng chứng rằng có nhiều thành viên của các nhóm cánh tả như BLM và Antifa đã trà trộn vào nhóm người biểu tình để kích động hành vi xâm nhập tòa nhà Quốc hội trong ngày 6/1 [Twitter, DKN].
Dịch Covid tại Trung Quốc diễn biến xấu.
Chính quyền Thành phố Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc, cấm người dân rời thành phố từ 7/1 nhằm ngăn chặn dịch viêm phổi Vũ Hán lây lan khi Trung Quốc ghi nhận số ca nhiễm mới hàng ngày cao nhất 5 tháng qua. Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc ngày 7/1 báo cáo thêm 52 ca lây nhiễm cộng đồng trên cả nước, trong đó tỉnh Hà Bắc chiếm 51 ca, tăng mạnh so với 20 ca được ghi nhận một ngày trước đó [Reuters].