Điểm Báo Pháp – 26-5-2015

Theo RFI – Thu Hằng – 26-5-2015

Thế hệ «baby boom» đang chuẩn bị nghỉ hưu, cùng với chính sách một con, khiến xã hội TC phải đối mặt với dân số già và thiếu lao động. Bắc Kinh đang chuẩn bị cải cách chế độ hưu trí và hệ thống trợ cấp để kéo dài tuổi lao động. Thông tin này được tờ Le Figaro phân tích, dưới tựa đề: «TC muốn thay đổi chế độ hưu trí» trong số ra ngày hôm nay.

Liệu TC chưa kịp giàu thì đã già? Đây là vấn đề mà Bắc Kinh đang phải đối mặt trước những hệ quả của tình trạng dân số già và chính sách một con. Chính phủ TC đang tính đẩy lùi tuổi nghỉ hưu, lần đầu tiên từ 50 năm nay.

Bộ trưởng Nhân lực TC cho biết kế hoạch cụ thể sẽ được công bố chậm nhất vào năm 2017 và sẽ đưa vào áp dụng 5 năm sau đó. Thế nhưng, các chuyên gia nhận định chế độ hưu trí đang là một vấn đề cấp bách. Nếu chỉ được áp dụng từ năm 2022, thâm hụt tài chính sẽ trở nên nghiêm trọng. Họ cho rằng cần phải dần áp dụng cải cách ngay từ bây giờ, vì thế hệ «baby boom», với số lượng rất lớn, chuẩn bị tới tuổi nghỉ hưu.

Từ nay tới 15 năm nữa, 1/4 dân số sẽ ngoài 60 tuổi, gần gấp đôi so với hiện nay. Những người này sẽ là gánh nặng cho xã hội và cho con cái, thường là con một, do truyền thống chăm sóc bố mẹ và ông bà.

Trong thập niên 1950, sau cuộc nội chiến, khi tuổi thọ chỉ đạt dưới 45 tuổi, các lãnh đạo đảng Cộng sản TC (PCC), vừa mới lên nắm quyền, đã ấn định tuổi nghỉ hưu khá sớm. Tuy nhiên, hiện nay, tuổi nghỉ hưu đang được định ở ngưỡng 60 tuổi đối với nam giới và 50 đối nữ giới, không còn phù hợp với tuổi thọ ngày càng cao của người dân, 72 tuổi đối với nam giới và 77 đối với nữ giới.

Kế hoạch của chính phủ dự định tăng dần tuổi nghỉ hưu hai tháng mỗi năm vào năm 2022, tiếp theo là 4 tháng từ các năm sau đó. Mục đích là ấn định tuổi nghỉ hưu của nữ giới ngang với nam giới và ở độ tuổi 65. Đối với chính phủ TC, mục tiêu chính là duy trì nguồn cung cấp nhân lực để tránh tình trạng nhân lực trở nên quá đắt.

Vẫn liên quan tới người hưu trí TC, Le Figaro phản ánh «Tình trạng bấp bênh của người 60 tuổi tại Bắc Kinh». Người dân khắp nơi đổ về thủ đô để kiếm việc làm. Một số nông dân nghỉ hưu buộc phải rời gia đình đi làm thêm vì không thể sống với mức lương hưu tương đương với 10 euro/tháng. Họ thường làm những công việc tay chân, bốc vác nặng nhọc, nhưng một ngày công của họ đã bằng một tháng lương hưu. Họ chỉ về quê thăm nhà mỗi năm hai lần, vào dịp năm mới và mùa thu hoạch tháng 9.

Bên cạnh những người lao động hưu trí ngoại tỉnh, là hình ảnh những người hưu trí thành phố, có vẻ may mắn hơn. Họ tập trung tại những công viên hay vườn hoa để tập thể dục, sinh hoạt văn hóa văn nghệ… Nhưng đằng sau cuộc sống thảnh thơi cũng hiện lên sự bấp bênh. Một số người cho biết họ tập thể thao để tránh bệnh tật vì bảo hiểm xã hội không thanh toán hết viện phí. Nếu mắc bệnh hiểm nghèo, thì coi như nắm chắc cái chết trong tay.

Tỉnh trưởng Okinawa đối đầu với Tokyo trong hồ sơ căn cứ quân sự Hoa Kỳ

Chủ nhật vừa qua, khoảng 15.000 người dân Okinawa đã xuống đường biểu tình phản đối dự án di dời một căn cứ quân sự của Hoa Kỳ ngay trên hòn đảo này. Tỉnh trưởng Okinawa, ông Takeshi Onaga, quyết định đưa vấn đề này vượt khỏi giới hạn quốc gia. Trong bài «Tỉnh trưởng Okinawa thách thức Tokyo», tờ Le Monde phác họa chân dung người đối đầu với Tokyo, đồng thời cho biết, ngày 27/05, ông sẽ tới Washington để gây sức ép để thay đổi kế hoạch.

Tokyo muốn di chuyển căn cứ quân sự Futenma của Hoa Kỳ, từ thành phố Ginowan đông dân cư, sang Henoko, một khu vực thưa dân hơn nằm ở đông bắc đảo Okinawa. Bị Mỹ chiếm đóng vào năm 1945 và được trả lại cho Nhật Bản vào năm 1972, Okinawa hiện là nơi đồn trú của hơn một nửa tổng số 47.000 quân nhân Hoa Kỳ. Người dân địa phương đã phàn nàn vì tình trạng ô nhiễm tiếng ồn, nguy cơ tai nạn và các vụ hãm hiếp do binh lính Mỹ gây ra.

Tỉnh trưởng Okinawa cho biết không phản đối hiệp ước an ninh giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản, nhưng ông không muốn Okinawa trở thành một doanh trại quân đội với quy mô lớn hơn. Theo ông, cần phải đóng cửa căn cứ quân sự Futenma, chứ không phải dời tới Henoko. Hơn 80% dân trên đảo phản đối dự án trên và ông cho rằng Tokyo không bận tâm tới ý kiến của người dân địa phương.

Trước khi bị sát nhập và trở thành tỉnh Okinawa của Nhật Bản vào năm 1879, đây là một vương quốc độc lập nhỏ bé nhưng phồn thịnh. Sau đó, người dân Okinawa bị quân đội thiên hoàng phân biệt và đối xử tàn nhẫn trong suốt cuộc chiến trước khi bị áp đặt phải đón nhận các căn cứ quân sự của Mỹ. Người dân ở đây cho rằng họ bị cướp đất, bị chèn ép và không được tôn trọng. Họ đấu tranh đòi bản sắc địa phương, đồng thời qua đó, là những lợi ích kinh tế. Trên thực tế, thu nhập của người dân Okinawa thuộc mức thấp tại Nhật Bản. Từ lâu, các căn cứ quân sự Mỹ là nguồn thu chủ yếu cho ngân sách của tỉnh, nhưng hiện giờ chỉ còn chiếm 4% và trở thành một gánh nặng cho chính quyền địa phương.

Trong vấn đề này, thủ tướng Shinzo Abe không những gặp khó khăn về vấn đề an ninh quốc gia, mà khó có thể thực hiện lời hứa tổng thống Obama liên quan tới việc xây dựng khu căn cứ quân sự mới. Trong một bản báo cáo, cơ quan nghiên cứu của Nghị viện Hoa Kỳ nhận định Tokyo sẽ gặp khó khăn trong việc di dời căn cứ quân sự Futenma tới Henoko.

Ba Lan bầu tân tổng thống thuộc đảng cực hữu

Chủ nhật vừa qua, tân tổng thống Ba Lan, thuộc phe bảo thủ, được bầu với 52% tổng số phiếu. Báo Le Monde phân tích những lý do giải thích chiến thắng trên trong bài: «Sự phục thù của những người bảo thủ Ba Lan».

Người dân Ba Lan đã chọn sự thay đổi bằng cách bầu cho ứng viên cánh hữu Andrej Duda, có xu hướng cực kỳ bảo thủ. Cử tri ủng hộ tân tổng thống đa phần là thanh niên. Dù tổng thống đương nhiệm rất nổi tiếng và được dự báo chiến thắng, ứng cử viên của đảng Luật pháp và Công lý (PiS) đã thành công nhờ tiến hành chiến dịch tranh cử theo kiểu Mỹ. Ông không ngần ngại đi khắp đất nước để gặp gỡ người dân Ba Lan.

Tiếp theo, vị luật sư vô danh 43 xuất hiện như một khuôn mặt mới trước sự cạnh tranh dai dẳng giữa hai đối thủ Kaczynski (PiS) và ông Donald Tusk (PO), hiện đang là Chủ tịch Hội đồng Châu Âu. Cuối cùng, ông cũng đã tận dụng những lá phiếu bầu của người về thứ ba trong cuộc bầu cử vòng một là ca sĩ Pawel Kukiz, trong đó đa phần là thanh niên.

Thất bại của cựu tổng thống Ba Lan có thể sẽ thành một bài học kinh nghiệm cho mọi chiến lược chính trị sau này: Làm sao có thể thất bại trong khi mọi cuộc thăm dò cho rằng tổng thống đương nhiệm sẽ nhận được tới 60% phiếu bầu?  Chỉ quanh quẩn trong phủ tổng thống, tổng thống mãn nhiệm xuất hiện quá trễ và dường như bị cắt đứt hoàn toàn với người dân. Thất bại trên có lẽ còn gây ảnh hưởng tới kỳ bầu cử nghị viện sắp tới.

Tân tổng thống có thể sẽ thực hiện những đề xuất mà ông đã hứa trong lúc vận động tranh cử, như giảm tuổi nghỉ hưu, mặc dù khó thực hiện được. Một trong những chủ đề chính tiếp theo là đấu tranh chống sự ảnh hưởng của các doanh nghiệp và ngân hàng nước ngoài… Ngoài ra, tân tổng thống cũng chỉ trích hợp đồng gần đây với hãng Airbus mua 50 máy bay trực thăng cho quân đội quốc gia. Ông cho rằng điều này gây bất lợi cho các công ty đặt tại Ba Lan.

Làm việc quá sức sẽ được coi là bệnh nghề nghiệp?

Dự luật đối thoại xã hội đang được thảo luận tại Quốc hội Pháp. Nhân dịp này, nhiều câu hỏi liên quan tới bệnh nghề nghiệp được hai tờ Libération và Les Echos  đề cập trong số ra hôm nay.

Trong mục xã luận, Libération giải thích nghĩa cụm từ «burn-out» mượn từ tiếng Anh. Đây là tình trạng kiệt sức, được coi là một căn bệnh đầu thế kỷ này, do làm việc quá nhiều hoặc nhiều công việc cùng một lúc. Còn nhật báo kinh tế Les Echos đặt câu hỏi: «Liệu các rối loạn tâm lý liên quan tới áp lực công việc có được coi là bệnh nghề nghiệp hay không?». Đây là đòi hỏi của các chuyên gia và đại diện nghiệp đoàn trước hiện tượng kiệt sức ngày càng tăng một cách báo động.

Theo nghiên cứu của một văn phòng chuyên về rủi ro nghề nghiệp, Technogia, được tờ Libération dẫn lại, tại Pháp có khoảng 3,2 triệu công nhân viên ở trong hoàn cảnh làm việc quá sức và bị bắt buộc. Theo một nghị sĩ đảng Xã hội, tình trạng kiệt sức là một căn bệnh mới thời hiện đại và cần phải giải quyết các triệu chứng, đồng thời triệt tận gốc rễ các nguyên nhân.

Bài xã luận của Libération nhận định, không phải bất cứ chút mệt mỏi nào cũng sẽ quy là tình trạng kiệt sức (burn-out). Chính vì thế, để tránh bị lạm dụng, cần phải định nghĩa các triệu chứng của hiện tượng này trước khi coi đó là bệnh nghề nghiệp. Việc này là dấu hiệu thông cảm đối với người lao động, đồng thời buộc chủ lao động phải chịu trách nhiệm về những khoản chi phí điều trị, để tránh quỹ bảo hiểm xã hội bị thâm hụt thêm. Như vậy, chủ lao động mới chú ý hơn tới việc cải thiện điều kiện lao động.

Theo nhật báo Les Echos, đây sẽ là một cuộc cách mạng nhỏ, vì hiện nay, chỉ có những tai nạn xảy ra tại nơi làm việc mới được coi là tai nạn nghề nghiệp. Tuy nhiên, nếu được thông qua, luật đối thoại xã hội liên quan tới vấn đề trên sẽ khiến các chủ doanh nghiệp không hài lòng.

Tháp Eiffel đóng cửa vì nạn móc túi

Năm 2013, các nhân viên bảo vệ của bảo tàng Louvre đình công vì nạn móc túi. Tuần vừa qua, tới lượt nhân viên của tháp Eiffel tạm ngừng làm việc để phản đối sự đe dọa và tình trạng ăn cắp liên tục xảy ra tại đây.

Dưới chân tháp Eiffel và trên các tầng, những băng đảng móc túi chia nhau khu vực để hành động. Nhân viên tháp Eiffel đã đóng cửa quầy vé để phản đối tình trạng móc túi ngày càng tăng và thái độ hung hãn của những kẻ phạm tội này.

Một đại diện công đoàn cho biết, những kẻ trên thường bị tạm giữ sau đó lại được thả ra. Chúng đánh lộn nhau để tranh khu vực hành nghề. Nếu nhân viên trên tháp can thiệp khi phát hiện du khách bị móc túi, chúng sẵn sàng chửi bới, thậm chí đe dọa giết chết họ.

Cảnh sát trưởng khu vực này cho biết, những kẻ móc túi đến từ các nước Đông Âu. Mỗi nhóm có từ 4 đến 5 tên và mỗi người có một vai trò cố định. Ông cho biết, địa hình đặc biệt của tháp và số lượng du khách quá lớn khiến cảnh sát khó hoạt động. Tình trạng phạm pháp chỉ tại riêng khu vực tháp Eiffel đã chiếm tới 22% tổng số vụ vi phạm trên địa bàn quận.

Tùy theo từng năm, các công trình du lịch tại Paris lần lượt trở thành địa điểm hoạt động của nạn móc túi. Cách đây 10 năm là bảo tàng Orsay. Tiếp theo tới lượt bảo tàng Louvre, và bây giờ là tháp Eiffel.