Điểm Báo Pháp – 4-2-2015

Về thời sự quốc tế, xung đột leo thang tại miền Đông Ukraina tiếp tục là tiêu điểm chú ý. Cấp vũ khí cho Kiev hay không là chủ đề được bàn luận nhiều trong những ngày gần đây. Báo Libération, hôm nay 04/02/2015, có bài «Washington nêu ra khả năng cung cấp vũ khí cho Kiev». Le Monde tổng hợp tình hình: «Áp lực gia tăng đòi cấp vũ khí cho Ukraina», cũng Le Monde có bài «Đối mặt với lực lượng thân Nga, quân đội Ukraina thiếu trang bị». Về «khủng hoảng Ukraina», đặc biệt đáng chú ý có bài xã luận của Le Monde: «Nguy cơ một cuộc chiến tranh mở rộng».

Bài xã luận nhấn mạnh những gì diễn ra ở miền Đông Ukraina không phải là «chiến tranh lạnh» mà là «một cuộc chiến tranh thực sự», «một quốc gia – tức nước Nga – gây hấn với một nước khác – Ukraina, bằng chiến tranh». Cuộc chiến này «đặt Phương Tây trước một sự lựa chọn: hoặc nhắm mắt làm ngơ hoặc giúp Kiev tự vệ».

Le Monde chỉ ra mục tiêu sâu xa của sự can thiệp Nga: «buộc Ukraina vào vị thế của một nước chư hầu, do hệ quả Lịch sử để lại và do vị trí địa lý». Matxcơva biết rõ lập trường ban đầu của Phương Tây là, một mặt không can thiệp quân sự vào Ukraina, mặt khác không mở cửa NATO cho Ukraina.

Cho đến nay, các trừng phạt kinh tế nhắm vào Nga không đủ để ngăn cản tham vọng sáp nhập miền Đông của chính quyền Putin. Nga từ chối mọi đàm phán nghiêm túc và trong những tuần gần đây, rất nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại đã được cấp cho phe ly khai. Vì lẽ đó, ngày càng có nhiều tiếng nói ở Phương Tây đòi hỏi trợ giúp quân sự cho chính quyền Kiev.

Hiện tại, Tổng thống Hoa Kỳ còn lưỡng lự, các quốc gia trụ cột của Châu Âu, như Đức, Pháp, Anh cũng dè dặt. Hoa Kỳ lo ngại trợ giúp vũ trang có thể dẫn đến đối quân sự trực tiếp giữa Phương Tây và Nga. Về phần mình, Tổng thống Ukraina Petro Porochenko, trong một phỏng vấn với Le Monde, cũng nhận xét Ukraina «hiện đang phải đối mặt với ‘‘một quân đội lớn nhất lục địa’’ và, theo ông, ‘‘sẽ không có giải pháp quân sự’’ cho khủng hoảng».

Bản thân Tổng thống Ukraina cũng không yêu cầu vũ khí sát thương, mà chỉ muốn các phương tiện quân sự hiện đại như phi cơ do thám, hệ thống truyền thông…. Lãnh đạo Kiev tin vào hiệu quả của các trừng phạt kinh tế. Le Monde kết luận, «Putin phải hiểu rằng cuộc chiến ông ta đang tiến hành sẽ có một cái giá ngày càng cao», Phương Tây cần đáp ứng toàn diện các yêu cầu của Ukraina: trừng phạt kinh tế Nga, trợ giúp công nghệ quân sự và hỗ trợ tài chính.

Donetsk giữa hai làn đạn

Về tình hình tại chỗ ở Donetsk, Le Figaro có bài «Ở Donestk, xe buýt trở thành phương tiện chở xác người», do đặc phái viên gửi về từ thành phố này. Chỉ riêng từ đầu năm đến nay, gần 300 thi thể đã được tìm thấy tại vùng đất thuộc nước cộng hòa tự xưng Donetsk. Các cơ sở y tế của khu vực đều trong tình trạng quá tải.

Bài «Các thi thể chúng tôi nhận được ở trong tình trạng thảm thương» trên Libération cho biết đa số các nạn nhân thiệt mạng do đạn pháo. Kêu gọi «tổng động viên» mới đây của các lãnh đạo phe nổi dậy khiến một số chuyên gia lo ngại, là một dấu hiệu báo trước của việc tham trận của nhiều chiến binh đến từ Nga.

Cũng bài viết của Libération cho biết «trong ít ngày gần đây tình báo Ukraina hoạt động hiệu quả hơn, nhiều vị trí chiến lược của phe nổi dậy nằm giữa các khu dân cư ở trung tâm thành phố Donetsk bị pháo kích».

Putin hạ giá Vodka 16%

Về phía nước Nga, báo Le Figaro có bài phân tích ngắn đầy châm biếm «Putin hạ giá rượu vodka» 16%. Nhật báo tự do Vedomosti chỉ trích quyết định này, với nhận xét «giá rượu tăng ảnh hưởng tốt cho sức khỏe dân chúng, nhưng ảnh hướng xấu đến uy tín của các lãnh đạo».

Theo nhà chính trị học Dmitri Orechkine, vấn đề trước hết ở đây là Tổng thống Nga muốn giảm giá rượu, để tránh vodka bị tuồn ra chợ đen, và nhờ thế chính quyền thu được thuế. Tuy nhiên, vẫn theo nhà chính trị nói trên, «cũng không nên loai trừ khả năng Putin giảm giá vodka, để cứu vãn chính uy tín đang tan vỡ của ông», nhưng «do lạm phát, nên hệ quả của biện pháp này có thể là gần như hòa cả làng».

Điểm lại lịch sử giá rượu tăng-giảm qua các thời chính quyền Nga và Liên Xô trước đây, Le Figaro kết luận dù sao «điện Kremlin cũng không có phương tiện gì khả dĩ hơn».

Chống tham nhũng: Ngân hàng Trung Cộng điêu đứng

Nhìn sang Châu Á, báo kinh tế Les Echos chú ý đến cuộc chiến thanh trừng tham nhũng đang chuyển sang nhắm vào giới ngân hàng. Bài viết nhấn mạnh đến việc trong chưa đầy một tuần, hai lãnh đạo ngân hàng bị hạ bệ, đặc biệt là Lu Haijun (Lục Hải Quân), một nhân vật thế lực của Ngân hàng Bắc Kinh.

Một nhân vật khác là Mao Xiaofang (Mao Hiểu Phong), một ngôi sao trẻ đang lên, chủ tịch của ngân hàng tín dụng tư nhân lớn nhất Trung Cộng (Minsheng Bangking/Ngân hàng Dân sinh). Cho đến nay, đối tượng chủ yếu của chiến dịch chống tham nhũng của Tập Cận Bình là các quan chức và ngành dầu khí.

Tranh cử New Delhi: đảng chống tham nhũng thách thức đảng cầm quyền

Vẫn liên quan đến tham nhũng, nhưng tại Ấn Độ. Theo Les Echos, đảng cầm quyền BJP của Thủ tướng Modi lo ngại thất bại tại vùng thủ đô New Delhi trong cuộc đối đầu với đảng chống tham nhũng AAP tại kỳ tranh cử địa phương thứ bảy tới. «Bài bầu cử tại Delhi trong không khí căng thẳng» cho biết đa số các thành viên chính phủ và đích thân Thủ tướng Modi «có mặt ngoài đường nhiều hơn tại văn phòng» để vận động cử tri trong cuộc đấu khó khăn này.

Chúng ta biết, sau thắng lợi bất ngờ hồi tháng 12/2013 đảng AAP – thành lập  một năm trước đó – giành được chức Thủ hiến bang thủ đô Delhi, với sự ủng hộ của đảng đối lập Quốc đại. Thủ hiến bang phải từ chức vài tuần sau đó, vì không đủ khả năng điều hành. Từ đó đến nay vùng Delhi tạm thời không có lãnh đạo chính trị.

Bán đảo Sinai Ai Cập bị khủng bố thánh chiến đe dọa

Về khu vực Trung – Cận Đông, cùng với vụ tổ chức Nhà nước Hồi giáo thiêu sống người phi công Jordani, «Bán đảo Sinai: quân đội Ai Cập mất sân trước quân thánh chiến» là một tít khác của Le Figaro. Hồi tuần trước nhóm Ansar Beit al-Maqdis – tuyên bố trung thành với tổ chức Daech – mở cuộc tấn công lớn vào nhiều đơn vị quân đội và cảnh sát Ai Cập.

Ông Ahmed Abou Draa, một trong số các phóng viên hiếm hoi, làm việc tại vùng bán đảo cấm phóng viên nước ngoài, cho biết Ansar Beit al-Maqdis hoạt động với nhiều phương thức giống như tổ chức thánh chiến Nhà nước Hồi giáo, cu thể là tiến hành một số vụ tàn sát dã man để đe dọa dân chúng, đồng thời tăng cường tuyên truyền chống chính quyền Ai Cập, lên án Cairo đàn áp Huynh đệ Hồi giáo. Vẫn theo nhà báo này, chính sách thành lập vùng đệm dài tới 6 km, 7 km, buộc dân chúng phải sơ tán khẩn cấp của chính quyền đã đặt người dân đứng trước tình trạng cùng đường, không khác nào «đổ dầu vào lửa».

Bầu cử địa phương Pháp: cánh hữu bối rối trước phe cực hữu

Thời sự chính trị trong nước với quyết định của đảng cánh hữu đối lập UMP trong một cuộc bầu cử địa phương quan trọng là chủ đề hàng đầu của báo chí Pháp. “Đối diện với đảng Mặt trận Quốc gia cực hữu, đảng UMP rất bối rối” là tựa đề trang nhất Le  Figaro.

Theo giới phân tích chính trị, bầu cử một phần tại tỉnh Doubs (miền Tây) là cuộc trắc nghiệm quan trọng trong đời sống chính trị Pháp, trong bối cảnh đảng cựu hữu Mặt trận Quốc gia có xu hướng nhận được ngày càng nhiều ủng hộ của cử tri. Hôm qua, ban lãnh đạo đảng đối lập UMP ra quyết định không chỉ định cử tri cánh hữu bầu cho bên nào : ứng cử viên đảng Xã hội hay đảng Mặt trận Quốc gia, sau khi ứng viên UMP bị loại sau vòng một.

Báo Les Echos nhận xét «Đối mặt với FN, Sarkozy thất bại trong chiến lược mới». Quan điểm của tân Chủ tịch đảng UMP, cựu Tổng thống Nicolas Sarkozy, – được đưa ra ngay trước đó – là những người ủng hộ đảng phải hết sức nỗ lực để ngăn cản ứng cử viên Mặt trận Quốc gia cực hữu thắng cử.

Lý do đằng sau quyết định này là, đa số thành viên chính thức của đảng UMP ủng hộ việc đảng không chỉ định bầu. Báo Libération dẫn kết quả thăm dò dư luận của Ifop cho Le Figaro, theo đó, 67% người có cảm tình với UMP muốn đảng này tái khẳng định đường lối «ni-ni», tức «không lập mặt trận cộng hòa (chung với đảng Xã hội), cũng không ủng hộ Mặt trận Quốc gia».

Trước ông Sarkozy, đã có một số lãnh đạo đảng UMP tuyên bố công khai bầu cho ứng viên đảng Xã hội để ngăn chặn đảng cực hữu, cho dù điều này không có nghĩa là ủng hộ đường lối của đảng Xã hội. Việc kêu gọi cử tri thân đảng cánh tả Xã hội bầu cho đảng đối lập, hay ngược lại, để lập mặt trận (cộng hòa) chung chống đảng cực hữu là vấn đề nhiều lần đặt ra trong các kỳ bầu cử địa phương tại Pháp.

Có rất nhiều quan điểm khác nhau, gây tranh cãi trong vấn đề này. Trong kỳ bầu cử Tổng thống 2002, trước việc ứng cử viên cực hữu Le Pen lọt vào vòng hai, đại đa số cử tri thiên tả đã chọn bầu cho ông Jacques Chirac, ứng viên đảng cánh hữu.

Paris muốn trở thành thành phố đầu tiên theo «kinh tế tuần hoàn»

Bài «Anne Hidalgo muốn tái chế Paris» của Libération cho biết thị trưởng Paris Anne Hidalgo đang hoạch định một chính sách mới nhằm biến Paris thành một đô thị đầu tiên trên thế giới đi theo nền «kinh tế tuần hoàn» (l’économie circulaire).

Kể từ tháng 3 tới, nữ thị trưởng Paris sẽ khởi động chương trình đóng góp sáng kiến cho một nền kinh tế tuần hoàn tại vùng Thủ đô Paris, với sự tham gia của các nhà kinh tế, nhà hoạt động hiệp hội, nhà quản lý… Những sáng kiến, bao gồm nhiều lĩnh vực như chống lãng phí, sử dụng tốt rác thải sinh học, khai thác năng lượng tái tạo, ưu đãi thuế, giao thông hợp lý…, sẽ được tập hợp trong một cuốn “Sách trắng“, được công bố vào tháng 9/2015. Cuốn sách này sẽ được dùng làm cơ sở cho chương trình hành động, ngay từ 2016. Các sáng kiến đã có như ô tô điện, xe đạp công cộng, tái sử dụng gạch lát đường, tái phân phối thực phẩm không tiêu thụ hết tại các chợ…, sẽ được khuyến khích và mở rộng.

Ngay trong hiện tại, trước khi có các sáng kiến mới, từ năm 2016, tại 150 cơ sở của thành phố Paris (như căng tin, chợ) sẽ có các phương tiện tuyển lựa rác thải sinh học ; khoảng 8 triệu euro sẽ được đầu tư vào nông nghiệp đô thị, mỗi năm thêm 100 khu chung cư được trang bị phương tiện xử lý rác hữu cơ… Theo Antoinette Guhl, trợ lý thị trưởng, nền kinh tế tuần hoàn cho phép tạo thêm 50.000 lao động tại chỗ. Vấn đề là hiện tại rất cần đến sự đầu tư của các doanh nghiệp vào một số lĩnh vực mới.

Mục “Các doanh nghiệp xã hội” của báo La Croix giới thiệu một số gương mặt của nền kinh tế tuần hoàn hoạt động có hiệu quả, trong đó có một số hoạt động từ thập niên 1980-1990, trước cả khi  thuật ngữ “kinh tế tuần hoàn” xuất hiện.